LR
81-jarige meer dan bezorger alleen
'In dit vak moet je
van mensen houden'
Sinterklaasrprijspuzzel
Juul Swarthoff trekt na 32 jaar deur Gemini achter zich dicht
de
Twee keer per week op de
brommer door de polder
TEXELSE
9 COURANT
DINSDAG 20 DECEMBER 2005
bekleders verschijnt tijdens herden
kingen van de watersnoodramp nog
regelmatig in de vaderlandse pers,
waarbij steevast in het onderschrift
staat dat de koningin in Zeeland op
bezoek is. Boon: 'Ik weet wel beter.'
Andermaal verscheen Boon in de
krant, toen hij tijdens buitendijkse
werkzaamheden bij Oudeschild een
walrus opdook. 'Het was in 1976.
Een heel ding, we schatten hier
dier op 800 pond. Hij had van die
slagtanden. Je kon hem tot op een
meter of vier naderen. Als je dich
terbij kwam begon hij te blazen. Het
dier liet zich niet vangen. Later is hij
nog bij Zeeland gesignaleerd.'
Memorabele momenten, zoals ook
die keer dat hij de krant aan het
rondbrengen was. 'Het onweerde
en toen ik over de dijk reed, kwam
er vlakbij zo'n bal naar beneden
■Van zwavel. Dat gaf me toch een
rotklap. Later heb ik het nog eens
meegemaakt. Dat heb ik een flinke
opdonder van gehad.' Die kreeg hij
ooit ook als voetballer van SV Oos
terend 'We speelden een wedstnjd
in Den Helder en het was drijfnat.
De bal was loodzwaar geworden en
opeens kreeg ik hem op mijn hoofd
Ik hield er een hersenschudding
aan over en ik moest tien dagen in
het jonker liggen. Voor mij was het
voetballen over.'
Tekst en foto Gerard Timmerman
Dit jaar hebben we weer vele inzendingen ontvangen.
Alle deelnemers, adverteerders en sponsors
hartelijk bedankt!
De prijzen zijn beschikbaar gesteld door. Jan Winnubs'
Kantoorvakhandel LenR, Dio Drogisterij Mets,
Juwelier Martin Ttomp, Uitgeverij Langeveld de Rooy bv,
Inde Soete Suyckerbol, KadoshopTeXels, Zegel Modes,
Jan Keijser Kampeercentrum, Oosterhof Wonen,
Boetiek De Oorzaak, Firma Theo de Graaf,
Slijterij De Wit, Nauta Boek.
De juiste oplossingen: 18/11: Rijmen dichten.
22/11: Sint-actie; 25/11: Spekulaaskruiden;
29/11: Banket en speculaas; 2/12: Sinterklaaslekkers
Zo werkt het niet. Ze heeft geen
idee wat voor mensen er bij func
tie komen en wat zich daar alle
maal afspeelt. Laatst kwam er ook
een vrouw, die kreeg onverwachts
slecht nieuws. Dan kun je niet zeg
gen hier is uw nieuwe afspraak en
tot ziens. Dat mens was helemaal
van de kaart! Die kun je niet zo weg
sturen. En oude mensen die opbel
len. Dan duurt het even voordat
ze pen en papier bij de hand heb
ben en bovendien zijn ze blij even
iemand te spreken. Daar zijn we
natuurlijk niet voor, maar toch. Mijn
nieuwe chef gaf me te verstaan dat
ik te sociaal was. Te sociaal. In mijn
beleving kun je nooit te sociaal zijn.'
Die onvrede over de nieuwe situatie
maakt het voor Swarthoff wel een
voudiger om met pensioen te gaan.
'Dat is zeker zo. Ik heb me nooit aan
die nieuwe regels gehouden, maar
dat kon ïk alleen doen omdat ik toch
wist dat ik niet meer zolang hoefde
te werken. Anders was ik opge
stapt, want ik kan daar niet mee
omgaan.' Sinds vier jaar werkte ze
twee dagen per week, als afbouw
naar een volledig pensioen en was
ze als oudere werkneemster in de
minderheid. Toch heeft de doorge
winterde verpleegkundige niet het
gevoel van een andere generatie
zusters te zijn. "Nee. jongere men
sen zijn ook heel gemotiveerd. Het
heeft te maken met instelling, niet
met leeftijd. In dit vak moet je van
mensen houden.'
Afgelopen vrijdag was haar laatste
werkdag. Het afscheid viel Swarthoff
zwaar. Met mijn oude chef heb
ben we ceremonieel mijn computer
afgesloten Toen hield ik het niet
droog Haar afscheidsreceptie, die
morgen in het Gemini wordt gehou
den. heeft ze zelf mogen regisse
ren. 'Er is muziek en de Bowema's
treden op. Mijn collega's van de
afdeling zingen een lied met de titel
Erger kan het niet. Ik heb gevraagd
om alle scherpe kantjes. Als ik dood
ben, zingen ze maar over mijn lieve
kanten,'
Tekst en foto Louise van der Sluis
Er zijn bezorgers die in één straat
een arm vol kranten kwijt kun
nen. Maar je hebt ze ook die voor
één krant veel kilometers moeten
maken. Jaap Kroket Boon uit pol
der Het Noorden is er zo één. Op
zijn brommer rijdt deze 81-jarige
Texelaar twee keer per week de
polder door en zorgt dat iedereen
op tijd de krant in de bus heeft.
Hij is éen van de vele bezorgers
die aan het eind van het jaar een
attentie verdienen.
Boon viert dit jaar zijn zilveren jubi
leum als bezorger en naar eigen
zeggen brengt de familie Boon de
krant al zo'n veertig jaar rond. Stil
zitten is aan deze taaie polderbe
woner niet besteed. Op zijn brom
mer, helm op en klompen aan, is
hij langs de weg een opvallende
verschijning. 'Gemiddeld doe ik een
uur over mijn ronde, maar het kan
wel eens wat uitlopen...' Op zijn
ronde over het platteland strijkt hij
hier en daar neer voor een praatje.
'Soms is er een verjaardagsfeestje
of een bruiloft aan de gang. Dan blijf
ik wel eens wat langer plakken. Bij
oudere mensen die wat minder ter
been zijn, steek ik de krant niet in de
brievenbus, maar geef ik hem thuis
af. Als het zo uitkomt, dan maak je
wel eens een praatje met ze. Maar
niet altijd hoor, dan komt er geen
.-«op Boon: 'Als oen huis een nieuwe bewoner krijgt, dan stop ik meteen c
0 Courant in de bus. Na een week of vier zeg ik dat ze een abonnement m
eind aan. De mensen zitten op de
krant te wachten. Dat merk ik vooral
als ik eens te laat ben, bijvoorbeeld
doordat hij de boot heeft gemist.
Ken je niet wat eerder komme, zeg
gen ze dan. Niet iedereen klaagt,
de meesten hebben er wel begrip
voor. Ik krijg zelfs attenties. Met sin
terklaas had iemand nog een hele
banketstaaf in de bus gedaan. De
volgende keer dat ik langs kwam,
heb ik een bos wortelen in de bus
gedaan. Voor het paard van sinter
klaas, heb ik er bij gezet.'
'Gemiddeld breng ik zo'n vijftig
kranten rond, waarvoor ik wel 25
kilometer afleg. Dat maakt mij vast
niet de best betaalde bezorger. Voor
die paar kranten in De Eendracht
ben ik kilometers onderweg. Het
aantal kranten wisselt wel eens,
omdat er nogal wat verloop zit in
deze polder. Als een huis een nieu
we bewoner krijgt, dan stop ik met
een een Texelse Courant in de bus.
Die krijgen ze gratis. Dat doe ik een
week of vier achter elkaar en dan
zeg ik dat ze maar eens een abon
nement moeten nemen.'
Een gesprek met Boon, naar eigen
zeggen de oudste bewoner die
geboren en getogen is in Het Noor
den, levert ook veel anekdotes op
die niets met de krant te maken heb
ben, maar die wel de moeite waard
zijn. Zoals over zijn opa. 'In 1886
was hij op hoeve Primarum de eer
ste boer van de polder.' Boon kreeg
van hem de verhalen mee over de
toenmalige armoede in de polder.
'De grond kon er zó zout zijn, dat
er niks wilde groeien. En je had ook
boeren die van de klei kwamen en
niet wisten hoe erg het op dat zand
hier kon stuiven. Als ze naar de kerk
gingen op zondagmorgen was er bij
wijze van spreken nog niets aan de
hand en als ze terugkwamen was
de sloot dichtgestoven. Dat gebeur
de echt.' Als we voor een foto bij
de molen komen, steekt hij gelijk
een verhaal af over de voormalige
molenaar (Dekker), met die via zijn
echtgenote Dirkje nog in de familie
zit. Anekdotes ook over diens zoon
Floris Dekker, ook wel de Rabbi van
Het Noorden genoemd. Hij was de
stichter van onder meer Hotel Prins
Hendrik en de man die ooit vergeefs
De Schorren probeerde droog te
leggen. Boon: 'Ik heb ome Floris
zelf niet gekend, maar hij was een
handelsman die veel naar Amster
dam reisde. Hij reed op een ezelwa
gen, maar toen het eens wat zwaar
ging, vertikte Floris het om van de
wagen af te stappen. Maar die ezel
nam hem te grazen. Hij wilde op een
gegeven moment geen kant meer
op. Hij had zijn vijfde poot uit gesto
ken, als je begnjpt wat ik bedoel...'
Woonachtig in de polder, bracht
Boon een groot deel van zijn leven
buiten de dijk door, waar hij mee
hielp bij het leggen van zinkstukken
of andere werkzaamheden om de
kust te verstevigen. 'Ik heb van de
aanleg van de dijk aan de oostkant
van het eiland van A tot Z meege
maakt. Ik was er ook bij toen het
asfalt rond de vuurtoren is aange
bracht. Ik was daar uitvoerder en
had 26 man die onder me werken.
Er moest asfalt worden gegoten en
we hebben toen de hele asfaltmolen
opgeladen. We hebben er nog een
gezellig avondje aan overhouden.
Ik heb ook geholpen bij de aanleg
van de werkhaven. Ik zie zo nog
voor me hoe Kees Drijver, die er
als aannemer én als pleziervaar-
der bij betrokken was, als eerste
naar binnen voer. We moesten zelfs
de olietank van de CIV eens ver
plaatsen. Het lukte ook nog. Ik zat
ook wel aan de overkant. Toen de
Afsluitdijk tussen Kornwerderzand
en Zürich van twee- naar vierbaans
werd verbreed. In Den Helder heb
ik eens bij fort Erfprins gewerkt.
We stuitten toen op een mijn. Dat
kan een flinke klap geven. Het werk
werd in één keer stilgelegd. De ver
ste plaats waar ik heb gewerkt was
Grimbergen. Drie weken heb ik daar
gezeten.'
Zijn werk lag ook wel dichter bij
huis. 'Bijvoorbeeld toen Het Noor
den werd verkaveld. Dat was een
flinke klus.' Boon verhaalt over tal
loze andere klussen waar hij bij
betrokken is geweest. Tot in detail,
het archief is goed gerangschikt.
Beroemd is de foto, waarop Boon
is te zien in gezelschap van onder
meer koningin Wilhelmina. 'Hij is
genomen na de Watersnoodramp,
nadat De Eendracht was over
stroomd. Toen het gebeurde was
ik bij Rutten. Ik zag hoe de dijk het
begaf en het water kwam. Rutten
wist met een koppel pinken maar
net te ontkomen. Die oude binnen
dijk stelde toen niets voor en moest
met zandzakken worden verzwaard,
anders zou het water veel verder
zijn gegaan. Er was iemand nodig
die dat een beetje kon organiseren.
Kees Bakker van Mennohoeve, die
toen heemraad was bij de polder,
heeft me tot een soort opperbevel
hebber benoemd. Toen de koningin
kwam kijken, was het gat in de
buitendijk al 170 meter breed. Het
was niet de bedoeling dat ik haar
zou ontvangen, maar het liep wel
zo. Ervoor was Prins Bernhard al
geweest. Met die pet op had ik hem
eerst voor heilsoldaat uitgemaakt.
Wilhelmina had wel van die kaplaar
zen aan, maar als ik haar op een
gegeven moment niet had opge
pakt, zou het water zou bij haar
naar binnen zijn gelopen.' Diezelfde
dijk had het tijdens een hoge vloed
in 1936 ook als eens bijna begeven
en in december 1954 ging De Een
dracht bijna weer onder water.' De
foto met daarop Boon, de koningin
en een aantal hoogwaardigheids
met een assistente. Dat leidde tot
onrust en vervelende situaties op de
afdeling. Ik ben toen zelfs ziek thuis
beland. Al snel kwam de toenmalige
directeur Rieswijk bij me. 'Juul, zei
hij, je moet snel weer aan het werk.
We willen je niet missen en het is
beter voor jezelf. Toen ben ik over
geplaatst naar de functieafdeling.'
Die was niet meer te vergelijken
met de eerste tijd dat Swarthoff
daar werkte. De afdeling groeide
snel en de Texelse kreeg de taak
om het maken van afspraken door
patiënten voor het laten uitvoeren
van onderzoeken te coördineren en
daarvoor een programma te maken.
Zonder hulp van de computer, want
die was daarop destijds nog niet
berekend.
'Het is een heftige afdeling. Daar
worden alle onderzoeken verricht.
Maag, vaten, darmen, alles wordt
onderzocht en de poliklinische che-
mokuren worden er gegeven. Men
sen krijgen bij ons vaak een slecht
bericht en als secretaresse ben je
dan het eerste aanspreekpunt voor
die mensen. Als het nodig was,
kregen ze van ons even een glaasje
water of een luisterend oor om even
de eerste emoties te verwerken
In de bijna 17 jaar dat Swarthoff
op 'functie' werkte, was ze lange
tijd hét aanspreekpunt. "Als een
arts belde en zei, dat en dat moét
gebeuren, dan zei ik: ik regel het. Je
moet nooit beginnen met nee, want
dan gaan de haren bij de ander
direct overeind staan en is het foute
boel. Eerst kijken of het toch niet
kan op een of andere manier. En
als het echt niet lukte, dan belde ik
terug om te zeggen dat het met kon.
Dan wisten de artsen ook dat het
echt onmogelijk was.'
Tijdslimiet
Sinds kort is het onderdeel plan
ning van de functieafdeling onder
gebracht bij het afsprakenbureau
en heeft Swarthoff een nieuwe chef
gekregen Die houdt er een andere
zienswijze op na. 'De gesprekstijd
per patiënt is gelimiteerd. Langere
telefoongesprekken kunnen met
meer. Het moet efficiënter. Ze wil
het liefst een callcenter en ons af
en toe een schouderklopje geven.
Een sociaal bewogen mens.
Betrokken en bevlogen. Met een
afkeer van arrogante artsen en
altijd met een luisterend oor of een
bemoedigend klopje voor patiën
ten die dat nodig hadden. Dat is
Juul Swarthoff (61) ten voeten
uit. Zacht, maar geen watje, want
een blad voor de mond neemt zij
in haar werk niet. Na een loop
baan van 32 jaar neemt Swarthoff
morgen officieel afscheid van het
Helderse Gemini Ziekenhuis, om
te gaan genieten van een welver
diend pensioen.
varing. Ik weet nog exact hoe het
mij verging toen mijn amandelen
werden geknipt. Ik was een jaar of
vijf, maar ik zal het nooit vergeten.'
Ook operaties na zware ongevallen
vielen haar zwaar. 'Je zag daar van
alles. Heel heftige operaties. Toch
heb ik nog nooit zoveel gelachen
als in dat jaar, want we gebruikten
humor om te ontladen. Daar kwam
bij dat de fusie ook de nodige pro
blemen en spanningen met zich
meebracht dus we reageerden dat
onderling af met grappen en grol
len.'
Er zijn twee manieren waarop Texe
laars Juul Swarthoff kennen: als
assistente danwel secretaresse in
het Gemini Ziekenhuis of wandelend
met haar onafscheidelijke maatje
hond Juffie. Maar altijd goedlachs,
want dat is onderhand het handels
merk van de geboren en getogen
Texelse. Zittend aan de keukenta
fel in haar knusse woning aan de
Weverstraat is Swarthoff eerst wat
onwennig onder de aandacht die
haar nu ten deel valt. 'Ik vind het
leuk om geïnterviewd te worden,
maar wel een beetje eng', vertrouwt
zij de verslaggever toe. Sinds 1973
werkte de Texelse in hét Helderse
ziekenhuis. Net na de fusie van de
ziekenhuizen Parkzicht en Lidwina
kwam zij in dienst als operatieas
sistente. 'Ik kwam als patiënt bij een
internist en die belde me later op
om te vragen of ik haar secretaresse
wilde worden, omdat haar eigen
secretaresse met zwangerschaps
verlof ging. Ik werkte toen nog bij
de schooltandverzorging. Uiteinde
lijk ging de baan niet door, omdat
die zwangerschap niet goed verliep.
Die internist vond dat zo vervelend
dat ze zich erg heeft ingezet om een
ander baantje voor me te versieren.'
Swarthoff, gediplomeerd dokters-
en tandartsassistente, mocht aan de
slag in de OK (operatiekamer, red.).
Dat bleek niets voor haar. 'lede-
re keer als er amandelen werden
geknipt bij kinderen viel ik flauw. En
die ingreep gebeurde bijna iedere
dag wel. Dat was veel te heftig voor
me. Ik kon me zo inleven in de pijn
en angst van die kinderen dat ik dat
niet aankon. Waarschijnlijk had dat
te maken met mijn eigen jeugder-
Hiërarchie
Toen er een plekje vrijkwam op
de functieafdeling, stapte Swarthoff
over. 'In die tijd was die afdeling
totaal anders. Tegenwoordig wer
ken er zo'n veertig gespecialiseerde
verpleegkundigen, toen was er één
verpleegster en ik werd haar assi
stente. Ik maakte hartfilmpjes en in
die tijd werden ook de eerste che-
mokuren gegeven. De eerste die ik
meemaakte was bij een meisje uit
mijn klas. Dat was heel erg. In die
tijd heb ik geleerd om betrokken te
zijn bij de mensen, maar ook om los
te laten als je naar huis gaat. Dat
vond ik heel moeilijk in het begin.
Tegenwoordig is er veel aandacht
voor de emoties en gevoelens van
het personeel, maar destijds moest
je zelf maar uitzoeken hoe je dat
verwerkte.' Veel steun aan haar
directe collega had Swarthoff niet.
'De zuster waar ik mee werkte, had
daar helemaal geen gevoel voor.
Die stond ver van de mensen af en
vond hiearchie heel belangrijk. Ik
moest bijvoorbeeld haar taak over
nemen om iedere dag twee glaasjes
limonade te brengen naar een inter
nist. Toen ik het had neergezet en
wegliep, riep hij me terug. Hé zus,
kom eens hier. Toen wees hij me
op twee kringen op zijn bureau en
zijn kast. Daar moeten die glazen
voortaan staan, zei hij. Dat mag u
zelf doen, heb ik hem toen verteld
en ben weggelopen. Ik wil alles
voor iedereen doen, maar dat niet.
Ik hou daar niet van, zo'n houding.
Meneer de dokter. Zo ben ik thuis
niet opgevoed en ik voel daar ook
niets voor. Korte tijd later volgde de
overstap naar de afdeling oogheel
kunde, waar Swarthoff uiteindelijk
121/2 jaar heel plezierig werkt. 'Dat
was een van de leukste afdelingen.
Daar zaten toen dokter Van Waveren
en dokter Smit. Twee zeer bevlogen
Juul Swarthoff met maatje Juffie: 'Ik ben sociaal, maar geen goedzak.'
artsen die zeer betrokken waren bij
hun patiënten.' Als directe assistent
van de oogartsen maakte de Texel
se verpleegster veel aangrijpende
dingen mee. 'We hadden een jonge
jongen onder behandeling, die blind
was geworden aan één oog. Kort
daarop kwam hij heel ongelukkig
nen zien. Het onderscheiden van
licht en donker. Dag en nacht. Dat
ze kunnen zien wat voor eten er op
hun bord ligt. Wij leerden om men
sen door de moeilijkste tijd heen te
trekken. Ze bijvoorbeeld te atten
deren op de blindenbibliotheek. In
het begin willen ze daar niets van
waardoor staarpatiënten niet meer
waren veroordeeld tot een bril met
jampotglazen, maar een kunstlens
kregen aangemeten. Het afscheid
van die afdeling volgde op een
onplezierige manier. 'Er kwam na
Van Waveren en Smit een nieuwe
oogarts en die begon een relatie
ten val en raakte zijn goede oog
totaal verwoest en werd hij dus vol
ledig blind. Dat is tragisch. Ik heb
toen gemerkt hoe belangrijk het is
voor mensen als ze nog iets kun-
weten en worden ze al boos als je
dat noemt. Door dat proces pro
beer je ze heen te helpen. In
die tijd maakte Swarthoff ook de
introductie van de kunstlens mee,
