Druppies voor jutters en stropers 835333 33SSS SSËQiÉÉ ft»» De drankjes De Smaak van Texel TEXELSE J COURANT Texelse proevenj in De Rog. Vlnn Schrijver Jan Heemskerk, Maarten Boon, Albert Schade, Alfred Schaatsen berg. Piet Zijm, Jaap Boon en Piet Schuijl. VRIJDAG 9 MAART 2007 Overkanters denken vaak dat elk bruin drankje een Juttertje is. Niets tertje tapte, natuurlijk alleen tijdens een druppie wel heel goed bij een Piet Zijm: 'Omdat het een Boon is is minder waar. Tientallen likeurtjes en kruidendrankjes ogen onge- bet r,lden. want als hij stilstaat mag bordje griesmeelpap zou passen smaakt 'ie me niet.' veer hetzelfde, maar de smaken verschillen enorm. Voor wie door de hi' niet schenken van de gemeente, en toen goten ze wat er nog in de Jaap: 'Je vindt het jammer dat het stropers de jutter niet meer kan zien, een proeverij. DuS Maa?en lee,k ons de eerste die kelkies stond in de lege champag- een Kees Boontje is en geen Piet maar wat over het druppie uit De nekoelers, die Celine van Piet op de Zijmpie.' Cocksdorp moest zeggen. 'In mijn tafels had gezet, naar de duistere krochten van zes ogen', sprak hij, 'is dit een drankie 'Zou je dat nou allemaal wel Texelaars, die, zoals ooit ridders van ik weet het niet. een beetje te wegsodemieren?',vroeg Maarten hun eigen hooggeboren jonkvrouwe vurig, je moet er effe doorheen. 'Je mag de emmertjes wel mee- Door Jan Heemskerk Strandjutter Maarten Boon - niet de Maarten die we allemaal kennen (snor, baardje, brilletje, mutsje, paar- denwagen), maar zijn opa Maarten Boon - nou ja... 'Mijn opa liep in de tijd van de zeilschepen op het strand te jutten en vond een groot vat, van wel tweehonderd liter, waarin het flink klotste. Dus opa rolde het vat het duun in, haalde de stop eruut en rook eraan. Sterke drank, dacht opa. Nou had opa ook wat koetjes, dus hij haalde een melkbus én hield die onder het vat. Hij deed er voor de helft water in en de andere helft dat spul uut het vat. Opa nodigde iedereen uut en ze zopen de melk bus leeg en daarna nog een paar volle melkbussen, tot er geen drup meer uut het vat kwam. Maar opa kantelde het vat wat heen en weer en hoorde er iets in bonken. Dus hij hakte het deksel eraf en wat denk 'ie dat eruut kwam? Een dooie aap! Het was een aap op sterk water en as jullie net misschien een haartje in je jutter had was het misschien van een aap.' Maarten (met opa, maar de Maarten die we allemaal kennen) nam een slokkie Jutter, veegde zijn snor af en keek ons vrolijk aan. 'Dat verhaal bewaar ik altijd tot het lest. Het is verzonnen natuurlijk, maar de toe- nsten vinden het mooi.' We zaten in De Rog, bij Piet Zijm voor een PLAYBOY-TC proeverij op zijn Texels. Dus geen whisky-proeve- rij (waarvoor we trouwens toch naar Willem Ham hadden moeten gaan), maar een proeverij van Juttertjes den, nu hun 'eigen drankje verde en aanverwante Texelse drankjes, digden. We hadden geen drinkebroers, zat- Voor het Juttertje vroegen we jut- ladders, hijsers en innemers uitge- ter Maarten, voor het Kees Boontje nodigd, maar gewoon oppassende haalden we (ex-Texgro) Jaap Boon, Texelaars, die op basis van andere voor het Wagemakertje ontvoerden dingen aan de rijkgedekte proeftafel we Alfred Schaatsenberg van de mochten plaatsnemen. brug van de Dokter Wagemaker, Zes drankjes zouden over de tong voor de Tesselschade kwam Albert gaan. langs het verhemelte klokken Schade, die beroepschauffeur wil en sierlijk de huig passeren op weg worden en hopelijk voor veel schade behoed zal blijven, voor de Durper Drup was Piet Zijm wel bereid ach ter zijn toog vandaan te komen en Zo hadden we nog uren kunnen hakketakken over Bonen, want op elke boon zit wel een vlekkie, met- in het steekspel vertegenwoordig- Net als met jutten, effe door een baal zwaar weer heen en daarna de zoete smaak. Ik proef er weieens een, als mijn gasten aandringen tenminste en tegen de jeugd zeg ik dan 'niet aan beginnen, want je nemen', zei Piet Z. 'Dan moet je niet alles door mekaar gooien', zei Maarten, 'dat is drankmisbruik.' Het Wagemakertje is zoals iedereen weet zonder doktersrecept te beko men. In De Cocksdorp haal je je fles die in zijn jonge en onbezonnen Es i V jaren als stroper ontelbare kniertjes Hk met geweer en lichtbak, fretten en strikken wist te scoren. Nadat we van tevoren hadden vastgesteld dat de aanwezi9en proevers slechts bij h°9e uitzondering een hassebassie ^Êr ^9M Ple9en nemen ('alcohol-leken'. -'.7®^!$! zei daaP Boon, 'dat zijn wij') en BflHEgi f&sHHH met welhaast maagdelijke tong de fl drankjes te lijf zouden gaan, schonk ife"" 1 slijter Jan de Wit de kelkjes vol. MUU Hf <-)mdat het bu'ten regende begon hij j mei een Durper Drup. Maarten Boon had tussen neus en lippen, dus ongeveer ter hoogte - IE van zijn ruige snor, al gezegd, dat —□■^■■1 hij zijn toeristen als ze zeiknat onder Jan de wit, die de drankjes beschikbaar een zeiltje in de paardenwagen over stelde, schenkt nog eens bij. het strand sjokten weieens een Jut- krijgt er de schijt van en dat brengt gewoon bij de supermarkt, schuin mijn tijdschema in de war.' tegenover de huisarts, ongeveer ter Duidelijke taal. hoogte van het proeflokaal, waar Piet Zijm, de Grote Rog zelf, zei dat ik kapitein Alfred Schaatsenberg het druppie het in De Cocksdorp vroeg hoe ze dat nou bij de TESO heel goed deed. Een beetje sinas- doen. Zoals de marinemensen in de appel proefde hij. Hij moest eerlijk goeie ouwe tijd elke dag een oorlam zeggen dat hij 't Kleintje van Gert kregen, dient de scheepsdokter van beter vond, maar helaas, Gert is de Dokter Wagemaker de beman- voor de Strender Stroper verscheen dood en heeft het recept in zijn graf mngsleden op de vervaarlijke route niemand minder dan P.W. Schuijl, meegenomen. Wie? Gerrit Coe- Texel - Öudeschild en terug dage- vert, zei iemand. Gerrit had ook het lijks een Wagemakertje toe? 'Nee', Gouwe Boltje gemaakt, meer een zei de zeebonk eerlijk, 'aan het soort liefdeselixer. Gerrit, voegde personeel wordt niet geschonken. Piet Schuijl nog toe, was de eerste Dat lijkt me ook met zo verstandig, die een auto had met automatisch om aan boord te drinken. Het wordt beweegbare ramen. Die was nog hoogstens geschonken als er een van Luns geweest. Was ook het party is, maar dan alleen aan de recept van het Gouwe Boltje in zijn gasten.' Gerrits kist meebegraven? Was ook Alfred was trouwens niet echt een de bolide van Luns in de groeve kruidendrankdrinker, zei hij erbij. Hij neergelaten? We weten het niet, was meer van de jonge jenever, want we gingen snel verder met de alleen thuis gedronken uiteraard. Dit proeverij. Ja, als we elke overleden Wagemakertje vond hij zacht van Texelaar tot in zijn graf gingen vol- smaak en heerlijk van geur. maar gen, dan zouden we hier half april hij maakte niet de indruk dat hij nog steeds zitten. er kratten van zou gaan bestellen. Het druppie kwam er niet erg goed Piet Schuijl proefde er de zee niet af. Jaap had het over een zwem- in. Piet Zijm vond hem wat te dun, baddrankje. Alfred vond hem een Jaap Boon meende iets portachtigs beetje te scherp, Maarten dacht dat te ontdekken, mij leek het een wat gezoete Beerenburger en Maarten de jutter vermoedde dat het Wage makertje in plastic vaten had (of was?) gerijpt (of gerepen?): Juttertje favoriet De kruidendrankproevers maak ten na afloop hun lijstje van favorieten uit de zes Texelse drankjes. Na het tellen van de stemmen kwam het Juttertje als grote winnaar te voorschijn. Vijf van de zes proevers had den deze Texelse kampioen als eerste gezet. De volledige lijst: 1. Juttertje 2. Tesselschade 3. Strender Stro per 4. Durper Drup 5. Kees Boontje 6. Wagemakertje Strender Stropertje. Origineel product van Alfons Hurkmans, de tovenaar van Oosterend. die met zijn vrouw in hun Wijnhuis tientallen drankjes brouwt. Meer nog dan het Jutterachtige Oos- terends Presentje en de vooral bij Duitsers populaire kruidenbit ter Gortbuker (tegen tondpien, derig... papegaaienzeik... zit iets van Cointreau in Tesselschade, genoemd naar de dichteres Maria Tesselschade Roemers Visscher, die haar eilan der naam van haar vader ontving ter herinnenng aan de schade die zijn vloot in de Kerstnacht ferstoppingen en andere nare van 1593 bij Texel opliep. Stond verschijnselen) is het Strender het recept voor dit likeurtje echt Stropertje een enorm succes. De in een oud scheepsjournaal van creatieve Hurkmans ontwikkelde de Verenigde Oostindische Com- deze drank in 2000, voor men- pagnie, zoals wordt beweerd? sen die kruidenbitters te bitter Brandewijn, medicinale kruiden en likeuren te zoet vinden. Zijn en specerijen, daar moet de Tes- Stropertje ruikt en smaakt naar selschade het dan van hebben, caramel en kruiden en roept bij Proef notities- zuiver amandel... het panel sterk wisselende reac- beetje branderig... kleur van teak- ties op. hout... bitterkoekjes... ruik je dat Proefnotities: perfecte smaak... niet na cyaankalivergiftiging?... lekker caramel.een lief drankje.lekker zoet einde goed als dessertwijn... moet op de pannenkoek... verrotte lekker Wagemakertje. Beerenburgach- tig product. Wordt dan ook in de Friese fabriek van de alombe- kende Weduwe Joustra gemaakt. Genoemd naar de befaamde Texelse huisarts Adnaan Adri- aansz. (1863-1933) Wagemaker en op de markt gebracht toen de nieuwste veerboot Dokter Wagenaker in de vaart kwam (2005). Een echt marketing-con- recept van een kruidendrank. Dat cept dus, waar de bedenkers met drankje verovert de wereld. Zo een knipoog naar de dorpsdokter hoort de geschiedenis van een een 'genezende werking' hebben kruidendrank te zijn (lijkt iets op toegeschreven. De Friezen van het Schotse Drambuieverhaal). Joustra zijn er trots op. Wie eraan twijfelt is een ongelo- Proefnotities: mooie heldere vige Thomas. kleur... beetje dun... geen vis en Proefnotities: beroerde smaak... geen vlees., flauwe portsmaak... ruikt naar chipolata pudding reebruine ogen staat me tegen... koud is hij beter... zoutwaterig Durper Drup, officieel, volgens het etiket Texelse Cocksdorper Juttertje. Zonder enige twijfel Kruidendrup. Onverbrekelijk ver- het meest succesvolle drankje bonden met De Cocksdorp, waar uit de Texelse kruidenstal. Ooit het drankje bij het polderfeest ter gemaakt door de Eerste Texelse ere van 150 jaar Eierlandse Pol- Advocaatfabriek, jarenlang als der rijkelijk stroomde. Dat was in een geest in de fles gesluimerd. 1985. De scheppers van het drup- tot Cor de Wit als een Texel- pie waren Erwin van der Linde se Aladdin op oude receptuur en Onno Kikkert. Zij bedachten de borrel herschiep en opnieuw als aardigheidje dat het recept doopte; 't Juttertje. Zijn zoon, tijdens werkzaamheden voor de slijter Jan, somt de ingrediënten bomenrij in de Kikkertstraat was op: anijs, gentiaan, venkel, anijs, opgegraven. Proevers menen er kruidnagel, kaneel. Het Juttertje citrusvruchten in te herkennen, komt ook in gerechten tot zijn De drup wordt in de plaats van herkomst meer gedronken dan elders op het eiland, maar kan toch op een behoorlijke populari teit rekenen. Proefnotities: zomerdrankje bij Kees Boontje. Een jutter (Boon) vindt op het strand (om precies te zijn bij paal negen, Den Hoorn) een bijna verdronken Zweedse drenkeling en neemt hem mee naar huus. Door de combina tie van een geheime kruiden drankje, dat hij op het lijf draagt en de Texelse verzorging komt de Scandinavische schipbreuke ling erbovenop. Uit dankbaar heid schenkt de Zweed hem het recht en doet het in koffie prima. Nou ja, wat zou Texel zonder Jut tertje zijn? Proefnotities: perfecte smaak, weinig geur. lekker kruidig... medicinaal.droppige hoest- het zwembad... een beetje bran- drank... Texels geneugte Recept: Annette van Ruitenburg Nauta Boek bestaat twintig jaar en geeft bij die gelegenheid een prachtig kookboek uit, getiteld De Smaak Van Texel. Zie www. desmaakvantexel.nl. Maar nu alvast dit: Annette van Ruitenburg en Ruth de Ruwe hebben zo'n zeventien maan den gewerkt aan dit standaardwerk. Annette liep al een tijdje met het idee rond. Via Daan Welboren (Nau ta Boek) kwam ze in contact met fotografe Ruth de Ruwe. Zo kreeg C1I, ie' schrijft de uitgever, twee mensen erü met een Passie voor echt en puur, een natuurfotograaf en een natuur- kok, die samen op pad gingen om te onderzoeken wat dit eiland culi nair heeft te bieden. Ruth: 'Daan dacht dat wij wel bij elkaar zouden passen en dat klopte. We ontdekten dat de combinatie natuur en recepten veel mogelijk- heden bood. Dus we hebben, vaak slif 'Tde aut0' veel zitten brainstormen, 1 elkaar met ideeën opgejaagd.' De rolverdeling was dat Annette vooral van en voor het eten was, de recepten bedacht, haar moestuin Wegplukte, de gerechten maakte. Ruth hield zich (met de uitgever) Pezig met de uitwerking en van zelfsprekend met de fotografie. Op e pagina van het boek staan niet alleen culinaire foto's om van watertanden, maar ook beelden van Texelse natuur en cultuur, soms °P hu™oristische manier knipogend naar het recept. Het werk is Ruth e "uwe zó goed bevallen, dat ze Aan wijn van gekapseisde schepen heeft de jutter zich nimmer vergre pen Drinkt geen laffe kul maar goed Texels spul en uitsluitend in wrakhout gerepen zelfs een nieuw bedrijfje heeft opge- richt, Van Lamsoor Tot Oorlam, voor publicaties fotografie en culinaire projecten, (www.ruthderuwe.nl) Ze werkten voornamelijk met Texel se producten (kaas, lamsvlees, lamsoren, vis e.d.) bezochten kwe kers, plukten hun eigen wilde oes ters. Kortom, De Smaak Van Texel is een verdiende titel voor dit boek, Jutter Maarten Boon nuttigt het naar W terugroep De |0nge A|ber, gchade misscbien de ossenwors, e„ Texe|se enigszins geïntimideerd door de lamsworstplakjes begonnen witte groep toch wel bedreven blijkende plekken te komen. Cocksdorpse waar. maar de (Oo)Strender Stro- proevers, keek naar de fles Tes- stamgasten en voorjaarsvakantie per riep, en dat was een mooi selschade en zei het toch wel leuk vierders verstoorden met hun ijdel product, zei Jan de Wit, met een te vinden om zijn naam, zij het als gesnap de serene rust van de proe- lekkere caramelsmaak. Terwijl Jan onderdeel van meer, op een fles te verij in De Rog. Het Juttertje tin- schonk maakte Piet Schuijl duidelijk zien staan. Hij had hem thuis nog telde in de kelkjes en kaatste het dat hij hier niet voor niets namens nooit gehad, zei hij, en was trou- gouden lamplicht gezellig tegen het stropersgilde zat. Ik ging als wens meer een bierdrinker, hoewel de ingetogen gezichten van onze snotneus van twaalf met mijn vader hij nu en dan een Juttertje niet ver- onvermoeibare proevers, en mijn moeder en mijn zus het smaadde. Nu hij de Tesselschade 'Bekend, vertrouwd en altijd goed' duun in. Onderin de boeskippetas proefde, moest hij zeggen dat de oordeelde Piet Zijm, 'hoewel het zat de fret en daarbovenop loch nasmaak wel goed was. een beetje medicinaal smaakt van jutter Kees Boon, die bij Paal 9 een fles limonade. Als er geen kod- Jan de Wit, de deskundige, vertelde 'Dat zeggen toeristen ook altijd' zei in Den Hoorn een Zweedse drenke- debeier was zette mijn vader de dat dit sapje in 1999 gelanceerd is, Maarten. ling vond en die met behulp van 's fret in een knienenhol. We aten zes vierhonderd jaar na de oerstorm. 'Als ik het aan mi|n keel heb neem ik mans eigen kruidendrankje weer dagen knien en een dag een bal waarbij een halve handelsvloot er twee', zei Piet Schunl. oplapte, als dank waarvoor de gehakt' 0p de Rede van Texel verging. De 'Ik ben nooit verkouwen', Jan de Wit zei dat het Kees Boontje een basis had van brune rum, wat citrusfruut, veel kruden en een deel brandewien en vertelde de hoogst waarschijnlijk verzonnen legende dat op 31 maart officieel wordt Bereiding: Maak de schelpen open gepresenteerd. boven een zeef en vang zoveel Zweed hem het recept gaf. Ik vroeg Maarten slobberde even aan zijn Amsterdam^'^oo^maT Roemï ten r- m O CI P111 k ufln hpt nPQfprnat nn Masl/ mo of nf Hia PiJ oesterrecept. Mocht Texel zelf al in een kom, dele ze af en zet de kom Jaap Boon: 'Alle Bonen zijn familie, niet het vermogen hebben gelieven tot gebruik weg in de koelkast. maar die van Den Hoorn zijn de tot elkaar te brengen, dan helpt dit Gebruik voor dit gerecht de grote valse tak.' gerecht uit De Smaak Van Texel onderste helft van de oesterschelp. Maarten Boon: 'Wij zijn de goeie Maak op een bakplaat, met alumini- Bonen.' umfolie, vormpjes waarin de oesters Jaap: 'We zijn in 1432 uit elkaar goed blijven staan (een soort vogel- gegaan.' nestjes). Voor de saus doen we de Maarten: 'Je zal er weinig naast sjalotjes met de witte wijn in de pan zitten.' misschien. Lekkere wilde Wad denoesters, wow! Gegratineerde oesters in witte wijnsaus en een krukeltje en ieder weekend aten we zo'n verrekte eend.' Ja, dat waren zware tijden op Texel, vroeger. Ging d'r geen sterke drank mee de boodschappentas in, Piet? 'We hadden nooit drank thuus', zei Piet, 'behalve als er jarigheid was, een CB'tje misschien.' En wanneer dronk je dan je eerste Stropertje? 'Vandaag', zei Piet. Ingrediënten: 12 verse oesters 1,5 I. droge witte wijn 2 sjalotjes, gepeld, gesnipperd en even aangefruit 1,5 dl. slagroom zeezout versgemalen zwarte peper geraspte gruyère Wij halen de oesters achter de Wad dendijk, maar natuurlijk kun je ook perfecte oesters in de lokale viswin kel kopen. vreselijke Kerstnacht niet te ver- met op Maarten Boon. Hij is gemo- geten, zijn pasgeboren dochtertje delleerd, zei Jan de Wit, naar een Tesselschade. combinatie van jutters onder wie de Een mooi verhaal, dat voor velen bekende jutter Cor Ellen, een reden is om een fles aan te Jutter Maarten kreeg het laatste schaffen, want. zoals Maarten Boon woord. 'Als je met ellendig weer gaat zei, 'als je zo'n fles op tafel zet en jutten, en je komt zeiknat thuus, dan je vertelt er het verhaal bij, dan gaat is het genieten met een Juttertje. En het leven.' als ik met toeristen op de wagen zit hPlf?16^!! °P 6n 0 h°?9 VUUr tC* i3ap: 'Dat drankje is wel een echte piet vond hem wel lekker' een beetje procent alcohol, terwijl de krwden° tUsse^weg8, Z° tW66 fT_J Dan.slag.,;oom erb|J Boon, een uutgesproken smaak.' een dessertdrankje. Albert Schade bitters allemaal minimaal 30 procent Echt waar, Maarten? Hij vond hem zelfs de lekkerste totnu- zijn. Veel sterker gaat niet, want, 'Nou, een tikkie overdreven, maar toe. Alfred zei dat hij dat Stropert'e aldus Jan dc Wit, dan schroeit de weet ie wat het is ip mopt ppn kipin het VUUr en Jaap: :Leuk'. een beetje katten °P eea keer 'n..een Kerstpakket ha, alcohol de huidjes van de kruiden beetje romantiseren, anders is er gekregen. Hij nam toen één slokje dicht, zodat de smaak niet overge- geen moer aan. Je moet soms wel en zer 'Doe die maar in de pud- bracht kan worden. De voornaamste wat uut je duum halen Ken je dat ding. Ja, de Stroper is goed in smaak van Tesselschade is amandel verhaal van mi|n opa die dat vat gerechten, dacht iedereen en Jaap en dat maakt de likeur volgens Piet vond'?' de andere tak.' Albert Schade: 'Ik vind het helemaal niks.' Piet Schuijl: 'Ik moest vroeger altijd gieten en weer tot de helft inkoken. De saus moet nu al mooi dik wor den. Neem de pan van doe het oesternat erbij. Proef de saus en meng er peper en zout door. Zet nu de grill aan. Doe in elke schelp een oester en schep ov,,. C11 UQl lliaemi uc IIW5U, vu, eMS riei er wat van de gebonden saus op. Kees Boontje voor een vertegen- zei:'Hij is een beetje vrouwelijk, een ZijmlJènToede beqeleidé^vanTe gruyere°p en zet woordiger meenemen.' beetje stroperig, dus na het stropen tiramisu. Piet Schuijl daarentegen Een strandjutter sloeg eens een fla- de bakplaat 1 tot 2 minuten onder Maarten Boon: 'Een slokkie is okay. weer thuis bij je vrouw, Piet, dan wil vond dat je de Tesselschade maar ter riP ïi lS!US m°et b°rrelen e" ?ls er n,iets anders is accepteer je het wel.' jn de boerenkool moest doen, 'want bedronk zich en kreeg toen de verbranden bem wel. Daar kon Piet Schuijl kort over zijn: dan heb je geen worst meer nodig' kater: verbranden Jaap Boon: Ga achter de diek en 'Daar heb je helemaal geen puf in het aanoesDoeld vat helemaal^Me'kunnen'etGn is prec.es nneer „oor als ,e uren me. een bos Schaaltjes me. stokbrood raakten J e emaal op te kunnen eten. hetzelfde. kn.enen op je rug hebt gelopen.' langzaam maar zeker leeg. tussen bevond zich een aap op sterk water

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2007 | | pagina 7