JP
De grootste Texelaar': de tien genomineerden op een rij
De grootste Texelaar
-x—
'Geslaagde reünie voor jubileum rijvereniging
Gor Khatchikyan wint
voorronde spreekwedstrijd
.TEXELSE /C0URANr
VRIJDAG 18 MAART 2005
de Kompasschool en had
bemoeienis met het Tesselhuus. Na
J.A. van der Vlis in 1964 werd De
Graaf in 2002. bij zijn veertigjarig
dienstverband, benoemd tot tweede
ereburger van Texel, 'als bewijs van
hoge waardering en diepe dankbaar
heid'.
obekend als Jac. R Thijsse was hij
iet, maar de verdiensten van Jan
eldiréver (1886-1963) als pionier van de
1 bi.- ahjurbescherming kunnen nauwe-
,<ie> ks worden overschat. Als admim-
rateur, secretaris en later ook
def: ooi'ddirecteur was hij veertig jaar
jig één van de beleidsbepalers bij
•Vereniging van Behoud tot Natuur-
iomimenten. Hij kocht terreinen aan
fdef|i n speelde een belangrijke rol bij de
ie9v Dtslandkoming van de Vogelwet
Jn |936) en de Jachtwet (1954), die de
v' ogels van overheidswege bescher-
Vo'9 (mg boden. Als kroon op zijn werk
oori old de ondertekening door Neder-
nd van het Internationaal Verdrag
xelli in Panjs. Ten slotte stond Drijver
v iekend als een knap auteur, die wist
e ec oe hij een breed publiek moest aan-
lura reken. Op Texel bestond grote
nen ordering voor Drijver, die zijn af-
otl6 rest nooit verloochende. In 1956
5 iccht hij de naar hem vernoemde
3bf euwe lagere school in Den Hoorn
Ioenen. Ook een natuurgebied en
en straat in Den Burg kregen zijn
|j jam.
£nyde Graaf (1941) is sinds 1962
zaam bij de Texelse Courant en
Is achtentwintig jaar hoofdredac-
[feitfij maakte van het plaatselijke
fadje een krant met een eigen-ge-
Wit, die door vakgenoten uit het
Se land wordt geprezen. Omdat hij
jlereen aan het woord laat, werd De
af jarenlang door links Texel te
Jdits gevonden en door rechts Texel
■links. Dat hij zich daardoor wel
Bsmiskend voelde, deed niets af
lajn tomeloze inzet. Een belang-
pdeel van zijn 'vrije tijd' gebruikt hij
ir zijn tweede levenswerk, de
ichting Nieuw Guinea, die jonge
oea's de kans geeft een opleiding
■volgen. Hij stond aan de wieg van
Tientallen jaren lang was hij de be-
kendstesterrenkundige varkhet land.
Er kon geen satelliet de ruimte wor
den ingestuurd óf professor Kees de
Jager (1921) werd gevraagd er op
televisie uitleg over te geven. Ook
internationaal genoot hij veel aanzien.
Tijdens de Koude Oorlog kreeg hij het
vertrouwen in Amerika én Rusland,
waardoor hij de ideale figuur was om
leiding te geven aan uiteenlopende
wetenschappelijke organisaties.
Daarnaast schreef hij honderden
boeken en artikelen en probeerde hij
de wetenschap dichter bij het grote
In deze krant staan de tien genomineerden voor de titel van grootste
Texelaar broederlijk naast elkaar. Bij elk portret een beknopte biografie,
een uittreksel van het artikel dat de afgelopen weken over elk van hen in
deze krant verscheen. Aan onze lezers de keus wie van hen uiteindelijk
recht heeft op de titel.
In deze krant vindt u een stembiljet, waarop u de kandidaat van uw keuze
kunt aankruisen. Dit biljet kunt u inleveren bij de redactie van de Texelse
Courant, Warmoesstraat 45, Den Burg, of kosteloos opsturen naar de
Texelse Courant, antwoordnummer 411780 VG Den Burg. Ook zijn er
in elk dorp inleverpunten.
Anders dan bij andere opiniepeilingen of enquêtes gebruikelijk, worden
bij deze verkiezing alleen originele krantenknipsels meegeteld. Het is dus
niet mogelijk via fax of e-mail te stemmen. Ook het maken van kopieen
van het stembiljet is zinloos. Mochten huisgenoten het niet met elkaar
eens kunnen worden, kan bij de redactie van deze krant een extra for
mulier worden ingevuld.
De stemming duurt precies een week en sluit op vrijdag 25 maart om
18.00 uur. De uitslag volgt in de krant van dinsdag 29 maart.
Gerrit de Haan (1924-1985) was bij
het grote publiek vooral bekend als
de man van de zeehondenopvang,
maar bereikte met 'zijn' Texels Mu
seum veel méér. Hij was een groot
bewonderaar van Jac. P. Thijsse, die
altijd had betoogd dat mensen eerst
de natuur moeten leren kennen vóór
dat ze zich er bewust van kunnen
worden dat deze het waard is om te
beschermen. Geïnspireerd door zijn
grote voorbeeld bouwde hij het mu
seum daarom uit tot een centrum
voor voorlichting en natuureducatie
Hij stond bovendien aan de basis van
bijna alle andere Texelse musea en
was actief op een zeer breed terrein,
niet alleen cultuur-histonsch, maar
bijvoorbeeld ook bij het organiseren
van vakanties voor gehandicapte kin
deren. Hij werd voor zijn verdiensten
benoemd tot Ridder in de Orde van
Oranje Nassau.
publiek te brengen. Hij was'oprichter
en directeur van het Utrechtse Labo
ratorium voor Ruimteonderzoek en
hoogleraar aan de universiteiten van
Utrecht en Brussel. De Jager kreeg
vele nationale en internationale prij
zen, is eredoctor aan universiteiten in
Parijs en Wroclaw en werd in 1983
Ridder in de Orde van de Neder
landse Leeuw. In 1968 werd in
Dordrecht een straat naar hem ver
noemd en in 1994 een planetoïde. Na
zijn pensioen deed hij samen met
Willem Kikkert onderzoek naar de
geschiedenis van de zuidpunt van
Texel.
Willem Hendrik Keesom (1876-1956)
promoveerde in 1904 cum laude aan
de universiteit van Amsterdam op de
dissertatie Isothermen van mengsels
van zuurstof en koolzuur. Het was het
begin vaneen buitengewoon succes
volle wetenschappelijke carrière, die
hem wereldfaam bracht. Hij was de
eerste wetenschapper die kans zag
helium in vaste toestand te brengen
door het onder hoge druk af te koe
len. Hij ontdekte bovendien dat er
twee soorten vloeibaar helium zijn.
Keesom werd in 1918 hoogleraar in
Utrecht en in 1923 in Leiden. Hij was
gelovig katholiek, stond aan de wieg
van Radio Vaticaan en vervulde een
voortrekkersrol in de Vereeniging tot
het bevorderen van de beoefening
van de wetenschap onder de Katho
lieken van Nederland. In een tijd dat
katholieken in sommige kringen niet
helemaal voor vol werden aangezien,
kwam dat zijn wetenschappelijke
carrière bepaald niet ten goede. De
lijst met internationale onderscheidin
gen en doctoraten die hij vergaarde,
is desondanks indrukwekkend. In
Nederland werd Keesom benoemd
tot Ridder in de Orde van de Neder
landse Leeuw. Op Texel werden een
straat en een studiefonds naar hem
vernoemd.
Toen Cornelis Pieter Laan (1912) in
1946 werd aangenomen op de
Texelse landbouwschool, was hij niet
van plan er lang te blijven. Hij kwam
om het vak te leren, daarna wilde hij
hoofd worden in Purmerend, waar hij
zijn carrière als leraar was begonnen.
Ondanks meerdere kansen zich 'te
verbeteren', woont hij bijna zestig jaar
later echter nog steeds op Texel en
heeft hij een onuitwisbaar stempel
gedrukt op de landbouwsector op
het eiland. Onder zijn leiding werd het
landbouwonderwijs steeds 'dynami
scher' en voorbereidend op de mo
derne praktijk. Ook verzorgde 'mees
ter' Laan tientallen cursussen voor
agrariërs en stond hij aan de wieg van
de Vereniging van Oud-leerlingen. Bij
zijn afscheid kreeg hij de gemeente
lijke eremedaille in zilver. Nadien bleef
hij maatschappelijk actief, onder
meer in de belangenbehartiging van
ouderen. In Den Burg is een woon
complex naar hem vernoemd.
'De vrije vogel, die zo eindeloos vele
keren over Texel vloog, die beter zag
dan één van haar eilandgenoten. is
vermoeid neergestreken om nooit
meer op te vliegen. Na een leven van
stnjd en teleurstelling, waann ze, als
eens een Franciscus, sprak tot de
dieren.' Dat schreef de Texelse Cou
rant bij het overlijden van Souwtje de
Wijn (1888-1969). Hoewel ze tijdens
haar leven al enige faam genoot,
kreeg haar werk vooral na haar dood
waardering. De kunstenares, die als
43-jarige een opleiding aan de Rijks
academie voltooide, maakte honder
den tekeningen en schilderijen, onder
meer van Texelse landschappen. Bij
een groter publiek werd ze bekend na
1980, toen een boek over haar leven
verscheen en haar werk te zien was
in een grote tentoonstelling. Ook in
feministische kringen ontstond in die
tijd belangstelling voor De Wijn, die
werd gezien als een krachtige vrouw.
Op eigen eiland vonden veel mensen
haar nogal zonderling.
noemd. Ook de nieuwe boot van
Teso knjgt zijn naam, na een gelijkna
mige veerboot die van 1934 tot 1963
dienst deed.
Jac. P. Thijsse (1865-1945) woonde
maar kort op Texel, waar hij van 1890
tot 1892 hoofd was van de Franse
School. Hij had echter grote verdien
sten voor het eiland. De belangrijkste
is dat hij één van de albums van Ver
kade aan Texel wijdde en daarin op
aanstekelijke wijze reclame maakte
voor het natuurschoon op het eiland.
Hij leverde daarmee een grote bij
drage aan de bekendheid van Texel
en de opkomst van het toerisme. Hij
was het boegbeeld van de Vereniging
van Behoud tot Natuurmonumenten,
die hij in 1905 hielp oprichten, en
daarnaast een belangrijk publicist. In
1922 ontving hij het eredoctoraat in
de wis- en natuurkunde aan de Uni
versiteit van Amsterdam. Tweemaal
kreeg hij een koninklijke onderschei
ding. Op Texel werden naast natuur
gebied Thijsses Fienweid ook een
straat en een school naar hem ver
noemd.
Geliefd bij de Afrikaanse bevolking,
gewantrouwd en tegengewerkt door
collega's en superieuren. Pater
Michiel Witte (1895-1961) veroor
zaakte gemengde gevoelens met zijn
onafhankelijke levenshouding en zijn
oordeel dat de zwarte Afrikaan in
wezen niet verschilt van de blanke.
Aan zijn nalatenschap hoeft niet te
worden getwijfeld. Hij werkte bijna
veertig jaar als missionaris in Afrika
en stichtte in die tijd vele scholen. De
school in Kabaa in Kenia bestaat nog
steeds en heeft al honderden goed
opgeleide jongens afgeleverd. Zijn
broederschap houdt zich tegenwoor
dig bezig met de verzorging van
AIDS-patiénten. Witte werd geroemd
om zijn gevoel voor humor en afkeer
van overdreven vroomheid, maar had
daarnaast een ijzeren discipline. Het
Engelse bewind in Afrika benoemde
hem tot Officer of the British Empire.
In Den Burg is een straatje naar hem
vernoemd.
Zijn naam is onlosmakelijk verbonden
met Teso. Als voorvechter en oprich
ter van een eigen bootdienst voor
Texel verwierf huisarts Adriaan
Wagemaker (1863-1933) grote be
kendheid. Hij speelde in op de saam
horigheid van de Texelaars, zette ei
gen financiële middelen in en kwam
met een goed doordacht voorstel. De
veerdienst, die aanvankelijk stevige
concurrentie kreeg, kwam in 1907 tot
stand. Maar ook op andere terreinen
was Wagemaker maatschappelijk
zeer actief. Zo stond hij aan de basis
van de Texelse gasfabriek en be
kleedde hij een indrukwekkende
reeks bestuursfuncties binnen uit
eenlopende organisaties als de WV
en de IJsclub, de Eierveiling en het
Rode Kruis. Wagemaker was welge
steld, liet zich rondnjden in een koets
en kocht regelmatig onroerend goed.
Hij wordt vaak omschreven als auto
ritair, maar wel met hart voor de aan
hem toevertrouwde bevolking. In Den
Burg is een straat naar hem ver-
r-X
De grootste Texelaar
Mijn stem voor de grootste Texelaar gaat naar:
Jan Drijver
Harry de Graaf
Gemt de Haan
professor Kees de Jager
Willem Hendrik Keesom
Cornells Pieter (meester) Laan
Jac. P. Thijsse
Souwtje de Wijn
Adriaan (dokter) Wagemaker
Michiel (pater) Witte
Stembiljetten (alleen originele krantenknipsels) kunnen worden in
geleverd bij de redactie van de Texelse Courant, Warmoesstraat 45,
Den Burg of kosteloos worden opgestuurd naar de Texelse Courant,
antwoordnummer 41, 1780 VG Den Burg.
Formulieren kunnen ook worden ingeleverd bij:
Plus Supermarkt, Kikkertstraat 11-13, De Cocksdorp
Super De Boer, Nikadel 73, De Koog
Spar Supermarkt Goënga, De Naai 1Den Hoorn
Spar Supermarkt Koot, Kerkstraat 3. Oosterend
Spar Supermarkt, De Ruyterstraat 27, Oudeschild
I Huisgenoten die het niet met elkaar eens kunnen worden, kunnen bij de re-
dactie van de Texelse Courant, Warmoesstraat 45, een extra biljet invullen.
aanmeldingen kwamen wat
ighlraag op gang, maar uiteindelijk
innen landelijke rijvereniging De
Idenruiters en ponyclub De
ipertjes terugzien op een ge-
igde reünie. Zo'n 170 (oud-)le-
ontmoetten elkaar en ver-
ikten zich met de verschillende
>ws, het buffet en de foto-
itoonstelling. Buiten de
inisten werd het jubileum in de
wol aangeklede en rijkelijk
ït bloemen versierde manege
inburg door ongeveer honderd
ilangstellenden bezocht.
Me diverse en elkaar snel opvol-
snde shows toonden de leden de
ilzijdigheid van de vereniging. Een
its groep Waddenruiters opende
het feest met een carrousel. Daarna
voerden de kleinste ruiters het
sprookje van Sneeuwwitje op. Hansje
van der Kooi en Marloes van der Vis
gaven een demonstratie van de
moeilijkere oefeningen uit de Z-dres-
suur en een enthousiaste groep
springers verzorgde een vlotte
springshow. Het viertal Wadden-
ruiters dat in 2004 Noordhollands
kampioen werd, presenteerde zich.
zij het in een iets andere bezetting. De
meer allround ruiters zetten alles op
alles om de overwinning binnen te
halen in een estafettespel en deden
menig toeschouwer de adem inhou
den als de snelheid soms erg hoog
was.
Ook de tentoonstelling trok veel be
zoekers. De organisatie was er zelfs
in geslaagd een groot aantal attribu
ten en foto's uit de beginjaren te be
machtigen. Het doorbladeren van de
plakboeken bracht menig hennnering
boven.
Wethouder Corry Heijne, zelf oud-lid
van de Kleppertjes. overhandigde
namens de gemeente Texel een che
que aan de vereniging en ook de heer
Den Ouden, vertegenwoordiger van
de Noordhollandse Bond. bracht niet
alleen felicitaties met zich mee, maar
ook een cheque.
Als afsluiting van het officiële ge
deelte reed een zestal Kleppertjes
een indrukwekkende blacklightshow
op muziek, waarna de avond met
live-muziek werd voortgezet.
jÜEn^mm
!n Waddenruiters opende in manege Akenburg het feest rond het jubileum van de njvereniging met een carroussel.
'Gemeente moet
betalen voor lift'
De gemeente moet een vergoeding
verstrekken uit de Wet Voorzienin
gen Gehandicapten (WVG) voor de
traplift in de woning van M.
Eelman-Grisnich in Den Burg. Dat
stelde de dochter van de vrouw
afgelopen week voor de rechtbank
in Alkmaar.
Eelman-Grisnich heeft bij de recht
bank beroep ingesteld tegen de be
slissing van de gemeente geen ver
goeding toe te kennen voor de
traplift. De gemeente had al eens
eerder geweigerd om financieel over
de brug te komen, toen omdat vol
gens het Regionaal Indicatie Orgaan
(RIO) andere maatregelen konden
worden genomen om de problemen
van de vrouw op te lossen. Deze te
kende hiertegen bezwaar aan. In de
beoordeling daarvan gaf de ge
meente aan geen geld toe te kennen,
omdat de traplift al was besteld en
betaald. Volgens Eelman lag de zaak
genuanceerder: hoewel de bestelling
vóór het daadwerkelijke eerste be
sluit was gedaan, was er nog geen
cent betaald. Pas toen bleek dat de
gemeente geen vergoeding zou ge
ven, voldeed de vrouw aan de finan
ciële verplichting.
De huisarts van de vrouw had vol
gens de dochter overigens aangege
ven dat een traplift wel degelijk no
dig was. Tegen het eerste besluit van
de gemeente werd daarom bezwaar
gemaakt, waarop het RIO een
tweede rapport opstelde. Daarin
bracht het echter geen advies uit over
de vraag of een traplift noodzakelijk
was: op het moment dat de tweede
rapportage werd gemaakt, was die
immers al geïnstalleerd.
Rechter Zijp gaf aan dat de WVG
voorstaat dat mensen op een nor
male wijze gebruik kunnen maken
van een woning. 'Wil mevrouw
Eelman-Grisnich normaal van de
woning gebruik maken, dan moet zij
de trap op en af kunnen. Uit het eer
ste advies bleek dat zij twee keer per
dag de trap op kon.' Er ontstond ech
ter een nieuwe situatie, doordat de
gezondheidssituatie van de vrouw
Gor Khatchikyan, leerling van
de OSG, is zaterdag in Utrecht
als eerste van zijn groep geëin
digd bij de voorronde van de
BBC Young Writers and Public
Speaking Awards, een schrijf- en
speechwedstrijd in het Engels.
Khatchikyan heeft zich daarmee
geplaatst voor de halve finale,
die zaterdag in Den Haag wordt
gehouden. Zijn medeleerlingen
Ariana Standaart en Ruben Maas
vielen buiten de prijzen.
Aan de wedstrijd werd door 250
scholieren uit het hele land mee
gedaan. De OSG-leerlingen waren
benaderd door Jacques Depper.
leraar Engels. Standaart werd geko
zen in verband met haar toneelerva
ring, Khatchikyan omdat hij gewend
is voor publiek te spreken op bijeen
komsten van de jeugdkerk. Ruben
Maas schreef een essay voor de
schrijverswedstrijd.
De deelnemers aan de spreekwed
strijd werden ingedeeld in zoge
noemde heats van ieder acht kan
didaten. Elke deelnemer kreeg
vijfeneenhalve minuut spreektijd.
Een te korte of te lange speech
kostte punten. Khatchikyan kwam
als eerst aan de beurt en sprak over
vrede. 'Blijvende vrede kun je niet
bereiken door nog meer oorlog te
verslechterde. 'De nieuwe situatie is
op dat punt met beoordeeld.' Iets dat
wel had moeten gebeuren, leek zij te
vinden.
De rechter liet doorschemeren dat de
gemeente in de beslissing had moe
ten oordelen over de medische situa
tie van Eelman-Grisnich. Dat de lift er
op dat moment al was en dat er al
voor was betaald, deed niet ter zake.
Het bezwaar betrof immers de beslis
sing dat er geen medische grander
voor een traplift waren. De uitspraal-
volgt binnen zes weken.
voeren, wat vaak werd en wordt
gedaan, maar door er voor te zor
gen dat de komende generatie niet
word ingeprent met haat', betoogde
hij. Voor zijn toespraak, die samen
met docent Deppe was voorbe
reid, kon de uit Armenië afkomstige
Khatchikyan uit eigen ervaringen
putten. Na afloop vertelde hij het
minder goed gedaan te hebben dan
hij had verwacht. Toch was hij met
ontevreden. 'Over mijn Engels was
ik met zo zeker, maar over het ver
haal en de presentatie maakte ik me
niet druk.'
Standaart sprak over haar zoek
tocht naar haar 'ware ik'. Haar
speech had Deppe nog met eerder
gehoord. 'Ariane was moedig en
ontroerend, zij zou de publieksprijs
gewonnen kunnen hebben voor de
manier waarop ze zich kwetsbaar
opstelde', zei hij na afloop tegen
correspondent Maarten Kulk.
Standaart. die er over had moeten
nadenken of ze het optreden aan
durfde, merkte op dat winnen met
haar doel was geweest. 'Daardoor
voelde het ook niet of ik verloren
had. Het is wel heel iets anders
dan toneelspelen. Met toneel ben
je toch veilig omdat het niet over
jezelf gaat, maar over een karakter.'
Zij zou een volgende keer dan ook
een onderwerp nem^n dat met zo
dicht bij haar staat. Khatchikyan
moet het in de halve finale opne
men tegen de achttien besten. Hij
zal zich met name voorbereiden
op zijn gedicht en de vragenron
de. Jacques Deppe: 'We weten nu
wat de criteria zijn. Engels is met
het belangrijkste, het ging om veel
meer aspecten, zoals lichaamstaal,
gebruik van de stem en het contact
met het publiek. Andere kandidaten,
die beter Engels spraken, gingen
niet door. Dus we maken een goede
kans.'
Engelstalige schrijf- e
