Onderzoek behoud
van starterswoning
TEXELSE
COURANT1
Texel herdenkt gevallenen
Saakashvili werd op de Georgische begraafplaats omstuwd door cameraploegen. Hier
De ontvangst van Saakashvili en
Theo Witte leidt Saakashvilli en Sandra Roelofs rond in het Luchtvaartmuseum.
Weraan Gris/a Bamdurashvili strooit Georgische aarde over de graven van zijn omgekomen medestrijders.
Klaus Borgmann (78),
verbroedering. Van links naar rechts de i
i) en Harold Kious (88).
De Graven bijeen
rond bevrijding
De familie De Graaf van Bouwlust bij
De Cocksdorp hoort tot de Texelse
families die zeer hebben geleden
coder de Russenoorlog van 1945
Niet minder dan vijf van hun mensen
kwamen om het leven. Om die reden
nerdop initiatief van Martha de Graaf
ut Den Burg al jaren geleden beslo
ten om ter gelegenheid van de 60-
ïge bevrijding een familiereünie
ravendag) te houden. Dat ge-
jurdezaterdag in de Witte Burcht in
de Molenstraat en niet minder dan 38
iensen deden er aan mee. Ze kwa
len van heinde en ver. Op vier na
jnen ze allemaal van de overkant
lat ze elkaar niet zo vaak zien en
dus veel was bij te praten. Twee De
iven die lang geleden emigreerden
ïen er zelfs speciaal voor naar
het eiland: Henk de Graaf verliet zijn
te-eiland in 1964 en woont
in Hull in Engeland en
ins de Graaf (van Weilust) koos in
[i960 Canada als zijn nieuwe vader-
nd waar hij woont in Berrie, ten
loorden van Toronto. Het zich niet
jebonden voelen aan de plaats van
jeboorte is mogelijk een familietrekje
waarvan stamvader Michiel de Graaf
blijk gaf toen hij in 1836 vanuit
lelissant in Zuid-Holland als 'polder-
jngen' naar Texel kwam om mee te
rerken aan de droogmaking van
ierland. Over zijn lotgevallen en over
zijn nazaten valt het nodige te lezen
\Graven in het verleden, een genea-
logische studie die werd gemaakt
door Siegfried Smid, echtgenoot van
Sep de Graaf, dochter van de in 1945
jmgekomen Wim de Graaf en Annie
«nHeerwaarden. Op de foto enkele
en de reünisten tijdens de overigens
lenoeglijk verlopen bijeenkomst.
DINSDAG 10 MEI 2005
Kruispunt
wordt veiliger
Het komende najaar wordt begon
nen met de reconstructie van de
kruising Postweg-Molenlaan bij De
Cocksdorp. Daardoor zal de veilig
heid van vooral fietsers verbeteren.
Verandering van de kruising staat al
lang op het wensenlijstje van de
dorpscommissie. Het kruispunt is
momenteel te ruim en er is een apart
vak voor rechtsafslaand verkeer.
Daardoor wordt er te hard gereden en
is de oversteeklengte voor fietsers
groot. De situatie zal verbeteren door
het rechtsafvak te verwijderen en de
rijbaan te splitsen met midden-
geleiders. Hierdoor zal de snelheid
van het rechtdoorgaande verkeer af
nemen en de oversteeklengte voor
fietsers wordt ingekort. Daarnaast
ontstaat voor fietsers de mogelijkheid
om één rijbaan over te steken, te
wachten tussen de middengeleiders
en daarna de andere rijnbaan over te
steken. Voor het werk is €154.700, -
in het gemeentelijk investeringsplan
vermeld. Daarbij wordt er rekening
mee gehouden dat de helft van de
kosten worden vergoed door de pro
vincie. zodat de nettokosten
€77.350.- zullen bedragen. Voor
waarde voor de provinciale steun is
dat het werk vóór 1 juli moet worden
aanbesteed.
Ook het kruispunt Hoofdweg-
Oorsprongweg zal door reconstruc
tie veiliger worden gemaakt. De hui
dige kruising is niet overzichtelijk en
het is door de vormgeving met goed
te zien dat het een voorrangskruising
is. Bij de reconstructie zullen verticale
obstakels worden aangebracht in de
vorm van een middengeleider. Tevens
worden snelheidsvertragende voor
zieningen getroffen onder andere
door asverspringmg. Voor het werk is
€45.300,- beschikbaar. Bij de plan
nen voor zowel deze kruising als het
kruispunt Molenlaan-Postweg zijn de
dorpscommissie en de organisatie
3VO (Veilig Verkeer) betrokken.
De gemeente onderzoekt op welke
manier zij nieuwe starters-
woningen in De Volmolen in Den
Burg voor starters kan behouden.
De gemeente wil voorkomen dat
de toekomstige woningen net als
eerdere starterswoningen in de
Mars binnen korte tijd tegen hoge
prijzen aan derden worden ver
kocht.
Met behulp van De Peyler en USP, de
twee projectontwikkelaars die bij de
bouw van de eerste 120 woningen
betrokken zijn, wordt onderzocht met
welke juridische middelen starters
woningen vóór starters bestemd kun
nen blijven. Er wordt onder meer aan
een anti-speculatiebeding gedacht,
waarbij een huiseigenaar een boete
betaalt als hij binnen bepaalde tijd
een woning doorverkoopt. 'Nu kan
een anti-speculatiebeding maximaal
vijf jaar duren. We bekijken hoe we
dat kunnen oprekken', aldus een
woordvoerder van de gemeente.
De gemeente wil starterswoningen
voor de doelgroep behouden, omdat
veel woningzoekenden starters zijn.
Ze vormen ongeveer eenderde van
de zevenhonderd wachtenden op de
lijst van de Stichting Wonen Texel.
Daarnaast wil de gemeente verlies
voorkomen, omdat zij geld bijlegt om
de bouw van goedkope starters
woningen mogelijk te maken. Samen
met de SWT wil de gemeente het
verloop van de starterswoningen
monitoren. De SWT bekijkt ook on
der welke mogelijke huur- of
verkoopwaarden aan jongeren kun
nen worden aangeboden. Volgens
gemeentelijk beleid wordt 70 procent
van de nieuwe woningen in de sociale
klasse (zowel huur als koop) ge
bouwd en 30 procent in de vrije sec
tor. De precieze verdeling van de eer
ste 120 huizen moet nog worden
vastgesteld.
De gemeente verwacht halverwege
juni met de uitgifte van de eerste
bouwkavels te kunnen beginnen. De
wachtlijst voor een kavel is volgens
wethouder Corry Heijne inmiddels
geactualiseerd. Er staan 400 gega
digden op. De SWT en de gemeente
gaan hun wachtlijsten nog naast el
kaar leggen om doublures eruit te vis
sen. Bedoeling is dat deze maand het
bouwrijp maken van de grond begint
en dat eind mei. begin juni een
intentieovereenkomst over de bouw
tussen de gemeente en de SWT,
Bouwgroep Texel, USP en De Peyler
wordt getekend. De laatste vier heb
ben zich verenigd in de combinatie
BUPS. Momenteel voeren zij overleg
met de gemeente. In september moet
de bouw van de nieuwe woningen
kunnen beginnen.
Volgens wethouder Nel Eelman komt
de,.eerste fase van de Volmolen niet
in aanmerking voor de vestiging van
een school. Volgens haar kan daar
wel over worden gedacht als vanaf
2006 de voorbereidingen voor de
tweede fase van de Volmolen starten.
Met name de WD is een groot voor
stander van de komst van een school
in de nieuwe wijk.
Kerkenveiling
In de gereformeerde kerk aan de
Peperstraat in Oosterend worden vrij
dag 20 mei vanaf 19.30 uur kerk-
spullen geveild. Onder de hamer ko
men allerlei zaken uit de kerk en het
kerkelijk centrum die met mee gaan
naar het nieuwe kerkelijk centrum aan
de Oesterstraat. Vanaf 19.00 uur kun
nen de kavels worden bekeken. Ter
verluchtiging van de veiling zullen
tweespraken worden gehouden die
eerder in het jeugdgebouw werden
gehouden ter opluistering van verga
deringen.
Sponsorfietstocht
voor kindertehuis
Bij het kantoor van de Rabobank aan
Piet Ottstraat in Schagen gaat zater
dag 4 juni om 9.00 uur de dertiende
sponsorfietstocht voor het Kinder
huis Samuel in Paramanbo van start.
Aan de tocht nemen circa 130 geoe
fende fietsers deel die elke minimaal
€15,- sponsoren. Diverse bedrijven
ondersteunen de tocht met een bij
drage. De fietsers rijden met een ge
middelde snelheid van 25 kilometer
per uur van Schagen naar Den Hel
der. vanwaar zij naar Texel overste
ken. Daar rijden zij langs Den Hoorn,
Oudeschild, De Waal en De Koog
naar Catharinahoeve, waar een korte
stop wordt gehouden. Met de boot
van 14.00 uur vertrekt het gezelschap
weer naar de overkant. Terug in
Schagen wordt het definitieve
sponsorbedrag bekend gemaakt. De
inschrijving is reeds vol, maar wie
meer informatie over de tocht wil
hebben, kan contact opnemen met
Hans Rokebrand, tel. 024-215875.
Meer informatie over de tocht en over
Kinderhuis Samuël is ook te vinden
op www.sponsorfietstocht.nl.
tyteid en democratie beginnen met
rede'.
jn de herdenking werd verder mee
werkt door leerlingen van basis-
fooi De Fontein die zelfgemaakte
dichtjes voordroegen en Marianne
angeveld van scholengemeenschap
«Hogeberg die een stuk voorlas uit
«geboekstaafde herinneringen van
eiournalist Hans Verhoeven uit En-
Ts ïand' Hl' kwam als Amsterdams
lon9erkind' °P Texel terecht kwam
"maakte daar de Georgische mui-
mee. Het vocaal ensemble
Tabel verzorgde enkele inter-
v f20 s'waaronder het ontroerende
Georgië zeer bekende 'Soeliko'.
Sen gaven tenslotte gehoor aan het
f.Koek van pastor Eduard Moltzer
i elkaar de hand te drukken en
pNe toe te wensen.
de aansluitende stille tocht naar
monumenten op de begraafplaats
de Kogerstraat voltrok zich on-
grote belangstelling. Meest op
pende verschil met de gebruikelijke
*"3 van zaken was dat ook presi-
^'Saakishvili aan de bloemlegging
""«deed evenals patriarch llja II en
ieregeestelijken van de Georgisch
orthodoxe kerk. De daardoor opge
roepen activiteit van zich verdrin
gende cameramensen - zelfs tijdens
de twee minuten stilte - deed ook hier
afbreuk aan de sfeer. Desondanks
toonde de mensen van het 4/5 Mei
Comité zich tevreden over de herden
king als geheel.
Begraafplaats
De herdenking op de Georgische
begraafplaats op de Hogeberg, die
aan het eind van de middag plaats
vond, werd eveneens gedomineerd
door de cameraploegen en fotogra
fen uit het gevolg van de Georgische
president. De herdenking was in wei
nig te vergelijken met de rustige en
sfeervolle gebeurtenissen van de af
gelopen jaren. De camperaploegen
en fotografen in het gevolg van de
president verdrongen zich om de
mooiste beelden en foto's te kunnen
maken, waardoor het terrein vanuit
de lucht veel weg zal hebben gehad
van een mierenhoop. Steeds wan
neer Saakashvili een paar stappen
deed. zetten ook de mensen om zich
heen zich in beweging, terwijl ande
ren hun kans schoon zagen en toe
stroomden om ook een glimp van
hem op te vangen. Opvallend was
dat Georgische cameramensen na
een lichte aarzeling en tot verbijste
ring van veel Texelaars dwars door de
rozenperken liepen waaronder hun
gesneuvelde landgenoten liggen be
graven, om maar een zo gunstig
mogelijke plek te bemachtigen.
De ongeveer één uur durende 'plech
tigheid' werd vooral gevuld met ge
zang van een meegereisd koor en
uiteenlopende rituelen, zoals het
strooien van Georgische aarde op de
graven, het aansteken van kaarsen
en het verbranden van wierook. Daar
bij was een belangrijke rol weggelegd
voor patriarch llja II en andere gees
telijken van de Georgische orthodoxe
kerk. Deze rituelen werden voorafge
gaan door een toespraak van
Saakashvili, die in het Nederlands
werd vertaald door zijn echtgenote.
De president noemde de Georgische
soldaten 'helden, op weg naar de vrij
heid' en 'slachtoffers van twee tota
litaire regimes', het fascistische van
Hitier én het communistische van
Stalin. De Russische dicatator had
hen allerminst als held beschouwd,
want de overlevenden werden vol
gens Saakashvili na hun terugkeer
direct naar Siberie verbannen. Een
bijzondere verklaring, want hoewel al
jaren werd vermoed dat de soldaten
een straf hebben ondergaan, werd
niet eerder zo expliciet verwoord wat
er werkelijk is ge.beurd. De president
vertelde dat ze pas in 1956 zijn
gerehabiliteerd.
Duidelijk was ook dat Saakashvili
onder de indruk was geraakt van de
toespraak van Theo Witte, want hoe
wel hij de soldaten dus weldegelijk
'helden' noemde, erkende hij ook de
ellende die de opstand had uitgestort
over de Texelaars. 'We brengen
daarom eer aan alle slachtoffers:
Georgische. Nederlandse en Duitse.
Zij waren allemaal oorlogs
slachtoffers. stuk voor stuk.'
Theo Witte had de president eerder
op de dag bijgepraat in het
Luchtvaartmuseum waar het bezoek
van Saakashvili en Sandra Roelofs
was begonnen. De bedoeling was dat
Witte en Geldorp de president en zijn
vrouw in alle rust door het museum
zouden leiden, zodat Witte onge
stoord zijn verhaal zou kunnen doen.
Daar kwam weinig van terecht, nadat
het ruim honderd man tellend gezel
schap, waaronder ook 45 Georgische
parlementsleden, en masse het mu
seum was binnengewandeld. Ook
daar trok het meegereisde pers
gezelschap van de president verre
weg de meeste aandacht en werd
Saakashvili vrijwel onafgebroken ge
filmd. De toespraak die Witte hield
ging deels verloren in het rumoer om
hem heen. Niettemin hield hij een
gevoel van 'pure voldoening' aan het
bezoek van het Georgische staats
hoofd over. De boodschap die hij de
president wilde meegeven, was over
gekomen. Witte toonde zich onder de
indruk van de interesse die
Saakashvili en zijn vrouw hadden.
Het Georgisch gezelschap kwam met
de boot van half drie naar het eiland.
Met de laatste boot gingen ze weer
terug naar de overkant. In Amster
dam waren hotels geboekt en
woensdagochtend om 9.00 uur
stond het vliegtuig klaar voor de te
rugtocht naar Tiblisi. Burgemeester
Geldorp zei het achteraf bijzonder te
vinden dat zowel Canadezen, Duit
sers, Amerikanen, Georgiërs en Ne
derlanders gezamenlijk de herden
kingen hadden bijgewoond. Ze keek
met gemengde gevoelens terug op
het optreden van het Georgisch ge
zelschap. 'Het was storend dat met
name de journalisten niet het respect
voor de twee minuten stilte konden
tonen. Zij hebben tijdens de herden
king op de Georgische begraafplaats
hun nationale gevoelens kunnen uit
ten en dan is het spijtig dat ze niet
onze regels in acht kunnen nemen.
Beelden zijn kennelijk belangrijker
dan respect betuigen.' Geldorp was
blij dat de Georgische president over
de Texelse kant van de Russenoorlog
kon worden geïnformeerd. 'Hij heeft
gehoord wat zich hier werkelijk heeft
voorgedaan.'
Teleurstelling bij
bevrijdingsvuur
Door weer en wind zwoegden
zes fietsers van Toerclub Taxi
312000 in de nacht van dinsdag
op woensdag over donkere we
gen om vanuit Wagenmgen het
bevrijdingsvuur naar Texel te
brengen Groot was dan ook de
teleurstelling bij de renners dat zij
op de Groeneplaats niet publie
kelijk door burgemeester Joke
Geldorp voor hun inspanningen
werden bedankt. 'Wij hebben 's
nachts in de regen en met wind
tegen over de dijk tussen
Lelystad en Enkhuizen gefietst,
ze pakt hier het vuur aan en weg
is ze', aldus één van de renners.
Volgens Geldorp kon zij de ren
ners niet voor iedereen hoorbaar
bedanken, omdat er geen micro
foon op de Groeneplaats aanwe
zig was. 'Maar ik heb de heren
vriendelijk bedankt en ik waar
deer het ook zeer dat zij het vuur
hierheen hebben gebracht. Ik
weet wat voor een inspanning ze
daarvoor hebben geleverd De
burgemeester zegde toe de ren
ners alsnog een keer te bedan
ken.
Cor Bakker
In het interview met Cor Bakker, over
zijn verplichte verblijf in Duitsland tij
dens de oorlog, kwam een aantal
kleinere inkopen ter sprake, die vol
gens lezers de indruk wekten dat hij
misbruik van de situatie zou hebben
gemaakt. Dat is niet het geval. Des
gevraagd verklaart Bakker dat hij de
spullen kocht toen de oorlog ten
einde was en het gebied een korte
periode in niemandsland was veran
derd. De betreffende artikelen waren
volgens Bakker opgeslagen in grote
opslagtenten en werden tegen
scherpe prijzen van de hand gedaan.
Vrouw herbegraven
op oorlogskerkhof
Bij één van de 167 oorlogsgraven
op het Gemenebest-gedeelte van
de begraafplaats in Den Burg is in
2003 in stilte een Britse vrouw her
begraven in het graf van haar man.
Dat maakte Bram van Dijk uit
Oosterend bekend, nadat hij
woensdag tot Lid in de Orde van
Oranje-Nassau was benoemd.
De bijzondere herbegrafenis kwam
tot stand dankzij zijn inspanningen
om gegevens van de gesneuvelde
militairen op het Gemenebest-ge
deelte te achterhalen. De her
begraven vrouw is Marjorie Ida
Broome uit het Britse Stoke on Trent
die in 2002 overleed. Ze is herenigd
met Sidney Broome die op 9 novem
ber 1942 neerstortte en verongelukte.
Marjorie Ida Broome was toen net
zeven maanden met hem getrouwd
en twee weken zwanger. In 1943 be
viel ze van haar zoon Sidney Michael.
De vrouw is na het verlies van haar
man niet meer hertrouwd, maar
bouwde samen met haar zoon een
bestaan op. Broome mocht in haar
graf van haar man worden gelegd na
toestemming van de Britse Oorlogs
gravenstichting. De gemeente
speelde daarin een bemiddelende rol.
De vrouw werd door haar zoon en
haar kleinzoon herbegraven. Van Dijk
noemde de hereniging 'de kroon op
zijn werk'
n der Gablentz in de kerk aan het woord. Op de achtergrond het ensemble a'Capabel.
