'Dé kans in de
uniciteit van Texel'
Bewogen jaar voor wethouder Peter Bakker
'Achter de geraniums kan
ik schade niet beperken'
Ronald Bleeker (Rabobank) over economie:
Veel belangstelling
voor energie
'Jaarlijks
miljoenen
naar de
overkant'
TEXELSE J CouRANT
Jarig schapenstamboek
houdt winterkeuring
DINSDAG 6 JANUARI 2009
'2008 was niet het plezierigste jaar uit mijn politieke loopbaan.
Aan het woord is wethouder Peter Bakker. Verantwoordelijk
voor de gemeentelijke financiën 'overkwam' hem het ergst
denkbare: €8 miljoen raakte zoek. Hij kwam zwaar onder vuur
te liggen, maar bleef op zijn post. We kijken terug en blikken
vooruit.
ben geschoten. En als je het analy
seert, dan moet je dat ook gewoon
constateren. Over de schuldvraag
heb ik een andere visie dan de WD.
Die partij weet de onvrede uit de
burgerij wel te verwoorden. Per
soonlijk word ik er niet negatief op
aangesproken. Mensen steken me
wel een hart onder de riem Wat erg
dat het jou is overkomen. Zo voelt
het ook.'
Texel probeert het geld samen met
de andere gedupeerde overheden
terug te halen. Hoe realistische is
dat?
'Landsbanki heeft geld uitstaan.
Daar proberen we claims op te
leggen. Ik heb goede hoop dat
er geld terugkomt. Niet alles, wel
een belangrijk deel. Wel voel ik me
in de steek gelaten door minister
Bos, die ons dat probeert te belem-
Heb je overwogen om ermee te
stoppen?
'Moet ik doorgaan of niet? Die vraag
heb ik mezelf natuurlijk gesteld. Het
was een serieuze optie geweest om
te stoppen en - eerlijk is eerlijk - in
deze situatie was het best aantrek
kelijk geweest. De deur achter me
dichttrekken en laat ze het maar
uitzoeken. Als ze mij niet willen,
dan ga ik wel. Er zijn twee moties
over tafel gegaan, eentje van afkeu
ring en eentje van treurnis. Maar
de meerderheid bleef mij steunen.
Opstappen is mij te makkelijk.'
Als het fout gaat in de politiek, dan
is het toch gebruikelijk dat bestuur
ders hun politieke verantwoordelijk
heid nemen.
'Die verantwoordelijkheid neem ik
ook. Niet door op te stappen, maar
door er alles aan te doen om de
schade zo beperkt mogelijk te hou
den. Als ik thuis achter de gerani
ums ga zitten, dan kan ik dat niet.
En het is maar de vraag of een
ander bereid zou zijn het over te
nemen, want zo'n leuk dossier is
het niet.'
Wordt je er op straat op aangespro
ken?
'Landsbanki loopt als een rode
draad door de politiek, ook door
de burgerij. Ik kan me de heftige
reacties wel voorstellen. €8 miljoen,
dat is nogal wat. Het gaat je voor
stellingsvermogen te boven. Maar
ik heb niet het gevoel dat ik tekort
Criticasters lijken te vergeten dat dit
raadhuis door het uiterlijk en de plek
al dertig jaar wordt verfoeid. We
zijn als werkgever verantwoordelijk
voor een goede huisvesting van
mensen. En een gemeentehuis mag
representatief zijn, het is immers het
huis van de gemeente. Herhuisves
ting van de ambtenaren hangt ook
samen met versterking en opknap
pen van het dorpscentrum.'
Maar is het niet de kortste klap om
die €8 miljoen boven tafel te krij
gen?
'Financieren van onroerend goed
gaat anders in zijn werk als het huis
houdboekje van een burger. Als die
de onderkant van zijn portemonnee
ziet, dan is die leeg. Bij een overheid
moet je dieper duiken in de finan
ciële mogelijkheden. Bovendien is
het niet zo dat in dit stadium alle
besluiten nog mogelijk zijn. Wij den
ken dat het nieuwe gemeentehuis
mogelijk is, zonder de burgers extra
te belasten. Onze vermogenspositie
is stevig genoeg om dit op te los
sen.'
Als het om duurzaamheid gaat, waar
ben je trots op?
'De hoeveelheid zonnepanelen en
zonneboilers op het eiland. En de
sumwing, waarmee dertig pro
cent energie en het milieu wordt
gespaard. Dat wordt hier bedacht.
Gewoon door mensen die naden
ken over hun werk. Hoe we de
kritiek die we als vissers krijgen,
kunnen omzetten in praktische doe
len. Voor mij het summum van duur
zaamheid. Innovatie komt niet bij
oliemaatschappijen vandaan.'
Duurzaamheid leeft volop. Wat doet
de gemeente op dat gebied?
'De overheid heeft gezegd dat elke
gemeente in 2020 voor 50 pro
cent duurzaam moet zijn. Texel wil
voorloper zijn. Om die ambities te
verwezenlijken, moeten we naar
onze omgeving kijken wat er moge
lijk is: zon. water en windkracht.
Grote windmolens passen niet in
het landschap, maar zonne-ener-
gie en waterkracht wel. Ook met
afval kunnen we energie opwekken
en met geothermie, warme uit de
aarde. Er zijn belemmeringen, zoals
meren. En door Nout Wellink van
de Nederlandsche Bank. Die heeft
toegestaan dat Landsbanki hier een
half miljard mocht ophalen, uitein
delijk twee miljard binnenhaalde en
daarna een lange neus trok. Wij zijn
voor informatie aangewezen op de
Nederlandsche Bank. Als je die al
niet meer kunt vertrouwen...'
Er klinken verwijten over prestigeob
jecten en grootheidswaanzin van de
gemeente.
'Waarom? We doen wat de Texelse
samenleving nodig vindt. De brand
weer en ambulances zitten nu op
een achterafje. Als je die concen
treert, helpen we Texel vooruit. Dan
is het logisch dat je daar ook de
politie, huisartsen en andere hel
perverleners onder brengt. Dat is
niet prestigieus, maar praktisch en
toekomstgericht. Datzelfde geldt
voor de OSG. We hebben geke
ken naar de leerlingen en naar de
onderwijsbehoefte. Daar hebben
we ons op gericht en er middelen
bijgezocht. Dan het gemeentehuis.
En straks de OZB omhoog?
'Eén procent verhoging levert
€13.000,- op. Daar kun je geen
gemeentehuis mee financieren. De
OZB is hier zó laag, dat is geen
afdoende financieringsmiddel. Voor
welke investering dan ook. Boven
dien: op Texel zit het idee om de
OZB laag te houden diep ingebak
ken, zo'n voorstel wordt voor de
deur al afgeschoten.'
Is het nog leuk om wethouder te
zijn?
'Er zijn voldoende andere dossiers
die wel leuk zijn. Zoals het Toeris
tisch Investeringsfonds. Dat komt
hier vandaan. Het is goed voor
Texel. Er is wel wat discussie over
de manier van heffing, maar wordt
breed gedragen. Ook duurzaamheid
is leuk. Daar is bijvoorbeeld Texel
Energie uit voortgekomen. Die heeft
zijn eerste jaarvergadering gehad
en veel aandeelhouders. Een teken
dat het wordt gedragen door de
bevolking.'
de PKB Waddenzee. Hierover is
gesproken met minister Cramer en
de eerste belemmeringen voor een
getijdecentrale zijn weggenomen.
We moeten ook naar onze eigen
beleid voor ruimtelijke ordening kij
ken. Naast een watertoets, zou je
daar ook een energietoets in moe
ten opnemen.'
Rendeert duurzame energie?
'Het is nog geen uitontwikkelde
techniek. De huidige zonnecollec
toren zijn bijvoorbeeld erg zwaar.
Maar je hebt tegenwoordig ook flin
terdun folie met zonnecellen. Daar
mee zouden we bijvoorbeeld het
zuidwestelijk gelegen dak van het
PHH kunnen bedekken. Maar ook
boerenschuren.'
Biedt duurzaamheid kansen voor
ondernemers?
'Absoluut. Bijvoorbeeld in de bouw.
Investeren in duurzaamheid loont.
Er zijn met bouwtechnieken enorme
energiebesparingen te behalen en
dan heb ik het niet eens over instal
laties en lichtinval.'
Maar de Texelse energiewoning
kwam met van de grond.
'Als je pioniert, moet je ook accep
teren dat zaken met lukken. Maar
er is bij het Waddenfonds een aan
vraag gedaan voor acht nulenergie-
woningen in Den Hoorn, We kunnen
al energieneutraal bouwen en zelfs
energieplus, een woning die energie
opwekt. Duurzaam bouwen staat
aan het begin van een ontwikke
ling. We moeten mensen blijvend
enthousiast maken. Hiervoor is nu
en dan resultaat nodig.'
Hoe moet het verder met stichting
Duurzaam Texel?
'Het is opgezet als denktank en
daar zijn mooie dingen uit voort
gekomen. Nu moeten de ideeën
worden omgezet in realiteit. Hier
ligt een belangrijke taak voor de
stichting en voor de gemeente. Hoe
krijgen we mensen enthousiast om
ermee aan het werk te gaan?"
Het je het idee dat je boodschap
overkomt?
'Als je moet opboksen tegen €8
miljoen die weg is en een nieuw
gemeentehuis, dat word ik wel eens
in de verdediging gedrukt. De raad
en de media zijn mijn podium. Als
het met goed is overgekomen, is dat
jammer. Ik ga niet elke maandag op
de markt staan om de boodschap
te verkondigen. Ik ga door op de
ingeslagen weg, omdat ik ervan
overtuigd ben dat dat de juiste is.'
Erger je wel eens aan reacties, bij
voorbeeld op websites?
'Er is veel gebeurd in het afgelo
pen jaar. Mensen worden er door
geraakt en hebben behoefte er op
te reageren. Er is nog nooit zoveel
gebruik gemaakt van podia, media
of websites. Elk commentaar is
acceptabel. Maar weet wel waar
over je praat. Daar ontbreekt het
wel eens aan. Niet alles dat je op
een verjaardag hoort is waar en
ook een krant is niet volledig. Dat
kan ook niet, want dan zouden de
artikelen zo lang worden dat nie
mand ze meer leest. Maar als je zó
uitgebreid je mening wilt ventileren
via sites, neem dan ook een abon
nement op de raadsstukken. Want
wat ik zeg, staat allemaal in die
stukken. Ik bedenk het niet zelf en
ben geen goeroe.'
Gerard Timmerman
Manege Akenburg biedt zaterdag
10 januari onderdak aan de twaalf
de winterkeuring van het Texels
Schapenstamboek in Noord-
Holland, dat in 2009 een eeuw
bestaat. Zestien fokkers hebben
hun deelname toegezegd.
Keurmeesters Jakko Bregman en
Jacob Wijnker wordt gevraagd hun
oordeel uit te spreken over 75 scha
pen. De dieren worden verdeeld over
zeven rubrieken: rammen geboren
tot en met 2006, rammen geboren
in 2007, ramlammeren, ramlamme-
ren met een hoge fokwaardeschat
ting voor vruchtbaarheid (>112),
2008 was het jaar dat de economie tot stilstand kwam, het
jaar dat banken die als onaantastbaar en onschendbaar
bekend stonden omvielen of met staatsgeld in leven moesten
worden gehouden. 'Een bizar jaar', omschrijft Ronald Blee
ker, directievoorzitter van Rabobank Noord-Holland Noord,
marktleider op Texel. We vroegen hem naar zijn kijk op de
Texelse economie.
Hoe heeft de Texelse economie het
gedaan in 2008?
In procenten uitgedrukt ietsje minder
dan in 2007.
Welke sectoren hebben het beter
gedaan, welke minder?
De visserij kampte tot en met augustus,
september, toen voor Noordzeeolie
nog 145 dollar per vat moest worden
betaald, met hoge brandstofpnjzen.
Nu is de olie gezakt naar 41 dollar en
dat geeft de sector enige lucht. Helaas
staan ook de pnjzen van tong en schol
onder druk en er is op Urk zelfs een
verwerker failliet. Positief is dat er een
sanenngsronde achter de rug is en er
wordt geïnnoveerd. In de melkveesec
tor zijn de prijzen wat gedaald. Of dat
met de kredietcrisis te maken heeft,
is moeilijk te zeggen. De kaasexport
is wel gedaald, doordat exportlanden
minder afnemen. Dat heeft effecten
Zijn er verschillen tussen de bedrijven
en hoe komt dat?
'Verschillen zijn er zeker en dat heeft
hoofdzakelijk met ondernemersschap
te maken. Ik ken ondernemers die
een noodscenario klaar hebben voor
als het tien of twintig procent minder
wordt. Wat betekent dat voor hun kos
tenpatroon, waar moeten ze snijden?
Het is goed om je daar vooraf bewust
van te zijn.'
Hoe doen particulieren het?
'Particulieren sparen absoluut meer,
maar zijn niet massaal uit beleggin
gen gestapt. Het aandeel dat ze in
beleggingen hebben geïnvesteerd,
is relatief gezien wel verminderd. De
beurs is in een jaar tijd in waarde
immers gehalveerd. Geld dat over is,
steken particulieren nu. in liquiditeiten.
In hoeverre men nu meer spaart dan
voorheen, is moeilijk te zeggen. Bij de
paardrijden, waterrecreatie, excursies,
prachtige fietsroutes en noem maar
op. Maar dat aspect blijft in de promo
tie wat onderbelicht. Ik denk dat we
Texel als doe-eiland nog beter in de
markt moeten zetten.'
Moeten we investeren in duurzaam
heid en hoe?
'Dat is een open deur. We leven niet
alleen voor nu, datgene wat je doet
is ook voor de generaties na ons. We
moeten het hier netjes achterlaten
voor-de volgende. Als bank brengen
we dat in de praktijk door gebruik van
groene stroom, zelfs voor de geld
automaat, zonnepanelen, aardwarmte
en noem maar op. Maatschappelijk
verantwoord ondernemen staat bij
ons hoog in het vaandel. Bij iedere
kredietaanvraag vragen we aan de
ondernemer: Wat doet u? Hoe gaat u
om met het personeel? Wel materiaal
ooilammeren, ooilammeren met
een hoge fokwaardeschatting voor
vruchtbaarheid en een jeugdrubriek.
Ook de toeschouwers mogen mee-
jureren en de publiekskampioen
aanwijzen Zij maken daarbij kans
een prijs te winnen. Tevens wordt
een verloting gehouden. Hoofdprijs
is een ooilam uit de stal van Loek
van Vliet.
De keuring begint om 13.00 uur.
Rond 15.30 uur is er een korte
pauze, waarna de trekking van de
verloting wordt gehouden en de
kampioenskeuring begint. Het eve
nement zal rond 16.30 uur zijn afge
lopen.
op de prijsvorming. De akkerbouw
kampt met ziekte in de pootaardap-
pels (Y-virus, waardoor veel partijen
in een lagere klasse zijn gekomen).
Afnemers in het Midden-Oosten en
Afrika hebben minder geld en bestel
len minder pootaardappels. In de toe
ristische sector is de bedbezetting
gemiddeld op niveau gebleven. Van
grotere bedrijven hoor ik dat de bezet
ting redelijk goed is. Toeristen zijn wel
geneigd minder geld uit te geven, dus
ook in de horeca. In het midden- en
kleinbedrijf is wat uitbreiding geweest.
Daarom is het goed dat de gemeente
met een nieuw distributie planologisch
onderzoek komt (DPO), om te kij
ken of het aantal vierkante meters
al dan niet kan worden uitgebreid.
Voordeel van Texel is ten opzichte
van andere gebieden dat de ontwik
keling van winkelketens hier redelijk
beperkt is gebleven. Dat maakt Texel
aantrekkelijker als winkelgebied. Want
je gaat niet naar Texel om de twaalfde
C&A te zien. Maar mensen vinden
het wel leuk om door bijvoorbeeld de
zaak van Mantje te struinen en andere
winkels te ontdekken die ze thuis met
hebben.'
Rabobank hebben we veel aanwas
van spaargeld. Het aantal hypotheken
bleef tot halverwege 2008 op niveau,
maar is de laatste vier maanden fors
verminderd. In november is het aantal
hypotheken in het hele werkgebied,
dus niet alleen die bij de Rabobank
zijn afgesloten, met twintig procent
gedaald.'
Waar liggen voor Texelse ondernemers
de kansen en bedreigingen?
'De kans ligt in de uniciteit van het
eiland. "Dichtbij en toch heel anders."
En de bedreiging is dat de verhouding
prijskwaliteit uit de pas gaat lopen.
Dat laatste geldt voor elke periode van
tegenspoed, want dan kijken mensen
extra kritisch naar de kosten. Het
geheugen van de consument is ster
ker dan menigeen denkt en slechte
ervaringen worden vaker rondverteld
dan goede. Een enorme kans is de
gnjze massa, die door de demografi
sche ontwikkeling verder zal groeien.
Het is een markt waar Texel zich meer
op kan richten. Kansen zijn ook de
slechtweervoorzieningen, zoals brood
bakken, bier brouwen en andere doe-
dingen. Op Texel is het aanbod aan
activiteiten enorm. Parachutespnngen,
Brendan de Graaf in actie als directeur van TexelEnergie tijdens de eerste algemene
ledenvergadering.
gebruik u? Wat doet u met het restma-
tenaal? Zaken die bij ons in het proces
zijn ingebakken.'
Wat brengt 2009 en wat adviseert u
ondernemers?
'Bij particulieren voorzie ik enige voor
zichtigheid. Ze zullen wat meer spa
ren. Wat minder verre en lange reizen
maken, men zoekt het wat dichter
bij huis. Dat kan positief uitpakken
voor Texel, mits we dat stukje uniciteit
behouden en prijs en kwaliteit in even
wicht blijven.
Denk na over noodscenario's, blijf bij,
doe investeringen die nodig zijn en
hou de liquiditeit op peil.'
Hoe beleefde u 2008 als directeur van
Rabobank NHN?
'Een bizar jaar.- Ook een jaar waarin
we enorm zijn gegroeid. De krediet-
cnsis heeft daar een rol in gespeeld.
Maar zeker ook het feit dat mensen
vertrouwen hebben in de Rabobank,
ons beleid en in de mensen die bij ons
werken. Bekende gezichten, Texelaars
die ze al zo lang kennen. Daar ben ik
trots op.'
Gerard Timmerman
Energie stond in 2008 ruim in de
belangstelling. De meeste aan
dacht ging uit naar TexelEnergie,
dat in april startte met de levering
van groene elektriciteit en sinds
november ook duurzaam gas op
de markt brengt.
Nee, hij zit gelukkig niet alleen maar
achter zijn bureau sinds hij direc
teur van TexelEnergie is geworden,
zegt Brendan de Graaf lachend. Hij
had daar even zorg over toen hij in
augustus de functie aanvaardde,
maar is sindsdien vaak genoeg op
pad geweest. Met gedrevenheid
leidt hij de coöperatie die hij in
2007 mee opnchtte en waarvan
hij dnekwart jaar commissaris was,
totdat hij werd gevraagd de positie
van George van Overbeeke over te
nemen. Die startte eind januari als
eerste directeur, maar in augustus
besloten hij en TexelEnergie dat het
beter was weer uit elkaar te gaan.
2008 was een enerverend eerste
jaar voor de coö
peratie. Er werd
een kantoor
betrokken bij
de Rabobank in
Den Burg, eind
februari werden
officieel de eer
ste aandelen uit
gegeven, er was
de vroege direc
tiewisseling en in
het najaar werd
de eerste alge
mene ledenver
gadering gehou
den. Een van de laatste wapenfeiten
was de levering van gas via duurza
me leverancier Greenchoiche Dat
loopt goed volgens De Graaf. 'We
krijgen veel aanvragen van mensen
die willen overstappen. Ook de aan
vragen voor stroom zitten in de lift,
nadat we op ledenvergadering de
leden hadden opgroepen ambas
sadeur van TexelEnergie te zijn en
nieuwe leden te werven.'
Het aantal leden staat rond de 1700.
Er zijn ruim vierduizend aandelen
verkocht en een paar honderd in
bestelling. De meeste afnemers zijn
zakelijk gebruikers, gevolgd door
particulieren. TexelEnergie leverde
afgelopen jaar voor ongeveer 2.5
miljoen kilowattuur aan stroom. Een
goed beeld is volgens De Graaf nog
met te geven, omdat het eerste jaar
van levering nog niet rond is en naar
verwachting rond deze periode de
echte groei doorzet.
De Graaf laat intussen geen gele
genheid onbenut te pleiten voor het
behoud van inkomsten uit stroom
op Texel. 'We hebben er allemaal
moeite mee als een groot bouwpro
ject naar een overkantse in plaats
van een Texelse aannemer gaat,
maar voor gas en elektriciteit geven
we met elkaar miljoenen uit die
zo naar de overkant gaan En dat
doen we jaar in, jaar uit. Moet je
eens zien wat voor mogelijkheden
je schept als je een deel daarvan op
het eiland weet te houden en hier
investeert.' Tijdens de aandeelhou
dersvergadering werd meegedeeld
dat het eerste jaar nog geen winst
is gemaakt, maar naar verwachting
zijn er over dne jaar meer inkom
sten dan uitgaven en zijn na vijf jaar
de aanloopkosten teruggewonnen.
Voor 2009 wordt het vizier onder
meer gericht op het verder verho
gen van het aantal afnemers en
de afzet. 'Dat heeft de hoogste
prioriteit.' Er wordt meegewerkt aan
de getijdencentrale die in het Mars
diep mag komen en de coöperatie
is betrokken bij de plannen voor
boringen naar warm water onder
het eiland waarvoor de provincie
bereid is vier miljoen op tafel te leg
gen. Volgens De Graaf is het zinvol
na te denken of het warme water
kan worden gekoppeld aan een
districtheatmg. Dat is een systeem
waarbij warm water in een stelsel
langs een groep
huizen wordt
geleid, zodat die
met de warmte
van het water
kunnen worden
verwarmd. 'Dat
zijn zaken waar
je aan moet den
ken bij nieuw
bouw. Het kabi
net heeft er ook
subsidie voor
beschikbaar.'
Rekening
De administratie wordt momen
teel aangepast om afnemers vanaf
volgend jaar één rekening te kun
nen sturen waarop zowel elektri-
citeits-, gas- als netwerkkosten
vermeld worden. 'Dat is nieuw en
kan klanten veel werk in de admi
nistratie besparen als zij bijvoor
beeld meerdere huisjes hebben.
Dan kun je meerdere adressen
op één factuur laten zetten.' Tij
dens de ledenvergadering wordt
gevraagd naar dergelijke rekenin
gen. De coöperatie bekijkt ook op
welke wijze voorzieningen voor de
leden op goedkope wijze kunnen
worden ingekocht. Zonne-energie
staat eveneens op het programma,
alleen is dat momenteel niet renda
bel te krijgen door het ontbreken
van financiële tegemoetkomingen
die de overheid een paar jaar gele
den nog wel verstrekte. 'En verder
blijven we ernaar streven vragen
snel te beantwoorden. Toen ik zelf
nog ondernemer was, vond ik dat
ook altijd prettig.' Dat TexelEnergie
Texels van karakter is, is overigens
ook te merken aan het ophalen
van de aandelen. 'Er liggen hier
nog stapels die opgehaald moeten
worden. Maar geregeld komt er
wel iemand om dat alsnog te doen.
Het is wel handig als dat zo gaat,
dan hebben we meteen de tijd een
praatje te maken.'
