Hoofdrolspeelster met Texelse wortels
Geen overgangsrecht voor 'Razende Bol'
'Dit is een film waar je
echt voor gaat zitten'
Winkel bollenteler
in strijd met regels
Drukkerij Texelse Courant in 1924
TEXELSE g COURANT
Motorrijder uit de bocht
VRIJDAG 6 JUNI 2008
Het besluit van b en w is bij Theo
Kooiman (die met zijn vrouw en
twee dochters een maatschap
vormt) slecht gevallen. 'Onbegrij
pelijk dat de bewijzen die ik op tafel
heb gelegd zomaar opzij worden
geschoven. Er kan geen enkele twij
fel over zijn dat we hier al meer dan
twintig jaar op deze manier bezig
zijn'. De bollenkweker zegt met een
oppervlakte van 50 vierkante meter
niet uit de weg te kunnen. Dat de
verkoopruimte ruim 250 vierkante
meter is, komt ook doordat Kooiman
zijn winkel heeft gecombineerd met
een collectie oude landbouwwerk
tuigen en gereedschappen. Voor de
in cultuurhistorie geïnteresseerde
klanten levert dat gespreksstof op
en het verkooppunt dankt er een
groot deel van zijn aantrekkelijkheid
aan. De negatieve boodschap van
het college kwam extra hard aan
omdat de pers eerder op de hoogte
werd gesteld dan de familie zelf. Dat
gebeurt overigens vaker, ondanks
de regel dat collegebesluiten pas
openbaar mogen worden gemaakt
nadat de direct betrokkenen zijn
geïnformeerd.
Een groep Georgische soldaten loopt verborgen onder strandstoelen voorbij.
strand. Een van de medewerkers
van de productie moest hals over
kop voor Duitse soldaat spelen,
nadat een figurant had afgehaakt.
Dat ging zonder pardon ten koste
van zijn haardos, omdat de sol
daat weinig haar moest hebben.
De medewerker had geen zin wat
meer te vertellen. 'Ik doe geen inter
views.' Later moest hij tijdens het
spelen alsnog een pet dragen.
De filmploeg was woensdag voor
het laatst op het eiland. De komen
de vier weken wordt in de omgeving
van Rotterdam gefilmd. 'Daar doen
we veel binnenopnamen', aldus
Vandevorst, 'op Texel hebben we
vooral de buitenopnamen gedaan.'
De ploeg was actief in de Slufter,
op het strand bij de vuurtoren, de
molen van Het Noorden en in en om
het kerkje van Den Hoorn. In totaal
liep zo n zeventig man rond. 'Dat
was exclusief figuranten.' Volgens
Blanken was vooral de Slufter een
mooie plek om te filmen. 'Het is
daar zo tijdloos, je hebt er zo het
gevoel dat het nog 1945 kan zijn.'
Na Rotterdam wordt ook nog een
week in Georgië gefilmd. De Vliege
nierster van Kazbek gaat in 2009 in
première.
Tekst en foto's Jeroen van Hattum
De verkoopruimte van Theo Kooiman is voor een deel gevuld met oude machines,
gereedschappen en andere gebruiksvoorwerpen die met de bloembollenteelt te maken
hebben. (Foto Hany de GmallBeeldDenX Texel
Hulp Leidse school
aan Voedselbank
wekt verbazing
Het aanbod van een basisschool
in Leiden om producten in te
zamelen voor de Texelse voed
selbank heeft tot verbazing onder
de bestuurders geleid. 'Het is te
gek voor woorden', betoogde
Gerbrand Poster (WD) dinsdag in
de gemeenteraad.
Poster verwees naar een artikel in
het Noordhollands Dagblad van
maandag, waarin staat dat volgende
week ruim zevenhonderd producten
worden overgevaren. De actie is
opgezet door de protestants-chris
telijke school De Zwaluw uit Leiden,
die jaarlijks met groep 8 kamp houdt
op Texel. 'Op tv had ik iets over de
voedselbanken in Nederland gezien
en dat er armoede op Texel heerst.
Dat verbaasde me. We hebben de
hele school gemobiliseerd voedsel
in te zamelen, van groep 1 tot en
met 8', tekent de krant op uit mond
van Willemien Diks van de ouder
raad.
Wethouder Marian Merkelbach had
het bericht ook gelezen. 'Het is
inderdaad te gek voor woorden.
Het zou niet nodig moeten zijn. En
het is ook niet nodig', stelde ze kort
en bondig.
Bouw kazerne
spoedig van start
Als de bestemmingsprocedure
voorspoedig verloopt, kan bin
nen enkele maanden worden
begonnen met de bouw van de
nieuwe brandweerkazerne bij De
Cocksdorp. Het gekozen terrein
ligt aan de Postweg tegenover
de Hollandseweg en werd door
de gemeente aangekocht van de
familie Wijtten. De veiligheidsre
gio Noord-Holland Noord vindt
deze locatie de beste en omwo
nenden en de dorpscommissie
gaan akkoord.
Dat betekent het eind van een
langdurige probleemsituatie. De
bestaande kazerne in de Kikkert-
straat staat daar ongelukkig, levert
lange opkomsttijden op en voldoet
niet aan de ARBO-eisen. De nieuwe
kazerne wordt een sober en vooral
praktisch gebouw, maar beant
woordt toch aan hoge eisen van
beeldkwaliteit, wat ook geldt voor
de inrichting van het omringende
terrein.
De locatie heeft nu nog een agra
rische bestemming. Die wordt ver
anderd in de bestemming 'maat
schappelijke doeleinden', waartoe
een vrijstellingsprocedure nodig is
nadat de gemeenteraad een voor-
bereidingsbesluit heeft genomen.
Ook de provincie komt eraan te pas,
maar van die kant is al vernomen
dat de kazerne van groot maat
schappelijk belang wordt geacht en
dat de procedure zo snel mogelijk
wordt afgerond. Het bouwbestek
moet 1 juli klaar zijn. De kazerne
zal niet alleen onderdak bieden aan
brandweermaterieel, maar mogelijk
ook een ambulance.
De Georgische soldaat Goga (Zura Jgenti) probeert Marie (Madelief Blanken) v
duidelijk te maken.
'De persoon wiens mobieltje
afgaat, betaalt een fles cham
pagne.' De opnameleider van
De Vliegenierster van Kazbek is
onverbiddelijk. Telefoons moe
ten uitstaan op de set. Praten is
eveneens uit den boze als er een
scène wordt gedraaid.
Behalve onverbiddelijk is de opna
meleider ook duidelijk als er dins
dag wordt gefilmd op het strand bij
de vuurtoren. Consequent roept hij
elke keer als een scène opnieuw
wordt gespeeld met luide stem in
het Engels of er nog wordt geoe
fend of dat er daadwerkelijk wordt
gefilmd. Een assistente herhaalt
consequent een 'stilte op de set'
waarna automatisch een stilte onder
de aanwezigen neerdaalt. Zodra ook
de geluidsman heeft geroepen dat
het geluid loopt, klinkt het bekende
'actie' en beginnen de filmploeg en
de acteurs hun werk.
De ploeg begon twee weken gele
den met filmen op Texel. De Vliege
nierster van Kazbek gaat over een
eigenzinnig Texels meisje (Marie)
dat in 1945 in contact komt met
de Georgische soldaten. Het klikt,
het meisje heeft het gevoel dat de
Georgiërs haar liefde voor muziek,
dans en zang begrijpen in tegen
stelling tot haar eigen familie en een
aanstaande schoonfamilie waar ze
al helemaal niet op zit te wachten.
Het verhaal, geschreven door Arthur
Japin, speelt af tegen de Georgi-
hij met veel gebaren en tekenwerk
in het zand duidelijk maken wat er
te gebeuren staat. De scène is een
kleine beproeving van de conditie
van Jgenti, want keer op keer moet
hij een sprintje door het mulle zand
trekken. 'Ik heb een goede conditie,
maar dit voel ik toch wel', zegt hij
enigszins vermoeid als de scène er
eindelijk goed op staat. 'Maar voor
de film vind ik het niet erg moe te
worden.'
Voor tegenspeelster Madelief Blan
ken (18) is spelen op Texel spelen
op bekend terrein. Zij is een klein
dochter van Fridt en Mary Blanken
uit Den Burg (dochter van Jeroen
Blanken die in Utrecht woont) en
komt geregeld naar het eiland. De
rol van de eigenzinnige Texelse
Marie is haar eerste grote rol in een
film. 'Marie is een personage dat
wel bij me past. Ze wordt gezien
als een vrijbuiter, maar dat vindt ze
niet erg. Het geeft haar een gevoel
dat vrijheid dat de Georgiërs haar
begrijpen.' Blanken kreeg de afge
lopen twee weken haar opa en oma
nog op bezoek op de set. 'Er waren
speciaal stoelen voor ze klaargezet
begint te kijken of met zijn vinger in
de lucht wijst, is het foute boel. Dat
Sil Boon een eindje verderop met de
Vriendschap voorbij vaart, is geen
probleem, die weet de filmploeg
buiten beeld te houden.
Aanwezig zijn op een filmset leert
altijd dat filmen vooral heel veel
wachten is. Het kost tijd voordat
alles in orde is. Dat de omstandig
heden perfect moet zijn, blijkt als het
zonnetje onverwacht doorbreekt.
Meteen worden grote witte borden
uit de gereedstaande vrachtwagens
gehaald en in de buurt van de
camera geplaatst om het licht te
corrigeren. Er klinken wat minder
fraaie woorden als regisseur Ineke
Smits na een paar keer draaien
opmerkt dat Goga een jas draagt
die hij helemaal niet aan moet heb
ben. De opnamen kunnen weer van
voor af aan beginnen.
Acteur Jack Wouterse (in de film
strandjutter en leider van het verzet)
is het gewend en wacht geduldig
in een stoel tot hij aan de beurt
is. Volgens hem wordt De Vliege
nierster van Kazbek een film waar
iemand echt voor moet gaan zitten.
sche Opstand. Het is geen histori
sche vertelling, maar een verfilming
van de gebeurtenissen zoals Marie
ze zich herinnert als ze oud is.
Gebaren
Op het programma staat dinsdag
een scène waarin de Georgische
soldaat Goga (Zura Jgenti) Marie
(gespeeld door Madelief Blanken)
uitlegt dat de opstand onder de
Georgiërs aanstaande is. Omdat ze
elkaar niet kunnen verstaan, moet
en er lagen jassen klaar voor het
geval ze het koud zouden krijgen.'
Vliegtuig
De mobiele telefoons heeft de
opnameleider onder de duim, maar
vliegtuigen in de lucht zijn een ander
verhaal. Een paar keer is bij voor
baat duidelijk dat het geluid van
een vliegtuig te luid in de microfoon
klinkt en dat een scène over moet.
Het is te zien aan het gezicht van
de geluidsman, Zodra hij moeilijk
'Dit wordt geen film die je met een
blokje kaas en borrelnootjes op tafel
moet bekijken. Dit is een mooi ver
haal dat mooi wordt verfilmd. Ik kijk
er naar uit hem te zien.'
Lovend
Producenten Els Vandevorst (Isa
bella Films) en San Fu Maltha (Fu
Works), ook een dagje op Texel om
de verrichtingen te volgen, wach
ten geduldig mee. Vandevorst toont
zich lovend over Blanken. 'Zij was
het eerste meisje bij de eerste audi
ties op de eerste dag. Ineke (Smits,
red) en ik kregen de rillingen toen
we haar hoorden zingen. Dat was zo
mooi. We hebben daarna nog ver
schillende andere meisjes op audi
tie gehad, maar onze gedachten
bleven toch telkens naar Blanken
teruggaan.' Zij speelde eerder mee
in de VPRO-serie De Daltons en
deed mee aan het TV-programma
Man bijt Hond. Ze begon haar car
rière als 8-jarige in de musical Annie.
'Het afgelopen jaar heb ik voorop
leidingen gedaan voor de toneel
school en het conservatorium, maar
ik wil nu vooral kunnen spelen.'
Jgenti is ook enthousiast over Blan
ken. 'Het is prettig om met haar te
acteren', zegt hij via zijn tolk. 'We
verstaan elkaar niet, maar we begrij
pen elkaar wel.' De Georgiër vindt
het bijzonder een rol te spelen in
een verhaal over de opstand, 'leder
een in Georgië kent het verhaal over
Texel. Het waren dappere mannen
die, hoewel ze zich bij hen hadden
aangesloten, tegen de Duitsers in
opstand kwamen.'
In publicaties van de productiemaat
schappijen wordt overigens vermeld
dat de opstand gevoelig ligt op het
eiland en dat niet iedereen de Geor
giërs als helden beschouwd.
Figuranten
Volgens Vandevorst was Texel een
prachtige plek om het verhaal te
filmen, maar viel het de filmploeg
tegen er voldoende figuranten te
vinden. 'We hebben er toch veel van
de vastewal moeten laten komen.
Misschien dat er wat filmmoeheid
op Texel was zo kort na Zomerhitte.'
Er waren onder meer veel figuranten
nodig om Duitse soldaat te spelen.
Die oefenden in marcheren bij het
voormalige kampeercentrum van
Jan Keijser in Den Burg, waar de
pakken hingen. Dat kwam op voor
bijgangers soms wat verbazend
over. Dat figuranten lastig te vinden
waren, bleek ook dinsdag op het
Bloembollenteler Theo Kooiman ligt met de gemeente
in de clinch over de detailhandel bij zijn bedrijf aan de
Pelikaanweg. Ben w vinden dat de winkel De Razende
Bol, die hij in een van de gebouwen heeft ingericht, niet
voldoet aan de regels, vooral omdat hij veel groter is dan
het maximum van 50 vierkante meter. Kooiman beroept
zich echter op het overgangsrecht.
nan ngt mei ae gemeenie
ndel bij zijn bedrijf aan de
dat de winkel De Razende
touwen heeft ingericht, niet
omdat hij veel groter is dan
te meter. Kooiman beroept
'echt.
het hoofdbedrijf, qua omvang en
uitstraling. Anders zouden gewone
winkels kunnen ontstaan, die in het
ze sindsdien onafgebroken, maar
zonder uitbreiding zijn voortgezet.
Uit een van de door Kooiman over
gelegde verklaringen blijkt dat hij
regelmatig kleine partijen bloembol
len heeft aangekocht op de vei
ling in Lisse voor winkelverkoop.
Maar volgens b en w is dat geen
onomstotelijk bewijs voor de aan
wezigheid van detailhandel, temeer
omdat de bijgevoegde facturen niet
verwijzen naar detailhandelsactivi-
Hij exploiteerde zijn winkel al in de
jaren tachtig, lang voordat het hui
dige bestemmingsplan van kracht
werd. B en w wijzen dat van de
hand, omdat het gemeentebestuur
niet op de hoogte was van deze
overtreding. Een vrijstellingsproce
dure volgens artikel 19 zou voor
Kooiman de enige mogelijkheid zijn
om zijn winkel voort te zetten, maar
dan in sterk afgeslankte vorm: met
meer dan 50 vierkante meter. Dat is
een fractie van de huidige omvang
en de familie Kooiman voelt niets
voor zo'n inkrimping.
Ondergeschikt
De kwestie sleept al meer dan een
•jaar en vloeit voort uit een controle op
naleving van de beperkende regels
waaraan agrariërs moeten voldoen
als zij op hun bedrijf producten ver
kopen aan particulieren. Belangrijk
is dat deze vorm van detailhan
del ondergeschikt moet zijn aan
buitengebied niet thuis horen.
Kooiman meent dat hij harde bewij
zen heeft geleverd dat zijn detail
handel al sinds begin tachtiger
jaren bestaat en daarom onder het
overgangsrecht valt. Volgens dat
overgangsrecht mogen met het
bestemmingsplan strijdige opstal
len en activiteiten geheel of gedeel
telijk worden voortgezet als ze er
al waren op het moment van het in
werking treden van het plan en als
teiten. Andere verklaringen werden
evenmin overtuigend gevonden
omdat ze achteraf zijn gegeven.
Dat gold ook voor de brief van een
buurman die schreef dat Kooiman
zijn verkooppunt al ver voor 1997
exploiteerde.
Foto's
Meer indruk maakte een van de oude
foto's die Kooiman overlegde. Daarop
is de schuur te zien met duidelijk het
bordje 'bloembollenverkoop'. Een in
1994 gebouwde loods staat er nog
niet op, een bewijs dat de foto is
gemaakt voor de inwerkingtreding
van het huidige bestemmingsplan.
Toch levert dat volgens de gemeente
nog geen overgangsrecht op. Vol
gens vaste jurisprudentie kan dat
overgangsrecht namelijk op enkele
manieren worden doorbroken. Een
van die manieren is dat het gemeen
tebestuur niet op de hoogte was van
de overtreding en dat redelijkerwijs
ook niet hoefde te zijn. Dat laatste is
volgens b en w het geval. Weliswaar
is het bedrijf in 2002 bij een milieu
controle bezocht en werd in de rap
portage melding gemaakt van de ver
koopruimte, maar die verkoopruimte
wordt niet genoemd bij de door het
bedrijf in 1994 ingediende milieu
melding op grond van het Besluit
Akkerbouwbedrijven en Milieubeheer.
Naar aanleiding van die melding is
het bedrijf op 8 november 1994 geïn
specteerd. In de naar aanleiding van
die inspectie door b en w verzonden
bnef wordt een omschrijving van de
bedrijfsruimte gegeven, maar ook
daarin wordt de aanwezigheid van
een verkoopruimte met genoemd.
Conclusie is dat de gemeente pas
vanaf 2002 met het bestaan van de
detailhandel bekend was.
Vrijstelling?
Volgens de gemeente kan de bloem
bollenwinkel van Kooiman alleen
worden gelegaliseerd via een artikel
19-procedure, maar dan moet wel
worden voldaan aan de voorwaar
den zoals die in het algemeen gelden
voor ondergeschikte detailhandel in
buitengebied en kernen. Dat levert
een probleem op, want een van die
voorwaarden is dat de verkoopruim
te maximaal 50 vierkante meter mag
zijn, terwijl die nu vijf keer zo groot
is. Als hij toch vrijstelling wil hebben,
moet hij binnen drie maanden een
verzoek indienen, anders gaat de
gemeente tot handhaving over. B en
w zullen Kooiman erop wijzen dat
vrijstelling een voordeel heeft boven
het toekennen van overgangsrecht.
Vrijstelling geeft meer rechtszeker
heid, omdat deze in een volgend
bestemmingsplan wordt vastgelegd,
terwijl overgangsrecht is gericht op
het uiteindelijk laten verdwijnen van
de activiteit.
Op de voorgrond de motorfiets die bij het ongeval schade opliep. Op de achtergrond
krijgt de berijder eerste hulp. (Foto Geren) TrnnermanlBeeiMank Texel,
Een motorrijder die op de IJsdijk
werd afgeleid door de schapen op
de dijk, is donderdag kort na 11.00
uur ten val gekomen. Vanaf Oude-
schild, belandde hij in een bocht
naast de weg, reed een stuk in de
berm en maakte daarna een flinke
schuiver. Daarbij liep hij onbekend
letsel op. Niemand zag het ongeval
gebeuren, passanten ontfermden
zich over de onfortuinlijke motor
rijder en waarschuwden de ambu
lance. De man is met pijnklachten
naar het ziekenhuis overgebracht.
Uit de nalatenschap van de familie
Flens in Alkmaar ontvingen wij dezer
dagen een foto van onze eigen
geschiedenis. De fraai ingelijste foto
toont personeel van drukkerij en
boekhandel, voor het toenmalige
gebouw aan de Parkstraat. Hoewel
we ons eigen archief behoorlijk op
orde denken te hebben en tamelijk
goed de namen weten wie er bij ons
bedrijf gewerkt hebben, kennen we
bij veel namen niet de gezichten.
Zo ook niet bij deze foto. De krant
in het kastje rechts is de editie van
zaterdag 29 september 1924, zodat
de foto tussen die dag en de dag
van het verschijnen van de vol
gende editie (woensdag 3 oktober)
gemaakt zal zijn. Op de achter
kant van de foto staat geschreven
'Boekhandel Den Burg; in het mid
den Gerbedine Koorn.' Deze naam
- waarschijnlijk van een in de boek
handel werkzame vrouw - hebben
we niet kunnen terugvinden.
Wie meent mensen op de foto te
herkennen, kan dat doorgeven
aan de redactie, tel. 362620 of
redactie@texelsecourant.nl.
Op het strand wordt rails aangebracht om goed met de c,
