Haar 'vlugge oogjes'
ontgaat maar weinig
fexel Academie begint met lesgeven
TX 68 vist restant achtersteven op
84-jarige waakte over verkeersveiligheid
fyat ik zeggen wou...
Verkeersplan
Maquette
TEXELSE J* CouranT
Informatie
over autisme
Van der Gracht
succesvol met
grote hoenders
Zeehond doorstaat
epidemie zonderal
te veel problemen
Wielrenners
vergaderen
Kamerleden mogen
op eiland praten
over richtlijnen
hrca k-/cf» Builen «crvitvoerdclijkhrid ven <1: rctjacue
zijn teveel ambtenaren op Texel,
blijkt uit de activiteiten om een
keerplan door te drukken. Kenne-
vervelen de ambtenaren zich en
iten ze zich op manieren om hun
cht te doen gelden. Dat blijkt uit
verkeerplan voor de Dennen We
nen daarbij kiezen uit twee mo
len Alsof er geen tien andere op-
smgen zijn en alsof we zouden
eten kiezen.
misbruiken die modellen om het
doen voorkomen dat er maar
VERVOLG VAN PAGINA 1
irmatie en glazen panelen rond het
iv/werk te staan. 'En we moeten
wind aanpassen. De zeilen staan
nog bol tegen de wind in.'
Pand
maquette is eigendom van de
hting Rede van Texel. Die is voort-
lomen uit de stichting VOC 2002
de festiviteiten organiseerde die
ig |aar werden gehouden voor de
ing van 400 jaar VOC. Het Mari-
n en Jutters Museum heeft de
guette in bruikleen. De gemeente
het museum willen de maquette
termijn laten verhuizen naar een
■iw pand aan de dijk, waar even-
si ook een onderwaterdepot
keuze uit twee is. Het misbruik zit er
in dat modellen eigenlijk alleen eerlijk
gebruikt kunnen worden om een pro
bleem uit te leggen en niet om tus
sen te kiezen. Ik ben er van overtuigd
dat de ambtelijke en bestuurlijke ac
tiviteiten met de beste bedoelingen
en intenties gebeuren. Het is echter
een ontspoord proces. Losgeslagen
van de behoefte van de gewone
Texelaar.
Op het eiland Tiengemeten in het
Haringvliet is de natuurlobby erin
geslaagd alle inwoners te ruimen.
Afsluiten van stukken Texel is het
begin van hetzelfde proces. Heel
Texel moet toegankelijk blijven, voor
iedereen, met alleen voor onderzoe-
wordt aangelegd. Zij willen de ma
quette aan de dijk zetten, zodat be
zoekers tegelijkertijd ook de echte
omgeving kunnen zien. Tijdens de
begrotingsraad reserveerden de po
litieke partijen, met enige tegenzin,
€1,2 miljoen om dat gebouw moge
lijk te maken. Volgens wethouder Nel
Eelman moet dat bedrag als vliegwiel
worden gezien om ook andere orga
nisaties te laten meebetalen aan het
nieuwe onderkomen. In de huidige
expositieruimte in de schuur aan de
Heemskerckstraat is nu niet vol
doende plek om ook het derde deel
neer te zetten. De maquette wordt,
als alle drie de delen er zijn, 18 meter
lang en 4 meter breed. De burge
meesters en wethouders die twee
dagen op Texel waren voor een bij
eenkomst van het Overlegorgaan
Waddeneilanden bezochten vrijdag
ochtend als eersten het nieuwe deel
van de maquette.
'Je kunt wel overal commentaar op
hebben, maar je moet ook zeggen
hoe het beter kan. Desnoods tegen
de burgemeester zelf. Want als nie
mand dat doet. dan weet zij ook niet
waar het aan schort. Ik maak elke dag
een wandelingetje Dat kan ik ieder
een op mijn Jeeftijd aanraden, want
daar blijf je fit van. Ik kijk altijd goed
om me heen. Mij vallen dan gewoon
dingen op. Nog met zo lang geleden
heb ik wel eens een minuut of tien
staan kijken naar de rotonde Pont-
weg-Emmalaan-Hoornderweg. Het
viel me op dat je er niet overheen kunt
kijken. Dat is best een belemmering.
Ik heb toen gezegd dat daar iets aan
moet gebeuren.'
Haar mening ventileert ze sinds jaar
en dag binnen het bestuur van 3VO.
waar ze afgevaardigde is namens
ouderenbond ANBO 'Mevrouw
Leegwater heeft zich altijd enthou
siast ingezet voor de belangen van de
oudere verkeersdeelnemers. Heel
belangrijk, want daar komen er
steeds meer van', vertelt 3VO-voor-
zitter Jan Brouwer. 'We hielden de
bestuursvergaderingen altijd bij haar
thuis. Mevrouw Leegwater zorgde
dan voor koffie en koek.' De opmer
kingen tijdens zulke avonden werden
tijdens het reguliere kwartaaloverleg
met de gemeente doorgegeven aan
het college van b en w. Brouwer: 'De
verkeersveiligheid kan natuurlijk altijd
beter, maar over het algemeen mo
gen we hier met klagen.'
Zorgen maakt mevrouw Leegwater
zich over de toekomstige plek van het
raadhuis. 'Dat hoort in het centrum
van de gemeenschap te staan. Ik heb
de Groeneplaats nooit zo verkeerd
gevonden Voor iedereen goed be
reikbaar. ook voor ouderen. Want ook
mensen uit de buitendorpen moeten
Mevrouw Leegwater-Klimp bij één van haar
er met de bus kunnen komen. Lang
met iedereen heeft een auto. Daarom
mag dat gemeentehuis niet te ver uit
het centrum staan. Misschien kunnen
ze zorgen dat de busroute er langs
loopt, zodat een tussenstop kan wor
den gemaakt.' Mocht het raadhuis
aan de Emmalaan komen, op het
voormalige A-veld van SV Texel, dan
moet er volgens mevrouw Leegwater
goed naar de verkeerssituatie wor
den gekeken. 'Met de school, het
sportpark Zuid, de jeugdherberg en
het gemeentehuis wordt de
verkeersdruk daar erg groot. Als je
ziet hoe roekeloos sommige kinderen
nu al de kruising Emmalaan-
Haffelderweg oversteken. Er wordt
best doorgereden op die plek
In haar leven heeft de dochter van
schoolmeester Klimp. de oprichter
van de Texelse landbouwschool, de
verkeersdrukte behoorlijk zien toene
men. 'Toen ik in klem was, waren er
bijna geen auto's. Mijn vader be-
vele plakboeken met krantenartikelen.
(Foto Gtvft'd Timmerman)
stuurde er eentje. Hij voer er een keer
mee op een schip naar Urk, toen dat
nog een eiland was. Het was een
bezienswaardigheid. Bewoners vroe
gen of hij een rondje wilde, dan zou
het de eerste auto zijn die er reed.
Toen ik als kind in Eierland op school
zat, gingen we nog met paard en
wagen op schoolreisje. Wij zaten
achter in de huifkar.'
Haar brede interesse blijkt uit haar
vele plakboeken 'Als ik een interes
sant artikel zie. dan knip ik het uit en
plak het in. Dan kan ik het later nog
eens nalezen.' Uiteraard verzamelt ze
stukjes over het verkeer, onder meer
die betrekking hebben op 3VO. Ze
bezocht ook raadsvergaderingen.
Brouwer: 'Dat was voor ons mooi
makkelijk, want dan wisten wij wat
daar werd besproken.' De plek van
mevrouw Leegwater in het bestuur
wordt ingenomen door mevrouw
Witte-Witte uit Eierland.
'Ze zeiden vroeger al dat ik van die
vlugge oogjes had. Ik zie gewoon
dingen die anderen niet zien.' Die
gave kwam de Texelse afdeling van
3VO, de opvolger van Veilig Ver
keer Nederland, goed van pas. Met
haar 84 jaar is Marie Leegwater-
Klimp uit Den Burg het op één na
oudste bestuurslid van 3VO in Ne
derland. Ze stelde tal van
verkeersproblemen aan de kaak.
Desnoods bracht ze het hoogst
persoonlijk bij de burgemeester
onder de aandacht. Na elfeneen-
half aar lidmaatschap treedt ze nu
terug.
,rgemeester Joke Geldorp opende gisteravond officieel de nieuwe Texel Academie in de collegezaal van het NIOZ.
(Foto Jeroen van Haltum)
[t het onthullen van het nieuwe
jo heeft burgemeester Joke Gel-
irp gisteravond in de collegezaal
n het NIOZ de Texel Academie
(cieel van start laten gaan. De
leiding Mariene Milieukunde
or Zeevarenden is de eerste op-
ding die vanaf deze week onder
vlag van de eiland-academie
irdt gegeven.
n groep van 49 studenten van
ntiem Instituut Willem Barentsz op
schelling vormt de eerste lichting,
krijgen van de week les van me
ierkers van het NIOZ en Alterra
>i het leven onder water en ze
;n een middag met de TX10 de
ddenzee op om ter plekke te aan-
louwen wat er allemaal rond-
;mt en -wandelt in zee. Ti|dens de
sung hield Geldorp de zeevaart-
denten het motto van de Texel
idemie voor. Het is niet alleen te
met het hoofd, maar ook met het
f en de handen.
riene Milieukunde (op HBO-ni-
u) is de eerste van acht allemaal
Idurende opleidingen die voor de
ende jaren op stapel staan bij de
femie. Ze zijn bedoeld voor stu-
ien en werknemers uit diverse
okken bedrijfstakken, maar vol-
i voorzitter Kees Dros van de
iting Texel Academie wordt ook
jlaars de mogelijkheid geboden
lalde delen bij teh/vonen.
de vier opleidingen die betrek
hebben op zee wordt de kar
okken door de stichting Pro Sea.
andere vier komen voor rekening
Rikus Kieft, de nieuwe directeur
de Texel Academie Pro Sea gaat
naast het bestaande Mariene Milieu
kunde op HBO-mveau ook zorgen
voor eenzelfde studie op MBO-ni-
veau, een internationale variant ervan
en werkt met het Productschap Vis
aan de opleiding Duurzame Visserij,
'We verwachten daarvan per jaar vijf
cursussen van een week te kunnen
aanbieden aan studenten van de
visserijscholen', zegt directeur Bopp
van Dessel van Pro Sea. De eerste
proefversie van de MBO-opleiding
gaat volgende week van start. Van de
internationale variant staan er voor
volgend jaar twee gepland. Pro Sea
verzorgde samen met het NIOZ,
Alterra en EcoMare de afgelopen vijf
jaar al enkele keren per jaar Mariene
Milieukunde op HBO-niveau op het
eiland, maar tot voorheen gebeurde
dat onder eigen vlag.
De andere toekomstige opleidingen
van de Texel Academie zijn duurzaam
ontwerpen (ecodesign), duurzaam
toerisme voor beleidsmakers van
gemeenten, innovatie in de recreatie
sector en maatschappelijk verant
woord ondernemen. Volgens direc
teur Kieft moeten de proefversies
daarvan voor de zomer van 2004 al
lemaal zijn afgerond.
Lokaal
Het betrekken van Texelaars bij de
opleidingen gebeurt onder de noe
mer Texel Academie Lokaal. De stich
ting- heeft eog metuitgewerkt op
welke manier dat moet gebeuren,
maar volgens Dros kan gedacht wor
den aan lezingen op de vooravonden
van nieuwe opleidingen. Het is de
bedoeling dat de academie in korte
tijd ook nieuwe soorten opleiding kan
aanbieden als daar behoefte aan is.
Volgens directeur Jan de Leeuw van
het NIOZ zou zilte landbouw een
goed onderwerp zijn voor een nieuwe
opleiding vanwege het veranderende
klimaat. 'Het is goed om daar kennis
over te verspreiden, zodat we ons
kunnen bewapenen tegen de zee
spiegelstijging. Dat zit nu nog met
tussen de oren, omdat we er maar
vanuit gaan dat de landbouw gewoon
doorgaat zoals het nu is. Maar neem
bijvoorbeeld de bollenteelt. Dat gaat
de verkeerde kant op op Texel. Het is
dan beter om na te denken over iets
anders Zilte landbouw kwam vorige
week ook al aan de orde tijdens het
symposium over meervoudig ruimte
gebruik van de Stichting Duurzaam
Texel.
De nieuwe directeur Rikus Kieft (52)
van de Texel Academie is afkomstig
uit de water- en milieuhoek. Kieft, die
sinds september op Texel woont, stu
deerde eind jaren zestig water
zuivering aan de Landbouw
universiteit Wagenmgen. EcoMare-
directeur Jan Kuiper was destijds een
studiegenoot van hem. Kieft werkte
voor non-profitorganisaties die zich
bezig hielden met de Derde Wereld
bezighielden, was water- en milieu-
adviseur voor provincies en ministe
ries (hij was onder meer betrokken bij
beleid voorde Waddenzee) en mana
ger van adviesbureau Novio Consult
in Nijmegen. Hij is parttime in dienst
bij de Texel Academie. Het kantoor
daarvan is gevestigd in de Warmoes
straat 50, waar ook Duurzaam Texel
zit.
kers of anderen van de groene lobby
met een excuus. Het gemeentebe
stuur moet duidelijk uitspreken dat
zich ervoor inzet dat menselijke
Texelaars belangrijker zijn dan de
natuur. En dat dat ais consequentie
kan hebben dat er minder zeldzame
plantjes en diertjes gefokt kunnen
worden dan wanneer het eiland één
groot natuurreservaat wordt. Dat
zeldzame leven kan elders ook wel
overleven, al of niet in dunner be
volkte gebieden. Als je er toch met
mag komen, kan de natuurwaarde
net zo goed op Groenland of in
Noord-Canada liggen.
Een verkeersplan moet je als eerlijk
bestuurder natuurlijk alleen invoeren
op die plaatsen waar het verkeer
duurzaam onveilig dreigt te worden,
niet om de natuur te beschermen
Dus alleen op enkele heel drukke
plaatsen, niet op het hele eiland. Of
tijdelijk, zoals bijvoorbeeld bij de
Ronde om Texel. Zestig kilometer per
uur op de buitenwegen is twintig ki
lometer te langzaam, dertig in de
Dennen is veel te veel bestuurs-
bemoeienis. Zonde van de ambte-
narentijd en het geld. Dertig km/u in
de bebouwde kom is twintig te lang
zaam. We creëren er alleen onze ei
gen politiestaat mee als de politie dat
straks met flitsapparaten of andere
electronica gaat controleren. Die 30-
en 60 km-zones en zoin gemeente-
breed verkeersplan zijn speeltjes uit
Den Haag. Daar vervelen de ambte
naren zich ook.
Texelaars zijn belangrijker dan natuur.
Ze mogen overal komen, als er een
weg is met de auto. Als er al onzin
nige maatregelen worden ingevoerd,
dan alleen na een referendum waar
bij het probleem op eerlijke wijze
wordt uitgelegd. De natuur op Texel
beschermen doe jadoor de Texelaars
te ruimen of waterstofauto's voor te
schrijven en windmolens te accepte
ren, en vooral door machtsmisbruik
aan de kaak te stellen. Willen we dat?
We doen het al, kijk maar eens naar
hoeveel gebieden steeds meer wor
den afgesloten en de gebruiksmoge
lijkheden ingeperkt. Dat proces is al
jaren aan de gang en moet nu open
lijk gestopt worden.
Henk Daalder,
Gerwen.
ïïettebouwer Herbert Tomesen legt een laatste hand aan het zeventiende-eeuwse
Schild. Te zien is hoe de Skilsloot doorloopt tot aan de dijk.
Het Maritiem en Juttersmuseum in
Oudeschild beschikt sinds vrijdag
over de restanten van de achterste
ven van een Engels schip uit de ze
ventiende of achttiende eeuw De
TX68 'Vertrouwen van Pieter Aris van
der Vis viste het ruim vier meter lange
stuk wrakhout dinsdag zo'n twintig
mijl uit de Engelse oostkust op. Dui
delijk te zien zijn de ingekerfde Ro
meinse cijfers, die de diepgang heb
ben gemarkeerd De afstand tussen
de cijfers is 30,48 centimeter, wat
overeenkomt met de Engelse voet.
Het hoogste cijfer is XV (15), wat aan
geeft dat de maximale diepgang 15
voet was. Op grond daarvan conclu
deert Maarten Roeper van het MJM
dat het, gemeten over het kanonnen-
dek, een schip van 140 voet moet zijn
geweest, met een kiel van 116 voet.
Deze schepen hadden een laadver
mogen van 700 tot 800 ton Uit de
vorm van het hout is te zien hoe de
planken van de scheepswand aan de
achtersteven vast zaten. Uit de
groeve blijkt ook op welke plek het
roer aan de achtersteven was beves
tigd. Om de exacte datering vast te
stellen, moet nog archiefonderzoek
worden gedaan. Het is de bedoeling
dat de achtersteven wordt tentoon
gesteld naast een houten roer van
ongeveer dezelfde hoogte
Maarten Roeper van het Maritiem en Juttersmuseum wijst op het wrakhout de ingekerfde
Romeinse cijfers aan. (Foto Gorard Timmorman)
Peter van der Gracht was afgelo
pen weekend één van de succes
volste deelnemers aan de Kaas
stadshow in Alkmaar, een grote
wedstrijd voor fokkers van klein-
dieren. De Cocksdorper, die vijf
grote hoenders inzond, verwierf
driemaal het predikaat fraai en
tweemaal zeer goed. Eén van de
beesten, een zwarte Australorp,
werd uitgeroepen tot kampioen.
Getuige ook de ruim 1300 inzendin
gen is de Kaasstadshow een
prestigieuze wedstrijd voor kleindier-
fokkers, afkomstig uit de hele provin
cie Noord-Holland. Menig deelnemer
is al weken voor aanvang in touw om
zijn of haar dieren zo goed mogelijk
voor te bereiden op de show, die van
heinde en verre belangstellenden
trekt. Dit jaar ging extra veel aandacht
naar de Kaasstadshow uit vanwege
het honderdjarig jubileum. Bovendien
werd de Europashow, die onlangs in
Zuid-Laren zou worden gehouden,
afgelast in verband met de nasleep
van de vogelpestepidemie.
Voor Van der Gracht was de wedstrijd
een mooie gelegenheid om in te
schatten hoe zijn kansen zullen zijn bij
de Noordhollandse kampioenschap
pen. die op 12, 13 en 14 december
in Winkel worden gehouden Hij kan
er met vertrouwen naar uitkijken,
want al zijn vijf inzendingen werden
In de Openbare Bibliotheek op het
Bernhardplein in Den Helder wordt
maandag 24 november een bijeen
komst gehouden over autisme en
aanverwante stoornissen. Er wordt
gesproken over de mogelijke hulpver
lening en hoe dit te regelen. Na de
pauze gaat een panel van ervarings
deskundigen in op vragen. Eén van
hen is Danielle Kraft, moeder van een
autistische zoon en schrijfster van het
boek Ach Laukie. De avond wordt
gehouden van 19.30 tot 21.30 uur. In
verband met het beperkt aantal plaat
sen is vooraf opgeven noodzakelijk.
Dat kan bij Corbis Plus, tel. 0223-
650135, of via e-mail gezondheids-
wijzer@corbisplus.nl
hogelijk gewaardeerd. Dat leverde
hem naast twee medailles, een deco
ratief wandbord en een geldprijs twee
Edammer kazen op. De wedstrijd bij
de grote hoenders trok in totaal 127
inzendingen.
DINSDAG 11 NOVEMBER 2003
Het geboortecijfer onder zeehon
den heeft nauwelijks geleden on
der de epidemie die vorig jaar
woedde in de Waddenzee, Uit de
jaarlijkse tellingen die onderzoeks
instituut Alterra op 't Horntje in
augustus en juni heeft gehouden,
blijkt dat het geboortecijfer op 20,3
procent ligt.
Dat is nagenoeg gelijk aan het gemid
delde geboortecijfer in de jaren voor
de virusuitbraak. 'Dat had ik niet ver
wacht', zegt zeehondendeskundige
Peter Reijnders van Alterra. 'Een deel
van de paartijd en de bevruchting
was nog tijdens de epidemie.'
Alterra schat, aan de hand van de
nieuwe tellingen, dat er nu ruim 3400
gewone zeehonden in het Neder
landse deel van de Waddenzee leven.
Tijdens de juni-tellmg werd al uitge
gaan van ongeveer 3200 gewone
zeehonden De epidemie, die van juli
tot november woedde in de Wadden
zee heeft 2700 tot 3000 dieren het
leven gekost. 49 procent van de po
pulatie heeft het virus overleefd. Vol
gens Reijnders hoeft met somber
gedaan te worden over de toekomst
van de zeehond. Het dier heeft een
slecht jaar meegemaakt, maar is al
lerminst in gevaar. Hij wijst erop dat
de zeehond de vorige virusuitbraak in
1988 ook yrij snel te boven was. Toen
stierf zestig procent van de robben en
bleef er 750 over. 'De uitgangsposi
tie van de populatie is nu beter dan
toen.' Alterra verwacht dat, zonder
nieuwe catastrofes, de hoeveelheid
robben over vier of vijf jaar terug is op
het niveau van 2002. Uit onderzoek
dat Alterra begin dit jaar op ruim
tweehonderd overleden zeehonden
verrichtte, bleek dat net als in 1988
relatief meer mannetjes dan de
vrouwtjes het loodje hebben gelegd.
Reijnders houdt er rekening mee dat
de populatie volgend jaar nog sterker
groeit dan verwacht, omdat er ook in
het Duitse deel van de Waddenzee
een hoog geboortecijfer is onder de
overgebleven robben. Een deel van
de jonge dieren trekt mogelijk het
Nederlandse deel in, waardoor een
immigratieoverschot ontstaat. In het
Duitse en Deense deel is ook onge
veer de helft overleden aan het virus.
In totaal werden in augustus 11.000
gewone zeehonden in de gehele
Waddenzee geteld. De grijze zee
hond, een andere zeebewoner, werd
nauwelijks getroffen door het virus,
omdat hij er nagenoeg immuun voor
is. De oorzaak van de uitbraak is nog
onbekend. 'Een Zweeds-Deens on
derzoek heeft nog niet één duidelijke
oorzaak kunnen aanwijzen Het virus
dat rondwaarde was het phocine dis
temper. Reijnders sluit met uit dat het
virus deze keer een iets andere sa
menstelling had dan in 1988.
Wielervereniging Texel houdt vrijdag
in de kantine van Texel'94 de najaars
vergadering. De vergadering begint
om 20.00 uur. op de agenda staan
onder meer de evaluatie van het
zomerprogramma en de activiteiten
voor de komende winter
Het Overlegorgaan Waddeneilan
den (OOW) heeft de Vaste Kamer
commissie voor Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit (LNV) uitgeno
digd om in december op één van
de eilanden te vergaderen over de
nieuwe Natuurbeschermingswet.
Het OOW wil de Tweede-Kamerleden
op die manier meer inzicht verschaf
fen in de werking van de Vogel- en
Habitatrichtlijnen op de eilanden Het
OOW streeft ernaar dat de toepas
sing van die regels in handen van de
eilandgemeenten blijft. De nieuwe
Natuurbeschermingswet, waarin de
Vogel- en Habitatrichtlijnen zijn opge
nomen, voorziet erin dat toetsing van
plannen aan beide richtlijnen in han
den van de provincies komen. Veel
gemeenten op het vasteland en een
meerderheid van de Kamer geven
daar ook de voorkeur aan.
Volgens het OOW levert dat echter
rompslomp op voor de bevolking,
omdat zij dan zijn aangewezen op de
provinciehuizen in Haarlem en
Leeuwarden. Daarnaast spraken de
eilanden in 1996 met het ministerie
van LNV af dat zij de toetsing zelf
zouden gaan uitvoeren In augustus
presenteerden bureau Arcadis en
Alterra een plan waarin staat op
welke manier de eilanden dat willen
doen.
Een specifiek eiland wordt niet ge
noemd in de uitnodiging. De herziene
Natuurbeschermingswet had al be
sproken moeten zijn in de Tweede
Kamer, maar dat heeft vertraging
opgelopen. Op een brief die burge
meester Geldorp in augustus namens
de vijf eilanden aan de Kamercom
missie stuurde over de Vogel- en
Habitatrichtlijnen, is inmiddels een
reactie gekomen van Kamervoorzit
ter Frans Weisglas. Geldorp: 'Hij heeft
beloofd die brief onder de aandacht
te brengen.'
