Du'N
Ereburger Harry de Graaf
'notulist van de samenleving'
--
.TEXELSE j
COURANT'
Kranten Reij voor Historische Vereniging
Familieberichten
VRIJDAG 14 JANUARI 2005
va Adrianus van Heerwaarden. Suze Re ij, Cees Hoogerheide en Jacques Dijt bekijken de collectie Nieuwe Texelse Couranten die de familie
3 tt Reij woensdag aan de Historische Vereniging heeft overhandigd. C«'o Jemen van Haitumi
De Historische Vereniging beschikt
sinds deze week over vrijwel alle
exemplaren van de Nieuwe Texelse
Courant die tussen 1896 en 1930
zijn uitgegeven. De collectie, waar
van alleen de jaargangen 1898 en
1922 ontbreken, werd woensdag
middag door de familie Reij in
Tusse de Banke aan de vereniging
geschonken.
De honderden kranten hebben de
cennia lang bij de familie in de kast
gelegden, vertelde Suze Reij-Duin bij
de overhandiging aan voorzitter
Jaques Dijt. Haar schoonvader, Rikus
Reij, was jarenlang de uitgever van de
krant. 'Met de familie hebben we
daarna altijd op de kranten gepast.
Na het overlijden van mijn man (Cor
Reij, red.) hebben we besloten ze aan
de vereniging te schenken.' Reij was
een prominent lid van de Historische
Vereniging. Dijt was blij met de
schenking, omdat de vereniging tot
nu toe geen exemplaren van de
Nieuwe Texelse Courant in haar bibli
otheek had.
De Nieuwe Texelse Courant werd in
1890 opgericht door de heren Boon,
Moojen, Mets en Muller, drie jaar na
dat Willem Langeveld en Adrianus de
Rooij met de Texelse Courant waren
begonnen. In de eerste jaren gebruik
ten Boon, Moojen, Mets en Muller
eveneens de naam Texelse Courant
voor hun krant, waardoor er verwar
ring ontstond. Om daaraan een eind
te maken, werd in 1896 de nieuwe
naam Nieuwe Texelse Courant be
dacht. In het eerste exemplaar met
die naam schrijft Boon dat het mis
schien lijkt of er een nieuwe krant is,
maar dat de Nieuwe Texelse Courant
eigenlijk een voorzetting is van de
Texelse Courant die de heren sinds
1890 hadden uitgegeven. Om die
voortzetting te benadrukken, wordt
op de voorpagina van die eerste
Nieuwe Texelse Courant gemeld dat
het 'nummer 20 van de zesde jaar
gang' is. Het is het oudste bewaard
gebleven exemplaar. De kranten die
Boon, Moojen, Mets en Muller tussen
1890 en 1896 hebben uitgegeven,
zijn allemaal verloren gegaan.
In een kennismakingsartikel legt
Boon uit dat hij de Nieuwe Texelse
Courant wil vullen met 'hoofdartike
len, opstellen over land- en tuinbouw,
de Texelse geschiedenis, feuilletons
en berichten.' De nieuwe krant heeft
geen zin in 'twistgeschrijf'. Texelaars
die met elkaar overhoop liggen, ko
men niet in de krant en kunnen beter
onderling een oplossing voor hun
conflicten zoeken. Commerciële mo
tieven spelen in die tijd ook al een rol.
Onder de kop wordt in grote letters
vermeld dat de Nieuwe Texelse Cou
rant 'het goedkoopste advertentie
blad' is. De nieuwe krant profileert
zich als krant voor Texel en de andere
Waddeneilanden. Twee jaar nadat de
nieuwe naam is ingevoerd, doet Boon
de krant over aan W. Reij. Het druk
ken wordt verplaatst van het Raaksje
naar het pand in de Warmoesstraat
waar nu de slagerij van Ott is geves
tigd. Na de dood van W. Reij neemt
Rikus Reij de nieuwe krant over. Hij
schnjft en drukt de krant destijds voor
de in 1908 opgerichte N.V. Texelse
Uitgevers Vereniging.
Kosten
In juni 1930 komt er een eind aan de
kleinere Nieuwe Texelse Courant en
gaat hij op in de Texelse Courant die
destijds door Gijs en Johan Duinker
werd gemaakt. Het lukt Reij niet meer
om de Nieuwe Texelse Courant te
blijven maken. De krant heeft over
een tekort aan abonnees niet te kla
gen, maar de gestegen druk- en loon
kosten doen Reij de das om. In eer
ste instantie probeert hij de krant nog
te redden door toenmalig bedrijfslei
der Jacob Kooiman van L&R voor te
stellen de abonnements- en adver
tentietarieven van beide kranten te
verhogen naar een tarief dat de
Nieuwe Texelse Courant nodig heeft
om te kunnen blijven bestaan. Als
Kooiman dat weigert, zit er voor Reij
weinig anders op dan zijn krant aan
de Texelse Courant te verkopen. De
ondertitel 'Groen zwart, Texelse in het
hart' die vanaf 1896 door de Nieuwe
Texelse Courant werd gevoerd, gaat
daardoor ook over naar de Texelse
Courant en wordt sinds 1949 door
deze krant als ondertitel gevoerd.
De kranten van Reij zijn door een
boekbinderij in Den Helder per jaar
gang ingebonden. De kosten zijn
voor rekening genomen door de His
torische Vereniging, Teso en de ge
meente. De Nieuwe Texelse Courant
is in te zien in de bibliotheek van de
Historische Vereniging die in Tusse de
Banke aan de Groeneplaats is geves
tigd.
Lagerhuisavond
over boeren
In de doopsgezinde kerk aan de
Kogerstraat in Den Burg wordt
woensdag 2 februari een 'lagerhuis
avond' gehouden over de (toekomst
van de) boeren. Elke dag sluiten in
Nederland tien boerenbedrijven.
Producten zijn niet te verkopen, of
slechts tegen een zeer lage prijs, ter
wijl de boeren aan steeds meer
overheidsregels moeten voldoen.
Ook op Texel worden vraagtekens
gezet bij de toekomst van de boeren
stand. 'Wordt Texel een eiland met
alleen maar natuurgebieden en toe
risme, of is het ook van belang dat er
boerenbedrijven op het eiland blijven
bestaan?'
De oplossingen lijken met eenvoudig,
want alles houdt met alles verband.
De prijzen, de wereldmarkt en de
vraag van de consument. Moeten de
boeren de oplossing zoeken in
schaalvergroting of in nevenactivi
teiten? Daarnaast brengen alle mo
gelijke oplossingen sociale en
persoonlijke problemen met zich
mee. Ook is de vraag of vanuit de
samenleving (en vanuit de kerken)
voldoende aandacht aan de boeren
wordt besteed.
In het 'lagerhuisdebat', een initiatief
van de Waddengemeente Texel, de
Raad van Kerken, het eilandelijk dia
conaal werkverband en de WLTO,
kan van gedachten worden gewis
seld over de toekomst van de boeren
op Texel. De avond staat open voor
iedereen, waarbij de organisatie
vooral denkt aan boeren, politici en
kerkleden. De avond begint om 20.00
uur.
Voor meer informatie: Fred van Hel
den (tel. 318963 of e-mail vanhelden
dernederlanden@hetnet.nl) of Tiny
Daalder, tel. 318408.
Het weer in 2004
Al meer dan twintig jaar houdt Jan
van Tunen dagelijks het weer op
Zuid-Haffel bij. Uit zijn gegevens blijkt
dat 2004 een droog jaar was. Er viel
in totaal 806 millimeter regen, tegen
gemiddeld 849 mm. Het verschil zat
vooral in een droge herfst en voorjaar.
Zo viel in oktober 64 mm neerslag,
tegen gemiddeld 100 mm. Ook maart
was een uitzonderlijk droge maand
met slechts 15 mm, waar 60 gemid
deld is. De zomermaanden daarente
gen waren natter dan gemiddeld. In
augustus viel 93 mm regen, tegen
een gemiddelde van 68 mm. De nat
ste maand was januari, met 133 mm
neerslag (gemiddeld 71 mm). Dat
kwam vooral door de zware storm op
de 31 ste, toen 31 mm regen viel.
Deze zware storm was de enige van
In maart wordt de grootste
Texelaar gekozen. Om de tien
genomineerden nader te
introduceren, verschijnt er tot
die tijd wekelijks een portret
van ieder van hen in deze
krant. In de tweede aflevering:
Harry de Graaf.
Tegenwoordig werkt De Graaf nog
maar enkele dagen per week voor de
krant. Een belangrijk deel van zijn
'vrije tijd' gebruikt hij voor zijn tweede
levenswerk, de Stichting Nieuw Gui
nea. 'Ik heb het nooit kunnen laten
me met dingen te bemoeien. Zo heb
ik met mijn vrouw aan de wieg ge
staan van de Kompasschool en heb
ik bemoeienis gehad met het Tessel-
huus.' Bij het uitreiken van het ere
burgerschap roemde burgemeester
Geldorp De Graaf om zijn maat
schappelijke betrokkenheid en
noemde ze hem een schoolvoor
beeld van een Texelaar die zijn ken
nis en mogelijkheden maatschappe
lijk ten nutte maakte. 'Onder zijn
leiding veranderde de Texelse Cou
rant van het plaatselijk 'sufferdje' in
een instituut waarmee je idealen kunt
helpen verwezenlijken. Via dit me
dium heeft hij vele mensen aan het
denken gezet over onderwerpen die
voor Texel van belang zijn. Op deze
wijze heeft hij de afgelopen 40 jaar
invloed gehad op de ontwikkeling van
Texel tot wat het nu is.' Na J.A. van
der Vlis in 1964 werd Harry de Graaf
op 20 september 2002 benoemd tot
tweede ereburger van Texel, 'als be
wijs van hoge waardering en diepe
dankbaarheid'.
'Uiteindelijk heeft iedereen een
beetje gelijk'. Dat was de uitspraak
waarmee de Texelse Courant van
17 september 2002 het veertigjarig
jubileum van Harry de Graaf in
leidde. Een jubileum dat zou uit
monden in een reünie van oud-me
dewerkers, een drukbezochte re
ceptie in het Havenrestaurant, de
ke verschijning van een boek en het
toekennen van het ereburgerschap
van de gemeente Texel aan de man
taiic die veertig jaar lang in dienst was
van de Texelse Courant en daar
mee van de Texelse samenleving.
Harry de Graaf was 21 jaar toen hij in
1962 als assistent van Arie Breet in
dienst kwam van de Texelse Courant.
Toen Breet slechts vier maanden na
dien een baan aan de overkant kreeg,
werd De Graaf van de ene op de an
dere dag benoemd tot hoofdredac
teur, een functie die hij tot 1990 zou
bekleden. De eerste jaren maakte hij
de krant helemaal alleen, later werd
hij daarin bijgestaan door een lange
rij assistenten, hulp- en zelfstandige
redacteuren. 'Ik wil iets veroorzaken',
zegt De Graaf in het jubileum
vraaggesprek. 'Ergens bij betrokken
zijn.'
Tientallen jaren zorgde De Graaf voor
een gestage stroom kopij. Voor de
intrede van de computer kostte de
verwerking daarvan veel meer tijd.
zodat de artikelen zoveel mogelijk
gespreid moesten worden aan
geleverd om de zetterij aan het werk
te houden. 'Hoeveel moeite het kost
de krant twee keer per week vol te
krijgen, beseffen maar weinigen. Tot
op de dag van vandaag ben ik bang
dat we de volgende krant niet vol krij
gen. Dat is natuurlijk onzin, het lukt
altijd. Maar ik had altijd tekort tijd. De
mensen kennen me alleen rennend.'
Dat de Texelse Courant een eigen
gezicht heeft en door vakgenoten uit
het hele land wordt geprezen, is voor
een groot deel te danken aan de in
spanningen die De Graaf zich ge
troostte. Als hoofdredacteur vond De
Graaf dat de krant 'in evenwicht'
moest zijn en stak hij zijn nek uit door
bijvoorbeeld ook de Werkgroep
Landschapszorg aan het woord te
laten. Jarenlang werd De Graaf door
deze opstelling door links Texel te
rechts gevonden en door rechts Texel
te links. Dat hij zich daardoor wel
eens miskend voelde, deed niets af
aan zijn tomeloze inzet. 'Als journa
list zie je van alle medailles de keer
zijde en ontwikkel je een gevoel voor
betrekkelijkheid. Ik heb altijd gezien
dat er nooit één waarheid is. Uitein
delijk heeft iedereen een beetje ge
lijk.'
Hoewel hij zowel van De Telegraaf als
van het Noord-Hollands Dagblad
aanbiedingen kreeg, bleef De Graaf
het eiland en 'zijn' krant trouw. 'Ze
boden me drie keer zoveel salaris en
hadden al een huis voor me. Maar al
op de heenweg besefte ik dat ik niet
in Amsterdam-Noord zou kunnen
wonen.'
Ook over de verkiezing van de groot
ste Texelaar heeft De Graaf een uit
gesproken mening. Hij schrijft in een
reactie in de krant van 28 december
2004: 'Ik vind dat helemaal niks. Hoe
kun je in 's hemelsnaam mensen met
de meest uiteenlopende kwaliteiten
en verantwoordelijkheden, zowel do
den als levenden, in grootheid met
elkaar vergelijken? Er schijnen veel
stemmen op mij te zijn uitgebracht.
Ik ben daar dus allerminst trots op.
Het is ongetwijfeld goed bedoeld van
de mensen die mijn naam hebben
ingevuld, maar een van mijn wensen
voor het nieuwe jaar is dat zij zich
voortaan met serieuzer zaken bezig
houden.'
Nieuwe wet WMO
De nieuwe Wet Maatschappelijk
Ondersteuning verschuift véél
zorgtaken van het rijk naar de
gemeente. Zoals de plannen er
nu voor liggen, wordt de ge
meente verantwoordelijk voor
thuiszorg, de ondersteuning van
mantelzorgers, het treffen van
voorzieningen voor ouderen, ge
handicapten of mensen met een
psychiatrisch verleden en pro
bleemjongeren. Kort vertaald
krijgt iedereen die 'niet meer zelf
standig aan de samenleving kan
deelnemen' ermee te maken.
Daarnaast bepaalt de nieuwe wet
ook dat gemeente veel meer ver
antwoordelijkheden krijgen om
voorzieningen die de omgeving
leefbaar houden in stand te hou
den. De bedoeling is dat de ge
meente straks de nieuwe brede
welzijnsorganisatie de opdrach
ten verstrekt om links en rechts
de zorg in te kopen, waardoor de
gemeente vanaf volgend jaar ver
antwoordelijk wordt. De nieuwe
wet moet nog in de Tweede Ka
mer worden vastgesteld.
heel 2004. Het meest was de wind
matig, kracht 3 tot 4. Dat was het
geval op 137 dagen. Gedurende 111
dagen stond er zelfs een zwakke
wind, kracht 1 tot 2. Het stormde 7
dagen (kracht 9), 13 dagen stond er
een stormachtige wind (kracht 8). De
wind kwam hoofdzakelijk uit weste
lijke richtingen, 215 van de 366 da
gen.
De temperatuur kwam m heel 2004
niet boven de 29 graden Celsius uit.
Dit maximum werd bereikt op 8 juni,
17 juli en 8 augustus. Alleen in januan
daalde de temperatuur op twee da
gen overdag tot onder het vriespunt.
Na een droog en koel voorjaar viel er
gedurende de eerste drie weken van
juni slechts eenmaal regen. Ook in
juni woedde er een zomerstorm met
veel schade aan bomen en gewas
sen. Augustus begon met een hitte-
Neerslag in millimeter
golf, maar eindigde met herfstachtig
weer met veel regen en wind. Ook in
augustus woedde een zomerstorm.
Na enkele onstuimige maanden
kwam eind oktober het rustige herfst
weer, dat tot het eind van het jaar
duurde.
Bridgecursus
Na het succes van de beginners-cur
sus wordt in dorpshuis De Bijenkorf
in Oosterend vanaf 18 januari een
vervolgcursus bridge gegeven. Aan
meldingen en inlichtingen bij Anja
Koot (tel. 318705) of Frida Timmer
(tel. 329601).
Ht\
augustus september
Raad akkoord met
Eilander Raad
De raadsleden Frans Vïsman, Al
fred Schaatsenberg, Gerard Weij-
ers, Arjen Boerhorst en Piet Stan
daart zijn als de Texelse kandi
daten naar voren geschoven voor
de nieuwe Eilander Raad die in
maart wordt geïnstalleerd.
De kans is groot dat zij erin komen,
omdat Texel vijf van de negentien
zetels krijgt. Schaatsenberg neemt
zowel namens zijn PvdA als Groen-
Links zitting. GroenLinks levert een
vervanger als Schaatsenberg met
kan. De raad heeft dinsdagavond
unaniem ingestemd met de komst
van de Eilander Raad. Door daarin
samen te werken, willen de gemeen
teraden van de vijf Waddeneilanden
een vuist naar andere overheden
maken en de zelfstandigheid van de
eilandgemeenten garanderen. Burge
meester Joke Geldorp noemde de
komst van de Waddenfonds, waarin
vijfhonderd miljoen euro komt te zit
ten, een goed voorbeeld waar de vijf
raden gezamenlijk hun tanden in kun
nen zetten. 'Het geeft een meer
waarde als je naar buiten toe kunt
uitdragen dat de eilanden weten
welke kant ze uit willen.'
De WD, die de meeste moeite had
met de Eilander Raad, zei het rende
menten op de voet te blijven volgen.
'En als de kosten niet opwegen tegen
de baten, moeten we niet bang zijn
om met meer mee te doen', aldus
Arjen Boerhorst. Texel betaalt naar
verhouding het meest voor de
Eilander Raad, maar daar staat te
genover dat het eiland een doorslag
gevende stem heeft bij het nemen
van financiële beslissingen. Voor de
Terschellinger partijen die daar
moeite mee hebben, had Visman
geruststellende woorden. 'Het ge
meenschappelijk belang moet
voorop staan en het gaat er niet om
dat wij de andere eilanden kunnen
overrulen. We moeten behoedzaam
omgaan met de stemverhouding.'
In de grafiek is duidelijk te zien dat 2004 e
slag over de afgelopen twintig jaar.
n droog jaar was. De staven geven de neerslag per maand aan, de lijn de gemiddelde ni
Moegestreden en verlangend naar het einde is,
na voorzien te zijn van het H. Sacrament der
zieken, van ons heengegaan mijn lieve man, onze
vader, schoonvader, groot- en overgrootvader
Cornelis Anthonius Witte
echtgenoot van Johanna Maria Prenzler
eerder gehuwd geweest met Jannie de Graaf
op de leeftijd van 92 jaar.
Den Burg: J.M. Witte-Prenzler
Oosterend: Frans Witte
Corrie Witte-Hin
Ingrid en John Marijn
Bianca en Donald
Jessica
Den Helder: Ans Obbens-Witte
Guus Obbens
Jetty en Rens
Gijs en Claudia
Den Helder: Ton Witte
Déan Witte-Brouwer
Mark
Perry
Texel, 11 januari 2005
Gollards,
De Zes 12.1791 EX Den Burg.
Gelegenheid tot condoleren vrijdag 14 januari
2005 van 19.00 tot 20.00 uur en na de begrafe
nis in Uitvaartcentrum Texel, Bernhardlaan 147 te
Den Burg.
De H. Eucharistieviering ten afscheid zal worden
gehouden op zaterdag 15 januari 2005 om 10.30
uur in de parochiekerk van de H. Johannes de
Doper, Molenstraat te Den Burg, waarna de be
grafenis zal plaatsvinden op het R.K. kerkhof te
Den Burg.
Deze kanjer
wordt morgen
50 jaar
Gelegenheid om Nico
te feliciteren
14.30-17.00 uur,
judozaal sporthal
Ons Genoegen.
Te koop crossmotor
Kawasaki kx, 65 hoog.
mei 2003. Suzuki Alto au
tomaat. Crossklaar, 314
TC A weekaanbieding:
DVD+ en -R Nashua boxed,
3 halen 2 betalen, voor
meer aanbiedingen kijkt u
wekelijks op www.tcatexel.
Te koop: Spartamet;
boterkarn voor gebruik of
sier in winkel o.i.d. Tel
312586.
Schoonmaker zoekt werk
van maandag tot vrijdag
van 8.00 tot 15.00 uur.
Privé: 312261, mobiel: 06-
22295755.
Wij hebben afscheid moeten nemen van onze
broer
Cor Witte
(van de Bemes)
in de leeftijd van 92 jaar.
Sterkte toegewenst aan Jopie, kinderen en klein
kinderen.
Broers en zusters
Zwagers en schoonzusters Witte
Voor uw blijken van belangstelling en medeleven die
wij mochten ontvangen na het overlijden van mijn
vrouw, onze moeder en oma
CORRIE VAN DER GRACHT-BAKKER
zeggen wij u hartelijk dank.
Freek van der Gracht
Kinderen,
klein- en
achterkleinkinderen
"Jexelaartjes
INLEVEREN:
maandag vóór 10 00 uur en
woensdag vóór 17 00 uur
KOSTEN:
€4,95 tot en met 3 regels Per
regel meer: €1,65 (mcl btw)
F0T0-TEXELAARTJE:
plaatsing foto €12,50,- excl.
tekst, alleen voor particulieren
die iets te koop aanbieden.
VOOR BEDRIJVEN:
IM-Texelaartje op aanvraag
T.h.: slaapkamer (2 pers.)
in De Koog. 06-16758039.
Te koop recreatiewoning
te De Koog bij strand, ook
geschikt voor tijdel vaste
woning (0222)317357.
Vanaf donderdag 15 ja
nuari a.s. elke donderdag
v.a. 17.00 uur Indonesisch
buffet €15,50 p.p. in res
taurant Het Stoomboot
koffiehuis. Danny Wanei
(van voormalig rest. Duma
Ketjil is uw kok. Kinderen
tot 12 jr. eten gratis mee
Nu 1/2 prijs bij Amigo!
Gratis! Pilates les ma 17
jan. 20.30 u. Sportschool
Texel. Info. opgeven 315
Inpandig appartement te
huur nabij Oost. Per direct
06-20658530.
Shawls 40% korting, alle
sieraden: tweede halve
prijs Audrey H&G.
Cursus UWTH level 1Le
ren healen/ook op afstand
14/15 jan. 10-17 uur. Opg.
06-12647553.
Wij repareren bijna alles
waar een snoer aan zit
Service Center Texel
311 777 - Laagwaalderweg
39.
Winterdip? Bezoek Point
of view! Daq open 10-21
uur, Schoudieck 61
IMIIMJ.lI'.Uhl
Texel, januan 2005.
B eHom
15 januari start de erk.
beroepsopl. tot voetre-
flextherapeut(e) op Texel.
Opg Manda Bergsma, tel.
319708 of www.voetreflex
ologie.com
Vanaf donderdag 15 ja
nuari a s elke donderdag
v a 17 00 uur Indonesisch
buffet €15,50 p.p. in res
taurant Het Stoomboot
koffiehuis. Danny Wanei
(van voormalig rest. Dunia
Ketjil is uw kok. Kinderen
tot 12 |r eten gratis mee.
Nu 1/2 prijs bij Amigo!
Gratis! Pilates les ma. 17
jan. 20.30 u. Sportschool
Texel Info., opgeven 315
421.
Nieuw op Texel: BDJ
Bouwservice pannenleg-
gersbedrijf voor alle voor
komende pannenleggers-
werkzaamheden, gespe
cialiseerd in plaatsen van
dakramen 0222-318006 of
06-54677519.
Natuurlijk beter voordieren
met bach bloesem. Bel
Yvonne. 310690 Natuur-
praktijk Oshin.
TCA: een volwassen
automatiseringsbedrijf
met 4 fulltime en 2 parttime
medewerkers om snel en
adequaat te kunnen reage
ren op uw automatisenngs-
wensen
Voor bijna alles waar een
snoer aan zit bent u wel
kom bij Service Center
Texel - Laagwaalderweg
39
Baby geboren? Huur een
ooievaar voor in- de tuin
voor 1,25 per dag 12,50
borg) bij Langeveld de
Rooy, Spinbaan 6, tel
362600
Nieuws uit het 2-wieler 4-
takt centrum/50cc klasse
type Honda Zoomer; type
Kymco Activ: (verbruik v a.
2.2 ltr/100 km) Prijs v.a.
€1299.- Duinker Motorser
vice Oudeschild, tel
313831
