Lespakket maakt
okale historie levend
'Protserige bouwsels
naast VW net Duckstad'
I:
Uitgesproken meningen over mooie en lelijke dingen
Texelstroom negende bij Waddenrace
lbAhL^ J COURANT
Wat jk zeggen wou...
Kenteken
Sportvissen
Bazaar NH kerk
TPYFI CP C DINSDAG 9 NOVEMBER 2004
ou in de naam van Texel en wens u de leergierige aandacht van velen toeHarry de Graaf, geassisteerd door Riet Goeman, doopt
11 water uit de Wezenputten het Texelse lespakket. (foio Sonne Brugemonm
leerlingen van de groepen vijf tot en met acht van de
>xelse basisscholen krijgen Texelse geschiedenisles. De
erkrachten kunnen daarbij gebruik maken van een om-
ngrijk lespakket, dat met de bijbehorende CD-rom een
'Gtur aan mogelijkheden biedt om de leerstof spannend en
nschouwelijk te maken. Het vervaardigen van deze CD
as een project waarbij de educatieve dienst van EcoMare
menwerkte met het Agrarisch en Wagenmuseum, het
iichtvaartmuseum, het Maritiem en Juttersmuseum, de
udheidkamer en leerkrachten en leerlingen van de betrok-
n scholen. Ook tal van particuliere personen verleenden
and- en spandiensten en stonden foto's af. In feestelijk-
storische sfeer werd het pakket zaterdagmiddag met trots
presenteerd en ten doop gehouden in het Agrarisch en
agenmuseum in De Waal.
iel van het lespakket is het in
nraking brengen van de kinde
met het culturele erfgoed van
iel. Daarbij wordt verwezen naar
nog tastbare sporen van het
I-Heden in landschap, dorpsbeeld
musea. Het lesmateriaal is te
ferscheiden in vijf thema's die
isluiten bij de vijf betrokken mu-
3. Thema één gaat vooral over
t ontstaan van Texel, thema twee
licht Texel in de zeventiende
uw, thema drie en vier gaan over
I boerenleven en het dorpse le-
ivan ongeveer honderd jaar ge
leden en het vijfde thema gaat over
de oorlog op Texel, in het bijzonder
de opstand van de Georgiërs. De
leerstof is niet volledig historisch-
lokaal, maar legt het verband met
heden en de situatie elders in de
wereld, zodat inzicht ontstaat in de
samenhang.
De bedoeling is de leerlingen er ac
tief bij te betrekken. Ze worden aan
het werk gezet met een historische
fietstocht, een wandeling door Den
Burg, diverse spelletjes, puzzels en
doe-opdrachten die met de onder
werpen te maken hebben.
Het lespakket is een kostbaar project
dat van de grond kon komen dank zij
subsidie van de provincie Noord-
Holland. Een projectgroep van de
educatieve dienst van EcoMare ging
aan het werk, evenals een klankbord
groep van leerkrachten van vijf basis
scholen. De resultaten werden op de
scholen in de praktijk getest, waarna
de op- en aanmerkingen die daarbij
werden gemaakt, werden verwerkt.
Projectleider Carla Kersbergen legde
zaterdag onder meer uit dat de leer
krachten zelf kunnen bepalen in hoe
verre en op welke wijze ze van het
materiaal gebruik maken en dat ze
zelf inbreng hebben. Niet elk thema
is voor elke leeftijdsgroep even toe
gankelijk. Het materiaal over de
Tweede Wereldoorlog is bijvoorbeeld
meer geschikt voor de groepen 7 en
8. terwijl het dorpse en boerse leven
van 100 jaar geleden ook bedoeld is
voor jongere kinderen. Bewust is ge
kozen voor een begeleidende CD
boven een boekje met illustraties.
Niet alleen levert deze tegen weinig
kosten veel meer (kleurige) beelden,
maar laat hij ook geluiden horen, zo
dat je bijvoorbeeld dansende kinde
ren ziet en tegelijk het bijbehorende
kinderversje in Texels dialect hoort.
Ook laat de CD prachtige vergelijkin
gen zien: hedendaagse foto's van
Den Burg naast opnamen van de
zelfde plekken omstreeks een eeuw
geleden.
Wezenwater
Veel genodigden, waaronder tal van
vertegenwoordigers van het onder
wijs, waren zaterdag op de presen
tatie in het Agrarisch Museum afge
komen. Het koor van de Historische
Vereniging bracht onder leiding van
Willem Kikkert een drietal oude
Texelse liederen ten gehore, waaron
der het legendarische en langdurige
In het Noorden van ons eiland. Voor
afgaand vertelde Kikkert over de his
torische hoofdfiguur. Sterk historisch
getint was ook de ludieke act in de
vorm van het door gekostumeerde
'idolen' zingen van een variant op het
bekende Ik ben met Catootje naar de
botermarkt geweest. De vijf couplet
ten sloten aan bij de vijf thema's van
het lespakket.
Journalist Harry de Graaf verrichtte
tenslotte de eigenlijke doop van het
pakket. Hij deed dit letterlijk, met
water uit de Wezenputten en ge
bruikte een VOC-schaal als doop
vont. De Graaf toonde zich lyrisch
over het lespakket dat hij een paar
weken tevoren al had mogen inzien.
'Een staaltje van schitterende samen
werking'. Spreker ging terug naar zijn
jeugd, toen hij nog weinig besef had
van het opmerkelijke karakter van zijn
geboorte-eiland. Het alledaagse
werd pas bijzonder naarmate hij er
meer over wist. 'Onbekend maakt
onbemind' Hij 'ontdekte' de tuin-
wallen en schapenboeten pas nadat
hij lang van huis was geweest en in
formatie had opgedaan over hoe
deze 'landschapselementen' tot
stand waren gekomen. De voor hem
tot dat moment saaie rechte duinen
rij tussen oud-Texel en Eierland kreeg
pas belevingswaarde nadat hij in het
boek van Van der Vlis had gelezen dat
het een door mensen aangelegde
zanddijk was.
De Graaf vond dat Texelaars over het
algemeen te weinig historisch besef
hebben en mogelijk daardoor niet erg
zorgvuldig met hun omgeving om
gaan. Hij stelde daarom voor het pak
ket niet alleen voor de scholen, maar
voor iedereen beschikbaar te stellen,
eventueel uitgebreid met meer actu
ele bijzonderheden van land, volk en
natuur, zodat het een cursus alge
mene lokale aardrijkskunde wordt.
'Dat kost niet veel want de belangrijk
ste kosten zijn al gemaakt. Het heeft
ook nog economisch voordeel, want
toeristen van het soort dat Texel
graag ontvangt, vinden het interes
sant als logies verstrekkers met alleen
kunnen meepraten over het weer,
maar ook iets kunnen vertellen over
de historische bijzonderheden van de
omgeving'.
tkstad op Texel. De villa's naast het WV-kantoor zijn volgens lezeres Silfia veel te protserig.
"U
t smaak valt niet te twisten,
eeuwenoud gezegde dat van-
ag de dag nog volop actueel is.
ch zijn er talloze bouwwerken
discussie oproepen en vragen
een mening. Texel vormt daar-
geen uitzondering. Het is dan
'k niet verwonderlijk dat onze
'foep naar wat mooi of lelijk is
>gal wat reacties heeft opgele-
rd. Vooral de locatie en pas-
ndheid in de omgeving blijken
torvelen van doorslaggevend be-
'9 bij het antwoord op de vraag:
bt vindt u mooi of lelijk op Texel?
reacties van de hoofdzakelijk Tex-
e lezers zijn nogal divers Terwijl de
n zich beperkt tot een enkel ge-
PJw dat mooi of juist aartslelijk
'rdt gevonden, heeft de ander een
^kwekkend lijst samengesteld
•n mooie en lelijke gebouwen op
*el. Veelgenoemd is het Schilde-
|d. Bij de reacties over deze straat
(;t functionaliteit een grote rol te
^en bij de beoordeling. 'Ik vind het
erg opgeknapt Het oog erg
ruimtelijk nu', schrijft Marcel de
Geest. Monique Veldhuyzen betreurt
het verlies van de bomen langs het
Schilderend Het plaatsen van ijzeren
hekken op het voormalige fietspad is
mevróuw Zevenhoven-Kuip uit Den
Burg een doorn in het oog. 'Ik erger
me er groen en geel aan. Het fietspad
dat er nu is gemaakt is veel te dicht
op de rijweg, waardoor je ook nog
eens teveel uitlaatgassen opsnuift.
Haal die hekken maar weer weg.'
Aanwonende Irene Wernand-Godee
plaatst de straat nu nog in de cate
gorie lelijk. 'De straat is voor veel geld
opgeknapt. Zo is bijvoorbeeld voor
de duurste straatsteen (zogenaamd
geluidsarme klinker) gekozen, maar
omdat het fietsgedeelte in een ander
patroon (dwars op de rijrichting) is
gelegd en de auto's hier ook gedeel
telijk overheen rijden, ontstaat er een
oorverdovend geluid', aldus Wer-
nand. Zij stelt dat er nog nooit zo hard
is gereden, omdat de twee vlucht
heuvels in ieder geval met werken als
remmers. De bomen zijn volgens haar
niet regelmatig geplant, zodat er
nooit een mooie bomenrij zal ont
staan. 'Het Schilderend valt voor mij
nu in de categorie lelijk, of dit ooit nog
mooi gaat worden weet ik niet. Ik zal
de straat opgeven voor het pro
gramma Extreme Makeover, dan
wordt het misschien nog wat.'
Wanstaltig
Een ander pand dat de gemoederen
bezighoudt, is de 'blauwe toren' van
accountantskantoor B&B aan de
Abbewaal. Het merendeel van de res
pondenten is hiervan niet gechar
meerd. 'Ik vind het gebouw lelijk en
niet passen in het Texelse landschap
Burgers in de dorpen worden con
stant lastiggevallen door de wel
standscommissie, terwijl zo'n bedrijf
zomaar groen licht krijgt', reageert De
Geest. Veldhuyzen doet de nieuw
bouw af als 'wanstaltig.' A. Hoonen-
Witte vindt het kantoor daarentegen
heel mooi, maar wil er met meer van
op Texel. Leny Kikkert gaat nog een
stapje verder. Zij wil geen blauwe
gevels in het buitengebied. 'Ik vind
dat echt spuuglelijk. Ook bungalow-
afschuwelijk en on-Texels. Wat zijn
dat voor malloten in de welstands
commissie? Gelukkig hebben we Vis
ser en Uriot nog, anders stond het
eiland vol met van die mismaakte,
onooglijke bouwwerken', zo reageert
de inwoner van Den Burg. De nieuwe
voorzitter van de Texelse Welstands
commissie, Carol Korringa, reageert
gelaten op de kritiek en stelt dat de
eigen voorkeuren van de architecten
in de commissie, die de ingediende
bouwplannen beoordelen, beslist on
dergeschikt zijn aan de Welstands
nota. 'Iedere gemeente is sinds afge
lopen zomer verplicht zijn eigen
beleid vast te leggen in de Wel
standsnota. Die nota is weliswaar met
klip en klaar, maar beschrijft veel za
ken die de gemeenteraad belangrijk
vindt. Daar wordt aan getoetst', licht
zij toe. Korringa, die als zelfstandig
ondernemer een adviesbureau voor
ruimtelijke ordening en volkshuisves
ting runt, woonde jarenlang op Texel,
maar verhuisde recent naar Alkmaar.
Volgens haar beoordelen de twee
overkantse architecten in de com
missie het bouwplan, maar zorgt de
voorzitter voor een goede afweging
en speelt de omgeving een belang
rijke rol. 'Er is ruimte voor vernieu
wende architectuur, maar dat is af
hankelijk van de omgeving. In de
binnenring van Den Burg is iets bij
voorbeeld sneller passend als het
wordt gebouwd volgens het type ar
chitectuur dat daar al aanwezig is. Op
nieuwe plekken is er meer vrijheid.' Zij
bestrijdt de kritiek dat de architecten
te weinig weten van het eiland en hun
eigen stempel willen drukken op in
gediende bouwplannen. 'Het is geen
kwestie van een stempel drukken.
Dat is met de beweegreden. Vaak
gaat het om een noodzakelijke aan
passing die tijdens de bespreking van
zo'n bouwtekening wordt aangege
ven Verder komt de commissie om
de maand op Texel bijeen en gaan we
regelmatig op bouwlocaties kijken.
Dan leer je Texel wel kennen.'
Tekst en foto's Louise van der Sluis
Bnctrp m kxmBuuca »ctm«-onrdcli|khcid df ryUnw
Zoals bekend wil de regering per 1
januari 2005 het grijs kenteken van
particulieren afschaffen. Dat betekent
voor veel mensen een enorme lasten
verzwaring. De motorrijtuigenbelas
ting gaat met 400 procent omhoog en
de waarde van de auto met zo'n 600
procent omlaag. De landelijke pers
besteedt hier weinig aandacht aan.
De particuliere grijskentekenhouders
moeten zelf actie ondernemen bij de
politiek. Veel informatie is te vinden
op de websites www.sbg-delft.nl en
www.anwb.nl Op de website www
2ekamer.nl staan e-mailadressen van
kamerleden (financiën).
Het grijs kenteken voor particulieren
wordt op 16 en/of 17 november in de
Tweede Kamer behandeld
Meer inlichtingen zijn ook bij mij te
verkrijgen. Mijn telefoonnummer is
313466. u
Henk van Loo,
Den Burg.
De bootwedstrijd van de sportvisclub
Texel werd zondag door twaalf vis
sers bezocht. Na anderhalf uur hen
gelen, hadden zij 316 vissen gevan
gen, met een totale lengte van 6644
centimeter. Map van der Zwaag ein
digde met 39 vissen (935 centimeter)
op een eerste plaats Chirsta Tiele-
mans werd tweede, ook met 39 vis
sen (910 cm). Derde werd Kees Kalis
(37, 876) De volgende wedstrijd
wordt gehouden zaterdag 13 novem
ber, aanvang 18.00 uur.
De bazaar die zaterdag in de her
vormde kerk van Den Burg werd ge
houden, heeft bruto €5400 - opgele
verd voor de restauratie van de kerk.
De eerste prijs van de verloting, een
pannenset. werd gewonnen door
mevrouw De Vries uit Den Burg.
Spannend, trots en onvergetelijk.
Fiere uitdrukkingen van de beman
ning van loodsbotter Texelstroom,
die dit weekend als negende ein
digde bij de Waddenrace.
Het kanonschot waarmee de zeven
tien deelnemers aan de tiende editie
van de Waddenrace die zaterdag
morgen in Harlingen werden wegge
schoten, was het begin van een on
stuimige start. In de wirwar van
klippers, tjalken en andere bruine
vlootschepen, kwamen er twee met
elkaar in aanvaring, wat de nodige
averij met zich meebracht. 'Het illus
treert hoe fanatiek er wordt gezeild',
vertelde Ed Eelman, één van de
Texelse vrijwilligers aan boord van het
Texelse schip. De wedstrijd bestond
er uit om zo snel mogelijk vanuit
Harlingen naar Terschelling, via Vlie
land, Texel en Den Oever terug te
varen naar Harlingen, met daarbij een
verplichte stilligperiode van vier uur.
Er werd met met handicap gevaren,
wat betekent dat de vrij korte Tex
elstroom in het nadeel was, vooral bij
de lange klippers, die veel sneller
kunnen varen. Maar het weer was
niet ongunstig en met windkracht vijf
uit het noordwesten en de stroom
mee bereikten de Texelaars zaterdag
om 15.00 uur Terschelling. Op elk ei
land moest er iemand van boord, om
in een telefooncel een code in te toet
sen. Op de verschillende trajecten die
volgden, had het schip stroming en
wind het ene moment mee, om het
andere heftig te moeten manoeuvre
ren om de wind in de zeilen te hou
den. Vlieland werd aangedaan en
vervolgens werd het roer op Texel ge
richt. Varen in donker viel niet mee.
want de meeste boeien zijn met ver
licht, zodat bemanningsleden op de
uitkijk moesten om met behulp van
zaklantaarns te ontdekken of ze aan
de goede kant van de boei zaten. Eén
beoordelingsfoutje en een zandbank
kon roet in het eten gooien. De Tex
else haven voeren ze zondagmorgen
om half zes binnen, een tijdstip
waarop het vissersdorp nog in diepe
rust verkeerde. Vervolgens ging de
reis via Den Oever naar Harlingen,
waarbij onder de Afsluitdijk de wind
wegviel en de Texelstroom vrijwel stil
kwam te liggen. Juist toen het ernaar
uitzag dat het schip de uiterste
aankomsttijd van 17.00 uur met zou
halen, stak er voldoende wind om de
tocht te vervolgen. Na een span
nende reis meerde het schip om
15.50 uur als negende af in de Friese
haven. Schipper Peter Lock, bij de
weersverwachting vanaf de wal bij
gestaan door broer Gijs, conclu
deerde na afloop dat hij de beschik
king had over een getrainde be
manning. 'Binnen drie minuten kre
gen ze het zeil gestreken en opge
rold.'
De bemanning van de Texelstroom geniet na afloop van de Waddenrace van een welverdiend maal. In willekeunger volgorde: Cor Weststra,
Gert Rietveld, Ed Eelman. Rob van Oortmerssen, F. van Viegen, Rob Heijman, Henk Troost, Peter Lock en Maria Markwat.
it-btc Gf'-'-'J T-.-^J-
parkjes beginnen er mee. Het moet
mooi zijn, omdat dit de blauwe zee
uitstraalt, denken ze. Maar op ons
eilandje past donkergroen zo mooi.'
Vaker genoemd als een mooi gebouw
is het notariskantoor in Den Burg. De
architectuur van dit pand spreekt ve
len blijkbaar aan. Ook Kees Witte is
die mening toegedaan. In zijn lijst met
mooie dingen komen verder onder
meer het Torenhuis aan de Wester-
weg voor, de nieuwe stolpboerderij
van Jan en Corry Heijne en alles wat
Adri en Sandor Mantje bouwen en
verbouwen. Een andere lezer, die
anoniem bleef, vindt het nieuwe huis
van Adri Mantje (in De Westen, red.)
goed passen in een Wassenaarse vil
lawijk. 'Maar hier is het zo beeld
bepalend lelijk. Onopvallende schuur
tjes worden gesloopt in opdracht van
de gemeente en dit wprdt toege
staan!'
Duckstad
Het huidige raadhuis en de bankge
bouwen op de Groeneplaats worden
slechts door een enkeling lelijk ge
noemd. Grote landbouwschuren in
het landschap blijven helemaal bui
ten beeld. De meeste Texelaars zijn
die discussies vermoedelijk beu. Een
gebouw dat beslist niet op de plaats
waar het staat thuishoort, is volgens
Monique Veldhuyzen het gebouw van
Rab in Oudeschild. 'Dat is misplaatst.
Over architectuur valt te twisten,
evenals over smaak. Maar of iets wel
of met past in een omgeving kan ie
dereen wel zien.' Een andere lezer zet
met stip boerderij Buitenlust aan de
Akenbuurtseweg op éen als mooiste
gebouw. 'Het is netjes, goed onder
houden en hopelijk blijven de koeien
in het mooie weiland.' Lelijk vindt hij
de woning van Jaap Kees Drijver aan
de Oosterenderweg. 'Een gedrocht',
is hierop zijn korte commentaar. Le
zeres Silfia heeft dat pand, dat zij
omschrijft als het Waterhoofd, de
derde plaats gegeven in haar per
soonlijke top drie met lelijke dingen
op Texel. Overigens staat op de eer
ste plaats geen gebouw, maar het
'brallerige toerisme' op Texel. 'Alles
moet duur. Je trekt en krijgt zo de
toeristen die je verdient', stelt zij. De
tweede plaats in haar klassement
wordt bezet door Duckstad, haar
benaming voor de vrijstaande wonin
gen links naast het WV-kantoor aan
de Emmalaan. 'Die gebouwen zijn
veel te protserig. We noemen ze
Duckstad. vanwege de gelijkenis met
de gebouwen in de Disney-stnp.'
On-Texels
Niet passend en on-Texels. Termen
die veelvuldig door de respondenten
worden gebezigd. Kees Witte vindt
alle bouwwerken die zijn ontworpen
door architect Honmgh lelijk. 'Zijn ei
gen pand aan de Ruijslaan, het kan
toor van de jachthaven in Oude
schild, de receptie van Kogerstrand
en de Lidl in De Koog. Het is allemaal
De meningen over het Schilderend blijven, zowel qua uiterlijk als functionaliteit, verdeeld.
Buitenlust Is volgens een lezer het mooiste gebouw op Texel.
