TESO eigenwijs? Ik leg
de klemtoon op wijs
Landal Beach Park wil
natuurlijker uitstraling'
tudenten werken voorstellen uit
Rekenmeester bootdienst neemt
TEXELSE y
COURANT"
afscheid
T8", terwijl er bo
rj®9elegd over hc
F beheer van he
F "«gevoerd. Eé
rijnen die de I
meekrijgen.
"%s' moet uitzien,
perken er in de
maar bruin ve
en haven. 'En de vraag was natuur
lijk met welk percentage het tarief
omhoog moest, wat ondermeer af
hankelijk was van de stijging van het
volume.' Probleem was dat de reken-
apparatuur bij lange na met het ni
veau had van de huidige computer
techniek. 'Als een paramater
bijvoorbeeld niet goed was inge
voerd, dan moest de hele berekening
opnieuw worden ingevoerd. Het hele
proces van invullen, verzenden, in
voer en verwerken op de computer
van de ING en het verzenden van de
output duurde wel een week of twee
en dan moest de Raad van Commis-
sanssen (RvC) maar even wachten.
De berekeningen wezen uit dat de
optie met drie enkeldekkers alleen
een theoretische was, alleen al om
dat het pendelen in de praktijk niet
zou lukken.' Toen het rekenwerk van
Bakker bevestigde dat dubbeldek
kers op de lange termijn de beste
keus waren en de RvC was overtuigd,
konden het Bureau voor Scheeps
bouw en de architect aan het werk
worden gezet en een bestek worden
gemaakt. Maar toen diende zich een
ander probleem aan: de financiering.
'Bij de Nationale Investeringsbank
stonden alle lichten op oranje. De
dubbeldekker was een beladen
kwestie en de mensen binnen de
bank die erover moesten besluiten,
waren door de politiek beïnvloed.
Toen kwamen we terecht bij de Veen
koloniale Scheepshypotheekbank,
die ook kotters financiert. Die direc
teur had een heel simpele kijk op de
zaken. "Je kunt het betalen of je kunt
het met betalen. Als je het met kunt,
gaat de boot in de bouwvak aan de
ketting en is er binnen veertien dagen
een oplossing." Die man had vertrou-
li| behoorde tot het team van TESO dat aan de wieg stond van
Ie eerste dubbeldekker Molengat, maakte de komst van de
weede dubbeldekker mee en uitgerekend op zijn laatste werk-
lagvoerde nieuwste Dokter Wagemaker de haven binnen. De
ine decennia die Herman Bakker uit Den Hoorn als hoofd ad
ministratie werkzaam was bij TESO, zijn bepaald niet geruis-
mos voorbijgegaan.
if studenten van Hogeschool Larenstein, die zich samen Projectgroep 5 Beaufort noemen, poseren voor de waterpartij van Beach
fti'el, die volgens hen veel beter zich tbaar moet zijn vanaf de ingang van het park. Van links naar rechts Joeri Lamers, Arjan Boekei,
p Jan van den Berg, Dianne Renders en Chantal Verrijdt. ,Foro joop Hommels/
r beter zicht op de grote water-
vanaf de entree, flauw aflo-
"k natuurlijke oevers, bloem-
wbermen en een tuunwal langs
Wofdweg van het park, evenals
iMl 6 s'n9e' met boomsoor-
®H"en heesters die ook elders op
ff'l voorkomen. Het zijn enkele
■®®*velingen om Landal Beach
I 'exel aan 't Stappeland in De
I 9 een aantrekkelijker uitstra-
m "e9even, opgesteld door vijf
*«nten bos- en natuurbeheer
"Hogeschool Larenstein.
bij liggen, terwijl de boompartijen
langs de singels erg veel op elkaar
lijken, waardoor nieuwe gasten soms
lang lopen dwalen voordat ze hun
huisje kunnen terugvinden. Kort ge
zegd verschilt het park in niets van
een willekeurig ander park elders in
Nederland. 'Het park zou overal kun
nen liggen. Je ziet er met aan af dat
het in De Koog op Texel ligt', conclu
deerden de vijf studenten, die op ver
schillende terreinen kennis hebben
opgebouwd. Drie van hen hebben
natuur- en landschapstechniek als
afstudeerrichting gekozen, de twee
anderen hebben zich vooral be
kwaamd in tuin- en landschapsin
richting. Hogeschool Larenstein had
eerder al voor andere parken van
Landal voorstellen gedaan om deze
'binnen het beschikbare budget' aan
trekkelijker te maken voor bezoekers.
'Wij zijn goed in het natuurlijker ma
ken', verduidelijkt één van de studen
ten. Om zich een goed beeld te vor
men namen ze met z'n vijven zeven
weken lang hun intrek in één van de
vakantiehuizen op het park. Ze be
studeerden niet alleen de kenmerken
van het park, maar verdiepten zich
ook in de omgeving buiten het park.
'Belangrijk voor ons is waar het park
ligt. Wat hoort er thuis aan beplan
ting? Je houdt rekening met de rest
van het eiland. Het zou heel raar zijn
op het park allerlei planten te laten
groeien die je ergens anders op het
eiland niet tegenkomt.'
Weinig vruchtbaar
Dat het beheer allerlei beperkingen
kent, werd hen al gauw duidelijk. Met
relatief weinig regen, gemiddeld veel
zon en een harde, overwegend west-
noordwestelijke wind is het klimaat
aan de oostkant van De Koog weinig
vruchtbaar. Dat geldt ook voor de
zanderige bodem, die humusarm en
vrijwel kalkloos is en bovendien niet
goed in staat water vast te houden,
waardoor het regenwater op veel
plaatsen snel wegzakt in de grond.
Daar komt bij dat de meeste toeris
ten voor de zon komen en weinig
schaduw in hun tuin willen, waardoor
de verdroging nog sneller optreedt.
'En dan lijken de meeste mensen ook
nog bang te zijn voor lang gras. Het
moet kort, maar dat houdt nu een
maal geen vocht vast, waardoor het
snel geel wordt. Wij hebben de hove
nier gevraagd rond ons huisje maar
eens paar weken met te maaien. Je
ziet meteen het verschil. Er bloeien
allerlei wilde planten, waardoor heter
een stuk leuker uitziet. Niet voor niets
n het drukke leven in de Randstad
ontvluchten verstuurde Herman
skker, zoon van Jan Bakker 'van de
lerenleenbank' en tot die tijd hoofd
raxienng van de Rabobank in
insierdam. in 1975 een sollicitatie-
rei naar TESO. Toen hij tot zijn ei-
«i verrassing werd aangenomen,
eesten hij en echtgenote Ina (doch-
•van Piet Boon uit Den Hoorn, red.)
eleven wennen aan het idee. 'Van-
thet stedelijke Purmerend naar het
stige Texel, dat was best een om-
ihakeling. Ook voor de Texelaars,
iwe kennissen van vroeger tegen-
ramen, dachten ze dat we hier op
ikantie waren.'
e functie van hoofd administratie
anieuw bij TESO, evenals die van
öfd technische dienst en hoofd
«rationele dienst. De banen vloei-
voort uit een reorganisatie die
irTheo Hoogerheide had in-
inde aanloop naar de overgang
de twee enkeldekkers naar de
we schepen. Voor Hoogerheide
ss het klip en klaar dat dubbeldek-
de toekomst waren, maar lang
iedereen was van zijn gelijk over-
Bakker: 'De provincie vond
van acht tot veertien uur
leeld acceptabel, had er geen
mee dat de pendelende
met op de trein aansloten en
dat de bootdienst voor het ei-
voor het toerisme een kraan
functie vervulde. Maar van Hooger
heide mocht TESO geen drempel
vormen voor het eiland. Hij vond dat
de gemeente de groei van het toe
risme met het aantal slaapplaatsen
moest reguleren. Maar ook het toen
malige Texelse college van WD en
CDA, was geen voorstander van de
dubbeldekkers. En dan was er in die
tijd nog de FNV, die pleitte voor gra
tis vervoer voor de eilanders, wat niet
samengaat met zo'n hoge investe
ring. Er was veel twijfel en er waren
ook best veel redenen om tegen die
dubbeldekker te zijn.' TESO beschik
te in die tijd nauwelijks over een re
serve, de inflatie was enorm en de
hypotheekrente een procent of der
tien, wat een voor Texelse begrippen
enorme investering in een dubbel
dekker extra duur maakte. Bovendien
waren er geen dubbele bruggen.
Om elke twijfel uit te sluiten en ook
de Raad van Commissarissen en
andere instanties te overtuigen, liet
Hoogerheide Bakker een hele serie
varianten doorrekenen, die uiteenlie
pen van het varen met dubbeldek
kers tot drie enkeldekkers. De finan
ciële planner nam in die berekening
allerlei factoren (parameters) mee,
zoals de verwachte volumegroei,
personeelszaken, brandstofprijzen,
inflatie, fiscale effecten en de te ver
wachten investeringen in gebouwen
DINSDAG 12 JULI 2005
Herman Bakker zwaait af na dertig jaar hoofd administratie bij Teso te zijn geweest. Elke
omschakeling vergt een inspanning.
wen in het management van de boot
dienst en wist dat TESO monopolist
was. Als TESO de rente en aflossing
van het schip niet meer kon opbren
gen was er altijd wel een ander met
geld, die het schip heen en weer kon
laten varen.' Maar met die lening al
leen was de aanschaf niet rond. 'We
hadden nog een hypotheek van vijf
miljoen gulden nodig. Minister van
Ardennen had toegezegd garant te
staan, maar hij werd teruggefloten
door zijn ambtenaren. Dat was een
probleem. Uiteindelijk heeft scheeps
werf Verolme in Heusden dat bedrag
zelf voorgeschoten.' Maar nóg waren
met alle hindernissen overwonnen.
Bakker verhaalt over een overheid die
de premieregelingen voor investerin
gen wijzigde, over druk die werd uit
geoefend om er andere, onbetrouw
bare dieselmotoren in te zetten en
over stromingen die wilden dat bij
gebrek aan een dubbele brug geen
bovendek in het schip zou worden
gebouwd. 'Maar Hoogerheide zei:
"Er wordt alleen een echte dubbel
dekker gebouwd."
Bakker wil wel toegeven dat binnen
TESO de spanning in die tijd wel eens
hoog opliep. 'Door al die perikelen liet
de bouw langer op zich liet wachten,
terwijl de vervoersdrukte verder toe
nam. Het pendelen met de enkel
dekkers leidde tot allerlei stress
situaties. Die schepen kregen op hun
donder. Er sprongen olieleidingen en
krukassen vlogen eruit. Toen we de
Molengat in 1980 konden inzetten,
werden de wachttijden wel iets inge
kort, maar doordat we het bovendek
met konden gebruiken was het effect
beperkt. De grote slag maakten we in
1986, toen de dubbele steiger in ge
bruik werd genomen. Vanaf dat mo
ment nam ook de eilandeconomie
een vlucht.'
Het cijferwerk voor de Molengat en
de twee andere dubbeldekkers die
volgden, was maar een onderdeel
van het werk van Bakker, Hij was bin
nen TESO verantwoordelijk voor de
financiële- en loonadministratie, per
soneel en organisatie, maakte de
begrotingen, meerjarenplanningen,
de interne en externe jaarverslagen,
automatisering en kwaliteit en veilig
heid (ISO ISM-norm). 'Die veelheid
aan functies en de vanatie in het
werk, maakten het tot een boeiende
baan.' En een verantwoordelijke. Als
financieel manager heeft Bakker bij
voorbeeld jarenlang op een vermo
gen van €30 miljoen gepast. Menig
belegger zou dat vermogen in aande
len hebben gestoken en het in rook
hebben zien opgaan, TESO hield het
hoofd koel en belegde volgens een
verantwoord risicoprofiel. 'Want we
kunnen het ons niet permitteren dat
het geld van de aandeelhouders als
sneeuw voor de zon verdwijnt.'
Op veel terreinen hebben zich in der
tig jaar veranderingen voorgedaan.
Heel wat te stellen had Bakker met de
kassa's in Den Helder. 'IBM had ons
een systeem toegezegd, waarmee
we goed uit de voeten zouden kun
nen. Maar toen bleek dat onze werk
wijze van eenmalige kaartjes voor
toeristen en de meerrittenkaarten
voor Texelaars en vaste gasten niet
combineerde met hun standaard-
apparatuur, moesten ze op hun be
lofte terugkomen. We zijn op zoek
gegaan naar een kleiner bedrijf dat
maatwerk kon leveren en hebben dat
ook gevonden. Jaren later, bij de in
voering van de magneetkaarten, lie
pen we weer tegen problemen van
technische aard aan. Na lang zoeken
bleek dat de uit Japan overgevlogen
magneetkaarten krom waren. Ze gin
gen recht in het vliegtuig en kwamen
er krom uit. Eerst begreep niemand
er iets van, maar later bleek het te
komen doordat in het vrachtruim een
temperatuur van mm dertig graden
heerste. Daar konden ze niet tegen.
Voor je daar een keer achter bent.
Elke omschakeling vergt een inspan
ning, maar als ik nu naar de situatie
in Den Helder kijk, met vier bemande
en drie onbemande kassa's, dan
denk ik dat we goed uit de voeten
kunnen. Bij die automaten passeren
Texelaars in vijf tot negen seconden.'
'Meer kwaliteit en service. Dat is
vooral een verdienste van Rob Wor
tel. Een heel ander type directeur dan
Hoogerheide, de ziener en de bou
wer. Wortel zorgde, passend in het
tijdsbeeld van verbetenng van kwa
liteit en dienstverlening, in het begin
wel voor een kleine cultuurschok bin
nen de onderneming. Hij is de ideale
man voor de optimalisatie en de uit
bouw van de onderneming. Toen de
omvorming naar coöperatie strand
de, heeft hij met de gratis knippen
voor aandeelhouders een grote rei-
zigersgroep aan het bedrijf gebon
den. Je kunt zeggen dat TESO popu
lairder is dan ooit. Er wordt wel eens
gezegd dat TESO eigenwijs is, maar
ik leg wel de klemtoon op wijs.'
maait de gemeente de bermen langs
de openbare wegen ook pas laat.'
Uiteindelijk kwamen de studenten tot
een 'eindmodel'. Daarin worden per
onderdeel van het park voorstellen
gedaan. Zo wordt over de toegang
tot het park gezegd: 'De entree moet
het visitekaartje van het park zijn.
Uniek aan dit park is de grote water
partij. Deze zou dus veel beter zicht
baar moeten zijn bij binnenkomst in
het park. Nu rijden gasten nog onge
merkt langs de plas en soms weten
ze überhaupt water op het park is.
Zicht op het water kan gecreëerd
worden door de beplanting hier voor
een deel weg te halen.' De achteren
tree komt al 'vrij natuurlijk en land
schappelijk' over. Dat beeld kan wor
den versterkt door een grasveld op te
offeren om het water iets breder en
onbeschoeid te maken. 'Een brede
natuurlijke oever en wat opgaande
beplanting van elzen en wilgjes ma
ken het beeld compleet. In com
binatie met het landschap om het
park heen, heb je bij binnenkomst
meteen de juiste sfeer te pakken.'
Maatregelen
De hoofdweg over het park moet de
landschappelijke uitstraling verster
ken, terwijl de singel aan weerskan
ten de 'ruimtelijke structuur' kan ver
hogen. Omdat er, zoals ook elders op
het park, weinig ruimte is voor inqrii-
pende maatregelen, moet de oplos
sing worden gevonden in de beplan
ting. 'Inspiratie hiervoor komt van
wegen en paden op heel Texel. Langs
vele wegen is namelijk een dichte sin
gel van heesters en bomen te vinden,
die een heel uitgesproken landschap
pelijk karakter geven.' Voordeel is ook
dat de schaduw die deze singels ver
oorzaken snelle uitdroging tegen
gaan. Voorde invulling wordt een 'in
heems' sortiment bomen en struiken
aangeraden, waarvoor enkele uit
heemse soorten het veld moeten rui
men.
Andere voorstellen zijn onder meer
een tuunwal langs de hoofdweg
langs het 'groene hart' van het park,
een berm waarvan alleen de eerste
halve meter langs de weg kort wordt
gemaaid en populieren op de kavel-
randen, om de witte en nogal opval
lende huizen vanaf de Ruigendijk wat
aan het zicht te onttrekken.
De studenten presenteerden afgelo
pen week hun plannen in hotel
Greenside, in aanwezigheid van on
der meer een afvaardiging van de
WE. medewerkers van Beach Park
Texel en directeur Willem van Taten-
hove van het hoveniersbedrijf. De
eerste reacties waren positief, al
waarschuwde penningmeester Henk
Knjthe van de WE dat het nog wel
eens lastig zou kunnen worden alle
144 eigenaren te overtuigen. 'Er
wordt altijd op gehamerd dat het
vooral netjes moet zijn. Wordt het niet
te rommelig wanneer je aanpassin
gen gaat doorvoeren?' Piet Bolier van
Gemeentewerken vertelde dat er
rond één van de huizen op vakantie
centrum De Krim een 'duintuin' is
aangelegd en dat sommige gasten
dat 'geweldig' vinden, terwijl anderen
er mets van moeten hebben. Een
andere toehoorder wees er op dat
'Informeer raad bij
wijziging beleid'
Burgemeester en wethouders
moeten er in de toekomst aan den
ken de raad de hoogte te brengen
als er een wijziging van beleid op
treedt. Die boodschap kreeg het
college dinsdagavond van de
raadscommissie Werkwijze Raad.
De commissie boog zich over een
voorstel over de wijze waarop college
en raad elkaar volgens de duale spel
regels van informatie voorzien. De
commissieleden grepen het voorstel
aan om terug te grijpen op enkele
botsingen die zich de afgelopen jaren
tussen het college en de raad voor
deden. Raad en college stonden on
der meer in 2003 lijnrecht tegenover
elkaar, nadat het college raadsbeslui
ten over de plaatsing van de C2000-
mast en het kitesurfen anders had
uitgevoerd dan de raad had bedoeld.
Als oorzaak van het conflict werden
destijds de groeistuipen van het dua
lisme aangewezen.
Volgens Piet Standaart (Texels Be
lang) had het problemen kunnen
schelen als het college de raad toen
eerder van wijzigingen in het beleid
op de hoogte had gebracht. Volgens
het duale systeem stelt de raad de
kaders vast, waarbinnen het college
vervolgens het door de raad uitge
stippelde beleid handen en voeten
geeft. In de praktijk blijkt dat echter
niet altijd precies zo te kunnen als in
de raadzaal is vastgesteld. Burge
meester Joke Geldorp erkende dat
het bij het college nog niet in het den
ken zit om wijzigingen in het beleid
automatisch aan de raad door te ge
ven. 'Dat zal moeten gebeuren.' Gel
dorp wees de raadsleden erop dat zij
er ook aan moet denken het college
van veranderingen op de hoogte stel
len. Dat deed ze nadat de commis
sie Werkwijze Raad had besloten dat
het mogelijk moet worden dat poli
tieke partijen voor sommige onder
werpen twee afgevaardigden naar
een commissievergadering sturen
In het voorstel waar de commissie
dinsdagavond over sprak staan tal
van tips en suggesties voor raad en
college hoe ze elkaar van de juiste
informatie moeten voorzien. Er wordt
ook in bekeken hoe voorkomen kan
worden dat raadsleden regelmatig
met bergen papierwerk worden ge
confronteerd. Tijdens de raads
commissie Grondgebied die maan
dagavond werd gehouden, werd daar
ook al over geklaagd.
steeds meer toeristen vooral voor de
natuur op het eiland komen en ver
moedde dat ze dus ook een 'natuur
lijker' park wel zouden kunnen waar
deren.
Een goed argument vóór een andere
aanpak is in ieder geval dat deze kos
ten bespaart. Eén van de voorstellen
is dat het gras nog maar twee in
plaats van zesentwintig keer per paar
wordt gemaaid. Volgens een eerste
schatting van de studenten kost het
onderhoud in de nabije toekomst
zo'n €200,- per kavel per jaar. Nu is
dat nog bijna het dubbele. De WE
komt binnenkort bij elkaar om over de
voorstellen te praten.
Intercultureel
onderzoek
Culturele aanpassing tussen buren is
de titel van de afstudeerstudie van de
Duitse Steffi Grabbe, die sinds enige
tijd op Texel woont. Het betreft een
wetenschappelijke studie aan de uni
versiteit van Hildesheim over de cul
turele aanpassing van Duitse immi
granten op ons eiland. In tegen
stelling tot de rest van Nederland
vormen Duitsers hier de grootste
groep immigranten. Hebben Duitsers
het zwaar, is het moeilijk om op Texel
te integreren? Hoe groot zijn de cul
turele verschillen tussen de twee
buurlanden Nederland en Duitsland
eigenlijk? En hoe ervaart een Texelaar
de hier wonende Duitsers? Dit zijn
enkele van de vragen, die in dit on
derzoek zullen worden beantwoord.
Grabbe roept op Texel wonende Duit
sers en Texelaars op aan dit onder
zoek mee te doen, zodat de uitkomst
representatief is Speciaal voor deze
afstudeeropdracht is een website
gemaakt: www.texel-research.com.
waar vragenlijsten staan opgenomen,
die online en anoniem kunnen wor
den ingevuld. Belangstellenden die
geen internet hebben, maar wel wil
len deelnemen aan dit onderzoek,
kunnen contact opnemen met Steffi
Grabbe, tel. 320095.
Gesticht van
Weldadigheid
In het nieuwe nummer van het blad
van de Historische Vereniging is een
groot aantal pagina's ingeruimd voor
gegevens over het Gesticht van Wel
dadigheid. verzameld door Simon
Dros. Ook worden enkele brieven af
gedrukt die Cor Gomes in 1943 van
uit Hannover schreef aan Albert en
Sieme Kuiper in Oudeschild Verder
in het blad een eerste artikel in een
serie over op het eiland gevonden
munten en de rubriek Tessels prate
van Gré Dros. Het blad verschijnt vier
maal per jaar en is voor €3,45 ver
krijgbaar bij de boekhandels.
Beheersverslag
Staatsbosbeheer
Staatsbosbeheer heeft een verslag
uitgebracht met een overzicht van
gebeurtenissen in 2003 en 2004 Zo
wordt aandacht besteed aan mensen
die kwamen en gingen, aan projec
ten die zijn uitgevoerd en aan zeld
zame of bijzondere planten en dieren.
Ook komen de verschillende vormen
van beheer en de effecten daarvan
aanbod, alsmede de aankoop en
verwerving van nieuwe natuurgebie
den. Het verslag is voor €3,- te koop
bij EcoMare.
Top DJ's op
Island Samba
Op het strand bij paal 17, bij
beachcafé De Buren, wordt zater
dag 23 juli de tweede editie van
Island Samba gehouden. Ook dit
jaar zijn de initiatiefnemers erin
geslaagd DJ's met landelijke be
kendheid naar het eiland te halen.
Het feest begint om 17 00 uur met
easy tunes van de Texelse DJ Joram.
Miss Chianty verzorgt daarbij de hve
vocalen. Bovendien krijgt iedereen
die voor 20.00 uur present is. een
gratis Caipirinha-cocktail. Rond de
klok van zeven uur gaat het tempo
omhoog als Victor Coral, de resident
DJ van de populaire clubavond Rush
achter de draaitafels komt. Zijn
uplifting house heeft er voor gezorgd
dat deze avond nu van Groningen tot
Rotterdam wordt gehouden. Deze DJ
stond eerder op festivals als Dance
Valley en Mysteryland. Hierna is de
beurt aan DJ Roog. die inmiddels op
alle grote festivals in Nederland heeft
gestaan, en aan Bart van Liefland,
resident DJ van de Winkel van Sinkel.
De avond bereikt zijn hoogtepunt met
een optreden van Erick E. die eerder
op de mainstage van Dance Valley en
Sensation White stond. Erick E
maakte een remix van Lies to yourself
van dr. Kucho en scoorde een hit met
Keep on making noise.
Kaarten voor het festival kosten
€12,50 en zijn vanaf zaterdag ver
krijgbaar bij de winkels van De
Kolonist in Den Burg, De Koog en
Nieuwe Niedorp, bij beachcafé De
Buren bij paal 17 en bij de Musicstore
in de Weverstraat in Den Burg. Aan
de deur kost een kaartje €15,-.
m
