Samenwerking bouwers Volmolen c
Van koudwatervrees naar
collegialiteit en vertrouwen
'Het gaat scherp,
maar wel recht'
'Blij dat het meeste werk
op Texel is gebleven'
TEXELSE 7 C(XjmnT
r Rutten maakt 34 dakkapellen
1991: hoe Bouwcombinatie Texel naast werk greep
P^jchioistuk
Cor Rutten in zijn werkplaats, waar hij één van de 34 dakkapellen voor woningen in De Volmolen monteert.
VRIJDAG 27 OKTOBER 2006
tetHoogenbosch (IBS) boort gaten voor het elektra, Nan Westerlaken
[VI) sjouwt met cv-leidingen, Kees Verberne (Maarco Bouw) isoleert
Is muren en Dennis Bakker, Simon Koopman en Jeroen Hemelrijk
puin Bouwbedrijf) bouwen aan het dak. Normaal gesproken zijn ze
oncurrenten van elkaar, maar nu even niet. Voor De Volmolen hebben
1 Kfj un werkgevers de handen ineen. Met succes, koudwatervrees heeft
öatsgemaakt voor collegialiteit en vertrouwen.
Ook drie schildersbedrijven hebben
elkaar gevonden in De Volmolen,
net als twee tegelzetbedrijven. En
last but not least: HUT, de samen
werking tussen architectenbureaus
Honingh, Uriot en Texel.
Kus
Kuis =n snelle optelsom leert dat er zo'n
Doj Texelse bedrijven actief zijn in De
Dot* jimolen Het betreft niet alleen
aannemers (13) die zich heb-
en verenigd in Bouwgroep Texel,
uk i navolging van dit samenwer-
O'g ingsverband hebben ook instal-
Puft fiebedrijven de koppen bij elkaar
Mtros stoken en werken onder de naam
Vj EVIN (Texelse Verenigde Instal-
Bursj in het nieuwbouwproject.
gelijk groot bouwproject niet vol
doende capaciteit hebben en/of
geen tijd en menskracht om ook
nog de eigen klussen te kunnen
uitvoeren Want de samenwerking
in Dè Volmolen betekent niet dat
de onderlinge concurrentie ineens
verleden tijd is. 'We houden alle
maal onze eigen winkel, maar lopen
nu wel makkelijker bij elkaar bin
nen', vertelt Paul Buijsman van Duin
een strakke organisatie, een goede
communicatie, coördinatie en ver
trouwen. Vertegenwoordigers van
de samenwerkende bouw- en ande
re bedrijven zijn daarom op vaste
tijden op de bouwplaats te vinden.
Buijsman: 'Menno (Schuijl van IBS,
red.) is hier elke week namens de
installateurs om de puntjes op de i
te zetten, Henk Zijm doet dat voor
de schilders en Klaas Veenbaas
voor de bouwers. We hebben van
tevoren met elkaar afgesproken dat
we er zijn voor dit werk. Alles grijpt
hier in elkaar. We kunnen het ons
niet veroorloven dat het ene bedrijf
het andere vertraagt, ledereen moet
zich aan de planning houden en
tot dusver is dat goed gelukt. Met
Stuk voor stuk bedrijven die van de
nood een deugd hebben gemaakt.
Want vrijwel allemaal zaten ze met
het probleem dat ze voor een der-
Volmolen staat in de steigers. De poortwachterwoningen, met daarnaast de
ningen, komen in de afbouwfase.
Bouwbedrijf. Siep Schellinger van
bouwbedrijf Frans Zegel: 'Ik kom
nu zó vaak in het kantoor van Duin,
dat ik de kopjes onder het aanrecht
makkelijker weet te vinden dan de
eigen medewerkers.' Buijsman: 'De
projectontwikkelaar vroeg vooraf of
ik niet zenuwachtig zou worden
als er zóveel verschillende busjes
op de bouwplaats zouden rondrij
den. Waarom zou ik? Het zijn toch
allemaal Texelaars.' Bijna allemaal
dan, want voor sommige disciplines
ontbreekt het op het eiland aan
voldoende specialisme of capaciteit
voor een dergelijk groot project, dat
e enkele bedrijven van de overkant
zijn ingehuurd. Maar als het ook
maar even kan, zijn de klussen aan
Texelaars voorbehouden.
Zóveel bedrijven bij elkaar vergt
ie denkt dat bouwwerkzaam-
1iJ) Kien in De Volmolen alleen ter
139 ekke plaatsvinden, heeft het
14,9 lis. Systeembouw heeft ook hier
129 fin intrede gedaan. Veel con-
13,11 Üwcties worden tegenwoordig
I2Ï ride werkplaats gemaakt. Voor-
2! sld zijn de dakkapellen op de
121 H rijtjeswoningen. In zijn schuur
103 nde Oorsprongweg in Eierland
3149 tfiroeft en lijmt Cor Rutten van
et gelijknamige bouw- en tim-
Rrbedrijf de een na de andere
9,Dakkapel in elkaar. 'Ik doe dit
een half jaar. Texelaars weten
99 imper meer dat ik besta.'
9,9
109 Vrmaal gesproken maak ik één,
109 toguit twee dezelfde dakkapellen,
103 ^34. Dat is toch wel een verschil',
lOifïelt Rutten, één van de onder-
eners die zich hebben verenigd
de Bouwgroep Texel die in De
14.il omoien actief is. 'Ik was één van
14.9 se laatste die er bij is gekomen. Van
11.3 tn vertegenwoordiger hoorde ik
109 fel ze nog niemand voor de dak-
12.9 bellen hadden. Zo'n klus moet je
14.0 ainemen voor het bedrag dat er
113 dor staat. Ik ben gaan rekenen. Dat
best een lastig verhaal, omdat ik
tg nooit zo'n serie heb gemaakt.
121 kt de eerste was ik wel een week
«ag. Passen en meten en nog een
sr, want het moet precies passen.
I0.®»n ik helemaal zeker was, ben ik
10.3 srst al het hout voor de volgende
San zagen en vervolgens monte-
sn. Het is in feite een bouwpakket
geworden. Een enkele dakkapel zet
ik nu in één dag in elkaar. Een dub
bele duurt twee dagen. Omdat die
zó groot is dat hij hier niet door de
deur past, monteer ik die buiten. Ik
moet er nog eentje. Het is wachten
op een paar mooie dagen. In het
begin was ik er niet zeker van of
ik het hoge bouwtempo in De Vol
molen zou kunnen bijhouden. Maar
een half jaar verder lig ik goed op
schema en over anderhalve week
kan ook de laatste op de dakcon
structie worden gemonteerd. Het
was een mooie klus en het is geen
moment saai geworden, maar ik
ben ook wel blij dat ik straks weer
eens iets anders kan doen.'
Rutten is goed te spreken over het
nieuwbouwproject. 'Het belangrijk
ste is dat het meeste werk op Texel
is gebleven. Als het naar de over
kant zou zijn gegaan, zouden ver
schillende bouwbedrijven het vol
gens mij nu niet makkelijk hebben
gehad. De samenwerking verloopt
goed. ledereen gaat ervoor en dan
kun je samen mooie dingen doen.
Als ieder voor zich zou werken, dan
kun je het wel vergeten.'
Vanaf het erf van Rutten verhuizen
de dakkapellen naar de schuur van
Klaas Veenbaas. 'Hij heeft meer
opslagruimte, zodat de schilders er
meerdere tegelijk kunnen schilderen
en daarna de dakbedekking erop
kan worden gemonteerd.' Vervol
gens gaan ze naar de Volmolen, om
op het dak te worden gemonteerd.
zóveel bedrijven heb je ook de zorg
voor de ander en je moet wat voor
elkaar over hebben. We passen op
elkaar. Dat betekent bijvoorbeeld
dat als een medewerker van het
ene bedrijf ziet dat iemand van
een ander een missertje maakt,
in zo'n geval meteen een seintje
geeft. Daarmee voorkomen we dat
we achteraf moeten breken en dat
iedereen naar elkaar gaat wijzen.
Dan ontstaat er een sneeuwbalef
fect en kun je de goede sfeer wel
vergeten.'
Strakke afspraken
Maar op de bouwplaats is de sfeer
is goed en worden de handen flink
uit de mouwen gestoken. Duide-
Dennis Bakker, Simon Koopman en Jeroen Hemelrijk van Duin Bouwbedrijf werken aan de daken.
lijk zichtbaar zijn de verschillende
bouwfasen waarin het project ver
keert. Waar de zogeheten poort
wachterwoningen op de hoek
behoorlijk ver zijn gevorderd, wordt
verderop aan de tussenwoningen
nog druk geïsoleerd, gemetseld en
geboord.
Waar de bouwers flink aan hebben
moeten wennen, is de omgang met
de kopers of huurders. Schellinger:
'Als we normaal iets voor een par
ticulier bouwen, dan zijn we blij als
Samenwerken is niet nieuw voor
Rutten. 'Ik heb een eenmansbedrijf,
maar heb mijn aannemerspapie
ren en al verschillende woningen
gebouwd, onder meer vakantiewo
ningen in de Dennen. Ais timmer
man metsel ik wel eens een bin
nenmuur, maar aan dakbedekking
en dat soort dingen waag ik me
niet. Voor dat soort dingen werk ik
dan samen met bedrijven die daar
weer goed in zijn. Maar ik maak
ook kozijnen, een aanbouw, een
serre en andere voorkomende klus
sen.' Vóór hij zeventien jaar gele
den voor zichzelf begon, werkte hij
onder meer bij verschillende bedrij
ven, onder meer bij Cor Timmer in
Oosterend. 'Werken en leren heb ik
altijd gecombineerd. Toen ik samen
met Paul Buijsman een opleiding
volgde, jutte onze docent ons op
om een aannemerscursus te vol
gen. We namen de uitdaging aan.
Maar dat betekende wel dat we
vier jaar lang twee avonden in de
week naar de overkant moesten en
pas de volgende morgen terug. Een
heel verbond, maar we hebben het
diploma beiden wel op zak. Het is
jammer dat de bouwopleiding uit
het Texelse onderwijs is verdwenen.
De jeugd is de toekomst en als ik
zo om me heen kijk, dan lopen er
heel wat vaklui naar hun pensioen.
Jongelui die het vak in willen, raad
ik aan bij het TOC in Den Helder te
gaan kijken. Daar hebben ze een
goede bouwopleiding.'
Piet Hoogenbosch van IBS boort gaten voor het leidingwerk.
ze met een tekening voor bijvoor
beeld de keuken komen. Maar hier
absoluut niet. We werken volgens
strakke afspraken en er zijn scherpe
deadlines gesteld. Dat moet wel bij
zo'n groot project.' Wijzend op een
stapeltje bouwtekeningen. 'De rode
lijnen zijn meer- of minderwerk. Dat
is van tevoren afgesproken en voe
ren we uit. Als we tijdens de bouw
nog aan allerlei nieuwe wensen zou
den moeten voldoen, dan wordt het
onwerkbaar. Maar als je gewend
bent om de klant ter wille te zijn,
dan is dat best frustrerend. Hier kan
het echter niet anders.'
De grootschalige aanpak, waarbij
veel gelijksoortige huizen worden
gebouwd, betekent dat er veel serie
matig wordt gewerkt. Piet Hoogen
bosch kan er niet mee zitten. 'Ik
werk hier nu een week of twee, drie.
Het is leuk, al zou het best kunnen
dat ik over een tijdje wel weer eens
wat anders wil.'
Centen verdienen
Over de samenwerking met de pro
jectontwikkelaar is Buijsman goed te
spreken. 'Ik kan niet ontkennen dat
ik in het begin wat sceptisch was.
Dat kwam ook uit ervaringen in het
verleden, met andere ontwikkelaars.
Als aannemer zit je doorgaans aan
het eind. Vaak is het zo dat degene
die het meest om werk verlegen
zit, het laagst inschrijft. Bepaalde
kostenposten, zoals de afschrijving
op kantoor- en kantine-units, wor
den dan voor het gemak maar niet
meegenomen. Hier worden die wél
doorberekend. In De Volmolen zijn
we als bouwers vroeg ingestapt en
trekken de ontwikkelaars en bou
wers van begin af aan met elkaar
op. We zijn naar elkaar toegegroeid
en leren van het proces. Natuurlijk
moeten wij bouwen voor een afge
sproken prijs. Dat gaat scherp, maar
wel recht. Daarmee bedoel ik dat
we eerlijk met elkaar omgaan. Het
betekent dat als we goed ons best
doen en geen fouten maken, we
hier allemaal een paar centen kun
nen verdienen. Daarvoor wordt van
iedereen wel een grote inspanning
gevraagd en moet uiterst efficiënt
worden gewerkt. En we zullen met
onze leveranciers moeten strijden.
Dat kan, want het gaat om grote
hoeveelheden materiaal.'
Top
Over de achttien twee-onder-een
kappers, waarvan de verkoop nog
niet wil vlotten, wordt wel gezegd
dat ze duur zijn. Buijsman: 'Als je
kijkt naar wat voor kwaliteit daar
wordt gebouwd, dan durft ik te stel
len dat die woningen niet duur zijn.
Het zijn prachtige ontwerpen en de
materialen zijn van hoge kwaliteit.
De eisen die tegenwoordig wor
den gesteld zijn hoog. Een grotere
spouwbreedte, zuinige cv-ketel en
glas met een hogere isolatiewaar-
de, om maar wat te noemen. Je
zou zo'n woning met het grootste
gemak kunnen uitkleden. Een zinken
gootje, goedkope kwaliteit kozijnen,
etc Maar hier is afgesproken om
de kwaliteit in tact te laten. Goede
woningen met een mooie uitstraling.
Het wordt echt top. Deze woningen
vergelijken met bestaande wonin
gen. dat is appels met peren verge
lijken. Wie overigens een bestaand
huis koopt, hou ik niet tegen. Want
dan moet er toch worden verbouwd
en daarvoor kloppen ze alsnog bij
de aannemerij aan. Maar als je dan
de uiteindelijke investering verge
lijkt, dan weet ik niet wie duurder uit
is. Hier krijgen de kopers waar voor
hun geld.'
Over de verdeling van het werk
zijn de bouwers tevreden. 'Voor elk
onderdeel staat een bedrag. Daar
moeten we het voor doen. Straks
komen we in de afbouwfase. We
sturen dan een mailing rond naar
onze collega's en wie interesse heeft
kari zich aanmelden. Cor Rutten, die
straks klaar is met de dakkapellen,
zou bijvoorbeeld de binnendeuren
kunnen aftimmeren. Het mooie van
deze samenwerking is ook dat als
Duin bijvoorbeeld ergens anders de
handen vol heeft, een collega het op
kan pakken. Zo is Bruin Weijers
hier bijvoorbeeld een weekje langer
aan het werk dan gepland. Daar
door kan het werk doorgaan en dat
komt IBS weer goed uit.'
Gerard Timmerman
Waar Bouwgroep Texel in de De
Volmolen nu succesvol is, liep het
met een eerder samenwerkings
verband van Texelse aannemers
mis. Bouwcombinatie Texel was
in 1991 wel de laagste inschrijver
voor realisatie van de ambitieuze
nieuwbouwplannen van Ecomare,
maar greep naast het werk, dat
uiteindelijk na3r de Friese aan
nemers Draisma ging. De affai
re deed destijds een hoop stof
opwaaien.
Het uitbreidingsplan dat architect
Vegter uit Leeuwarden voor het
zeehondencentrum had ontworpen
loog er niet om. Het bezoekersaan
tal was in drie jaar tijd gestegen van
130.000 naar 200.000. 'We barsten
uit ons jasje', zei toenmalig direc
teur Jan Kuiper. Met de uitbreiding
van de vogelopvang, het restaurant,
de educatieve vleugel en extra kan
toorruimte was naar schatting 1300
vierkante meter en twee miljoen
gulden gemoeid.
Om te voorkomen dat grote over-
kantse bedrijven met het werk aan
de haal zouden gaan, staken lokale
aannemers de koppen bij elkaar.
Er zou een Texelse bouwcombina
tie worden opgericht, echter alleen
voor projecten die te groot waren
om door de individuele bedrijven te
worden uitgevoerd. Het lokale initi
atief werd gedragen door de politiek
en had ook de steun van toen
malig burgemeester Schipper, die
tevens deel uitmaakte het bestuur
UIT 119 JAAR TEXELSE COURANT
van de Stichting Texels Museum,
die opdracht gaf tot het werk. Op
8 november tekende de betrokken
bednjven een zogeheten voorover
eenkomst, maar het regelen van
een vestigingsovereenkomst werd
op de lange baan geschoven.
Dus van een werkelijk gevestigde
combinatie was geen sprake toen
de architect op 4 juni 1991 de uit
nodigingen verstuurde om voor dit
project in te schrijven. Een feit dat
door de Texelse aannemers ech
ter niet als een belemmering werd
gezien. Immers, deze formaliteiten
zouden met gemak voor het begin
van de bouw kunnen worden gere
geld.
Dat bleek een fundamentele beoor
delingsfout. De voorschriften stel
len namelijk dat een bedrijf op het
moment van de aanbesteding wél
aan de vestigingseisen moet vol
doen. Er was nog een ander pro
bleem, toen duidelijk werd dat het
om een project ging van minder dan
twee miljoen gulden. Zeker vier van
de zeven bij de combinatie betrok
ken aannemers meenden dit werk
ook individueel te kunnen doen.
De architect werd hierop gewezen,
maar niet één van de aannemers
werd uitgenodigd. Ook burgemees
ter Schipper zou erop zijn gewe
zen dat niet de combinatie, maar
een of meer individuele aannemers
voor het werk uitgenodigd moes
ten worden. Maar de burgemeester
bleef erbij dat het werk wegens de
grootte en gecompliceerdheid met
meer kans op succes door de com
binatie kon worden uitgevoerd. De
betrokken bedrijven protesteerden
niet, in de veronderstelling dat het
werk wel naar de combinatie zou
gaan. Bij de aanbesteding kwa
men deze met 1,7 miljoen gulden
als laagste uit de bus. Tijdens de
aanbestedingsbijeenkomst deed
Jaap Drijver, met goedvinden van
de andere partners, een poging het
werk alsnog aan hem. in plaats van
aan de combinatie gegund te krij
gen. Maar daar werd niet op inge
gaan. Tijdens dezelfde bijeenkomst
constateerde de architect dat de
combinatie 'lucht' was. De groot
ste opschudding ontstond echter
om een andere reden. In de brief
van de architect aan het bestuur
van de stichting, stond letterlijk dat
de combinatie niet zou beschikken
over 'voldoende technische, finan
ciële en organisatorische kwalitei
ten'. De aannemers voelden zich
op hun ziel getrapt. Pas later werd
bekend dat dit niet letterlijk moest
worden genomen, maar dat het om
juridische redenen was gebezigd
De affaire was aanleiding tot een
hoofdartikel in de Texelse Courant
en werd voor de Raad van Arbitrage
gebracht. Deze was van oordeel
dat de stichting in redelijkheid heeft
moeten besluiten het werk niet te
gunnen aan de bouwcombinatie.
Over de aantijging dat de combina
tie niet gekwalificeerd zou zijn, gaf
de Raad geen oordeel.
Achteraf was het wellicht maar
goed dat de bouwcombinatie er niet
in was geslaagd als laagste in te
schrijven voor het kazernegebouw
van de Joost Dourleinkazerne. Als
dat wel zou zijn gelukt, zou bij
de aanbesteding zijn gebleken dat
het bedrijf niet over de vereiste
vestigingspapieren beschikte. Öat
zou volgens de Texelse Courant 'de
afgang van de eeuw' hebben bete
kent. want burgemeester Schipper
had hevig gelobbyd om het werk op
Texel te houden. Het zou er waar
schijnlijk wel toe hebben geleid dat
de combinatie voor de inschrijving
van EcoMare de papieren wél in
orde zou hebben
Jaap Drijver, met de kennis van nu,
over de affaire: 'Achteraf gezien had
den we een stroman moeten inhu
ren, die de vereiste vakdiploma's
beschikbaar zou hebben gesteld.
Maar dat was te kort dag. Probleem
was ook dat we al dat soort dingen
in de avonduren moesten uitzoe
ken, want overdag hadden we ons
gewone werk.'
