Oosterender blijde
schiet 395 meter
'Crossen is even kijken
hoe je ervoor staat'
Cees Timmer: atleet en organisator
Rappers zomerhit in Question PI
lbXbL^h O COURANT'
Bouwploeg bezeten van antiek strijdmiddel
DINSDAG 2 AUGUSTUS 2005
l--
Aan elke lancering gaat veel menselijke inspanning vooraf, zodat de conditie 1
liep Timmer zijn eerste crossloop op
het parcours rond het terrein van ZDH
in Den Hoorn. 'Ik eindigde meteen op"
een tweede plaats, natuurlijk achter
Joost Brouwer. Het bekertje heb ik
nog ergens thuis staan.'
Als bestuurslid en looptrainer van
atletiekvereniging Texel is Timmer
lange tijd betrokken geweest bij de
organisatie van crosslopen. 'Twee
jaar geleden namen we het over van
sportvereniging De Koog. Zij slaag
den er niet echt in voldoende lopers
te trekken. Omdat wij geld nodig had
den voor de nieuwe atletiekbaan,
wilden wij het wel proberen. Inmid
dels komen er meer lopers. De cross
loop staat in het boekje van de
atletiekunie, we staan op internet en
we krijgen veel mond-tot-mond-
reclame.'
Volgens Timmer bestaat er duidelijk
verschil tussen de crosslopen. 'De
strand- en duinloop van De Koog is
puur zwaarder dan die in Den Hoorn.
Er zit meer hoogteverschil in en meer
stukken met echt los zand. Iedere
crossloop is een afvalrace, waarbij
het belangrijk is niet te snel van start
te gaan. Je moet veel meer opletten
dan bij een wegwedstrijd, ook al heb
je wat minder snelheid. De omstan
digheden zijn wat ruwer en iedere
meter is anders. Je hebt heuvels
waarbij je goed moet weten hoe te
klimmen en te dalen. Ook moet je
goed weten hoe je bochten neemt.'
De strandloop bij paal 28 is opgezet
door Timmer en andere leden van de
atletiekvereniging, inclusief de
werving van sponsoren. Het parcours
is recht: dnestrandpalen heen en drie
terug. Dat lijkt simpeler dan het is,
stelt de Oosterender. 'De strandloop
bij De Cocksdorp vind ik zelf de leuk
ste, omdat je voor en tijdens de wed
strijd tactische keuzes moet maken.
Is het hoog of laag water? Ga je op
schoenen of op blote voeten? Pak je
de zandbak wel of niet mee?'
In de periode dat Timmer competitief
hardliep, bleken de crosslopen bij uit
stek geschikt om tegen nieuw atleten
te strijden. 'De charme van de cross
loop is natuurlijk ook de mooie om
geving waarin je loopt, maar wat mij
vooral aansprak was dat je een com
petitie had van een aantal cross
lopen. Normaal liep je dan alleen te
gen mensen van het eiland, die je
toch wel kende. Maar 's zomers de-
wers zienderogen vooruit gaat. Met twee wielen wordt de werparm omlaag gedraaid, waar
bij het tonnen zware gewicht in de bak aan het andere eind van de arm moet worden over
wonnen.
schuur van De Propagatie. Dank zij
een tip van Jan Vonk wisten ze van
Rijkswaterstaat ook palen van kei
hard azobéhout te bemachtigen, af
komstig van defect remmingwerk uit
de veerhaven. De timmerlieden bin
nen de groep maakten daarvan met
prachtige pengatverbindingen twee
zogeheten A-frames, elk met een
gewicht van twee ton. De telekraan
van René Boon was nodig om deze
constructie op de fundering te zetten
en daarmee werd de belangrijke eer
ste fase van de bouw in de zomer van
vorig jaar afgesloten. De winter werd
gebruikt voor het maken van andere
onderdelen, waaronder het metaal
werk en het assembleren ervan. De
brachten. Deze meer dan tien meter
lange arm bestaat uit twee tegen el
kaar aangesnoerde taaie dennen
stammen, die dankzij bemiddeling
van boswachter en dorpsgenoot Erik
van der Spek konden worden be
machtigd. Met de werparm in de
hoogste stand heeft de blijde een
totale hoogte van 13,65 meter. Be
langrijke onderdelen van de con
structie zijn de grote handbediende
wielen waarmee de werparm naar
beneden en de bak met gewicht
omhoog wordt getrokken, zodat de
blijde lanceringgereed wordt. De
daarmee verbonden tandraderen zijn
van twee centimeter dik staal, die hun
vorm kregen op de snijtafel van Chris
Sporters die niet kunnen wachten
tot de voorbereiding op het nieuwe
seizoen begint, kunnen in de
zomerstop in een karakteristieke
Texelse omgeving kijken hoe het
met de conditie is gesteld. De
crosslopen op het eiland genieten
al jaren bekendheid onder een
vaste schare duurlopers, voetbal
lers en triatleten. In het midden van
de zomerstop ploeteren Texelaars
en vakantiegangers wekelijks door
duinen en over strand. Cees Tim
mer (49) uit Oosterend kent de
crosslopen als geen ander, door
zijn ervaring als atleet en organisa
tor.
Timmer, in het dagelijks leven werk
zaam bij supermarkt Plus in De
Cocksdorp, begon als twintiger met
hardlopen. 'Ik voetbalde en had een
goede conditie, tot ik het uitgaan en
het roken ontdekte. Op mijn drieën
twintigste kon ik nog geen honderd
meter hardlopen. Ik dacht: dat gaat
toch niet zoals het hoort. Mijn broer
liep in Oosterend altijd een rondje van
tweeëneenhalve kilometer. Zijn re
cord wilde ik verbeteren, met in het
achterhoofd het idee dat ik ooit een
marathon wiide lopen. Ik verbeterde
de beste tijd uiteindelijk met een
dikke minuut.'
Vijf jaar later volgde Timmers eerste
marathon. 'De training bouw je in een
paar jaar op, dus het was een bijzon
dere ervaring om de marathon van
Schoorl te lopen. Vlak na de start
hoorde ik een hardloper naast me aan
zijn coach vragen of hij niet te hard
ging. Ik vond het maar vreemd en
ging voortvarend van start. Tot ik de
man met de hamer tegenkwam. Uit
eindelijk kwam ik helemaal kapot
over de finish. Ik heb niet gewandeld,
maar volgens mij verloor ik op een
gegeven moment een minuut per ki
lometer. Vlak na binnenkomst wilde
ik nooit meer een marathon lopen,
maar de volgende dag was ik al van
gedachte veranderd.'
Een blessure aan de enkelbanden
zorgde ervoor dat Timmer uiteinde
lijk slechts vier marathons liep. Cros
sen deed en doet de Oosterender
nog wel. Vijfentwintig jaar geleden
Timmer in actie op de acht kilometer tijdens de crossloop van ZDH in Den Hoorn. ifoio wavti o**«>
Dinsdag beleefden tien Oosterenders een avond van grote vic
torie. Met de door hen gemaakte blijde losten zij het eerste
schot. Het was meteen 'raak'. Een betonnen kogel van tien kilo
werd over een afstand van 275 meter weggeslingerd. Dat viel
niet tegen, maar het kon nog beter. In de dagen erna werd het
nodige sleutelwerk verricht, met als resultaat dat de blijde
zaterdagmiddag bij de officiële presentatie voor de pers pro
jectielen lanceerde die insloegen op afstanden tot 395 meter.
De euforie onder de constructeurs was groot, maar ze experi
menteerden gedreven verder in de overtuiging dat hun schep
ping tot nog meer in staat is.
een student een kleine blijde had
gemaakt als afstudeerproject. Omdat
dit instrument op techmsch-weten-
schappelijke basis was ontwikkeld,
werd besloten dit type na te bouwen.
Eerst werd een model van nauwelijks
een meter hoog in elkaar gezet en
toen dit prima werkte, werd overge
gaan op het grote werk, een blijde die
de grootste in Nederland zou moeten
worden.
Terwijl de bouw op een boerenerf bij
Oosterend feitelijk al gaande was,
vang en gewicht van het projectiel
zelf, en de lengte touw dat eraan zit.
Zaterdag werden bowlingballen van
acht kilo gelanceerd. De Blijde Vrien
den zijn nog op zoek naar lichtere
bowlingballen om in de komende
weken mee te experimenteren De
bouwers denken ook aan projectie
len die speciale effecten veroorzaken,
zoals een rookspoor.
Intussen wordt scherp gelet op de
veiligheid. 'Als er ook maar één on
geluk zou gebeuren, is alle aardigheid
er voor iedereen af', zegt Brendan de
Graaf die optreedt als voorzitter en
woordvoerder van de Blijde Vrienden.
Bij het lanceren en de daaraan voor
afgaande handelingen moeten om
standers achter rood-witte linten blij
ven en zich in elk geval niet recht voor
nend vinden en veel interesse ton»
voor de techniek. In Denemarkenj
een blijde middelpunt van een mid
deleeuws themapark waar veel toe
schouwers op afkomen. Misschien
zullen ook de Oosterender blijde
bouwers incidenteel of op vaste tj-
den openbare demonstraties ga?
geven, maar zo ver is het nog lang
niet. Eerst moet maximale perfectie
worden bereikt, hebben ze zich voor
genomen.
Er is veel sympathie voor het project!
zodat het niet moeilijk was sponsors
te vinden die diensten of material»
beschikbaar stelden. Geen van denl I
dit artikel genoemde mensen wild»|
geld hebben en deden vaak mes!
dan was gevraagd. Dat geldt ook
Een blijde, ook wel trebouchet ge
noemd, is een strijdmiddel waarmee
al in de Romeinse tijd vestingen wer
den belaagd. Het wapen werd ech
ter vooral in de Middeleeuwen inge
zet bij het uitvechten van oorlogen.
Lang voordat buskruit en kanonnen
werden uitgevonden, werden met
blijdes projectielen over honderden
meters tegen en over stadswallen en
vestingmuren geschoten om dood en
verderf te zaaien. De daarvoor beno
digde energie werd ontleend aan
achtereenvolgens menskracht en
zwaartekracht. Door een groot ge
wicht te laten neerstorten, werd een
werparm in een geweldige versnelling
opgezwiept, waarbij het aan het uit
einde van de arm bevestigde projec
tiel werd weggeslingerd, niet alleen
met kracht maar ook met precisie.
De negen mannen en één vrouw die
zich De Blijde Vrienden noemen, ken
nen elkaar van Oosterend Present. Ze
vormden toen de bouwploeg, die de
decors voor het historische spel in
elkaar zetten. Ondanks de
gemeleerdheid van dit gezelschap, of
misschien wel juist daardoor, ont
stond een hechte band. Samen iets
maken waarbij ieder zijn eigen spe
cifieke kennis en kwaliteiten inzet om
er tenslotte gezamenlijk eer mee in te
leggen, bleek verbroederend en ge
zellig te zijn. Na afloop van het feest
ontstond daardoor al gauw het voor
nemen samen opnieuw 'iets' te gaan
bouwen. Besloten werd een blijde te
maken, in navolging van liefhebbers
in het buitenland die ook met zoiets
bezig waren. Speurend op het inter
net ontdekten de Oosterenders dat
stelden de vrienden zich op de
hoogte van ervaringen van mensen in
binnen- en buitenland die met het
zelfde bijltje hadden gehakt. Ze gin
gen op bezoek bij blijdenbouwers in Een zware bowlingbal, klaar om te worden afgevuurd. Het touw komt aan de haak aa
Dronten en in Duitsland en Denemar- eind van de werparm. Als de arm omhoog zwiept en over het hoogste punt draait, schiet
ken die ze via internet hadden ont- het touw los en be9'nt het projectiel een ballistische vlucht.
dekt. Veel aanvullende informatie twaalf centimeter dikke hoofdas in de Otten in Oudeschild. De gewichtbak
werd ook ontleend aan een speciale nok, die het draaipunt van de werp- is verzwaard met een partij door Nico
verzamelsite. Dat was maar goed arm vermt, is een stuk van de as van Roeper aangevoerde betontegels en
ook, want de Oosterenders zagen dat *een gemaal, afkomstig van de col- weegt thans 2500 kilo. Door er nog
ze toch niet helemaal goed bezig lega-blijdenbouwers in Dronten. De meer tegels bij te doen, kan het ge-
waren en pasten hun ontwerp alsnog jets dunnere as waaraan de bak met wicht maximaal worden verdubbeld,
aan. het gewicht hangt, komt van wat bij het afvuren extra energie geeft
Bij het afvuren van een blijde komen Tatenhove. en daardoor mogelijk een nog grotere
grote krachten vrij. Het onderstel dat werpafstand. Het betekent echter
de werparm draagt, moet daarom Hoogste punt 0ok een veel zwaardere belasting
zwaar en stabiel zijn. De bouwers Drie weken geleden kreeg de blijde voor de werparm, dus het is uitkijken
hadden het geluk dat zij zwaar balk- zijn definitieve gedaante, toen de geblazen. Er zijn tal van andere fac-
hout konden krijgen van Dirk Leeg- loonwerkers Smit van Zevenhuizen toren die effect hebben op de actie-
water. afkomstig van de gesloopte met hun verreiker de werparm aan- radius van het projectiel, zoals om-
den ook goede atleten mee van de
overkant, die op Texel op vakantie
waren.'
De laatste jaren organiseerde Timmer
meer crosslopen dan hij er liep. 'Ik
ben officieel nog lid van het bestuur
van AV Texel, maar ik heb meer een
adviserende rol omdat ik veel dingen
weet. Die bestuursfunctie heb ik al
sinds 1988 en dat is eigenlijk te lang.
Op een gegeven moment is het tijd
voor andere mensen met andere
ideeën. Helaas is de animo niet groot
en blijft een frisse wind uit. Met de
organisatie van de crosslopen is het
eigenlijk hetzelfde verhaal. In negen
jaar in De Cocksdorp heb ik geen
nieuw bloed gezien.'
Vanuit de organisatie van crosslopen
zag Timmer ook lange tijd een terug
loop in het aantal atleten. 'In de tach
tiger jaren liepen we met een heel
duppie. Hardlopen was toen ook een
beetje in de mode. Je ziet nu minder
jeugd, mét name de leeftijdsgroep
tussen twintig en dertig jaar. De laat
ste tijd trekt het trouwens wel wat
aan.'
Zelf crossen doet Timmer volgens
eigen zeggen tot hij lichamelijk niet
meer kan. 'Natuurlijk merk ik dat mijn
snelheid langzaam achteruit gaat.
Voor mij is dat niet zo frustreren! tc;
omdat ik door de operatie aan mj ji;
enkelbanden toch al veel heb ingeï
verd. Ik zou eigenlijk moeten train?
voor crosslopen, zeker als atlete
trainer. Het zit er momenteel even 3 j...s
in. Ik doe net als de meeste atleS tó;
mee voor gezondheid en bewegi"!
Crossen is even kijken hoejeervtf i;*
staat.'
Belangrijk moment in de bouw. De gebroeders Smit pi
irparm in het scharnierpunt in de nok van de blijde.
Met het aanbrengen van de werparm werd drie weken geleden het hoogste puntvxi
blijde bereikt. Voor de bouwploeg een goede reden om het glas te heffen. Van link
rechts Richard Kortekaas met kind, Jaap Kees Drijver, Biem Vlaming, Richard Di
Ewald Witte, Bart Bakker, Brendan de Graaf, Rob Bakkeren CeesAris Trap. Jarkaiqfi
staat niet op de foto.
of achter de blijde bevinden. Ook het
vee in de buurt mag geen gevaar lo
pen. Bij elke proef haalt Ewald Witte,
zelf één van de bouwers, zijn koeien
uit het schootsveld.
Attractie?
Een demonstratie met het middel
eeuwse wapen is een publiekstrekker
van de eerste orde. Dat blijkt uit de
toestroom van toevallige voorbij-
bijgangers die het allemaal erg span-
voor Dries Veltkamp, die een moüee
werkkeet beschikbaar stelde. :"-"s
van Schoonhoven van Texdok,cede 3
grote asgaten boorde in het liarö L"'
hout, en Westerlaken en WernerDros, Iki
die het transport van de zware onó? »rg
delen verzorgden. De Graaf: "Hart\9
warmend. Zo zijn we erg leuk bes ts
met elkaar'.
Ze hebben namen als Vieze Freddy, Watskeburt?!. Dat nummer heeft Question Plaza in Den Burg.
Willie Wartaal en P. Drong, hun tek- wekenlang op één gestaan in de hit- gonnen laat (half één in
sten zijn simpelweg vunzig, maar ze lijsten. Vrijdagavond gaven de rap- aangekondigde half elf), rna®
zijn zeer populair bij de jeugd en ver- pers van de Jeugd van Tegenwoor- den daarna vol dynamiek
antwoordelijk voor de zomerhit dig een optreden in een goed gevulde podium.
