Dijk polder Het Noorden
tijdelijk doorgebroken
'Elke woensdagavond is nu zeepmaakavond'
Tamara Zijm gebruikt
afval uit vaders slagerij
Druk op bestrijding
rampen Waddenzee
Politiek verheugd over zelfstandigheid
Krant lezen tijdens eten
Oude films duren nooit te lang
TEXELSE J COURANT
Claire Smits miste de boot
Veldwerkcentrum De Slinger
de zaaltjes
zondag oude Texelse films werden vertoond.
DINSDAG 17 MAART 2009
Wat begon als een eenvoudige
opdracht voor school, resulteerde
in een nieuw en duurzaam pro
duct, dat ook commercieel wel
eens een succes kon worden: de
van lamsvet gemaakte zeep van
HAVO-scholiere Tamara Zijm.
Ze had geen idee waar ze aan
begon, toen ze in juni voor haar
eindexamen de opdracht kreeg een
profielwerkstuk te maken en haar
vader. Hans Zijm van slagerij Goën-
ga, voorstelde te onderzoeken wat
er van lamsvet kan worden gemaakt.
Het vlees van een lam wordt in toe
nemende mate gegeten, de wol
wordt gebruikt voor luxe kleding en
de vulling van dekbedden, maar vet
is een afvalproduct, dat na de slacht
zo snel mogelijk wordt weggegooid.
Speurwerk op internet leerde de
18-jange Zijm dat van dierlijk vet
biobrandstof kan worden gemaakt.
'Maar dat mag je zelf niet doen,
zodat ik er voor mijn werkstuk niets
mee kon. Ik kwam ook cosmetische
mogelijkheden tegen, vooral met
zeep, en dat vond ik interessant.'
Veel méér werd haar niet duide
lijk, of het moest zijn dat er nogal
krampachtig met lamsvet wordt
omgegaan 'In Nederland, zelfs in
heel Europa, is er geen fabriek meer
die met dierlijk vet werkt, ledereen
is bang voor acties van dierenacti
visten. Dat is eigenlijk gek, want het
is een heel duurzaam project. Een
lammetje wordt niet voor z'n vet
geslacht.'
Om toch wat meer over de produc
tie te weten te komen, stak ze haar
licht op bij ambachtscentrum De
Bonte Belevenis, waar op beschei
den schaal zeep wordt gemaakt-
Advies kreeg ze ook van Joost de
Wit van Speciality Oils in De Waal
en van dorpsgenoot en NlOZ'er
Theo Hillebrand, die haar meer kon
vertellen over het chemisch proces.
'En ik ben ook bij Willem Kikkert
geweest. Die vertelde hoe ze vroe
ger zeep maakten Dat gebeurde
nog gewoon op de boerderij, nadat
het kadaver was verbrand.' Veel
hulp kreeg ze ten slotte van Mare
van Rijsselberghe, de grote man
achter veel nieuwe producten van
Texel en het waddengebied, die
goede mogelijkheden zag en bij een
gespecialiseerd bedrijf een kruidex-
tract liet ontwikkelen, gebaseerd op
zeekool. Toen haar eenmaal duide
lijk was hoe je zeep maakt, ging ze
zelf aan de slag. In de slagerij bij
haar vader. 'Je mag het vet van een
geslacht lam wel verwerken, maar
dat moet ter plekke gebeuren. Dat
is wettelijk zo geregeld. Je moet
het vet eerst smelten Dan moeten
er plantaardige vetten bij. Wanneer
het is afgekoeld tot 51 graden moet
het een chemische reactie aangaan
met water en natron hydroxide. Dan
treedt de verzeping op. Het is heel
belangrijk dat alle ingrediënten 51
graden zijn, anders lukt het niet.
Daarna moet je het een uur lang
roeren, totdat het dik wordt.'
Voordat ze het proces goed in de
vingers had, gingen er weken over
heen. Voor een profielwerkstuk in
het eindexamenjaar staat onge
veer 80 uur, maar Zijm maakte er
'Ik werd voor gek verklaard dat ik n
n onderwerp bezighield.
IFoto Joop Rommeis/BeeMDank Texel)
inmiddels zeker 50 meer. Ze heeft
de mislukte zeepjes bewaard, als
bewijs dat ervaring geen overbo
dige luxe is. Het zijn exemplaren
met merkwaardige structuren en
weinig aanlokkelijke geuren, waar
voor geen koper geïnteresseerd zou
zijn geweest. 'Een zeepje bestaat
uit. voor ongeveer zeventig pro
cent uit lamsvet. Je hebt ongeveer
2100 gram nodig voor 50 zeepjes.
Aan een geslacht lam zit gemid
deld één kilo bruikbaar vet. Maar
vooral de hoeveelheid kruiden luis
tert erg nauw. Je gebruikt al snel
te veel en dan ruikt het heel sterk.'
Sinds het product officieel is getest
door een biochemicus en goedge
keurd voor consumptie, maakt Zijm
wekelijks een partij zeep. Lachend:
'Elke woensdagavond is zeepmaak
avond. Donderdagavond is het zeep
snijden en vrijdagavond zeep ver
pakken. Ik heb zeepjes in een netje
- voor €2,50 - en in een doosje,
voor €4,-. In de doosjes zit ook een
schaapje. Ze zijn allebei voorzien
van een logo dat ik zelf heb ont
worpen, met de vermelding dat het
om een ambachtelijk Texels product
gaat.' Of de zeep een commercieel
succes wordt, durft ze nog niet te
zeggen. Voorlopig wordt het alleen
verkocht bij Goënga en bij Shoeby
Fashion in Den Burg, waar ze iedere
zaterdag in de winkel helpt. Vooral
toeristen blijken er belangstelling
voor te hebben, als souvenir of
als cadeautje voor thuis. 'Ik heb
ook de schoonheidsspecialisten in
ons dorp wat zeepjes gegeven. Dat
heeft me al enthousiaste reacties
opgeleverd. Het is een echt natuur
product, waar je heel zachte han
den van krijgt. De enige klacht is dat
de zeep niet erg schuimt. Dat klopt,
maar ik heb ook geen zin er chemi
sche middelen aan toe te voegen
zodat het wél schuimt. Bovendien is
het niet nodig, want het is de zeep
die schoon maakt, met de schuim.'
Vanavond presenteert Zijm de zeep
op school, als afronding van haar
profielwerkstuk. Ze verheugt zich
er op. 'Ik werd eerst voor gek ver
klaard, dat ik me met zo'n onder
werp bezighield. Andere leerlingen
hadden veel gewonere onderwer
pen. Maar dat gaf me meer ener
gie, dan dat het me tegenhield. De
laatste tijd knjg ik ook heel positieve
reacties en vinden ze het spannend
dat mijn product nu in de winkel
ligt.'
Polder Het Noorden is deze maand
het toneel van uiteenlopende graaf
werkzaamheden. In opdracht van
Hoogheemraadschap Hollands
Noorderkwartier is onder meer de
dijk tussen polder Het Noorden en
het Eierlands Kanaal opengegra
ven. Er wordt een brede wateraf
voer gegraven, waarmee overtollige
neerslag uit de polders Eierland
en Het Noorden rechtstreeks via
gemaal De Krassekeet naar zee kan
worden afgevoerd Door onderzoek
naar de mogelijke aanwezigheid van
explosieven uit de Tweede Wereld
oorlog in de dijk liep het werk enige
vertraging op, maar sinds het begin
van deze maand wordt volop gegra
ven. Er wordt onder mee een brede
waterloop aangelegd met aan één
kant een natuurvriendelijke oever.
In de dijk bij Het Noorden, onder
de Schorrenweg en bij het Bui
tenzwin komen drie grote beton
nen duikers met kantelstuwen. Dit
systeem moet ervoor zorgen dat
het water gedoseerd kan afstromen.
Door het werk is de Schorrenweg
tijdelijk voor verkeer afgesloten.
Het karwei wordt uitgevoerd door
aannemersbedrijf KWS Infra BV,
dat onder meer gebruik maakt van
een graafmachine die is uitgerust
met GPS-bestunng. Hiermee kan
tot op de centimeter nauwkeurig
wordt gegraven. Uitvoerder Frank
Loonstra laat weten zoveel moge
lijk gebruik te maken van Texelse
onderaannemers. Het werk moet
eind april klaar zijn.
an het werk in de opening die in de dijk tussen polder Het Noorden en het Eierlands Kanaal is gegraven. Op de
e waterloop, met een natuurvriendelijke oever. lFoK oe^o
De politieke partijen reageren ver
heugd op het advies dat Texel een
zelfstandige gemeente mag blijven.
Er wordt wisselend gedacht over
het versterken van de samenwer
king met Den Helder. Een rondje
langs de raadsleden.
Joop Groeskamp (Texels Belang):
'We zijn tevreden dat Texel zijn zelf
standigheid kan behouden. Samen
werken met Den Helder staat voor
ons buiten kijf, omdat alle auto's er
doorheen rijden en de veerhaven er
ligt. Maar alleen al geografisch kan
het nooit tot een fusie komen. We
willen geen wijk 23 van Den Helder
worden. Wij willen ook graag samen
werken met de andere Waddenei
landen en we hebben gemerkt dat
bij hen de deur naar Texel nog altijd
open staat.'
Gerbrand Poster (WD): 'We zijn het
eens met de zelfstandigheid, maar
verder blijven we ons op samenwer
king met de Waddeneilanden nchten.
Gasten bij het 't Bikkelement in
De Cocksdorp treffen dit jaar
geen menukaart aan op tafel. Ze
krijgen een menukrant, waarin de
gerechten en verhalen over het
restaurant staan.
Eigenaren Gerard en Joke Hooij-
schuur willen met de krant hun kaart
op een andere manier presenteren
en tegelijkertijd het 15-jarig bestaan
van 't Bikkelement vieren. Gerard
en Joke deden het idee op bij een
restaurant in Heerenveen waar ook
met een menukrant werd gewerkt.
Gerard: 'Ik zei tegen Joke dat we
er zo een moesten meenemen. Zij
dacht er hetzelfde over en had hem
al in de tas zitten.' De menukrant,
die twaalf pagina's groot is, bevat
op de middenpagina's de gerech
ten. Op de andere pagina's staan
verhalen over 't Bikkelement en
advertenties. Gasten kunnen arti
kelen lezen van overburen Piet en
Céline Zijm. Dennis Vonk beschrijft
zijn eerste ervaringen met spareribs,
vaste klant Stefan de Wit vertelt over
het restaurant en Hans Zijm verhaalt
over het lamsvlees dat er wordt
geserveerd. Op de voorpagina staat
De Texelse Courant besteedt de ko
mende tijd aandacht aan bedrijven
die zich op een bijzondere wijze pre
senteren. Heeft u tips. laat het dan
weten aan de redactie: 362623 of
redactie@texelsecourant.nl.
een verhaal dat aan het restaurant
en Gerard en Joke is gewijd, 't Bik
kelement heeft 20.000 menukranten
laten maken. Gasten kunnen ze
aan tafel lezen en na afloop mee
naar huis nemen. Ze worden vanaf
vanavond aan de tafels verspreid.
De krant wordt ook huis-aan-huis
op Texel bezorgd. Hoewel in eerste
instantie voor de hand liggend, zijn
er bewust geen kleurplaten voor
kinderen in opgenomen. Joke: 'Er
zullen ook mensen zijn die de kran
ten terug geven en dan is het niet
leuk als volgende gasten een al
ingekleurd exemplaar zouden krij
gen.' De menukrant is vooralsnog
een éénmalige uitgave.
We moeten geen binding met de Kop
van Noord-Holland hebben, behalve
voor wat moet. Samenwerken met
de Waddeneilanden is het beste voor
het behoud van de zelfstandigheid en
daar willen wij ook een verkiezings
thema van maken. Ons hart ligt bij de
Wadden.'
Marijke Eelman (CDA): 'Het was
voor mij geen vnjdag de dertiende
toen we het advies van Nico Schoof
hoorden. Hij trekt een voortreffelijke
conclusie waar we erg blij mee zijn.
Je ziet dat Texel echt op een schar
nierpunt ligt en het puntje op de i
van Noord-Holland is. Voor zaken die
met de Wadden te maken hebben,
werken we samen met de Wadden
eilanden en voor het overige kijken
we naar het zuiden. We doen al veel
samen met Den Helder en dat kunnen
we voortzetten, maar we kunnen voor
samenwerking ook kijken naar ande
re gemeenten door de digitale wereld
die in gemeenteland in opkomst is.'
Alfred Schaatsenberg (PvdA): 'Dit is
een advies waar we in eerste instantie
erg blij mee zijn. maar we zijn er nog
niet. De zelfstandigheid van .Texel
moet nog langs de provincie en de
Tweede Kamer, al verwacht ik van
de provincie geen problemen. We
hebben geen bezwaar tegen samen
werken met Den Helder, maar het
hoeft niet specifiek Den Helder te zijn.
We zouden bij wijze van spreken ook
met Alkmaar of Maastricht kunnen
samenwerken.'
Rikus Kieft (GroenLinks): Het advies
Van alle kanteiffi^f)]
De bestrijding van calamiteiten op
de Waddenzee staat onder druk.
Bij de Wet op de Veiligheidsre
gio's, die dez week in de Tweede
Kamer wordt besproken, is geen
rekening gehouden met een bij
zondere structuur die de Wadden
eilanden hebben ontwikkeld.
Het Eilander College, het samenwer
kingsorgaan van de burgemeesters
van de Waddeneilanden, heeft hier
over aan de bel getrokken. De vijf
eilanden hebben vier jaar geleden
met elkaar afgesproken dat de com
missaris van de koningin in Friesland
bestuurlijk de zaken coördineert als
zich een ramp op de Waddenzee
voordoet. Dat moet ertoe leiden
dat een calamiteit direct ééndui
dig en doeltreffend wordt aangepakt
en instanties elkaar niet in de weg
lopen.
Volgens de Wet op de Veiligheids
regio's zou de coördinatie echter
in handen moeten zijn van de vei
ligheidsregio Noord-Holland Noord
(Texel) of de veiligheidsregio Fries
land, afhankelijk van de plek waar
zich een ramp voltrekt. In dat geval
zou de burgemeester van Alkmaar
(voorzitter NHN) of de burgemeester
van Leeuwarden (Friesland) moeten
coördineren. De commissans van de
koningin krijgt dan een toezichthou
dende rol.
De eilanden zien meer in erkenning
van de commissaris als dé bestuur
lijke coördinator omdat de Wadden
zee één geheel is. Daarnaast kan
een calamiteit volgens de eilanden
maandenlang doorwerken op de
ecologie, het milieu of het toerisme,
waardoor het volgens de eilanden
ook praktisch is als de commissans
van de koningin bestuurlijk meteen
nauw betrokken is.
dat Texel zelfstandig moet blijven, is
in dit geval de enige juiste conclusie.
We moeten nu verder bezien met
wie er verder kan worden samenge
werkt. Het is niet relevant met welke
gemeente dat is, het belangrijkste
is dat samenwerking een praktische
meerwaarde heeft.'
Frans Visman (D66): 'Er ligt een
duidelijk en goed rapport. Je ziet
erin dat we meteen op zelfstandig
heid hebben gehamerd. We moeten
wel samenwerking zoeken. Dat kan
Den Helder zijn, die lijn moeten we
goed openhouden. Je bent eikaars
buren, maar het moet ook wel klik
ken. Aan de andere kant hebben we
de samenwerking met de Waddenei
landen en vorige week bij de laatste
bijeenkomst van de Eilander Raad
was de sfeer goed.'
Gerard Weijers (eigen lijst): 'Het
rapport geeft aan dat Texel een aparte
positie heeft en ik denk dat dat prak
tisch is. Nu moeten we de kerntaken-
discussie afronden om te bezien met
wie we verder kunnen samenwerken.
Daarbij moeten we ons goed oriënte
ren op wat er bij Texel past. Je kunt
niet om Den Helder heen, maar er zijn
ook andere gemeenten. Je hebt het
voordeel dat er steeds meer digitaal
gebeurt, waardoor je overal terecht
kunt. We moeten nu bekijken wat
voor Texel het beste is.'
lp UPrlnn inn wan mirlp filmc- in Hnnr \/nn pm_i i- II- I
De vertoning van oude films in
Ecomare trok zondagmiddag niet
minder dan 110 bezoekers. Een
meevaller voor de organisatoren
en reden om te overwegen meer
van dergelijke voorstellingen op
touw te zetten. Nostalgie trekt,
zeker als het plaatselijke nostal
gie is.
De documentaires die zondag
drie volle zaaltjes trokken, werden
meer dan 60 jaar geleden op Texel
opgenomen. Het was de uit 1944
daterende Texel de parel der Wad
deneilanden, het debuut van de
later beroemd geworden Herman
van der Horst. Hij maakte de film
in opdracht van TESO, die er effec
tieve promotie voor Texel in zag.
Van der Horst was destijds directeur
van het Texels Museum. Hij had de
uit de Zaanstreek afkomstige Ger-
nt J. de Haan bij zich als assistent.
Het was dus niet verwonderlijk dat
het vooral een natuurfilm werd van
een voor die lijd opmerkelijke kwa
liteit, zeker als in aanmerking wordt
genomen dat met primitieve tech
niek en onder oorlogsomstandighe
den moest worden gewerkt. De film
blinkt uit door de vogelopnamen.
Die waren overigens met gemaakt
door Van der Horst, maar door Nol
Binsbergen. wiens naam in de afti
teling van de oorspronkelijke film
overigens niet voorkomt. De film
werd tot eind jaren vijftig in het
seizoen wekelijks gedraaid in de
bioscoop van Pen aan de Zwaan
straat (waar nu Chinees restaurant
Azië is gevestigd). Vooral toeristen
kwamen er op af, maar ook veel
Texelaars. Om er een avondvullend
programma van te maken, vertelde
VW-directeur Oskamp vooraf het
aloude juttersverhaal De Stroop
pot. VW en TESO besloten met
de vertoningen te stoppen toen de
film zodanig was verouderd dat hij
geen reëel beeld meer gaf van wat
het Waddeneiland had te bieden.
Omdat Herman van der Horst intus
sen onbetaalbaar was geworden,
liet TESO voor 80.000 gulden een
nieuwe documentaire in kleur maken
door Reinier Meyer uit Den Haag.
Deze opvolger, met de titel Ver
telsels over Texel, trok echter veel
minder bekijks, vooral als gevolg
van concurrerend ander vermaak
dat Texel begon te bieden.
Wat zondag in Ecomare werd ver
toond, was slechts een deel van de
originele film. Er was een compilatie
van gemaakt uit vrees dat het voor
het publiek anders te langdradig
zou worden. Dat was jammer, want
er was nu weinig samenhang. Nie
mand zou de vertoning van de com
plete documentaire een probleem
hebben gevonden, integendeel.
De tweede film werd wel compleet
vertoond. Dat was een veel minder
bekende documentaire die in 1948
door Van der Horst werd gemaakt
over de Texelse schapenhoudenj
met als titel Dragers van het gul
den vlies. Ook hierbij was Gerrit de
Haan blijkbaar betrokken Hij was in
de film te zien, meeliftend met een
lammerenwagen. De film munt uit
door sfeer en fotografie. De econo
mische betekenis van de schapen
houderij wordt breed uitgemeten en
zelfs wordt ergens gezegd dat het
eiland zijn welvaart daaraan heeft
te danken. Het tegenwoordig zo in
de aandacht zijnde Texelse lams
vlees was destijds kennelijk niet zo
belangrijk, want in de film gaat het
vooral over de hoogwaardige wol
die als 'gulden vlies' werd gezien.
Naast schapen zie je in de docu
mentaire ook veel mensen die met
de schapen bezig zijn. Vooral voor
kijkers die oud genoeg zijn om die
te herkennen kan het dan niet meer
stuk.
Gerard en Joke Hooijschuur bekijken de menukrant die zij vanaf vandaag i
Bikkelement aan de gasten geven. ,foio Jeroen van h.
Claire Smits van GVT deed afgelo
pen weekend in Heerhugowaard en
Enkhuizen mee aan regiokampioen
schappen voor de vierde divisie.
De wedstrijd in Heerhugowaard
verliep zaterdag voorspoedig, maar
zondag had Smits zich verkeken
op de vertrektijden van de boot.
Omdat ze pas om acht uur van het
eiland kon. kwam ze te laat voor het
begin van de wedstrijd, waardoor er
amper tijd was voor een warming-
up en een degelijke voorbereiding.
Daardoor kwam ze extra onder druk
te staan, wat zich deed merken in
het resultaat (sprong 8.3; brug 8,15:
balk 6,75; vloer 8,45: totaal: 31,65).
In mei doet Smits mee aan de finale
van de regio Noord Van de vijf
turners die zaterdag in Heerhugo
waard deelnamen aan de compe
titiewedstrijd van rayon Noord was
Eva van der Velde de enige die een
podiumplaats wist te bemachtigen.
GVT was sterk vertegenwoordigd bij
de pupillen 1 (divisie 5). Eva van der
Velde eindigde met 34,25 punten op
een gedeelde tweede plaats, Jerney
Oostra greep met 33,65 punten net
naast een medaille en Daniëlle Pol
derman wist zich mede door een
sterk optreden op de sprong te
handhaven in de top-tien en ein
digde als negende (32,10). Claire
Smits was de enige turner van GVT
die meedeed aan de wedstrijd voor
de instapdivisie 4. Ondanks een
constante wedstrijd leverden haar
32,55 punten niet meer op dan een
zesde plaats.Bij de junioren divisie
5 werd GVT in een sterk, maar klein
deelnemersveld vertegenwoordigd
door Célina Veenstra. Zij hield zich
gedurende de wedstrijd knap staan
de, maar kwam met een puntento
taal van 29,95 net te kort voor het
eremetaal en eindigde als vierde.
Uitslagen:
(achtereenvolgens sprong, brug, balk, vloer,
totaal) - Eva van der Velde (8,45, 8,85;
7,90; 9,05; 34,25), Jerney Oostra (8,45;
9,15, 7,45; 8.60; 33,65), Daniëlle Polderman
(8,90; 8,70; 6,55; 7,95: 32,10), Claire Smits
(8,55, 8,05; 7,85, 8,10; 32,55), Celina Veen
stra (7,75; 6,85; 7,50; 7,85; 29,95),
