'Er wordt selectief met argumenten gesmeten'
Lions minderen
inzamelpunten
Prof. De Jager voorzichtig
over opwarming aarde
Zorgeloze dag met limousine
TEXELSE 11 COURANT
VRIJDAG 18 DECEMBER 2009
Een jaar geleden publiceerde hij
een artikel in een populair-
wetenschappelijk tijdschrift over
de geringe activiteit die de zon
sinds een decennium vertoont
en de gevolgen die dit zou kun
nen hebben voor de temperatuur
op aarde. Vakgenoten reageer
den belangstellend, maar verder
bleef het stil. Totdat een journa
list van het ANP zijn bevindingen
las en er drie weken geleden een
berichtje aan wijdde. Sindsdien
heeft de telefoon van professor
Kees de Jager nauwelijks meer
stilgestaan.
'Het heeft me verbaasd hoeveel
reacties zo'n artikel een jaar na
publicatie nog oproept', vertelt De
Jager thuis, in zijn appartement in
het oude Sint Jan aan de Molen
straat. 'Ik ben benaderd door kran
ten, radioprogramma's, zelfs Pauw
en Witteman wilden me hebben
voor hun televisieprogramma. Ik
heb gezegd dat ik graag nog met
de laatste boot terug naar Texel
wilde en toen zagen er vanaf. Ik
heb het zoveel mogelijk afgehou
den. Want je moet het allemaal in
een paar zinnen zeggen en dat lukt
gewoon niet met zulke ingewikkel
de materie. Een tijd geleden ben ik
hier door het AD over geïnterviewd.
Toen het artikel uitkwam, stond er
met een dikke kop boven: Er komt
een nieuwe ijstijd. Moet je nagaan:
geen kleine ijstijd, maar een ijstijd.
En niet op lange termijn, maar over
zes jaar.' De Jager schudt zijn
hoofd. 'Wat moet je daar nou mee?
Ik schaamde me gewoon voor mijn
collega's. Ik was bang dat ze zou
den denken dat ik nu echt oud
begon te worden. Ik heb flink wat
e-mails verstuurd om uit te leggen
wat ik werkelijk had gezegd.'
Hoewel hij net een lijvig artikel over
de zon en het klimaat heeft afge
rond, nadat hij er een jaar aan had
gewerkt, en hij eigenlijk liever weer
eens aan iets anders wil denken,
vindt De Jager het toch wel een
goed idee de Texelse Courant te
ontvangen om uit te leggen wat hij
er nu werkelijk van vindt. 'Een
beetje voorlichting is niet slecht',
mailt hij de redacteur. Zijn ant
woord tekent hem. Ondanks zijn
leeftijd is de 88-jarige sterrenkun
dige (en één van de twee nog
levende Texelse ereburgers) nog
ongekend actief. Hij houdt de ont
wikkelingen op zijn vakgebied
nauwlettend in de gaten, heeft via
het internet nog dagelijks contact
met vakgenoten over de hele
wereld, houdt een eigen website
(www.cdejager.com) bij en verzorgt
geregeld lezingen, zowel voor col
lega's als voor geïnteresseerde
leken.
De Jager is een man van de nuan
ce. Dat kan niet anders voor een
wetenschapper, vindt hij zelf. Hij
verzamelt feiten en zolang hij er
onvoldoende heeft, zul je hem geen
- voorbarige - conclusies horen
trekken. Op de vraag of het nu
warmer of kouder op aarde wordt,
antwoordt hij na een korte aarze
ling: 'Dat durf ik niet te zeggen.' En
op de vraag wat hij denkt van de
klimaatconferentie in Kopenhagen:
'Dat weet ik niet.'
Een intensief door De Jager bestu
deerd feit is dat de zon de laatste
jaren opvallend weinig activiteit
vertoont. Dat concludeert hij uit
verschillende aanwijzingen, waar
onder de afwezigheid van de
bekende zonnevlekken. Deze wer
den duizenden jaren geleden al
beschreven door de Chinezen, die
dachten dat er draken op de zon
zaten. Sinds de uitvinding van de
telescoop in 1610 is dit fenomeen
uitbreid onder de loep genomen,
onder anderen door Galileo Galilei.
Tegenwoordig weet men dat de
vlekken minder licht produceren en
dat de temperatuur er omheen
extra hoog is. Dat betekent dat het
minder warm wordt als het aantal
vlekken afneemt. De afgelopen
jaren ontbreken de vlekken bijna
geheel. Andere aanwijzingen vor
men de hoeveelheid ultraviolette
straling - die kan sinds de opkomst
van de ruimtevaart worden geme
ten - en het aantal enorme gas-
erupties, die duizend miljoen keer
de kracht hebben van de atoom
bom die in 1945 op Hiroshima
werd gegooide
De Jagers bewering dat de zon
'dood' is, heeft tot onrustige reac
ties geleid. Niet nodig, volgens
hem. 'Zulke perioden komen en
gaan, blijkt uit de geschiedenis Zo
is er tussen 1650 en 1710 een
kleine ijstijd geweest. Die periode
staat nu bekend als het Maunder-
minimum. Er waren in die tijd nog
geen thermometers, zodat de tem
peratuur niet werd bijgehouden.
Maar uit de statistieken van de
trekschuit kunnen we concluderen
dat er toen minder werd gevaren.
Het was ook de tijd dat de Theems
en de Seine vaak bevroren waren.
Dat gebeurt nu nooit meer. Je kunt
het ook afleiden uit de jaarringen
van bomen. En de bekende schil
derijen die de Hollandse meesters
van ijspret maakten, dateren uit die
tijd.'
Sinds het Maunder-minimum nam
de temperatuur lange tijd weer
geleidelijk toe, met ongeveer één
graad, al trad er door verminderde
activiteit van de zon ook een paar
keer een lichte daling op. Dat was
het geval tussen 1810 en 1830 (het
Dalton-minimum) en recenter rond
1940, toen de zon iets minder acti
viteit vertoonde. Vanaf 1980 was
sprake van een veel snellere stij
ging, die algemeen werd toege
schreven aan het broeikaseffect.
Maar opvallend genoeg trad na
1998 weer een lichte daling op. 'De
afgelopen vijf, zes jaar is de gemid
delde temperatuur op aarde met
ongeveer eentiende graad gedaald.
Ik ben ontzettend benieuwd naar
de gegevens voor 2009.'
Wat betreft de nabije toekomst
voorziet De Jager een geringe acti
viteit van de zon, die waarschijnlijk
zo'n zestig jaar zal duren. Maar wat
dat voor de temperatuur op aarde
betekent, durft hij niet te zeggen.
'Het zal een zekere afkoeling
teweeg brengen, dat is wel zeker.
Maar hoe die zich verhoudt tot de
opwarming, is de grote vraag. Een
vraag die moeilijk te beantwoorden
is, omdat het ons simpelweg ont
breekt aan voldoende gegege-
vens.' De stelligheid waarmee de
discussie over de opwarming van
de aarde wordt gevoerd, ergert
hem daarom wel eens. 'Er wordt
selectief met argumenten gesme
ten, net hoe het in iemands straatje
te pas komt. Zo wordt beweerd dat
de afgelopen tien jaar de warmste
waren sinds de temperatuur wordt
geregistreerd. Dat klopt wel, maar
die mensen zeggen er niet bij dat
de afkoeling zich inmiddels heeft
ingezet. Een ander voorbeeld is het
smelten van de ijskappen en het
korter worden van de gletsjers. Dat
is ongetwijfeld waar, maar het is
ook een fenomeen dat vroeger al
optrad. Ik had laatst contact met
een collega in Alaska, die had
geconstateerd dat het noordpoolijs
de laatste tijd weer groeit. Er zijn zo
veel gegevens, het is maar net
welke je wilt gebruiken.'
Nog erger vindt De Jager het dat er
wordt gesjoemeld met cijfers en
dat gegevens zelfs worden achter
gehouden, zoals onlangs uit open
baar geworden e-mails is geble
ken. 'Dat is een groot schandaal en
ik vind het onbegrijpelijk dat die
praktijken zo gebagatelliseerd wor
den. Dat heeft niets meer met
wetenschap te maken en is ook
heel slecht voor de geloofwaardig
heid van de wetenschap.'
Hoewel hij zich dus onthoudt van
boude uitspraken over het broei
kaseffect, heeft hij wel een mening
over de aanpak ervan. 'Ik ben
voorstander van een paar kerncen
trales. Dan ben je van veel uitstoot
van kooldioxide af. Sommige men
sen maken veel ophef over de
gevaren, maar dat is niet nodig.
Die angst is gebaseerd op wat er in
Tsjernobyl is gebeurd, maar daar
ging het om een oude, slecht
onderhouden centrale. De moder
ne centrales zijn zo uitgedokterd,
daar hoeven we niet bang voor te
zijn. In Frankrijk staan er tientallen
en die functioneren prima. Veel van
de energie die bij ons als groene
stroom wordt verkocht, is opge
wekt in een Franse kerncentrale.
Bovendien, gevaren heb je overal.
In China komen jaarlijks ongeveer
duizend mensen om in steenkool
groeven. Zoiets lees je alleen in de
kleine berichtjes.'
Joop Rommets
Professor Kees de Jager: 'Opwarming of afkoeling? Het ontbreekt ons simpelweg aan gegegevens.Foto Joop Rommets)
De 11-jarige Mariëlle Theunisse werd woensdag door de stichting Doe Een Wens met een limousine opgehaald om een dag
in de watten te worden gelegd. (Foto Heieen vmk)
Ze was compleet verrast toen
woensdag een grote limousine
voor de deur stond. De 11-jarige
Mariëlle Theunisse werd een dag
in de watten gelegd door de
stichting Doe Een Wens.
Mariëlle, die een hersentumor heeft
gehad, werd samen met haar fami
lie 's morgens naar een salon van
lei Paris in Alkmaar gebracht voor
een schoonheidsbehandeling.
Daarna kregen ze een hightea aan
geboden bij De Oude Koffiemolen.
Terug op het eiland werd de familie
Theunisse, die een maand geleden
op Texel is komen wonen, opge
wacht door hun oude buren uit
Hendrik-ldo-Ambacht. Zij hadden
voor Mariëlle een fiets met elektri
sche ondersteuning bij zich.
Het meisje is door de behandeling
van de tumor snel moe, waardoor
fietsen op een gewone fiets lastig
kan zijn. Volgens haar moeder was
het een fantastische dag. Haar zus
had Mariëlle aangemeld bij Doe
Een Wens om na alle misère een
zorgeloze dag te hebben. De stich
ting biedt jaarlijks honderden kin
deren verwendagen aan om hun
liefste wensen te vervullen.
De familie Theunisse verhuisde een
Crossloop
Atletiekvereniging Texel houdt zon
dag 20 december de vijfde uit de
serie winterboslopen. Er is een ronde
van 2,9 kilometer uitgezet die één,
twee of drie keer kan worden gelo
pen. Jeugd tot en met 12 jaar loopt
1000 meter. De start is aan de voet
van de Fonteinsnol aan de Rozen-
dijk, inschrijven kan vanaf 10.15 uur
bij Bos en Duin aan de Bakkenweg.
De jeugd start om 11.00 uur, de
senioren om 11.15 uur. Voor meer
informatie, tel. 313387.
maand geleden naar Texel omdat
een van de familieleden astma
heeft en in de oude woonplaats
veel last van de lucht had. Dat is
volgens dé moeder op het eiland
inmiddels verbeterd. Het was ook
een diepe wens van Mariëlle om op
Texel te wonen.
Menwedstrijd
In manege Akenburg wordt zondag
de derde wedstrijd om de Jaap de
Graafbokaal gehouden. De deelne
mers rijden een vaardigheids- en
een dresseerproef.
De eerste groep van tien menners
gaat om 10.00 uur van start, de
tweede om 13.00 uur.
De prijsuitreiking staat rond 16.00
uur gepland. Publiek is welkom, de
toegang is gratis.
Lions Club Texel heeft de ander
half jaar geleden begonnen inza
meling van lege cartridges en
gebruikte mobiele telefoons aan
gepast. Het aantal inzamelpun
ten is teruggebracht van veertig
naar veertien.
De vermindering komt voort uit een
inventarisatie die de Lions hebben
gehouden om te zien welke punten
wel en niet liepen. Besloten is door
te gaan met de goedlopende pun
ten. Dat scheelt de serviceclub in
tijd, het aantal te rijden kilometers
het voorkomt dat leegstaande
inzamelpunten onbedoeld als vuil
nisbak worden gebruikt.
De veertien overgebleven punten
bevinden zich grotendeels in Den
Burg en zijn te vinden bij TCA
Automatisering, LenR Kantoorvak
handel, Bruna, Combi Texel,
Expert, Albert Heijn, Hema, Wei
koop, Gamma en de Thijsseschool.
Daarnaast blijven er Inzamelpunten
bij Voordeelland in Oudeschild, de
supermarkt van Koot in Oosterend,
Service Center Texel in De Waal en
het NIOZ op 't Horntje.
De Lions begonnen vorig jaar
bewust met veertig inzamelpunten
om een goede dekking over het
hele eiland te hebben. Naarmate
de actie vorderde en ervaring werd
opgebouwd, werd duidelijk dat
Stark eerste
in Friesland
Oud-Texelse Saskia Stark is eer
ste geworden bij een grote
behendigheidswedstrijd voor
honden in Friesland.
Met de door haar opgeleide hond
Devil legde ze in het donker een
twee kilometer lange wandeling af,
waarbij de Duitse herder door
veertig teveel was. De Lions hopen
dat mensen die een vast inzamel
punt kwgt raken hun cartridges op
één van de veertien overgebleven
plekken willen blijven inleveren. Zij
danken hen bij voorbaat voor hun
begrip.
De Lions richten zich voortaan ook
volledig op kleine cartridges. Onder
klein wordt verstaan dat een
cartridge in een handpalm kan lig
gen. De Lions zijn gestopt met het
innemen van grote inktpatronen.
Dat bleek in de praktijk op logis
tieke problemen te stuiten bij bij
voorbeeld opslag en vervoer.
Leden van de serviceclub selecte
ren de ingezamelde cartridges en
gebruikte telefoons, zodat spul dat
nog enige waarde heeft naar recy-
clingsbedrijven kan worden
gebracht. De vele kleine beetjes
hebben bij elkaar inmiddels een
paar duizend euro opgebracht.
Een deel daarvan is begin dit jaar
gebruikt om, samen met de
opbrengst van de Lionsveiling,
16.000 euro aan goede doelen te
kunnen schenken.
Toen werd onder meer een baby-
pod (couveuse) aan de ambulance
geschonken om pasgeboren
baby's veilig naar het ziekenhuis te
kunnen vervoeren. Meer informatie
over de inzameling is te vinden op
www.lionstexel.nl.
zeven pakwerkers werd getest op
moed en doorzettingsvermogen.
De pakwerkers zaten verstopt in
containers, een sloot, een schuur
en een wagen, maar de hond wist
ze blindelings te vinden. Hij nam
telkens de kortste routes naar de
verstopte pakwerkers en wist ook
een hindernisbaan moeiteloos te
nemen. Stark woont tegenwoordig
in Duitsland waar ze samen met
haar man blindegeleidehonden,
sporthonden en speur- en verdedi
gingshonden opleidt.
Dames Tevoko
tegen Zaanstad
Het damesteam van volleybalver
eniging Tevoko speelt zaterdag in
Zaandam de moeilijke uitwedstrijd
tegen Zaanstad 2. Deze tegenstan
der draait al jaren mee in kop van
de regiodivisie en staat momenteel
zelfs op een gedeelde koppositie.
Volgens een prognose op de web
site van de bond wordt het zater
dag dan ook 4-0 voor Zaanstad.
Tevoko, dat de afgelopen weken
bij vlagen heel aardig speelt, zal
echter proberen daar een stokje
voor te steken en één of meer pun
ten mee naar Texel te nemen.
De wedstrijd wordt gespeeld in
sporthal Zaanlands West en begint
om 16.00 uur.
Kersttoernooi
voor schakers
Schaakclub En Passant houdt
dinsdag 29 december het jaar
lijkse B&B van der Vis en Den
Boer Accountants-kersttoernooi.
Net als voorgaande jaren vormt
Oranjerie 't Vogelhuis het strijd
toneel. Naast de clubleden zijn
ook andere schakers welkom.
De deelnemers worden op sterkte
ingedeeld. Hun bedenktijd bedraagt
15 a 20 minuten per persoon per
partij. De hoofdgroep bestaat uit
acht of tien spelers. Zij spelen om
de hoofdprijs van €100,-. De num
mers twee, drie en vier ontvangen
respectievelijk €75,-, €50,- en €25,-
De andere groepen bestaan uit
zes, acht of tien spelers, die om
een geldprijs van €30,- strijden.
Daarnaast zijn diverse prijzen in
natura te winnen, zoals een knip
beurt bij Cocky's Kapsalon, een
diner bij 't Vogelhuis en flessen wijn
van slijterij De Wit. Het toernooi
duurt van 11.15 tot circa 17.00 uur-
Aanmelden kan bij Dick van Barne-
veld (tel. 313919 of e-mail
dicktexel@hetnet.nl) of - als er nog
ruimte is - vanaf 10.45 uur aan de
zaal. Er is plaats voor maximaal 48
deelnemers. Deelname kost €7.-.
