Vee/ mensen hebben een verkeerd beeld van karate'
Traditionele sport vergt
coördinatie en beheersing
Prominente gasten op verjaardag De Rijmelaar
BS
TEXELSE JQ COUR/WT
Karate-examens bij Shima
DONDERDAG 29 DECEMBER 2005
Alle zeven deelnemers zijn vrijdag in Maas en Patrick Hollenberg voor de
Ons Genoegen geslaagd voor jaar- oranje band. Voor groene band slaag-
lijks karate-examen voor de jeugd den Martijn van Haaren en Axel Gom-
van budovereniging Shima. Eva Vonk, mans. Onder grote publieke belang-
Richard Wit en Jeffrey Koopmans stelling werd het examen afgesloten
slaagden voor de gele band, David met wedstrijdvechten.
't Zouteland
Na een lange worsteling krijgt, zoals
te doen gebruikelijk bij bouwplan
nen, de gemeentelijke overheid haar
zin. 't Zouteland mag bebouwd wor
den. Toen ik me in eerste instantie
met het plan ging 'bemoeien', ging
het me voornamelijk om mijn uitzicht
en rust. Gaandeweg werd me echter
duidelijk dat er veel meer op het spel
stond. Het plan is een opoffering
van een substantieel deel van de
cultuurhistorie, de natuur, de ruim
te en het gezicht van Den Hoorn.
Natuurlijk is het zo dat er soms
offers gebracht moeten worden ten
gunste van woningbouw, maar dan
moet het duidelijk wat opleveren, en
moeten betere alternatieven uitgeput
zijn. Helaas is dat hier met het geval.
Gaande het traject van inspraak
en bezwaarprocedures hebben de
omwonenden veel wezenlijke tegen
argumenten en alternatieven aange
dragen die door gemeente Texel en
de Provincie steeds weer van tafel
zijn geveegd. Dat er grote offers
gebracht gaan worden, blijkt wel
uit de moeite die het gekost heeft
om Provincie en Rijk te overtuigen.
In 1996 was het Rijk nog tegen het
plan en in 2003 was de Provincie
nog tegen het plan. In het verleden
is de zuidkant van Den Hoorn doel-
Wat ik zeggen
bewust afgerond met bungalows
met éen woonlaag, om het gezicht
van ons oude dorpje zo min mogelijk
te schaden. Toeristen die vanaf de
boot naar Den Hoorn fietsen, zullen
in de toekomst al van verre getrak
teerd worden op de aanblik van de 9
meter hoge woningen van het plan.
In Den Hoorn zijn nog veel alterna
tieven onbenut, met name voor de
starterswoningen die telkens een
belangrijk argument zijn geweest in
de discussies. 'Dat kan altijd nog'
was letterlijk een uitspraak van een
gemeenteambtenaar. Zelfs de toe
stemming voor honderden nieuwe
woningen bij Den Burg heeft de
plannen niet veranderd. Het heeft
er alle schijn van dat het bebouwen
van t Zouteland een doel op zich is
geworden en dat daarbij objectieve
belangenafweging op z'n minst in
het gedrang is gekomen. Ik kan
me namelijk niet voorstellen dat je
als wethouder na het nemen var
een moeilijke beslissing waarbij vele
belangen geschaad worden, opge
togen bent.
G. Scheeva
Den Hoorft
•n de kleine zaal van sporthal Ons
Genoegen beoefent een kleine
groep Texelaars iedere vrijdag
avond de oosterse vechtsport
karate. Het aantal seniorenleden
van deze tak van budovereni
ging Shima is door onwetendheid
en een imagoprobleem al jaren
op twee handen te tellen. Daar
zou eens verandering in moeten
komen, vinden leden Ruud Witte
(43) uit Den Burg en Eduard Terp
stra (20) van 't Horntje. 'Karate-
technieken slijp je in je lichaam
én je geest, maar iedereen doet
het op zijn eigen niveau.'
'Karate is ongeveer honderd jaar
geleden ontstaan in Japan', vertelt
Terpstra. Tijdens een oorlog werd
een manier gevonden waarop men
zich zonder wapens kon verdedi
gen. Dat werd een vorm van geco
ördineerd stoten en trappen met
bijbehorende weringen Van de ver
schillende stijlen beoefenen wij het
standaardkarate. Dat is de semi-
contactvariant, waarin de techniek
voorop staat. De leraar geeft ons
naast karate ook een stukje jiujitsu.
Dat is een gemeen soort judo dat
draait om verwurgingen. Je leert
klemmen waarmee je iemand echt
onder controle kunt houden, hoe
groot diegene ook is. Onze leraar
vindt het een ideale combinatie met
karate en ik moet zeggen dat ik de
sport zo wel leuker vind.'
De leden van Shima krijgen hun
wekelijkse training van karateleraar
Henk van der Salm uit Den Hel
der. Iedere vrijdag komt deze naar
het eiland voor twee lesuren. Eerst
onderwijst hij tien jeugdleden en
in het tweede uur volgen zeven
volwassenen. Witte: 'Het aantal
leden van de jeugdafdeling is net
mooi, maar voor de senioren zoe
ken we meer mensen. Op zich is het
goed dat alle niveaus door elkaar
lopen, maar met meer mensen is
het net wat makkelijker combineren
bij oefeningen. Je vindt makkelijker
aansluiting op je eigen niveau.'
De stagnering in het ledenaantal is
volgens de twee karateka's te wijten
aan vooroordelen. 'Ik denk dat men
sen een verkeerd beeld hebben van
karate', zegt Witte. 'Het heeft een
agressief imago, terwijl het geen
vecht- maar een verdedigingssport
is. De mensen die meedoen, zijn zo
ongeveer de rustigste mensen die ik
ken.' Ook onwetendheid noemt het
duo een reden voor het uitblijven
van nieuwe aanwas. Terpstra: 'Ik
vraag me af hoeveel mensen weten
dat je bij Shima ook karate kan
doen. En mensen die het wel weten,
snappen niet hoe de sport in elkaar
zit en hoe leuk het kan zijn. Het is
natuurlijk ook geen voetbal wat we
doen. Over karate kunnen we men
sen heel wat uitleggen.'
'Je begint met een witte band, die je
standaard krijgt bij de aanschaf van
je karatepak', legt Witte uit. 'Ver
volgens begin je met de basis van
het oude karate: stoten, trappen en
weringen. Als je alle technieken hebt
aangeleerd en de leraar denkt dat je
goed genoeg bent, mag je examen
doen voor je eerste gekleurde band.
Per jaar kun je maximaal één band
hogerop komen. De volgorde na wit
is geel, oranje, groen, blauw, bruin,
zwart. Het examen voor een band
bestaat uit verschillende ohderde-
len, maar altijd moet je een kata en
kumite doen. Een kata is het lopen
van een patroon met technieken
tegen een denkbeeldige tegenstan
der. Een kumite is ongeveer hetzelf
de, maar dan mét tegenstander.'
Zelf heeft Witte, die in het dage
lijks (even bij de technische dienst
van het NIOZ werkt, inmiddels de
groene band bereikt. "Ik ben nu zes
jaar lid van Shima. Voordat ik begon
met karate, deed ik bijna niks aan
sport. Ik ben gaan fitnessen, maar
wilde daar wat bij doen. Iets aparts,
anders dan voetbal of tennis. Bij
mijn eerste karatelessen viel me
meteen op dat het helemaal geen
sport voor vechtersbazen is. Het
is wel totaal iets anders dan het
dagelijks leven. Je bent een uur per
week van de wereld. Gewoon even
wat anders dan je normale bezig
heden.'
Terpstra ontdekte de sport op jon
gere leeftijd. 'Toen ik dertien jaar
was, wilde ik zomaar op karate.
Teamsport is niks voor mij en ik
vind het leuk een sport te beoefe
nen waarbij je met lichaam en geest
tegelijk bezig bent. Karate heeft een
heel breed scala aan technieken
voor je lichaam, maar toch ben ik
bijna nooit geblesseerd. Voetballers
hebben bijna iedere maand wel wat.
Karate is veel meer coördinatie en
beheersing. Tijdens de lessen weten
we ook van elkaar wat we kunnen
en wat ons te wachten staat.'
De VWO-scholier behaalde vorig
jaar met voormalig clubgenoot Jas
per de Boer als eerste leden van
Shima de zwarte band. 'Je zou den
ken dat je dan klaar bent, maar voor
mij begint het eigenlijk pas. Ik begin
langzaam te helpen met lesgeven
en ben bestuurslid bij Shima voor
de karateafdeling. Bovendien kan
ik examens doen voor een gouden
streepje op mijn zwarte band, dat
heet een dan. Eigenlijk staat dat
voor nóg een zwarte band. Daarvan
kan ik er negen verdienen, maar het
is maar de vraag of ik dat ga halen.
Ik geloof dat alleen een Japanner
die negende dan heeft.' Lachend:
'Je kunt zelfs een tiende krijgen,
maar dan moet je eervol sterven.
Dat ben ik niet van plan.'
Karate is een sport die bol staat
van traditie. 'Iedere les begint en
eindigt met een begroetingsritueel',
zegt Witte. 'Dat is niet raar, het
hoort gewoon zo. Net als dat leden
met hogere banden de mensen met
lagere banden moeten helpen als
ze iets niet snappen. Aan het einde
van de training krijg je ook een paar
minuten om te overdenken wat je
toon al in het eerste couplet gezet:
Kom, neem een hamer
en een spijker
En sla met forse hamerslag
De staldeur dicht,
waarachter eenmaal
Het Kindje in de kribbe lag
Kom, neem een bijl en sla verbeten
Eduard Terpstra (links) en Ruud Witte demonstreren een waki katame (armklem) ir
net hebt geleerd. Zulke gebruiken
zorgen ook dat het geen janboel
wordt tijdens de lessen. Ik snap
best dat het ceremoniële bij nieuwe
leden leidt tot drempelvrees.'
Terpstra: 'Dat denk ik ook. Maar we
doen niet zo maar wat. Elk ritueel
heeft een functie. Bij sommige sto
ten of trappen hoort een schreeuw.
Dat heet een kiai. Als je dat voor
het eerst doet, ben je bang dat je
voor gek staat. Voor ons is dat al
heel normaal. Een schreeuw geeft
je extra kracht en maakt indruk bij je
tegenstander. Bij het incasseren van
een slag moet je juist inademen.'
Wat beide leden aanspreekt, is dat
karate bij Shima door een diverse
groep Texelaars wordt beoefend.
'Het maakt niet uit of je man, vrouw,
jong of oud bent', zegt Witte. 'Alle
oefeningen worden voorgedaan en
je hebt een boekje waarin je het
nog eens kan nalezen. Met karate
verbeter je je coördinatie, motoriek
en conditie op je eigen niveau. Bij
de training kom je erachter dat je
bepaalde belemmeringen hebt in je
lichaam. Zeker omdat ik wat ouder
word, is het prettig wat soepel te
blijven. Ik zal het niveau van Eduard
niet halen, maar ik doe het puur
recreatief. Je hoort ook wel eens
dat mensen aan karate doen voor
zelfverdediging of voor het zelf
vertrouwen, maar dat is met mijn
insteek.'
Terpstra: 'Als het daarom gaat,
beleef ik het toch wat anders dan
Ruud. Ik voel wel eens meer zelf
vertrouwen, bijvoorbeeld tijdens uit
gaan. Ik loop weg voor dreigende
situaties, maar mocht het een keer
niet te ontwijken zijn, dan heb ik we!
mijn zwarte band. Daardoor heb
ik lenigheid en kracht. Karate mag
je als zelfverdediging proportioneel
gebruiken. Je mag iemand dus met
languit leggen, maar wel een tech
niek toepassen zodat hij niet meer
gevaarlijk is.'
Waar Witte het jaarlijks bij tien maan
den training houdt, doet Terpstra
soms aan wedstrijden mee. 'Dat zijn
semi-contactwedstrijden, waarbij je
elkaar niet hard mag raken en niet
op het hoofd mag stoten. Maar je
bent geen Bruce Lee uit de film,
die nooit wordt geraakt. Door zulke
wedstrijden hard je echt wel af,
maar meer dan een paar blauwe
plekken levert het niet op.' Witte: 'Ik
heb na de les alleen soms spierpijn,
op plekken waarvan ik niet eens
wist dat er spieren zitten.'
Tekst en foto's Michiel Dekker
De allerlaatste kerstboom om
En trap de bellen en de sterren
Tot pulver met uw christendom
Optimistisch en blijmoedig klonk
Wij maken ons gereed, waarin De
Rijmelaar de nijverheid beschrijft
waarmee de Texelaars zich voorbe
reiden op het nieuwe toenstensei-
zoen, en dat werd gezongen door
Willem van der Gracht:
De bussen, ze worden
zoo nodig hersteld
Om strakjes bednjfsklaar te wezen
De Boekhandel vult er
zijn voorraad nog aan
Zoodat er genoeg valt te lezen
Zoo is thans heel Texel al druk
in de weer
Om waardig de gasten t'ontvangen
En zonder mankeeren
gestaag te voldoen
Aan 's vreemdelings wensch en
verlangen
Het gedicht, dat eindigt met de zin
nen Maar straks vliegen juichend
de vensters omhoog/ En stroomt
er de zomer naar binnen', kreeg al
snel een bijzondere nasmaak, con
stateerde Barnard. 'Hij publiceerde
het in april 1940 en in plaats van de
zomer stroomde er iets heel anders
naar binnen. Maar dat kon hij toen
nog niet weten.'
Onderdeel van het programma was
de onthulling op de Groeneplaats van
een monument, een grote lezenaar,
waarop iedere maand een ander
gedicht van De Rijmelaar wordt
gepubliceerd. Het eerbetoon, een
initiatief van de culturele organisatie
Windkracht 7 van Henk Snijders en
Rosa Harbers, werd onthuld door
Gerbrand Fenijn en Rik Roseboom,
respectievelijk de oudste zoon en
jongste achterkleinzoon van De Rij
melaar. Fenijn toonde zich onder de
indruk van het evenement en bena
drukte ook dat de veelzijdigheid
van zijn vader goed naar voren was
gekomen bij de optredens. Rie van
Boven-Fenijn, één van de dochters
van De Rijmelaar, stapte spontaan
het podium op om de organisatie
en de medewerkers te bedanken
en werd toen even overmand door
emoties. 'Kon hij dit maar zien en
horen', zei ze.
Naast de al genoemde vocalisten
en muzikanten, werd medewerking
verleend door Janien de Bruijn,
Alphons Boom, Roland Bisschop,
José de Bloois, Marcel Janssen, Ed
van Bommel, Renske van IJsseldijk,
Rachel Barnard, Nisheeta Barnard
en'Henk Vroom.
Pip Barnard maakte tussen de
bedrijven door reclame voor het
verzameld werk van De Rijmelaar,
dat in combinatie met een biogra
fie en een bibliografie volgend jaar
verschijnt op boek en CD-Rom en
waarop de bezoekers van het ver
jaardagfeestje al konden intekenen.
Meer informatie over dit werk is
verkrijgbaar bij de uitgever (website:
www.walburgpers.nl).
d Rik Roseboom (links) onthulden het monument voor hun vader en overgrootvader. Rechts initiatiefnemer Henk
Organisator Pip Barnard zong ook zelf enkele liedjes. Instrumentale ondersteuning kreeg hij van bassist Henk Vr
Bamard en slagwerker Nisheeta Barnard.
Ruim duizend gedichten schreef
Huib Fenijn onder het pseudoniem
De Rijmelaar tussen 1931 en 1964
voor de Texelse Courant. Over
actuele gebeurtenissen, de locale
politiek en de Tweede Wereld
oorlog, maar net zo gemakkelijk
liet hij zich inspireren door het
weer, de grote schoonmaak, de
meierblis of Ouwe Sunderklaas.
Hoe divers zijn thematiek was,
kwam goed tot uiting tijdens Hon
derd jaar Huib, de viering van
zijn honderdste verjaardag, dins
dagmiddag in de feesttent op de
Groeneplaats.
Het verjaardagsfeestje, georgani
seerd door Pip Barnard in samen
werking met De Lindeboom, werd
een groot succes. De feestgangers
kwamen van heinde en verre. Pro
minente gasten waren de vier kin
deren van Fenijn, hun partners, kin
deren en kleinkinderen, die ondanks
hun Texelse wortels - hun moeder
Jannie Dros was een dochter van
de Oosterender bakker - allemaal
elders in Nederland wonen. Nogal
wat familieleden hadden de gele
genheid aangegrepen om een reü
nie te houden en een kamer in
herberg Panorama geboekt.
Het gezelschap kreeg een gevari
eerd programma voorgeschoteld,
in elkaar gezet en gepresenteerd
door Pip Barnard. die in de afgelo
pen jaren enkele tientallen gedich
ten van hekeldichter De Rijmelaar
op muziek heeft gezet. De meeste
ervan bracht hij samen met Janien
de Bruijn ten gehore tijdens het
maandelijkse Cabaret-café. Speci
aal voor deze gelegenheid bracht
Barnard dat repertoire, geholpen
door Texelse zangers en muzikan
ten, opnieuw onder de aandacht.
Wat opviel was de diversiteit. Bar
nard had de' zeventien liedjes in
de volgorde van het jaar gezet,
te beginnen met Sneeuwklokje en
eindigend met Kerstfeest 1950.
Tussendoor werd gezongen over
uiteenlopende grootheden als de
schoonmaak, Vrouwendag, de ker
mis, de oogst en kerstmis. Bij elkaar
gaven ze een mooi beeld van de
zaken die Fenijn bezighielden.
Ook de toon was zeer divers. Vro
lijk was Strandgeneugten. waarin
De Rijmelaar met milde spot en
een dikke knipoog naar de zon
nebaders kijkt, en dat op een olij
ke manier door de organisator zelf
werd gezongen:
'k Zag een man het strand
langs zeulen
Met een schaar van krijsend kroost
En een vrouw die liep te kijven...
Mij óók zo'n vakantie, proost!
'k Zag skeletten en ballonnen
In een badpak liggen zonnen
Voor zover men deze dag
't Schaarse zonnetje dan zag.
Een stevig contrast vormde Kerst
feest 1950, een sombere beschou
wing over de oorlogszuchtige ont
wikkelingen in de wereld. Mede
dankzij het imponerende stemge
luid van zangeres Nel Bruin, was de
