Rabobank NHN geeft visie op Texelse economie
'Op Texel heerst gezond
ondernemersklimaat
Texelse wint prijzen met profielwerkstuk
TEXELSE g COURANT
Kosten strandreiniging heikel punt
en ondernemerschap zijn op Texel in voldoende mate
aanwezig, maar door meer samen te werken, te investeren in
kwaliteit en waar mogelijk de schaal van de ondernemingen
te vergroten, kan het lokale bedrijfsleven zich versterken.
Aldus de visie van Rabobank Noord-Holland Noord op de
Texelse economie. Texel als geheel staat er zeker niet slecht
voor, maar de sector die de bankiers de meeste zorgen baart
is de visserij, waar veel bedrijven vooral door de explosief
jestegen brandstofkosten in de rode cijfers zijn beland.
DINSDAG 13 JUNI 2006
foor een analyse van de Texelse
economie schoof de redactie aan bij
Bleeker (algemeen directeur
tebobank NHN, Hans van Heer-
naarden (vestigingsmanager Texel),
^ons Mulder (senior accountmana-
oer zakelijke relaties) en Harty Nieu-
irenhuizen (Directeur Bedrijven).
een paar jaar geleden was het
oensme öp Texel een zogeheten
laagmarkt. Er was meer vraag dan
jat er accommodatie was en het
er op dat de bovengrens van
(5.000 bedden wel eens te weinig
sou zijn. Maar de afgelopen twee
het aantal overnachtingen
jestabiliseerd of zelfs licht gedaald,
(ierdoor staat die bovengrens van
(5.000 niet ter discussie. Hans van
Meer discussie is er
vraag hoe we de accom-
nodatie voldoende vol krijgen. Het
teste antwoord op die vraag is:
joede promotie, in combinatie met
luiste prijs-kwaliteitsverhou-
Sng'
fat zorgelijk kijkt de Rabobank
aar het rendement van een aan-
i logiesbedrijven. Ronald Bleeker:
te de cijfers zien we dat een
jgiesbedrijf of camping een mini-
ile schaalgrootte moet hebben
ui gezond te kunnen draaien. We
een tendens dat de inkomens
deze sector wat teruglopen. Dit
it doordat de kosten stijgen, als
idg van leges, heffingen, regel-
ng, inkoop en andere zaken,
jlde omzet niet meegroeit.' Van
len: 'Veel bedrijven heb-
len de laatste tien jaar behoorlijk
Sivesteerd, maar komen niet aan
tewinsttoe. Die investeringen leve-
en te weinig rendement op.' Blee-
'Veel familiebedrijven hebben
it op kunnen vangen door zoveel
mogelijk zelf schoonmaak- en ander
wA te doen, waardoor de loonkos
tende hand zijn gehouden.'
Verruiming
fe raag aan de bankiers is of je
Kunt spreken van een gezonde
B3.or.Van Heerwaarden: 'Dat wel.
zjn veel sterke bednjven, de
middelde kwaliteit wordt steeds
de diversiteit is groot, de
dienstbaarheid ligt op een hoog
niveau en ondernemers zoeken
ook naar alternatieve manieren om
het rendement van de bedrijven
te verbeteren. En er wordt kritisch
gekeken naar de ontwikkeling van
de kosten.' Harry Nieuwenhuizen:
'Ik heb de indruk dat bedrijven die
zich willen ontwikkelen en met hun
tijd mee willen gaan nog wel eens
aanlopen tegen beperkingen op het
gebied van ruimtelijke ordening. Er
bestaat zoiets als de 25-procentsre-
geling, waardoor bedrijven een kwart
kunnen uitbreiden, maar volgens
mij kan het geen kwaad dit beleid
de sterk toegenomen seizoensver
breding. Want in voor- en naseizoen
trekken mensen daar sneller naar
toe.'
Zoals de Rabobank op het toeris
tische vlak dit jaar een voorzichtig
herstel constateert, zo lijken er ook
voor horeca en middenstand weer
betere tijden aan te breken. Bleeker:
'Nu is dat nog een gevoel, dat we
baseren op wat we zien en horen,
want concrete cijfers hebben we
nog met. Maar de cijfers van TESO
zijn bijvoorbeeld bemoedigend.'
Floris Mulder: 'De klap kwam op
Texel wat later dan in de rest van
Nederland, maar kwam wel. Die
vertraging zie je ook bij de ople
ving die Nederland nu doormaakt
en die hier waarschijnlijk wat later
merkbaar zal zijn Bleeker: 'Als het
consumentenvertrouwen wat groter
is, laten mensen weer meer het
geld rollen en daar plukt Texel ook
de vruchten van.' Maar onderne
mers die denken dat het geld van
zelf komt aanwaaien, hebben het
meer aantrekkingskracht uit op het
Texelse uitgaanspubliek, waarbij
opvalt dat de disco's in Den Burg
een flinke veer hebben moeten
laten. Een kwestie van onderne
mersschap, wat je ook bij de Koger
middenstand ziet.' Mulder: 'Men
probeert in te spelen op het publiek
en het bestedingspatroon.'
De vraag is in hoeverre de ont
wikkelingen in de Dorpsstraat een
bedreiging zijn voor de midden
stand in Den Burg? Bleeker: 'De
invulling van de Groeneplaats zou
een nieuwe impuls kunnen geven.'
Van Heerwaarden: 'Je moet met z'n
allen willen dat dit gaat gebeuren.
Maar het mag niet ten koste gaan
van de bestaande ondernemers.'
Verloop
Van Heerwaarden: 'Als je om je
heen kijkt, dan zie je dat er in de
middenstand en de horeca, zowel
in Den Burg als in De Koog nogal
wat verloop is. Maar vrijwel alle
leegkomende zaakjes worden weer
De samenwerking in de Texelse bouwwereld, zoals in het nieuwe woongebied De Volmolen, is volgens de Rabobank e
ontwikkeling. Op deze luchtfoto van Pieter de Vries zijn de vorderingen van het werk te zien.
eens tegen het licht te houden.' Van
Heerwaarden: 'Wellicht zou er meer
mogelijk zijn als de gemeente de
mogelijkheden voor het verplaatsen
van bedden zou verruimen, waar
door de gewenste schaalgrootte
wél kan worden bereikt. Overigens
moeten we het kleinschalige karak
ter dat Texel heeft koesteren, maar
wel op een manier die rendabel is.
We moeten zeker met de andere
kant uit, want wie zit hier nou te
wachten op de komst van landelijk
opererende ketens.'
Naast de eilandpositie en omge
vingsfactoren, zoals de aanwezig
heid van rust, ruimte en cultuur,
onderscheidt Texel zich als vakan
tiebestemming ook door het gro
te aanbod aan musea en andere
slechtweervoorzieningen. 'Op dat
gebied doet Texel het bijvoorbeeld
veel beter dan de kop van Noord-
Holland. Vanaf de overkant wordt
met bewondering gekeken naar de
diversiteit en creativiteit waarmee
het ondernemerschap hier wordt
bedreven.' Van Heerwaarden: 'Het
grote aanbod aan dit soort voorzie
ningen is ook nodig met het oog op
wat betreft de Rabobank mis. Van
Heerwaarden: 'De mate van onder
nemersschap is van groot belang.'
Mulder: 'Texel is op dat gebied
goed bezig. Een voorbeeld van
vooruitstrevend ondernemersschap
is het nieuwe warenhuis van Sandor
Mantje aan de Binnenburg. Hij mikt
op het topsegment, met name op
tweeverdieners die wat hebben te
besteden, en speelt in op het voor-
en naseizoen. Dit soort initiatieven is
heel goed voor de middenstand op
het eiland.' Bleeker: 'Ondernemers
moeten zich ook realiseren dat de
vergrijzing snel toeneemt. Er komen
mensen die meer vrije tijd hebben
en meer hebben te besteden. Ook
een ontwikkeling waar je als onder
nemer op in kunt spelen.'
De horeca, met name de natte, is
een sector die de bankiers zorgen
baart. 'Het accent is in de loop der
jaren verschoven van jongeren naar
gezinnen. Dat heeft gevolgen voor
het uitgaans- en bestedingspatroon.
Een andere markt en daar moet je
als ondernemer op inspelen.'
Van Heerwaarden: 'Het Koger uit
gaansleven oefent de laatste jaren
gevuld, hoewel je daar in som
mige gevallen qua rendement wel
eens vraagtekens bij kunt zetten.
Maar in vergelijking met de over
kant zijn hier weinig faillissemen
ten. Veel probleemgevallen lossen
zich schijnbaar vanzelf op.' Bleeker:
'Je ziet nogal eens verschil tussen
ondernemers die een pand huren,
waardoor de drempel om te begin
nen lager ligt, en die een pand in
eigendom hebben. Goeie onderne
mers komen wel boven drijven. In
goede tijden is het voor iedereen
wat makkelijker maar in roeriger
tijden komt het meer op onderne
merschap aan. In dat verband vindt
ik de huidige samenwerking in de
Texelse bouwwereld, met het doel
zoveel mogelijk werk op het eiland
te houden, een goede ontwikkeling.
Over het algemeen kun je stellen
dat er op Texel een gezond onder
nemersklimaat is.'
Het eiland heeft een grote aantrek
kingskracht op winkelketens. De
redactie werpt de stelling op dat
lokale bedrijven door hun lokale
bestedingen meer winst genereren
voor plaatselijke toeleverings- en
andere bedrijven, terwijl ketens
nogal eens voor overkantse bedrij
ven kiezen, en ook de winst naar de
overkant gaat. Mulder: 'Maar als de
ketens er niet zouden zijn, terwijl de
klanten er wel graag boodschap
pen doen of winkelen, zouden die
klanten misschien aan de overkant
hun inkopen doen. Het zorgt voor
een verbreding van het aanbod en
winkels die herkenbaar zijn voor
de klanten. Bovendien: het is een
ontwikkeling waar je geen invloed
op hebt.'
Landbouw
De Texelse landbouw doet het in
vergelijking met de rest van Neder
land goed. Mulder: 'Net zoals elders
ondervinden we hier de gevolgen
van het Europese landbouwbeleid,
waardoor het beschermende prijs
beleid wegvalt en de opbrengst ten
deert naar wereldhandelsprijzen. De
Texelse boer heeft qua schaal en
bedrijfsvoering een goede uitgangs
positie. En het bruist hier van de ini
tiatieven. Dat is positief.' De onder
linge samenwerking, de invloed van
natuur- en landschapsvereniging De
Lieuw (die veel subsidie voor natuur-
en cultuurprojecten naar Texel
haalt) en streekproducten worden
als sterke punten genoemd. Ook
de gemengde bedrijfscultuur die
vanouds op Texel wordt bedreven,
is gunstig. Het Masterplan Water,
waarmee er voor de landbouw meer
en beter water beschikbaar komt,
wordt als een positieve ontwikkeling
gezien. 'Goed ondernemersschap,
veel ondernemersgeest en een gro
te diversiteit aan bedrijven.'
Dat neemt niet weg dat het aan
tal landbouwbedrijven ook hier
afneemt. Waar de boeren door
schaalvergroting, samenwerking,
een eigen inkoopcombinatie en op
andere manieren de kosten weten
te drukken, kampen toeleverings-,
loonwerk- en andere bedrijven die
van de landbouw afhankelijk zijn
met dalende omzetten. Van Heer
waarden: 'Ook zij moeten zich aan
passen en inspelen op nieuwe ont
wikkelingen.'
Visserij
Ronduit bezorgd zijn de bankiers
over de ontwikkelingen in de visse
rij. Bleeker: 'Gelijk aan de landelijke
trend zien we dat bedrijven ook
hier interen op het eigen vermogen.
De vissers staan voor belangrijke
keuzes voor de toekomst. Maar het
probleem is dat de sector door de
ontwikkeling van de brandstofprij
zen de toekomst niet zelf in de hand
heeft. Want voor gasolie zijn de vis
sers afhankelijk van de wereldmarkt
prijs. Zestig tot zeventig procent
van de kosten bestaan uit brand
stof, waarvan de prijs in korte tijd
is verdubbeld. Je kunt wel zeggen
dat de visserij, die best traditioneel
is ingesteld, zich meer had moeten
vernieuwen, maar die explosieve
kostenstijging is met geen enkele
innovatie bij te houden.'
De brandstofprijs is niet het enige
probleem waarmee de vissers zich
geconfronteerd zien. De tijd die de
kotters op zee mogen doorbren
gen is sterk teruggelopen en, mede
doordat de vissers het quotum dat
ze vorig jaar over hadden, mee
mogen nemen naar dit jaar, is de
handel in vangstrechten verminderd
en staan de prijzen van vangstrech
ten onder druk. Dit heeft weer grote
gevolgen voor het eigen vermogen
van de vissers. En dan is er nog de
publieke opinie, die niet altijd gun
stig voor de vissers uitvalt.
Het onlangs verschenen rapport
Vissen met tegenwind, door de Task
Force Duurzame Noordzeevisserij,
gaat diep in op de problemen in de
visserij. Voornaamste boodschap is
dat er slechts toekomst is voor
ondernemers die een duidelijke
keuze willen maken voor veran
dering en die in staat zijn deze te
realiseren.'
Gerard Timmerman
te twijfelde nog of ze mee moest
loen aan twee prijsvragen van
niversiteiten. De 18-jarige
ledwig Ens uit Den Burg besloot
en OSG-werkstuk waarvoor ze
mderzoek op de wadbodem had
ledaan toch in te sturen. Het
everde haar twee prijzen op. Ze
ion een reis naar een onder-
oekstation bij de Poolcirkel in
opland en gaat op expeditie naar
Island.
N)en Japanse oesters een toe-
^eof een afname van zand, slik
1 slib op de wadbodem teweeg?
was de vraag die Ens had opge-
dipen in haar prijswinnende pro-
werkstuk dat ze voor haar eind
den maakte. Om antwoorden te
i?en had ze twee oesterbanken in
iMokbaai en bij Oost opgezocht
T elke bank vijf verschillende
eetpunten ingencht.
oktober tot en met januari zocht
!èen keer per maand de meetpun-
op en mat in hoeverre de hoe
veelheid sediment was toegenomen
of afgenomen. 'Daarvoor had ik bij
de oesterbank rond elk meetpunt
vier schroeven op een diepte van
vijftig centimeter in de wadbodem
aangebracht', vertelt ze. 'Dat deed
ik met behulp van een pvc-buis en
aan de schroeven zat een meter
touw met een label. Die stukjes
touw heb ik elk maand opgezocht
en gemeten hoe ver ze uit de bodem
staken.' In haar profielwerkstuk
beschreef de OSG-leerlinge tiaar
werkwijze en haar bevindingen. 'Ik
had erosie verwacht, maar er had
sedimentatie plaatsgevonden. Bij
de oesterbank in de Mokbaai was er
1,2 centimeter bijgekomen, bij Oost
0,10 cm. Ens voegt meteen een
kanttekening toe aan haar bevin
dingen; ze had verzuimd eerst een
nulmeting te houden.
De jury's bij de Vrije Universiteit
in Amsterdam en het samenwer
kingsverband aarde.nu van de aard-
wetenschappelijke opleidingen aan
Universiteit Utrecht, Technische
Universiteit Delft, Wageningen Uni
versiteit, de Vrije Universiteit en de
Universiteit van Amsterdam waren
onder de indruk van het profiel
werkstuk dat zowel biologische als
aardrijkskundige kanten bevatte. Bij
de Vrije Universiteit won Ens een
reis naar het zogeheten ABISKO-
onderzoeksstation dat boven de
poolcirkel in een Zweeds nationaal
park ligt. Daar mag de Texelse mee
helpen bij onderzoek. Ook worden
uitstapjes gemaakt naar natuurge
bieden en fjorden in Noorwegen. Op
IJsland gaat Ens mee op expeditie
om het land te verkennen. 'De reis
naar Lapland is in juli en de reis naar
IJsland in augustus, dus dat sluit
mooi op elkaar aan. En in septem
ber begint de universiteit.'
Ens twijfelt nog of ze naar Vrije
Universiteit of de Universiteit van
Amsterdam gaat, maar ze weet al
wel zeker dat ze in een studie in
de biologie wil volgen. 'Ik wil graag
verder in het verrichten van veld
werk zoals ik nu heb gedaan.' Ens is
een dochter van Bruno Ens, die als
bioloog en schelpdierdeskundige bij
Alterra (nu Wageningen IMARES)
werkt. Hij hielp zijn dochter een
klein handje mee. 'Hij ging mee
het wad op als ik de touwtjes ging
meten. Ik mat en hij schreef de leng
tes op.' De methode om met behulp
van schroeven en de touwtjes te
werken, leende van een andere bio
loog.
Voor het maken van haar profiel
werkstuk hield Ens zich aan de 80
uur die de OSG er maximaal voor
had gesteld. 'Als ik straks onder
zoeken doe, moet ik me ook aan de
tijd houden die ervoor staat, dus dat
heb ik nu ook gedaan.' Tijdens de
presentatie van de profielwerkstuk
ken op de OSG was Ens met haar
profielwerkstuk nog niet in de prij
zen gevallen. 'Maar de kritieken die
ik toen kreeg, heb ik wel verwerkt in
het werkstuk dat ik daarna naar de
VU en aarde.nu heb gestuurd.'
Politie promoot
zich op internet
Wie altijd al heeft willen weten hoe
het is om bij de politie te werken,
kan met ingang van deze maand
terecht op de website www.poli-
tie.nl. Medewerkers van het korps
Noord-Holland Noord vertellen in de
mternetrubriek Wereldbaan hoe het
is om hondengeleider, biker, motor
rijder of rechercheur bij de politie te
zijn. Bij de politie werken is en blijft
'een wereldbaan', vinden ze zelf.
'In meerdere opzichten. Je maakt
niet alleen dagelijks veel mee, maar
staat ook nog eens midden in de
samenleving.'
Kermis
Grote attractie op de kermis die van
12 tot en met 16 juli op de Nikadel
in De Koog wordt gegouden, is een
45 meter hoge megabooster. Daar
naast ia er als altijd een keur aan
attractie te vinden, variërend van
nougatkraam en suikerspin tot bots
auto's en een schiettent. De kermis
is dagelijks geopend van 13.00 tot
23.00 uur en wordt woensdag 12
juli geopend met een spectaculair
vuurwerk.
Raadsleden Gerard Weijers en Frans Visman bekijken de werking van de strandreinigingsmachine van Erik de Graaf.
fFoto Germ1 Timmerman)
Zand, stenen en schelpen blijven
achter, maar flessen, plastic en
andere rommel raapt de hydrau
lisch aangedreven strandreini-
ginsmachine van Erik de Graaf
op. Dat bleek bij de demonstratie
van het nieuwe apparaat gisteren
bij paal 12. Daar hield vooral de
vraag wie er moet opdraaien voor
de kosten - de strandexploitanten
of de gemeente - de gemoederen
bezig.
Nu is het zo dat de gemeente eens
per jaar een grote voorjaarsschoon
maak houdt op het strand, waar
bij medewerkers met de hand het
zichtbare vuil meenemen. Maar wat
niet met het blote oog is te zien blijft
achter, terwijl De Graaf claimt dat
zijn uit Zeeland afkomstige machine
ook niet zichtbare rommel tot een
diepte van tien centimeter opgraaft.
De proef op de som nemend, bleek
dat weliswaar niet alles wordt opge
raapt, maar wel het merendeel. En,
daar is iedereen het overeen, een
schoon strand is een goed visite
kaartje. 'En zien schoonmaken, doet
schoonmaken', verwacht De Graaf
dat ook toeristen hun steentje zullen
bijdragen aan een schoon strand.
Zelf exploiteert hij bij paal 17 een
stuk strand dat zich uitstrekt over
550 strekkende meter. 'In mijn pacht-
contract met de gemeente staat dat
ik dat moet schoonhouden. Dat is
met de hand een flinke klus, met
dit apparaat ben ik zo klaar. In het
voorjaar of na een dikke storm één
keer het hele strand, daarna hoef je
alleen de vloedlijn maar bij te hou
den. Eigenlijk is Texel het wel aan
zichzelf verplicht. 'In Zeeland doen
ze dit elke dag. Daar hebben ze een
brandschoon strand. Als mensen
hier dan zo n rommelig strand zien.
dan is dat een slecht visitekaartje.'
College strandexploitant Mare Röp-
ke van paal 17 vindt dat niet hij en
zijn collega's voor de kosten van het
schoonmaken moeten opdraaien.
'Het strand is voor het toerisme
een heel belangrijk gebied, maar de
gemeente doet er vnjwel niets aan.'
Volgens Gerard Zoetelief stamt de
verplichting in het pachtcontract
met de exploitanten nog uit de jaren
zeventig. 'Maar toen spoelde er
lang niet zoveel rommel aan.' Poli
ticus Frans Visman van D66 wijst er
op dat deze kosten zijn verdiscon
teerd in de pachtprijs. Zoetelief: 'Ik
betaal per huisje 50 euro aan pacht,
terwijl de verhuur 250 tot 300 euro
opbrengt. Met de kosten van plaat
sing, onderhoud en het jaarlijkse
vandalisme blijft er geen geld over
voor de schoonmaak. Ik doe dat
nog in mijn vrije tijd, als een soort
hobby, maar de aankomende gene
ratie begint daar echt niet aan.'
Volgende week staat deze kwestie
op de agenda van een gesprek
dat de exploitanten hebben met
wethouder Nico Kikkert, die ver
antwoordelijk is voor strandza-
ken. Visman en de eveneens bij
de demonstratie aanwezige Gerard
Weijers (de overige politieke partijen
hadden geen gehoor gegeven aan
de uitnodiging) toonden begrip en
vonden het een goede gelegenheid
om het onderwerp bij de bespreking
van de Strandnota op de agenda te
zetten.
"J van een schroef en een touwtje verkreeg OSG-leerlinge Hedwig Ens uit Den Burg de resultaten voor haar prijswinnende
s'u* o ver de wadbodem. /Foto Hettum)
