Boekhouder graadmeter Texelse economie
'Niet op de stoel van
ondernemer gaan zitten
Texelaars
'In dit vak kan
ik alles kwijt
'Uniek stukje cultuurhistorie'
Blekerij van linnen na
eeuwen aan oppervlakte
6
Bezwaren tegen 'natu
rond Utopia ongegron
mm»
.TEXELSE
COURANT
College wil
havenwinkel
legaliseren
Holle weggetj
Kampioensch
bommetje duil
VRIJDAG 13 AUGUSTUS 2004
Zoals het een goed boekhouder
betaamt, is Cees Duinker uitste
kend voorbereid op het interview
met de Texelse Courant. Tot de
tanden bewapend met knipsel-
boeken, fotoalbums en belangrijke
documenten uit zijn carrière neemt
hij het woord en barst er een stort
vloed aan woorden los. Vijfen
twintig jaar in het vak heeft dan
ook heel wat stof tot praten opge
leverd. Accountant een saai be
roep? Duinker ontkent stellig. 'In
dit vak kan ik alles kwijt.' Over cij
fertjes, ondernemerschap, zwart
geld, actie Schuimkraag en Klaas
Bruinsma.
De naam Klaas Bruinsma intrigeert
de verslaggever. Wat heeft een van
de grootste criminelen die Nederland
heeft voortgebracht te maken met
een boekhouder op Texel? Grinni
kend wijst hij op het boek dat journa
list Bart Middelburg schreef over de
moord op De Dominee, zoals de bij
naam van Bruinsma was, in 1991 en
dat voor hem op tafel ligt. 'Dat is een
van de dingen uit mijn loopbaan die
me goed is bijgebleven. Bruinsma
had vroeger een boerderij op Texel.
Bij Ceres. Maar dat mocht gezien zijn
reputatie natuurlijk niet bekend wor
den. Toevallig had ik in die tijd een
klant die wel interesse had voor dat
pand. maar er was wat schimmigheid
over de eigenaar en die klant durfde
daar eigenlijk niet zo goed achteraan.
Dat heb ik toen gedaan. Uit navraag
bij het kadaster bleek dat die boerde
rij op naam stond van John Engels-
ma, de advocaat van Bruinsma. Dat
was toen al een soort advocaat van
de duivel. Later is hij ook door de
Orde van Advocaten uit de advoca
tuur gezet. Ik heb die man toen ge
beld om te onderhandelen. We zijn er
niet uitgekomen, maar spannend was
het wel.'
Hoewel de 56-jarige Duinker al vijfen
twintig jaar in het vak zit, is zijn be
zieling niet minder geworden. Vol
vuur praat hi| over zijn werk. Zijn klan
ten helpen een zo groot mogelijke
winst te maken staat nog steeds
Voorop. 'Je moet alleen oppassen dat
je met op de stoel van die onderne
mer gaat zitten. Want die moet het
werk doen. Een boekhouder moet je
zien als een sparringpartner. Iemand
met wie je kan brainstormen en over
leggen om een zo goed mogelijk re
sultaat te halen.' Ondernemen zit de
rasechte Hoornder niettemin in het
bloed. Zij ouders runden een bakke
rij in Den Hoorn en stonden aan de
wieg van de inmiddels overbekende
Hoornder Ring. Tot zijn vijfen
twintigste levensjaar helpt hij in de
bakkerij, maar overnemen wil hij het
bedrijf niet.
Scharrelen
Hij volgt HBS-a om vervolgens naar
de overkant te vertrekken. 'Ik wist met
wat ik wilde worden en scharrelde
maar wat aan in die tijd.' Ondermeer
vanwege een aangeboren afwijking
aan zijn oog, keert Duinker terug naar
Texel. 'Mijn oogzenuw is in de baar
moeder doorgegroeid en daardoor
verdween het licht uit mijn oog. Ik heb
twee maanden in het ziekenhuis ge
legen voor allerlei onderzoeken, maar
ze konden niet voorkomen dat ik aan
dat oog blind bleef.' Pas in 1995
wordt ontdekt wat Duinker precies
heeft aan zijn oog, maar verder ope
reren blijkt zinloos. Langzamerhand
wordt hij serieuzer en neemt zijn
loopbaan een duideli]ke wending
naar de financiële sector. Lange tijd
blijft echter de binding met de detail
handel, want de bednjven waar hij
een baan heeft zijn werkzaam in de
toeleverantie. 'Klanten en dienstver
lening lopen als een rode draad door
mijn carrière', zo zegt hijzelf. Inmid
dels getrouwd met zijn grote
(jeugd)liefde Aldme raakt Duinker via
de contacten van een vroegere werk
gever in gesprek met Wim Eelman
van de Boekhoudcentrale. 'Die zag
wel wat in me. Ik moest natuurlijk nog
wel veel bijleren, maar die kans kreeg
ik.' In de beginjaren, als de Boek
houdcentrale nog in het voormalige
pand van de Haarstudio is gevestigd,
maakt hij als assistent de jaar
rekeningen voor kleine bedrijven. Hij
had toen negen collega's. Inmiddels
is het bedrijf omgedoopt tot NBC
Eelman Partners, werkten er tach
tig mensen en heeft het kantoor vier
overkantse vestigingen.
Texel groeit
De groei van het bedrijf verloopt vol
gens Duinker synchroon met de groei
van Texel. Inmiddels in het bezit van
de benodigde papieren breidt Duin
kers portefeuille zich uit en houdt hij
zich bezig met de financiële admini
straties van bedrijven uit vooral de
horeca, detailhandel en dienstverle
ning. 'Groei is belangrijk. Het leukst
aan dit werk is met de klanten rich
ting geven aan het optimaliseren van
de winst. De voortgang bevorderen,
zodat een bedrijf kan groeien.' Van
wege het belang dat hij aan groei
hecht, is Duinker in 1977 fervent
voorstander van een nieuwe boot en
schrijft hij zelfs ingezonden stukken
in de krant om Texelaars van het be
lang van dubbeldekkers te overtui
gen. Vooral in de jaren tachtig kan het
volgens de boekhouder niet op. 'Toen
kon alles en werd er ook niet zo nauw
gekeken. Al het geld ging contant zo
in het laatje. Niemand had zicht op
wat er werd verdiend. Ook de
belastingdienst met.' Volgens Duinker
kan er gemakkelijk worden afge
roomd en wordt dat ook op Texel op
grote schaal gedaan. 'Dat veran
derde grotendeels door de introduc
tie van nieuwe kassa's. Daarop moest
alles worden aangeslagen en werd
meer controle mogelijk. Daar over
heen kwam volgens de Hoornder de
Actie Schuimkraag van de belasting
dienst. 'De inkoop werd uitgesplitst
en aan de hand van de inkoop werd
de omzet berekend. Met de glazen-
kaart erbij (om te zien hoeveel er in
het gebruikte soort glas ging. red
kon dat vrij nauwkeurig worden be
keken. Wij zijn daar onmiddellijk op
ingesprongen en hebben onze klan
ten zo goed mogelijk voorbereid. Dat
leverde ons de complimenten van de
belastingdienst op.' Eenvoudig ver
loopt dat hele proces met. 'We heb
ben zware strijd moeten leveren met
ondernemers en ambtenaren. Ik weet
nog dat een klant van ons met een
nor
Cees Duinker Onderhandelingen met belastingdienst kwestie van handjeklap.
Verder is het volgens Duinker zaak
dat een goede accountant een beetje
toneel kan spelen. Dan komt in con
frontaties met de belastingdienst nog
wel eens van pas. Wordt hij als boek
houder wel eens geconfronteerd met
fraude door zijn klanten? 'Als wij het
maar niet in de boeken zien, zeg ik
altijd maar. De brutomarges moeten
goed zijn.' De huidige ondernemers
cafe, die was betrapt op het afromen
van zijn omzet, een aanslag kreeg
van honderdduizend gulden. Die man
schrok zich lam. We hebben toen flink
moeten praten, maar uiteindelijk kon
den we het afronden op tienduizend
gulden. Dat was natuurlijk prachtig.'
Handjeklap
Volgens Duinker zijn onderhandelin
gen met de belastingdienst een
kwestie van 'handjeklap'. 'Tachtig
procent is in de wet geregeld, twin
tig procent moet je afdealen. En ver
der moet je ambtenaren altijd goed
behandelen en ze nooit op hun tenen
trappen, want dan gaan ze dwarslig
gen en begint een ondernemer niks
moeten volgens Duinker tegenwoor
dig van goede huize komen om een
bedrijf succesvol te runnen. Na de
vette jaren volgen nu de magere ja
ren. De accountant als sparring
partner wordt volgens hem dan ook
steeds belangrijker. 'Als kantoor moet
je pro-actief zi|n en zien aankomen
wat er gaat gebeuren. De groei is er
uit op Texel en daarom moet je dui
delijk zijn in je advisering en sturend
werken.' Volgens Duinker merkt de
NBC aan haar klanten dat het minder
gaat op Texel. 'De boekhouder en de
huur zijn de eerste dingen die niet
betaald worden als het slechter gaat.
En je ziet het uiteraard aan de be
drijfsresultaten. De bankschulden lo
pen op en schulden worden niet be
taald Je ziet duidelijk dat het sinds
het jaar 2000, wat een relatief goed
jaar was. bergafwaarts gaat op Texel.
Het wordt minder of het stabiliseert.
Ondernemers moeten heel inventief
zijn en een goede prijs/kwaliteits-
verhouding bieden om te kunnen
overleven.'
Armoede
Dat ondernemers met standaard wel
varend zijn, wordt door Duinker grif
beaamd. 'Er zijn hier veel onderne
mers en boeren die op het bestaans
minimum zitten. Bedrijven waar het
allemaal maar net gaat. Sommige
ondernemers zouden beter af zijn als
ze bungalows gaan schoonmaken of
iets dergelijks, maar ze zijn taai. Zelf
standigen geven met snel op en zijn
zeer gemotiveerd om met hun bedrijf
door te gaan.' Dat de financieel spe
cialist begaan is met zijn klanten blijkt
uit het feit dat zij hem uit zijn slaap
kunnen houden. 'Als het slecht gaat
met een klant, dan trek ik me dat aan.
Dat stopt niet als ik hier de deur van
mijn kantoor dichttrek. Soms word ik
om vier uur 's nachts wakker en
schiet me een idee te binnen voor
zo'n klant.' Zijn functie en het feit dat
hij een intiem contact heeft met zijn
klanten en hun hele financiële
doopzeel kent, maakt dat hij zich in
de Texelse samenleving op de vlakte
houdt. 'Ik accepteer bijvoorbeeld
geen bestuursfuncties, omdat ik nie
mand tekort wil doen. Ik zal ook nooit
gek doen in de kroeg, want de vol
gende dag kom ik mijn klanten weer
tegen.'
Toekomst
Over zijn loopbaanplanning kan
Duinker kort zijn. 'Ik blijf hier tot mijn
pensioen. In dit werk kan ik mijn ei
kwijt. Je werkt voortdurend met
spanningsvelden en dat is prachtig.'
Naast zijn portefeuille met zo'n
honderdtwintig klanten houdt
Duinker zich bezig met de coaching
van jonge assistenten en de interne
kwaliteitsbeheersing. Aspiraties voor
een partnerschap binnen het NBC
heeft hij nooit gehad. 'Ik heb de kans
wel gekregen, maar het nooit gewild.
Laat mij maar lekker accountant blij
ven en geen ondernemer.' De betrok
kenheid werd er niet minder door.
Sinds zijn aantreden in het bedrijf
verzamelt hij alles wat er over de NBC
verschijnt. Dat heeft inmiddels een
flinke stapel plakboeken opgeleverd.
Glimlachend besluit hij: 'Ik ga verder
zonder moeite, maar met emotie.
Twee woorden met dezelfde letters.'
Tekst en foto Louise van der Sluis
B en w willen dat de Stk
Waddenhaven Texel alsm
gunning krijgt voor het expló
van een detailhandel in het gj
De Compagnie op het
terrein. Hoewel al sinds de op
van de passantenhaven in
detailhandelsactiviteiten vt
bedreven in deze omgeving,
de winkel feitelijk illegaal
deze niet beschikt over de vi
ling die het bestemmingsplar
schrijft.
Daarover werd geklaagd da
Kalverboer van de supermart
Trompstraat die meent dat hijdi
havenwinkel een stuk omza
loopt. Kalverboer deed vroege
op het haventerrein met een
wagen. Vorig jaar stopte hij d:
en maakte geen gebruik van
gelijkheid om zich in de
havenwinkel in De Compagnie
tigen omdat hij dat volgens
zeggen niet zag zitten. De
werd toen gehuurd door E™
der Linden, die recentelijk twe
de handhavingambtenaar opb
kreeg omdat voor zijn detailhar
rijwielverhuur geen vrijstelling
leend. Wat het college betre
dat dus alsnog gebeuren.
Volgens het bestemmingsplan
vrijstelling alleen worden gege
de commerciële activiteiten
recte relatie hebben en ten
staan van de jachthaven. Volgt
college is dat hier duidelijk he
en kan er geen sprake zijn va
concurrentie voor reeds geve
bedrijven in de buurt. In Oud'
is verder geen fietsverhuur enl
middelen worden slechts verk
de supermarkt aan de Tromp
dus op geruime afstand van
ven. Bovendien is de havenw
winters dicht. De winkel is ve
baar met een kampwinkel
kampeerterrein. Het college
verder dat de winkel bijdraagt
kwaliteit van de jachthaven.
Er moet wel een procedure
gevoerd. Gedurende een maa
nen uitsluitend belanghebb
schriftelijk bezwaar maken tet
voornemen tot het verlenen
vrijstelling. Kalverboer liet
gevraagd weten van deze gi
heid gebruik te zullen maken
De stukken voor de aanl
nieuwe holle weggetjes in hi
berggebied liggen vanaf m
nog met ter inzage op het ra
De gemeente moet eerst nog
merkingen van de raadscor
Grondgebied verwerken in de
ren. Woensdagavond beg
19.30 uur een informatieavoni
raadhuis over de plannen
■E
Al vier seizoenen is Irene Maas aan
het spitten in de grond van de
Bleekerij aan de Monnikenweg.
Vele scherven, potten, stukken
hout, schoenzolen en andere over
blijfselen haalde ze al boven. Deze
zomer heeft ze eindelijk het stelsel
van sloten blootgelegd, wat voor
haar definitief het bewijs vormt dat
er eeuwen geleden een echte
blekerij voor linnen heeft gezeten.
'Kijk, dit is een stek', toont Maas een
stuk hout dat de vorm heeft van een
tentharing en nog zwart is van de prut
waaruit ze het net heeft opgestoken.
'De stek werd gebruikt om het linnen
op het gras vast te prikken, zodat het
kon bleken in de zon. Om te voorko
men dat er door de zon brandplekken
in zouden komen, werd het steeds
nat gehouden. Daarvoor waren al die
sloten nodig.' Aan de hand van een
kopie van een oude tekening van een
soortgelijke blekerij in Bloemendaal
laat ze zien dat op een terrein van
minstens een hectare (honderd bij
honderd meter) een stelsel van acht
sloten moet hebben gelegen, met
aan- en afvoerkanalen voor het duin
water en een soort kolken Het vuile
linnen werd er onder meer in een ke
tel geloogd, ging in een bad met zure
melk om te bleken (chloor was er toen
nog niet), werd gewassen en in de
zon gebleekt. 'Een heel bewerkelijk
proces dat maanden duurde. Het
moet ontzettend vermoeiend zijn ge
weest.'
De oude blekerij moet rond 1630 zijn
gesticht. Niet door monniken, zoals
de naam van het weggetje doet ver
moeden, maar door Pieter Cornells
Timmerman en Jacob Jozef Linnen
wever, waarbij ook de naam van
Frans Barend van Haarlem opduikt.
Lieden uit de buurt van Haarlem, die
Texel een goede vestigingsplaats
voor een blekerij van linnen vonden.
Maas: 'Ik denk dat ze hier een vorm
van zelfstandigheid vonden die ze in
Haarlem niet konden vinden. En er
was hier wel vraag was naar gebleekt
linnen. Door de eigen bevolking,
maar ook door de aanwezigheid van
de Rede van Texel, want ook op
schepen was linnen nodig.' De
locatie aan de Monnikenweg komt
door de aanwezigheid van schoon
duinwater. Vanuit de sloten van een
meter of vier breed werd water over
het linnen geschept.
Schoenzolen
Maas, onder meer geholpen door
Sjaak Schraag, legde deze zomer
een sloot bloot van zo'n anderhalve
meter breed, die later is volgegroeid
•■V' -
De archeologische graafwerkzaamheden van Irene Maas in natuurgebied de Bleekerij hebben grote vormen aangenomen.
(Foto Gerand Timmerman)
Enkele van de opgegraven spullen.
met veen. De sloot die van noord naar
zuid loopt, moet volgens Maas een
lengte hebben gehad van zo'n tach
tig meter. Bij het opengraven stuitte
ze op allerlei scherven, onder meer
van pijpenkoppen, maar ook glas.
'We vonden een bakje, zonder oor.
We hebben er een glasexpert naar
laten kijken. Toen bleek dat het een
zoutvaatje is geweest. Het enige ver
gelijkbare exemplaar is gevonden in
Bourtange, maar daar weten ze met
waar het vandaan komt. Hier wel. En
we vonden een complete fles uit
1700. De blekers waren ook goeie
jutters, want uit slijtplekken is op te
maken dat de flessen die we hier
vonden van het strand komen.' Op
merkelijke vondsten zijn ook de
schoenzolen, waarvan de oudste ver
moedelijk afkomstig is van een ble
ker. 'Het leuke is dat de voet
afdrukken er nog inzitten.' Verderop
is het fundament blootgelegd van een
gebouw waarin de blekers volgens
Maas moeten hebben gewoond. En
spitwerk leverde ook de restanten
van een oud karrenspoor op.
Iets unieks
Door al deze vondsten staat hét voor
Maas onomstotelijk vast dat er vroe
ger inderdaad een blekerij is geweest.
'En dan te bedenken dat voor zover
ik weet nergens anders zoiets is
blootgelegd. In Bloemendaal zijn er
bijvoorbeeld al lang geleden huizen
op gebouwd. We beschikken hier dus
over iets unieks. Een stukje cultuur
historie. We kunnen al die sloten die
we hebben opengegraven straks wel
weer dichtgooien en het onkruid weer
laten groeien, maar het zou mooi zijn
als dit stukje Texelse geschiedenis
zichtbaar kan houden. Het lijkt me
waardevol genoeg.' Maas noemt het
'schandalig' dat Staatsbosbeheer
(SBB) bij de natuurontwikkeling op de
Bleekerij zonder tevoren archeolo
gisch onderzoek te doen op be
paalde delen van het oude sloten
stelsel graafwerkzaamheden heeft
verricht. 'Hierdoor zijn restanten van
bepaalde sloten en wellicht ook een
kade verdwenen.'
Museum?
Volgens Erik van der Spek van SBB
is voor de werkzaamheden advies
gevraagd bij de Rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek.
'Toen werd gezegd dat daar niets
werd verwacht. Nu er wel het nodige
blijkt te zitten, is het wel zo dat op de
plekken waar het meeste zit, niet is
gegraven.' De Stichting Bleekerij on
der wiens verantwoordelijkheid de
werkzaamheden plaatsvinden, heeft
toestemming voor het graafwerk. Van
der Spek noemt het onderzoek van
Maas 'erg interessant', maar voelt
zich wel verrast door de omvang van
de graafwerkzaamheden in het na
tuurgebied. 'De communicatie ver
loopt lastig, liever hadden we dat ze
eerst even hadden overlegd.' Het
idee om de opengegraven blekerij
een permanente museumfunctie te
geven, ziet Van der Spek vooralsnog
niet zitten. 'Het ligt midden in het
natuurgebied, waardoor bezoekers
broedende vogels verstoren. Maar de
komende herfst zouden we er bij
voorbeeld wel eens een open dag
kunnen houden. Afgesproken is dat
als de graafwerkzaamheden zijn vol
tooid, de gaten weer worden gedicht.
We kunnen langs het wandelpad wel
een informatiebord plaatsen.'
1-1-2 DAAR RED JE LEVENS MEE
Het college heeft de bezwaren die
als inspraakreactie zijn ingebracht
tegen de omzetting van agrarisch
naar natuurgebied van de grond
rond Utopia in Het Noorden onge
grond verklaard. Het besluit tot
wijziging van de bestemming zal
nu gedurende twee weken ter in
zage worden gelegd in het kader
van de artikel 11 -procedure, waar
bij opnieuw 'zienswijzen' kunnen
worden ingediend. Een derde mo
gelijkheid om zich tegen de plan
nen te verzetten wordt geboden als
de aanlegvergunning die nodig is
om het inrichtingsplan te kunnen
uitvoeren, aan de orde is.
De bezwaren bij de inspraak waren
afkomstig van de agrariërs Smit en
De Wit uit Oosterend die vrezen dat
de natuurbestemming en het op
grond daarvan door het Hoogheem
raadschap uit te voeren Verdrogmgs-
bestrijdingsplan De Bol (in het kader
van het Masterplan Water) schade en
waardedaling voor hun naastgelegen
landerijen zal betekenen. Met name
wordt vraatschade verwacht van
ganzen, zodat de boeren het druk
krijgen met verjagen. Ze denken ook
dat het stuifdek (in de vorm van een
groenbemester) op het bollenland
wordt weggevreten zodat het aan
brengen van duurdere cellulose no
dig is. Ook is er vrees dat er meer
brak water doordringt tot de land
bouwgronden met ernstige hinder en
schade aan de gewassen als gevolg
In droge zomers moet het gewas het
hebben van grondwater dat door de
bovengrond wordt opgezogen en het
is schadelijk als dit 'capillaire' water
brak wordt. Tenslotte vinden Smit en
de Wit dat de bestemmingswijziging
een financieel ongunstiger exploita
tie en waardedaling van hun naast
gelegen landbouwgronden zal ver
oorzaken.
Het college heeft alle bezwaren van
de hand gewezen. De inrichting van
het terrein is met gericht op het aan
trekken van ganzen maar van andere
vogels, die geen vraatschade veroor
zaken. Het wordt een drassig gebied,
vergelijkbaar met het natuurgebiedje
ij, i
b
Ottersaat. Zelfs wordt verwa
het aantal ganzen zal afnemei
de vraatschade niet méér nu
minder zal worden. Daarom hl
niet te worden gevreesd date
ren gedwongen worden mee
steken in het verjagen van i
Ook het stuifdek zal juist m»
meer worden aangevreten.
De stand van het grondwate
toekomstige natuurgebied wc
halve meter hoger. Hierdoor,
dert de zoute kwel onder de
dijk waardoor juist geen ver
van het terrein en de aanlii
landbouwgronden wordt vs
Door metingen wordt de situai
gaten gehouden. Mocht vi
toch de kop op steken c
Natuurmonumenten da
maatregelen nemen. Op gro
dezelfde redenering wordt vs
dat ook het capillaire water
droge groeiperiode niet brak:
den. Omdat wordt veranderd
de groeiomstandigheden op(
bouwgronden eerder bet!
slechter zullen worden, nes
college ook aan dat van
daling geen sprake is. Ma
waardedaling toch worden
toond dan kan een schadecla
den ingediend, zoals is gen
artikel 49 van de Wet op de
lijke Ordening
Jimmy Vlaming wist gisteren
de buien door de hand te leg
de Texelse kampioenstitel 'tü
tje duiken'. Hij kwam uit ind
gorie 13 jaar en ouder. Tweet
Erwin Oosterhof. Dertig kans
streden in zwembad Molenkc
de titel, die in de categorie to'
9 jaar werd gewonnen dod
Whenes. Tweede werd h*
Betsema. In de leeftijdscateg
tot en met 12 jaar was de hd
voor Julien den Yzerman. S«
der Plaats won hier de trsX
Volgende week woensdag
Molenkoog een Olympisd|
plaats met verschillende spe
