'Nu planten om straks
vruchten te plukken'
Brendan de Graaf directeur TexelEnergie
Nieuwe gezichten voor de klas
(TSlqde 0
Aangepaste
mesthandel
bestemming
Don Bosco
Groen
Bunkerarchief mogelijk digitaal
Wadden ijveren voor
behoud oorlogserfgoed
Zwart
Duivels dilemma
(°TEXtL tHER&lÊ^i
(VÊgPEELKPlT
'loo&gieter
TEXELSE J COURANT
VRIJDAG 22 AUGUSTUS 2008
Brendan de Graaf: 'De komende tien jaar verandert er heel veel op het gebied van energie.
(Foto Jeroen ran HattumlBeeldbank Texel)
Een tijdje geleden gebeurde het
al min of meer een keer vanzelf.
Brendan de Graaf was als instal
lateur aan het werk op het dak
van strandpaviljoen Paal 12 toen
Jan Simon Dros hem vroeg 'of
hij toevallig die jongen van de
stroom was'. Of De Graaf hem dan
misschien wat advies over zijn
stroomvoorziening kon geven.
Een kleine inspectie en navraag
leerde dat het strandpaviljoen een
onnodig zware aansluiting had aan
gevraagd en dat het met minder
ook wel toekon. 'Dat scheelde ze
toch weer aardig in de kosten',
aldus De Graaf. Vanaf half septem
ber kan hij, als nieuwe directeur van
TexelEnergie, dergelijke adviezen
dagelijks gaan geven. Het meer en
meer vertrouwd maken van Texe
laars met duurzame energie wordt
één van zijn taken.
De Graaf praat er graag over. Hij
verdiept zich, sinds de eerste plan
nen voor de coöperatie anderhalf
jaar geleden ontstonden, intensief in
de verschillende vormen en moge
lijkheden van energievoorziening.
'Er zijn op dat gebied zoveel ont
wikkelingen gaande. De komende
tien jaar krijgen we waarschijnlijk
met meer veranderingen te maken
dan de afgelopen honderd jaar. Wil
je daar bijtijds bij zijn, dan moet je
nu bomen planten om over tien jaar
de vruchten te kunnen plukken.'
Een van de doelstellingen van De
Graaf is dat energie betaalbaar blijft
en dat het eiland waar mogelijk en
gewenst zijn eigen energie opwekt
om die doelstelling te realiseren.
De eerste slag heeft TexelEnergie
dat die stroom gebruikt.
Stroom
'Als je grijze stroom van de NUON
hebt en je stapt over op groe
ne stroom van TexelEnergie dan
scheelt dat voor een gemiddeld
huishouden op jaarbasis 16 euro.
Als je groene stroom van de NUON
afneemt en je gaat over op Texel
Energie, dan bespaar je gemiddeld
73 euro per jaar.' Die verschillen
worden, door de stijgende ener
giekosten, naar verwachting de
komende jaren alleen maar groter.
Volgens De Graaf kunnen motieven
om te veranderen echter verschil
lend zijn. 'Je kunt het doen voor het
geld, maar ook omdat je duurzame
energie beter vindt.' Met een cam
pagne en eventueel een dorpen
ronde langs de dorpshuizen wil hij
in het najaar de groene stroom meer
onder de aandacht brengen.
Hij hoopt, met een slag om de arm,
dat TexelEnergie over twee jaar in
staat is de eerste eigen energie op
het eiland zelf op te wekken. Daar
voor worden onder meer de moge
lijkheden van zonnepanelen onder
zocht en TexelEnergie is betrokken
bij het verkennend onderzoek naar
de warmwaterbei onder De Cock-
sdorp. 'Als je een manier vindt om
("DORPS COM MISSIE»)
(jBEDR1.)VENTBRREiil
GOEi Q -TL- 08-2008
RNTOOM
Energieke directeur
ledenvergadering wordt gehouden.
'Daar gaat voorbereiding in zitten,
al gemaakt door groene stroom te die goed te exploiteren, kun je over Al zou maar de helft komen, dan
een paar jaar heel De Cocksdorp
van energie voorzien.' Getijdenen-
ergie heeft eveneens de aandacht.
'Maar het is zo dat de leden bepalen
verkopen die de Huisvuilcentrale in
Alkmaar opwekt uit de verbranding
van onder meer Texels huisvuil. De
coöperatie is tot nu toe de enige
moeten we toch ergens zevenhon
derd man zien onder te brengen.'
De coöperatie telt momenteel 1500
leden die tot nu toe gezamenlijk
brug vormen naar andere instal
lateurs op het eiland om duurzame
energie steeds meer als gemeen
goed ingevoerd te krijgen Daar
bij wordt een voorbeeld genomen
nodige aandacht van grote bedrij
ven gehad. Volgens voorzitter Rikus
Kieft staan, wat voor plannen ande
ren ook hebben, voor TexelEner
gie telkens twee zaken voorop: de
aan het Deense eiland Samso waar coöperatie wil zelf de regie in han-
niet-gemeentelijke organisatie die
stroom bij de HVC (eigendom van
55 gemeenten) kan inkopen. Als het
aan De Graaf ligt, groeii de komende
tijd het aantal Texelse huishoudens
welke vormen van energieopwek
king gewenst zijn, zodat we weten
dat er draagvlak is voor wat we
doen', aldus De Graaf. Streven is
dat 'diep in het najaar' de eerste
4500 aandelen van 50 euro per stuk
hebben gekocht.
Brug
Als directeur wil De Graaf ook een
installateurs een paar jaar geleden
een belangrijke rol speelden bij
de overgang naar duurzame ener
gie. Zij werden goed op de hoogte
gebracht van duurzaamheid, zodat
ze de bewoners goed konden advi
seren over duurzame voorzienin
gen. Dat leidde er daar toe dat
veel mensen de oliekachel de deur
uitdeden en overstapten op duur
zame verwarming. Sören Herman-
sen, de aanjager van duurzaamheid
op Samso. komt binnenkort twee
weken naar Texel om De Graaf
nader bij te staan. Dat is mogelijk
door een subsidie uit een Europees
fonds voor duurzaamheid
De coöperatie heeft inmiddels de
den houden en projecten moeten
de werkgelegenheid op Texel ten
goede komen. 'Dat is voor grote
bedrijven wel eens wennen, maar
met die uitgangspunten ben je
op lange termijn toch het beste
af.' Op andere plaatsen beginnen
soortgelijke initiatieven te ontstaan.
'Bijvoorbeeld op Ameland en Ter
schelling, daar zijn ze ook bezig
met het opzetten van energieco-
operaties.' Eigen energiecoöpera
ties zijn mogelijk geworden door de
liberalisenng van de Energiewet een
paar jaar geleden. Texel is de eerste
plaats in Nederland waar sindsdien
een particulier initiatief van de grond
is gekomen.
0m de mesthandel op hoeve Don
Bosco aan De Zeshonderd te lega
liseren, zal dit bedrijf wat b en w
betreft een aangepaste bestem
ming krijgen: agrarisch handels-
en toeleveringsbedrijf. Eigenaar
Arie van Zuilen moet nog wel
aantonen dat het een volwaardige
bedrijfsvoering betreft en hij moet
alsnog zowel een bouwvergun
ning als een aanlegvergunning
aanvragen voor de mestzak met
omwalling, de mestkelder en de
silo die hij al in gebruik heeft.
Mede met het oog op het nabu
rige kwetsbare lapdschap van de
Hogeberg zal het bedrijf beperkt in
omvang moeten blijven. De mestop-
slag mag niet groter worden dan nu
het geval is. Van Zuilen had aanvan
kelijk ambities die verder gingen. Hij
vroeg vrijstelling voor het plaatsen
van een mestzak van 4000 kubieke
meter, een silo van 540 kubieke
meter en een kelder van 460 kubieke
meter. De voor een mestzak van die
omvang benodigde milieuvergun
ning werd door de gemeente ver
leend. Omwonenden vreesden voor
stank en andere overlast en vochten
de vergunning aan tot in hoogste
instantie. De Raad van State stelde
hen in het gelijk en de vergunning
werd vernietigd. Het bedrijf heeft
toen een mestzak van 2500 kubieke
meter geplaatst, omringd door een
wal van 1,80 meter hoog. Daarvoor
is volgens het Besluit Landbouw en
Milieubeheer geen milieuvergunning
nodig; volstaan kan worden met een
milieumelding. Die melding kwam
op 4 december vorig jaar bij de
gemeente binnen.
Het bedrijf is daarom niet strijdig met
de milieuwetgeving, maar nog wel
met het bestemmingsplan waarin
Don Bosco een agrarische bestem
ming heeft. De exploitatie van een
mesthandel is geen agrarische acti
viteit. dus op deze plek verboden.
Aanpassing van de bestemming is
echter onder voorwaarden mogelijk.
Onder meer moet de nu nog strij
dige activiteit bedrijfsmatig nood
zakelijk en volwaardig zijn. Als dat
is aangetoond, de bouw- en aan
legvergunning aangevraagd en als
Van Zuilen een planschadeovereen-
komst heeft ondertekend, gaat de
wijzigingsprocedure van start.
Hoewel de verschijningsvorm daar
aan niet doet denken is een mest
zak volgens de regels wel degelijk
een vergunningsplichtig bouwwerk,
want 'een plaatsgebonden construc
tie die steunt op of in de grond'.
Themaochtend
over kanker
In De Koploper in Den Helder
wordt donderdag 18 september
een thema-ochtend gehouden
voor patiënten met kanker.
Begeleid door Marijke Geerse,
medisch maatschappelijk werker in
het Gemini Ziekenhuis, en Joke de
Wit, oncologie-wijkverpleegkundige
van Omring, wordt gesproken over
het onderwerp 'wat betekent kanker
voor mij en voor mijn naasten'.
De bijeenkomst duurt van 10.00 tot
12.00 uur. Aan deelname zijn geen
kosten verbonden, wel is het nodig
zich van tevoren aan te melden. Dat
kan via het Patiëntenservicebureau
van het Gemini Ziekenhuis, tel 0223-
696346 of e-mailadres psb@gemini-
ziekenhuis.nl.
Afgelopen voorjaar schoven Just van
den Broek (directeur van de Stichting
Texels Museum) en oorlogskenner
Gerrit Gerrits daarom bij de verte
genwoordigers van de andere eilan
den aan om hun zegje te doen.
Volgens Van den Broek zijn er nog
weinig concrete plannen en houdt de
groep zich vooralsnog bezig met het
inventariseren van de mogelijkheden.
Daarbij worden ook de financiële
mogelijkheden in kaart gebracht. Op
de andere eilanden leven ideeën om
onder het zand begraven bunkers
op te graven, te restaureren en open
te stellen, al dan niet met expositie
ruimte. 'Maar een vertegenwoordiger
van het ministerie vertelde ons dat
daar geen subsidie voor beschikbaar
wordt gesteld. Er is waarschijnlijk
wel geld voor, maar dat moet uit
andere potjes komen. Eerst moeten
zulke subsidietechnische zaken wor
den uitgezocht.'
Wél goede kansen lijken er voor
het digitaliseren van archiefstukken.
Interessant is onder meer het bun
kerarchief, dat in de jaren vijftig is
opgesteld door het landelijk Bureau
Registratie Verdedigingwerken en
door Gerrits in de loop der jaren
belangrijk is aangevuld. 'Er heb
ben ongeveer 550 bunkers op Texel
gestaan. Bijna allemaal heb ik ze
op tekening. Verder heb ik heel veel
oude en nieuwe foto's. Alles is er nu
nog, verzameld in tien dikke multo-
klappers. Ik heb alles uitgeleend aan
iemand in Fnesland, die er een boek
over maakt. Maar het lijkt me goed
dat als het weer terug is het in de
computer wordt opgeslagen', vertelt
de verzamelaar.
De Waddeneilanden hebben een
projectgroep opgericht die streeft
naar behoud van het erfgoed uit
de Tweede Wereldoorlog. Gedacht
wordt aan het fysieke erfgoed
(bunkers), oral history (opgete
kende herinneringen) en het digi
taliseren van archiefstukken.
De projectgroep komt voort uit plan
nen op Vlieland om de infanteriestel-
ling 12 H te restaureren en open
te stellen voor publiek. Op initia
tief van de provincie Friesland vond
begin dit jaar een eerste bijeenkomst
plaats, waarin werd gesproken over
het behoud van meer erfgoed uit
de Tweede Wereldoorlog. Al snel
bleek dat op alle eilanden nog fysiek
erfgoed aanwezig is in de vorm van
onder meer bunkers, stellingen en
bestrating. Ook hebben particulieren
en organisaties grote hoeveelheden
materiaal uit deze periode verza
meld, zoals foto's, boeken, kaarten
en gegevens over neergestorte vlieg
tuigen en oorlogsgraven. Tegelijker
tijd bleek ook het ministene van VWS
zeer geïnteresseerd. Zo worden sub
sidiegelden beschikbaar gesteld
voor het optekenen van verhalen van
eilanders over deze periode, het digi
taliseren van bestaand materiaal en
het via een website voor een breed
publiek beschikbaar stellen van deze
gegevens en verhalen.
Al snel werd besloten ook vertegen
woordigers van Texel uit te nodigen.
Achterliggende gedachte was dat
zou kunnen worden geprofiteerd van
de ervanngen die hier al zijn opge
daan, onder meer met het Lucht
vaart- en Oorlogsmuseum Texel.
Opleiding
koordirectie
Bij Artiance in Alkmaar start op
19 september de basiscursus I en
II voor koordirigenten. Beginnende
en meer ervaren amateurdirigenten
ontdekken tijdens deze cursussen
wat nodig is om vakkundig en geïn
spireerd voor een koor te staan. Op
12 september wordt een introduc
tieles gegeven.
De lesonderdelen zijn praktijkge
richt en bestaan uit slagtechniek,
stemvorming en muziektheorie.
Meer informatie is te vinden op
www.dekunst.net.
Redactioneel commentaar
Er zijn geen plannen om Texel bij een herindeling te betrekken. Dat
waren woorden die commissaris van koningin Harry Borghouts begin
2006 sprak nadat zijn nieuwjaarstoespraak over de vorming van grote
gemeenten beroering op Texel had veroorzaakt.
Tweeenhalf jaar later zijn de woorden van de commissaris van de konin
gin achterhaald en wordt Texel wel bij een herindeling in de Noordkop
betrokken. Het klinkt als een uitnodiging mee te praten in een ambtelijke
werkgroep, maar de kans dat iedere gemeente na afloop vrolijk zijns
weeg kan gaan. is klein. De provincie wi| bestuurskrachtige gemeenten
en dat geldt voor iedereen, dus ook voor Texel. Dat heeft als kleine
gemeente nog voldoende bestuurskracht, maar de vraag is voor hoe
lang.
Voor het eiland zijn de kaarten ook anders geschud dan tweeënhalf
jaar geleden. Toen was intensievere samenwerking met de Friese Wad
deneilanden een reële optie. De dreiging van burgemeester Geldorp (na
de gewraakte nieuwjaarstoespraak) Noord-Holland te veriaten en aan
sluiting te zoeken bij Friesland had een serieuze ondertoon, waardoor
Borghouts er snel bij was om de 'love baby' van Noord-Holland gerust
te stellen. Maar door het Texelse 'nee' van een paar maanden geleden
is de weg naar het oosten definitief afgesloten waardoor Texel weinig
anders rest dan aansluiting bij de Noordkop.
Daar is niks mis mee, er zijn al diverse vormen van samenwerking en
een meerderheid van de politieke partijen heeft de blik naar de overkant
gericht. Maar de vraag is in hoeverre Texel de regie in eigen hand kan
houden. Op het oog ziet de situatie er goed uit, omdat de provincie
een eventuele herindeling 'van onderaf' wil laten komen en dus niet wil
opleggen. Maar de provincie dringt tegelijkertijd zachtjes aan op tempo
en noemt 1 januari 2011 als datum waarop henndelingen hun beslag
moeten krijgen Dat is al over tweeënhalf jaar.
Zonder namen te noemen, merkt de provincie op dat de negen gemeen
ten in de Noordkop verschillende tempo's aanhouden en dat het risico
bestaat dat de langzame gemeenten straks over blijven en weinig meer
te kiezen hebben. Het is niet ondenkbeeldig dat Texel wordt bedoeld,
want dat moet na het Waddenavontuur nog welhaast beginnen met een
oriëntatie op het zuiden. De gemeenteraad inschattend zal de neiging
bestaan het onderwerp herindeling eens rustig te bekijken, maar het
risico is aanwezig dat er op een moment weinig meer te kiezen valt en
dat Texel de regie kwijt raakt
De politieke partijen doen er daarom goed aan deel te nemen aan de
ambtelijke werkgroep en mee te praten over de bestuurlijke toekomst
van de Noordkop. zodat er niet over de hoofden van Texelaars hoeft te
worden beslist. De politieke partijen doen er eveneens goed aan een
krachtig standpunt in te nemen over bestuurlijke zelfstandigheid van
het eiland. Texelaars hechten als geen ander aan hun zelfstandigheid en
zullen die niet zonder slag of stoot uit handen geven. Maar de groeiende
regelgeving maakt het Texel op den duur onmogelijk op de huidige voet
verder te gaan. dus dat schept een duivels dilemma
Het hoeft echter met zo te zijn dat het eiland over een paar jaar vanaf
de overkant wordt geregeerd. In den lande hebben kleine gemeen
ten (bijvoorbeeld het 7000 zielen tellende Ten Boer in Groningen) de
bestuurlijke zelfstandigheid bewaard door delen van hun takenpakket
uit te besteden aan grotere gemeenten. Met internet is dat tegenwoor
dig een stuk makkelijk dan pakweg tien jaar geleden. Dat zijn zaken om
te bespreken in zo'n werkgroep, want het is Texel een lief ding waard
de zelfstandigheid te behouden.
De nieuwe bovenbouwploeg van De Fontein met directeur Gea Koops. Van links naar rechts: Anoek van der Feen, Jefke van Popta,
Merel van der Linde, Floor Daemen en Pepijn Kolthoff. (Foio Jemen ran Hatium/Beaidbank Texel)
Feen en Jefke van Popta zijn de
andere aanwinsten. Van der Linde
komt uit De Cocksdorp en is een
dochter van Willem en Annemarie
van der Linde. Van Popta, die uit
Den Helder komt, gaf vorig jaar
al les op De Akker in Oosterend.
Van der Feen komt uit Leeuwarden
waar ze lesgaf op een basisschool.
Volgens Koops is het fantastisch
met een nieuwe ploeg te kunnen
beginnen.
De vijf, die allen een opleiding aan
de PABO hebben gevolgd, wor
den bijgestaan door Hilda Bus en
Denise Bakker die al langer in de
bovenbouw werken. De vertrokken
leerkrachten zijn Marianne Amende,
Ruth Brouwer, Hanna Kramer, Alisa
Blijerveld en Lianne Gerritsen. Zij
vertrokken om persoonlijke redenen
(zwanger of werk dichterbij huis).
Carla Bareman verlaat eveneens De
Fontein, omdat ze met pensioen
gaat. De Fontein telt in totaal 14
leerkrachten en 4 groepsondersteu-
ners (klassenassistenten).
De nieuwe leerkrachten krijgen
klassen van gemiddeld 20 tot 22
leerlingen. De Fontein heeft een
groepsverkleining doorgevoerd
(door van 10 naar 11 groepen te
gaan) waardoor meer aandacht
aan de kinderen kan worden gege
ven. 'Dat wordt financieel gesteund
door Kopwerk, anders was het niet
mogelijk geweest', aldus Koops. De
school heeft het aantal leerlingen
het afgelopen jaar zien afnemen,
maar minder snel dan vorig week
in een artikel in deze krant werd
gesteld. Het aantal kinderen is niet
één jaar van 260 naar 230 gedaald,
daar ging drie jaar overheen. Er
heeft over het algemeen een daling
plaats, omdat het aantal school
gaande kinderen op Texel aan het
afnemen is.
De Fontein kreeg vorige week te
horen dat de onderwijsinspectie de
school niet meer als 'zeer zwak'
bestempelt, omdat het beleid voor
rekenen, taal en lezen beter is uit
gewerkt. Het komend schooljaar is
op De Fontein nog een zogeheten
'speciaal arrangement' van kracht
waarbij de inspectie erop toeziet dat
de verbeteringen blijvend zijn. 'Maar
daar hebben we alle vertrouwen in',
aldus Koops.
De kinderen van de hoogste groe
pen van de Fontein hebben alle
maal nieuwe gezichten voor de
klas. De protestants-christelijke
basisschool in Den Burg heeft
een vrijwel volledig nieuw team
voor de bovenbouw.
De Fontein zag vorig schooljaar
vijf leerkrachten vertrekken en een
zesde gaat binnenkort met pensi
oen, waardoor in korte tijd opvol
gers moesten worden gevonden.
Het lukte de school een groep van
vijf twintigers in huis te halen. Op
één na komen ze van de overkant,
maar de meesten waren al actief op
het eiland.
Twee van hen. Floor Daemen en
Pepijn Kolthoff. werkten als vakan-
tiekracht op De Krim. Het afgelopen
schooljaar stonden ze tijdelijk op
de Lubertischool in De Koog voor
de klas. Zij maakten de overstap
naar De Fontein omdat ze daar een
volledige baan konden krijgen. 'We
hebben daarover gesproken met de
- Luberti', aldus directeur Gea Koops
"j van De Fontein, 'want zij raakten
toch twee krachten kwijt.'
i Merel van der Linde, Anoek van der
