Experimentele zaadkweek
volgende maand in gebruik
Wi7r-77~ tussen metch?rh^ r/7f
WE\ HKO BLOOT ons]
'Om verdriet te verhinderen
helpt college Sint en kinderen...'
Ook reclameborden in opspraak
Provincie wil eind aan
shirtreclame' schapen
TEXELSE J COURANT
Zeeuws mosselbedrijf vestigt zich op 't Homtje
B'l DEZ.E PLBRT5 IK OB BLRUWEVIRg!
die sraor ooor schoon zeewothtrn]
schoonstornp.mwr ook üoor Cr
L-tUeiLi g w eh>, wis geeh CRiMiNeLm]
Jr~j EH PER PER 5TBQT HBTLëUK
r~l GEwodw axrfji {-"zz
BMTook <Soe> (Z) 2.3-oS-ioo6
In polder't Horntje is de aanleg
van een mosselzaadkwekerij in
voile gang. Volgende maand zal
hier worden begonnen met het
onder optimale omstandigheden
opvangen en opkweken van mos
sellarven, aanvankelijk als expe
riment en later als gewoon com
mercieel bedrijf.
Initiatiefnemer is het mosselbe-
drijf D. en J. de Koning Zn uit
die op deze manier een
probeert te vinden voor
de belemmeringen die de traditio
nele mosselzaadvisserij in de Wad
denzee ondervindt. Als het experi
ment slaagt, is er uitzicht op meer
bedrijvigheid op het gebied van
schelpdiercultuur op 't Horntje met
interessante perspectieven voor de
Texelse werkgelegenheid.
Met mosselzaad worden jonge mos
selen van ongeveer één centimeter
bedoeld die spontaan groeien in
Sverse delen van de Waddenzee.
'De mosselbedrijven vissen ze op
cm ze vervolgens uit te zetten op
demosselpercelen waar ze in onge-
veer anderhalf jaar tijd uitgroeien tot
mosselen van meer dan 41/2 centi
meter die na verwatering consump-
tieklaar zijn. Een groot probleem
voor de sector is dat het opvissen
van 'wild' mosselzaad steeds meer
beperkt wordt, vooral als gevolg van
de Planologische Kern Beslissing
(PKB) die volgens de mosselaars
een te strakke bescherming van
de Wadden heeft veroorzaakt. Er is
daardoor sprake van een structureel
tekort aan deze 'grondstof'. Het in
?ote bassins kweken van zaad lijkt
deoplossing te zijn. De Koning heeft
daarom het oog laten vallen op het
voormalige mosselproefstation op
T Homtje, dat begin jaren zestig
door het Rijks Instituut voor Visserij
Onderzoek (RIVO) werd gesticht om
te experimenteren met het kunstma
tig verwateren (zandvrij maken) van
mosselen. Dat had te maken met de
plannen om de Oosterschelde in'het
kader van de Deltawerken af te slui
ten waardoor de verwaterplaatsen
die zich in deze zeearm bevinden,
zouden verdwijnen. Toen de poli
tiek besloot om de Oosterschelde
te sluiten met een halfdoorlatende
dam waardoor het zeewater vrij in
en uit zou blijven stromen, werd de
experimentele verwaterplaats over
bodig. Het proefstation werd nadien
voor diverse andere wetenschappe
lijke doeleinden gebruikt, de laatste
tijd door Alterra van de Universiteit
Wageningen die het complex ook
in eigendom had. Het bestaat uit
een drietal betonnen bassins van
40 x 40 meter, vijf betonnen goten
van 4 x 40 meter, een steiger met
waterinlaat, een pompstation voor
het weer wegpompen van water en
diverse gebouwen waaronder een
laboratorium, verlezerij, opzichters
woning en garage.
Het akkoord betreffende overname
kwam tot stand na vrij langdurige
onderhandelingen tussen enerzijds
Dirk Groot en Dingeman de Koning
en anderzijds makelaar Paul van
Heerwaarden die optrad namens
'Wageningen'.
Hoewel slechts een deel van het
verwaarloosde complex nodig is
voor de nieuwe activiteit wordt alles
opgeknapt en aangepast en daar
mee zijn diverse bedrijven sinds
eind april bezig.
Larven vangen
Belangrijkste onderdeel is het bas
sin waarin de microscopisch kleine
larven van de mosselen de gele
genheid krijgen zich te hechten aan
de ondergrond van nylon netten
(het 'substraat') die rechtstandig in
het water hangen met een onder
linge afstand van een meter. De
larven komen van nature massaal
in het kustwater voor, zodat dit
water alleen maar door het bassin
gepompt hoeft te worden om ze
binnen te krijgen. Eventueel kan de
dichtheid van de larven in het water
worden verhoogd door in het bas
sin volwassen mosselen te brengen
die door hun voortplantingsactiviteit
voor miljoenen eieren en vervolgens
larven zorgen. Bij het experiment
zal worden nagegaan onder welke
condities de meeste larven wor
den opgevangen en tot snelle groei
komen. Het hangt onder andere
af van de snelheid waarmee het
zeewater langs de netten stroomt.
Gehoopt wordt dat op deze wijze
onder stabiele omstandigheden
aanzienlijk meer zaad zal worden
geproduceerd dan bij kweek in
open zeewater. Nadat de larven
zich hebben vastgehecht, vormen
ze een schelp en groeien in zes tot
acht weken uit tot mosseltjes van
ongeveer een centimeter. Ze zijn
dan klaar om 'geoogst' te worden,
wat gebeurt door de netten uit het
water te hijsen en de schelpen er
met machinale borstels af te vegen.
Via een transportband gaan ze per
vrachtwagen naar de aan de stei
ger liggende mosselkotter die zorgt
voor direct transport naar een per
ceel in de Waddenzee.
Oud bedrijf
De Koning hoort al generaties lang
tot de grotere mosselaars van het
land. Het bedrijf beschikt bij Texel en
Terschelling over percelen van meer
dan 25 hectare. De beschikbaarheid
van voldoende mosselzaad is van
essentieel belang voor de continuï
teit van het bedrijf. Het experiment
moet aantonen of hierin kan worden
voorzien en of de kosten opwegen
tegen de baten. 'Al sinds een jaar
of vijf bestuderen we de mogelijk
heden', zegt schelpdierkweker Din
geman de Koning. 'We hebben zelf
al veel kennis opgebouwd en ons
ook laten adviseren door TNO. Het
experiment op 't Horntje zal ant
woord geven op de laatste vragen.
We moeten veel weten in korte tijd'.
Niet alleen mosselzaad maar ook
grote mosselen zouden in bassins
kunnen worden opgekweekt totdat
ze geschikt zijn voor consumptie,
maar volgens De Koning staat bij
voorbaat vast dat dit te kostbaar
is. Wel denkt hij aan de kweek van
andere schelpdieren op 't Horntje,
zoals (Zeeuwse) oesters.
Vroeger werd de vlag gehesen, anno 2006 geplaatst
Het gemeentebestuur heeft graag
meegewerkt aan de vestiging van
de experimentele kweekplaats,
mede omdat deze geen verande
ring teweeg brengt in de omge
ving, afgezien van de inmiddels
geplaatste kraan waarmee de net
ten in het bassin worden geplaatst
en opgehaald. Pas als het experi
ment voorbij is en op bedrijfsma
tige productie wordt overgegaan,
is een ontheffing nodig. Gehoopt
wordt dat hier straks werk is voor
Texelaars. In ieder geval zijn bij
de bouw al diverse Texelse bedrij
ven betrokken, zoals het duikbedrijf
Texeldiving, Loonbedrijf Smit, Tex-
bouw (Commandeur), de kraanbe-
drijven René Boon en 'Pietje' Kager.
Wim Bakker Grondverzet en De Wit
Installatietechniek.
Hoewel er nog een half jaar is
tot het heerlijk avondje, verkeert
men in het raadhuis nu al in Sint
Nicolaassfeer. Dat blijkt uit de
dichterlijke manier waarop het
college heeft besloten opnieuw
financiële steun te geven aan de
intocht van de goedheiligman: in
de vorm van een Sinterklaasvers.
De organisatie van de Sint Nico-
laasintocht had per brief om een
gemeentelijke bijdrage gevraagd,
speciaal als tegemoetkoming in de
kosten van de ontvangst op het
haventerrein van Oudeschild. De
totale kosten zijn €3.585,-. Het col
lege is bereid hiervan 30 procent,
dus €1.076,- als garantie te ver
strekken, alleen te betalen als de
organisatie het geld zelf niet bij
elkaar krijgt. Het is wel de laatste
keer dat de gemeente de intocht op
deze wijze steunt. De volgende keer
kan de organisatie niet opnieuw
aankloppen. Volgens de subsidie
verordening zou de organisatie geen
recht hebben op steun, maar als de
intocht wegens gebrek aan geld
niet zou doorgaan, zou dat sneu
zijn voor de kinderen. Dit dilemma
wordt als volgt beschreven:
Voor de gemeente een buitenge
woon zware kluif.
Want sinds wanneer eet de sint uit
de subsidieruif?
Volgens de regels en de bepalingen
kan en mag dit niet.
Kortom, subsidie geven kan het col
lege niet.
Dus moest gekozen worden uit twee
oplossingen:
a. Aanvraag afwijzen omdat we voor
de organisatie geen toegang tot de
subsidiepotten kunnen vinden;
b. Aanvraag honoreren omdat de
activiteit te belangrijk is om aan
regeltjes te binden.
Het college koos dus voor oplos
sing B en besloott:
Om teleurstelling en verdriet te ver
hinderen
Helpt het college Sint en kinderen.
Dit door de raad te vragen 30 pro
cent garantie te voteren.
De garantie is gedeeltelijk om de
aanvragers te stimuleren
Hun verantwoordelijkheid op gepas
te wijze in te vullen.
Deze eenmalige garantie kan en
mag niet verhullen
Dat aanvragers in de toekomst zelf
het geld op tafel moeten leggen
En niet naar oneigenlijke bijdragen
moeten dreggen.
(Het rijmwerk is van medewerker
Hans van Zeijlen.)
Veehouder Erik Bakker moet de Sinds Provinciale Staten eind vorig
feclamedekjes van zijn schapen jaar de Landschapsverordening
verwijderen. Volgens handhavers hebben vastgesteld, zien handha-
van de provincie Noord-Holland, vers van de provincie scherp toe
®e deze week een kijkje hebben op de naleving hiervan. Reclame-
flenomen bij het omstreden wei- uitingen in het landschap zijn onder
and, is de 'shirtreclame' strijdig bepaalde voorwaarden wel toege
ef de Landschapsverordening, staan, maar hiervoor moet wel een
dok de reclameborden van Agri- ontheffing worden aangevraagd,
m staan ter discussie. Hand- Die wordt alleen verleend als een
vers buigen zich nog over een opschrift bedrijfs- of locatiegebon-
j*«ntuele strijdigheid met de ver- den is, wat bij de schapendekjes
enin9- niet het geval is. Verder moeten de
kleuren of vorm van het object in
iftflttttUAËL
Hier groeit uw
Texels biertje!
onderzoekt in hoeverre de reclameborden van Agritirm strijdig zijn n
unoerzoekt
SQhapsverordering.
harmonie zijn met de omgeving en
een opschrift mag bijvoorbeeld niet
groter zijn dan tien procent van de
gevel van een gebouw. De handha
vers hebben foto's gemaakt van de
schapen van Bakker, maar ook van
andere objecten, zoals de reclame
borden van Agrifirm, onder meer
voor (Texels) bier in een perceel
gerst, suiker in een veld bieten, etc.
Over enkele dagen zal duidelijk zijn
of deze borden al dan niet strijdig
zijn met de verordening.
De provincie zal Bakker eerst vrien
delijk verzoeken de reclame van zijn
schapen te verwijderen, als hij daar
aan geen gehoor geeft, zullen de
handhavers via strafrechterlijke weg
(proces verbaal) of bestuursdwang
(dwangsom) proberen aan de situ
atie een eind te maken.
'Het is mij wel verteld dat het niet
aan de verordening voldoet, maar
ik heb nog geen brief ontvangen.
Dus voor zover ik weet, gaan we
gewoon door', vertelt Bakker, die
aangeeft momenteel geen geld voor
de dekjes te ontvangen. 'Het is puur
promotie voor het project. Het heeft
mij gestoord dat een belangrijk
aspect van deze reclame buiten de
aandacht is gebleven, namelijk dat
de opbrengst naar een goed doel
gaat. Als boer, die het landschap
onderhoudt, ben ik zelf een goed
doel en een ander deel gaat naar
sponsorprojecten, zoals een tehuis
voor daklozen, een kindertehuis in
Antwerpen, een zorgboerderij en
noem maar op. Zie het maar als een
soort Raboton.'
Meer informatie over de Land
schapsverordening op de website
www.noord-holland.nl, onder het
kopje Productencatalogus.
Dingeman de Koning toont een van de fijnmazige nylon netten die zullen dienen als
substraat, dus als materiaal waarop de mossellarven zich hechten en vervolgens
opgroeien.
'Eilanden laten
aansluiten bij
Energy Valley'
De Waddeneilanden zouden zich
moeten aansluiten bij het samen
werkingsverband Energy Valley
om een goede aanspraak op gel
den uit het Waddenfonds te krij
gen. Dat stelde wethouder Peter
Bakker dinsdagavond tijdens een
vergadering met de politieke par
tijen.
Energy Valley is één van de gro
tere spelers in de dans rond de
miljoenen uit het nieuw op te rich
ten fonds. Het samenwerkingsver
band bestaat uit onder meer de
provincies Friesland, Groningen en
Drenthe, de Gasunie, de NAM, de
Rijksuniversiteit van Groningen en
de gemeenten Leeuwarden, Gronin
gen, Assen en Emmen.
Bakker liet weten dat Texel ook
bezig is met het werken aan projec
ten die voor geld uit het Wadden
fonds in aanmerking zouden moe
ten komen. Er wordt onder meer
weer gewerkt aan de plannen om
het eiland vanaf 2030 zelfvoorzie
nend in het opwekken van energie
te laten zijn. Bakker merkte op dat
de vijf Waddeneilanden al veel met
elkaar samendoeQ om geld uit het
Waddenfonds naar de eilanden te
halen. 'Het zou raar zijn als de
eerste biovergistingscentrale met
geld uit het fonds niet op één van
de eilanden maar in bijvoorbeeld
Zuid-Laren zou worden gebouwd.'
Een eventuele aansluiting kan aan
bod komen als de Eilander Raad,,
het samenwerkingsverband van de
gemeenteraden van de eilanden,
volgende week met elkaar verga
deren.
Het is de bedoeling dat de overheid
vanaf 2007 via het Waddenfonds
geld beschikbaar stelt voor projec
ten op het gebied van onder meer
duurzaamheid en natuurbehoud.
Commissielid Rikus Kieft (Groen-
Links) vroeg de wethouder erop te
letten dat de gemeente projecten
niet teveel van financiering uit het
Waddenfonds laat afhangen. 'Het
geld is inmiddels ai zo'n zes, zeven
keer uitgegeven.' Bakker zei daar
rekening mee te houden, maar ging
er ook vanuit dat de eilanden toch
een kans moeten maken. 'Als ons
dat met zou lukken, vraag ik me
af waar je anders zo'n fonds voor
hebt.' Het ministerie van VROM,
schatkistbewaarder van het Wad
denfonds, heeft recent een wets
voorstel plus onderliggende inves
teringsplan voor het fonds naar de
Tweede Kamer gestuurd.
Extra geld voor
Kompasschool
Voor de derde keer krijgt de
gemeenteraad het verzoek extra
geld beschikbaar om het voort
bestaan van de Kompasschool
mogelijk te maken. Deze keer
gaat het om €25.000,- waardoor
deze school voor speciaal basis
onderwijs in 2006-2007 met drie
groepen in stand kan blijven.
Voor de twee voorgaande schoolja
ren kwam de gemeente al met res
pectievelijk €5.000,- én €25.000,-
over de brug. Dat de school voor
Texel behouden moet blijven, is
geen punt van discussie. Als gevolg
van het beleid om leerlingen met
problemen toch zoveel mogelijk op
de gewone scholen te houden, is het
aantal leerlingen van de Kompas
school de afgelopen jaren gedaald
tot 33 in oktober vorig jaar. Dit
aantal biedt onvoldoende basisbe
kostiging om drie groepen in stand
te houden. Toch zijn minstens drie
groepen nodig voor kwalitatief en
verantwoord onderwijs.
Puzzel over duinen
In de winkels van Ecomare en De
Krim en op de campings van de
RST is sinds deze week een puzzel
te koop met een afbeelding van de
duinen van Texel. De puzzel is uitge
bracht door de RST, De Krim, Ecó-
mare en het nationaal park en werd
getekend door Sytske Dijksen. Te
zien is een afbeelding van de duinen
met planten en dieren die op de bui
tenrand ook apart staan afgebeeld.
Zowel het middendeel van de puz
zel als de buitenrand bestaat uit 24
stukjes. De puzzel, die €6,50 kost,
is bedoeld voor kinderen van 4 tot 8
jaar en alleen op Texel te koop.
VRIJDAG 23 JUNI 2006
Overzicht van het betonnen bassin waarin straks het mosselzaad wordt gekweekt. Volgende week wordt het met zeewater gevuld.
Op de achtergrond de kraan waarmee de netten waarop de mosseltjes groeien worden opgehaald en neergelaten. (Foto's Harry ae Graai)
