hekel
aan ruzie
'Bruggenbouwer stuurde
aan op eensgezindheid'
Aimabele en amicale burgemeester had een
Vierde ringsteektitel De Graaf
I \n Memoriam
rhXhLSb COURANT
'In Venhuizen heb ik het de afge
lopen tien jaar echt naar mijn zin
gehad. Maar Texel is altijd onze
hartewens geweest', vertelde Jo
Engelvaart in de Texelse Cou
rant van 9 mei 1978, vlak nadat
bekend was geworden dat hij er
burgemeester werd. De nieuwe
burgervader was al meer dan 25
jaar lang een trouw gast op het
eiland en zei nog vóór zijn aan
treden dat hij er nooit meer zou
weggaan.
kunnen aantrekken', herinnert Harry
de Graaf, toenmalig hoofdredacteur
van de Texelse Courant, zich.
'Ook voor het personeel op het
gemeentehuis was hij gemakkelijk
benaderbaar. Van Sprenger, zijn
voorganger, bestond het beeld dat
die afstandelijk was. Dat viel erg
mee, maar daardoor leek het ver
schil met Engelvaart groot', zegt
zeggen dat hij een bruggenbou
wer was, die een hekel aan ruzie
had en probeerde contrasten te
overbruggen. Binnen het college
had hij een hekel aan minderheids
standpunten. Liever stuurde hij aan
op compromissen waarin iedereen
zich kon vinden.' Dat had soms ook
nadelen, vindt Nauta. 'Er werden
wel eens compromissen gesloten
waarover niemand echt tevreden
was. Dat was bestuurlijk niet altijd
even sterk. Zelf voerde ik liever een
werd weer vrijgelaten. Toen Engel
vaart op Dolle Dinsdag een NSB'er
uitlachte, schoot die uit woede een
pistool op hem leeg. Het liep goed
af, want de man was een slecht
schutter.
In 1952 werd Engelvaart secretaris
penningmeester van het hoogheem
raadschap Waterland. Vanaf 1958
combineerde hij die functie met het
raadslidmaatschap in Monnicken-
dam. Hij deed dat voor het plaatse-
VRIJDAG 22 AUGUSTUS 2008
Wout Stam, die als hoofd Algemene
Zaken, kabinetschef en plaatsver
vangend gemeentesecretaris zeven
jaar lang bijna dagelijks met Engel
vaart te maken had.
Jook Nauta, die van 1978 tot 1982
wethouder was, roemt naast Engel-
vaarts toegankelijkheid ook diens
niet-aflatende pogingen eensge
zindheid te kweken. 'Je kunt rustig
De details zijn na een kwart eeuw
wat vervaagd, maar iedereen die
hem als burgemeester goed heeft
gekend, roemt direct zijn vriendelijk
heid en toegankelijkheid. 'Meteen
nadat zijn aanstelling bekend was
geworden, ben ik naar Venhuizen
gegaan om hem te interviewen. Het
viel me op dat hij erg hartelijk en
amicaal was. Bijzonder in die tijd,
waarin de omgangsvormen nog een
stuk formeler waren en men elkaar
vooral met u aansprak. Later heb
ik hem menigmaal aangetroffen in
een trui. Voor de Oudejaarskrant
heb ik hem zo ook eens gefotogra
feerd. Dat leidde tot opmerkingen.
Mensen vonden dat hij voor de
foto wel even een overhemd had
n de honderdste verjaardag van de molen v.
stevige discussie, om na een afwe
ging van zakelijke argumenten tot
een besluit te komen. Maar het was
meer Engelvaarts stijl eensgezind
heid na te streven. Hij kon zich ook
mateloos ergeren aan ambtenaren
die hun eigen gang gingen.'
Zowel De Graaf als Nauta noemt de
schrik bij Engelvaart toen boze boe
ren een tank drijfmest tegen de gevel
van het gemeentehuis leegspoten
om hun ongenoegen over de dis
cussie over het landschapspark tot
uiting te brengen. De Graaf: 'Hij was
geschokt en heeft ter plekke gere
geld dat er een motie van afkeuring
werd ingediend. Die werd unaniem
gesteund, ook door raadsleden die
stiekem wel sympathie voor de boe
ren hadden.' Nauta noemt het een
'dieptepunt' in Engelvaarts carrière.
'Hij vond het heel erg, buitenpro
portioneel erg. Het frustreerde hem
vooral dat hij de situatie niet in de
hand had gehad, dat er niet door
middel van overleg tot een oplos
sing was gekomen.'
Johannis Adriaan Engelvaart werd
op 28 februari 1927 geboren in Oud
Vossemeer op het Zeeuwse eiland
Tholen. Zijn vader was kleermaker
annex gemeentebode, zijn moeder
de dochter van een keuterboer. Na
zijn schooltijd werd hij gemeen
teambtenaar in Stavenisse. Nadat
de Duitsers Tholen onder water
hadden gezet, evacueerde hij naar
familie in Monnickendam, waar hij
ook zijn latere vrouw ontmoette. Als
17-jarige raakte Engelvaart betrok
ken bij het verzet. Hij verrichtte koe-
rierswerk, pikte radio's van NSB'ers,
hielp onderduikers en werkte mee
aan sabotage-acties. In zijn ken
nismakingsinterview met de Texelse
Courant was hij bescheiden: 'Ik was
een snotneus en het stelde weinig
voor, dus schrijf daar maar niet
over.' De Duitsers vonden het ken
nelijk echter geen kinderspel, want
ze pakten hem op en onderwier
pen hem aan een verhoor. Vergeefs,
want de arrestant liet niets los en
lijke Gemeentebelangen. Na de his
torische Nacht van Schmelzer, toen
de Katholieke Volkspartij de samen
werking met de PvdA opzegde en
daarmee een einde aan het kabinet
Cals maakte, werd Engelvaart lid
van de PvdA. Tegelijkertijd bedank
te hij voor zijn raadslidmaatschap,
omdat hij dat als principieel en soli
dair zag. Later werd hij opnieuw
raadslid en direct ook wethouder,
de eerste van PvdA-signatuur in
het overwegend CHU stemmende
Monnickendam.
In 1968 werd Engelvaart burge
meester van drie gemeenten
tegelijk: Venhuizen, Wijdenes en
Schellinkhout. Een ongebruikelijke
situatie, maar op dat moment werd
al aan een fusie gewerkt, die twee
jaar later een feit werd. Dat ging
niet zonder slag of stoot. In de
eerste jaren van zijn bewind leidde
Engelvaart wekelijks een vergade
ring van de gemeenteraad en zelfs
drie keer per week een bijeenkomst
van het college. Later vertelde hij
toen al belangstelling te hebben
gehad voor het burgemeesterschap
op Texel. Hij had echter niet durven
solliciteren, omdat die functie als
een stuk zwaarder bekend stond. In
1978 voelde hij zich er wél rijp voor
en werd hij tot zijn grote geluk - en
dat van zijn vrouw - aangenomen.
In zijn nieuwe gemeente kreeg hij te
maken met enkele voor hem nieu
we facetten van het burgemeester
schap. Stam: 'Er was geregeld over
leg over de openbare orde. Een hot
item, dat was toen niet anders dan
nu. In de jaren,zestig was het soms
heel heftig, daarna een tijd wat
minder, maar aan het einde van de
jaren zeventig was er opnieuw nogal
wat geweld. In de zomer sprak hij
wekelijks met de politie over de
problemen in De Koog. Onder zijn
voorgangers was er natuurlijk ook
al contact, maar onder Engelvaart is
dat een vast gegeven geworden.'
Als andere verdiensten noemt hij
Engelvaarts inspanningen het
zelf was er ook kritiek. De Graaf:
'Vooral van de slachtoffers, die von
den dat de burgemeester te aardig
was geweest voor de Georgiërs.'
Ook Stam herinnert zich de afkeu
rende reacties: 'Maar je moet dat
ook zien in die tijd. Later zijn de
verhoudingen met de Georgiërs in
een ander daglicht komen te staan.
Engelvaart dacht dat hij er goed aan
deed. Zoals hij naar beste weten en
kunnen heeft bijgedragen aan de
ontwikkeling van Texel.'
Zoals hij al in zijn eerste interview
met de Texelse Courant had aan
gekondigd, is Engelvaart altijd op
Texel blijven wonen. Ook dat we:
bijzonder, want de burgemeester;
vóór en na hem stierven in he:
harnas of kozen na hun pensioe-
een andere woonplaats. Ook natte
hij in 1985 afscheid had genomer
vermaakte Engelvaart zich prima o;
het eiland. Veel tijd besteedde h'
aan zijn grootste hobby, het zeiler
Op de voorgrond trad hij niet mee
Ook dat paste bij zijn karakter. 'Als
je maar niet denkt dat ik ga zegge
hoe mijn opvolger het moet doer
daar ben ik principieel tegen', ver
kondigde hij bij zijn afscheid.
Joop Rommels
Op de wagen van mevrouw Stiggelbout-Witte, die de tweede prijs won bij het Concours Hippique van de Vrienden van het Paarde
1978.
karakteristieke Texelse landschap te
bewaren en het leggen van contac
ten met andere gemeenten en orga
nisaties, om van eikaars ervaringen
te leren. 'Onder hem is ook de func
tiewaardering op het gemeentehuis
ingevoerd. Je kunt rustig zeggen dat
hij de eerste aanzetten heeft gege-
geven tot de verdere professionali
sering van het ambtelijk apparaat.
Wat ook opviel, was dat de wet
houders meer verantwoordelijkheid
voor hun eigen portefeuille kregen.
In raadsvergaderingen was vroeger
soms alleen de burgemeester aan
het woord.'
In zijn afscheidsinterview in de
Texelse Courant van 27 augustus
1985 wees Engelvaart ook zelf op
het belang van een goede organi
satie op het gemeentehuis, evenals
op de toen nieuwe ontwikkeling
om het beleid vast te leggen in
nota's. 'Ze nemen een hoop werk
uit handen, want je hoeft alleen
nog maar beslissingen te nemen in
uitzonderingsvallen, verder ligt vast
wat er gebeuren moet. Bovendien
is de controlemogelijkheid voor de
burgers veel groter. Dat is goed, het
beleid wordt daardoor veel objec
tiever.'
Een veelbesproken hoogtepunt
was de door hem geleide reis met
tweehonderd Texelaars naar Geor
gië, waar contact werd gezocht en
gevonden met de oud-soldaten die
in april 1945 tegen hun Duitse supe
rieuren in opstand waren gekomen
en daarmee Texel hadden meege
sleept in een bloedige oorlog. Net
als de deelnemers was Engelvaart
erg enthousiast, maar op het eiland
Tijdens de demonstratie van Texelaars voor een goedkoop TESO-jaarabonnement op:
juli 1980 wordt burgemeester Engelvaart geïnterviewd door een radioverslaggever nr
de TROS.
Amy Groenewegen en José de
Graaf zijn zaterdag Texels kam
pioen ringsteken geworden. De
dames, die gedeeld eerste ston
den, verzaakten niet in het cen
trum van Den Burg door alle rin
gen raak te steken.
Voor De Graaf is het de vierde keer
op rij dat ze het kampioenschap
pakt. Eerder deed ze dat met Anna
Sprenkeling en Joyce Groenewe
gen. Voor Amy Groenewegen is het
de eerste keer.
Het was een spannende finale,
omdat de vijf hoogst geklasseer
de aanspanningen dicht bij elkaar
stonden. Betty en Tamara Kingma,
vooraf ook gedeeld eerste, werden
uiteindelijk tweede. De derde plaats
was voor Eva Witte en Elles Bous-
ma. Omdat zij na de drie reguliere
ronden gelijk stonden met Betty en
Tamara Kingma moest een barrage
(extra ronde) uitsluitsel geven. Frits
Agter overhandigde De Graaf en
Groenewegen de Jan Agter Bokaal,
vernoemd naar zijn vader.
De finale werd gehouden op een
deel van de Groeneplaats en in de
Parkstraat. Dat laatste was voor
het eerst. De organisatie had het
parcours verlegd, omdat sommige
wagens bij het oude parcours over
de Zwaanstraat en de Groeneplaats
moeite hadden met een keerpunt.
Het steekspel, waar zestien fraai
opgetuigde wagens aan meededen,
trok de nodige belangstelling. Zowel
in de Parkstraat als op de Groene
plaats stond veel publiek, waaron
der veel toeristen Een jaar geleden
viel de opkomst nog tegen, maar
toen was het evenement in verband
met de TESO-feesten een week
uitgesteld, waardoor veel toeristen
al weg waren.
De dagprijs ging ook naar Groene
wegen en De Graaf. De familie King
ma werd tweede, Witte en Bousma
derde. De prijs voor het schoonste
geheel was voor de jarige Frans
Bakker die met vier paarden door
het centrum reed. Op de wagen
zaten, uitgedost in stijlvolle kledij,
zijn kinderen.
Publiek was onder de indruk van
Mania Hartmann en Audrey Kou-
wenhoven van wie drie beagles
voor en achter op de wagen zaten.
Veel aandacht ging eveneens naar
de boerenwagen van Marieke van
Liere en Linda Koolhof met kinderen
die juichten bij elke ring die gesto
ken werd.
De competitie telde dit jaar 21 deel
nemende aanspanningen. De win
naars worden zondag om 16.00 uur
in manege Akenburg gehuldigd.
Amy Groenewegen en José de Graaf werden Texels kampioen ringsteken.
(Foto Jaroan van HatturmBe&dbank Ta
Capoeira
In de aanbouw van sporthal Ons
Genoegen in Den Burg wordt
woensdag de training capoeira
hervat, verzorgd door Menno Sie-
binga. Capoeira is een kruising tus
sen dans en vechtsport en vindt
z'n oorsprong bij de negerslaven in
Brazilië, ledereen vanaf 5 jaar kan
meedoen. Siebinga's jongste pupil
is zeven, de oudste zestig. De les
sen duren van 16.00 tot 17.30 uur.
Deelname kost €60,- per kwartaal.
Het is mogelijk vrijblijvend aan een
(kennismakings)les mee te doen.
Informatie via tel. 315331.
Van der Zwaag
vangt meeste vis
Map van der Zwaag heeft zater
dagavond de derde bootviswed
strijd van de watersportvereni
ging gewonnen. In drie uur tijd
wist hij elf vissen met een totale
lengte van 235 centimeter te
vangen. Er deden zeven boot
jes met dertien vissers mee, die
hun geluk beproefden tussen de
steentjes bij het gemaal van de
Prins Hendrikpolder.
Zes verschillende soorten vis wer
den verschalkt: bot, knorhaan, tor
ntjes, zeebaars, makreel en steen-
bulk. Het betrof in totaal 43 vissen
met een lengte van 1604 centime
ter. Van der Zwaag had veruit het
meeste succes. Achter hem legde
Nico Tessel met acht vissen (169
centimeter) beslag op de tweede
plaats. Jeroen Rouwenhorst werd
met vier vissen (118 centimeter)
derde.
De vierde en laatste bootviswed
strijd van deze zomer wordt zater
dag 6 september gehouden. De
deelnemers varen om 13.30 uur de
haven uit en vissen tot 17.00 uur.
Aansluitend wordt in clubhuis De
Kajuit de Jan Snelbokaal uitgereikt
en is er tijd voor een hapje en een
drankje. Wie mee wil varen en vis
sen en in het bezit van een boot
is, wordt verzocht contact op te
nemen met Map van der Zwaag.
tel. 06-23680101.
Fairplaymethode
voor De Mareis
Basketbalvereniging De Mareis
speelt vanaf komend seizoen
volgens de fairplaymethode. Ver
enigingen die zich hierin kunnen
vinden, ondertekenen een docu
ment van de NBB (Nederland
se Basketbalbond) waarmee ze
aangeven elkaar voor, tijdens en
na de wedstrijd met respect te
behandelen.
Tijdens de afgelopen competitie
maakte De Mareis enkele verve
lende incidenten mee, zodat het
aansluiten bij de fairplaymethode
een logische stap lijkt.
De vereniging, die met drie teams
deelneemt aan de competitie,
begint dinsdag 26 augustus weer
met de trainingen. Deze worden
gegeven door Nico Waerts en Ruu:
Verstraaten.
De jeugd van 10 tot en met 14 trair
van 18.30 tot 19.30 uur, de ouder:
jeugd (tot en met 16 jaar) van 19.31
tot 20.30 uur. De heren trainen var
20.30 tot 21.45 uur. Het wedstrijd-
seizoen begint in de derde wee-
van september. Meer informatie 6
te vinden op www.demarels.nl.
Dartcompetitie
Inschrijven voor de competitie van
de Texelse Dart Organisatie (TDO)
kan tot vrijdag 29 augustus 20.00
uur. Teams dienen uit minimaal voer
spelers te bestaan, maar nieuwe
darters kunnen zich ook individueel
inschrijven. Inschrijfformulieren zijn
te vinden op www.texeldarts.nl en
kunnen worden ingeleverd bij René
Koopman, Hollewal 41Den Burg.
Kampioenschap
catamaranvaren
Bij de Cocksdorper zeilvereniging
CKZ wordt komend weekend het
Texels kampioenschap catama
ranzeilen gehouden.
Deelnemers verzamelen zich zater
dag om 10.30 uur bij het clubhuis
bij paal 33 waar, na de briefing, om
11.30 uur de eerste manche van
start gaat.
Om mee te dingen naar het kampi
oenschap moeten ten minste vier
manches worden uitgevaren. Deel
name kost €5,- per dag (inclusief
lunch), deelname aan de barbecue
op zaterdag kost €15,-. Zondag
begint de briefing om 10.00 uur.
Kampioenschap
catamaranzeilen
Bij paal 33 wordt dit weekend het
open Texels kampioenschap cata
maranzeilen gehouden. De wed
strijden starten zaterdag en zondag
om 10.00 uur. Titelverdediger is Dirk
Pool die twee jaar geleden met zijn
zoon Albert Texels kampioen werd.
Eilandcompetitie
volleybal
Bijna veertig teams beginnen per
2 september weer aan de Rand
stad eilandcompetitie volleybal.
Zij gaan met elkaar de strijd aan
in de klassen dames, heren en
gemengd.
Nieuwe teams, maar ook begin
nende en minder ervaren volley
ballers, kunnen zich nog tot 26
augustus opgeven via e-mailadres
eilandcompetitie@tevoko.nl. Ook
teams die nog spelers te kort komen
en nieuwe spelers die nog geen
team hebben, kunnen zich aanmel
den. De organiserende Tevoko li
dan proberen spelers en de teams
met elkaar in contact te brengen.
Het speelprogramma is binnenkort
te vinden via www.tevoko.nl. Ook
uitslagen en standen worden
deze site gepubliceerd. Daarnaas!
zijn zij wekelijks in deze krant te
vinden.
Beschermd
De recreatie is een belangrijke bron
van inkomsten voor Texel. Daar
voor zijn honderden bungalows
gebouwd, soms op plaatsen waar
landschapsschoon is opgeofferd
aan het toerisme. De mogelijkhe
den zijn nu bijna uitgeput. Aan de
Rozendijk, waar voor de Tweede
Wereldoorlog nog een bouwstop
van kracht was, is het zicht op de
bosrand ingrijpend veranderd. Met
name tussen de Bakkenweg en de
Fonteinsweg is op basis van twee
woonhuizen uitbreiding op uitbrei
ding gebouwd en een park ontstaan
van minstens tien recreatie-eenhe
den.
Nu wacht ons aan de Westerweg
op korte afstand van het Torenhuis
een nieuwe verrassing. Waar enkele
jaren terug naast het onder monu
mentenzorg staande Torenhuis tij
delijk een vierkant stond, is toen
gelukkig geen tweede schapenboet
met roodwitte luiken gebouwd. Maar
blijkbaar gaat het nu het gezegde
de aanhouder wint in vervulling. De
fundenng voor een flinke schuur
\\Lit ik zeggen
is gestort, de profielen gesteld,
gebikte rode stenen staan klaa'
Wie stopt deze op handen zijnde
misstap?
Vervolgen we onze tocht ove1
de Westerweg naar Den Hoorn
(beschermd dorpsgezicht), dan
wordt het uitzicht vlak voor
dorp rechts van de weg al gehin
derd door een verzameling van wel
vijftien enorme houten schuren,
die sterke gelijkenis vertonen me'
een failliete Russische collectieve
boerderij, terwijl links van de wee
enige jaren geleden nog een grote
landbouwschuur verrees, nu doe'
veel rommel omringd, waartegen
de gemeente - net als in de hui
dige situatie van het Torenhuis - met
heeft kunnen optreden.
Wie stopt deze onstuitbare bestuu'-
lijke vergissing in de gemeentel#
politiek?
Michel Binsberger
Den Burc
