Joke Geldorp spraakmakend en markant
Opkomen voor belang
Texel aan de overkant
'Zelfstandigheid
is groot goed'
Politicus sinds 1978
TEXELSE 7 COURANT
DINSDAG 22 SEPTEMBER 2009
Incognito reisde ze in de herfstva
kantie van 1998 een weekje over
Texel. Met praatjes hier en daar
en het lezen van de krant pro
beerde ze zich een beeld te vor
men van het eiland waarvoor ze
als burgemeester had gesollici
teerd. De voorbereiding was niet
tevergeefs, een paar maanden
later werd de toen 54-jarige Joke
Geldorp door minister Bram Peper
van Binnenlandse Zaken benoemd
tot de twintigste burgemeester
van Texel. Op 16 maart 1999 werd
ze geïnstalleerd, deze week
zwaait ze af.
Geldorp kan zonder twijfel één van
de markantste burgemeesters van
Texel worden genoemd. Ze deinsde
niet terug voor het conflict, waar
door ze bij een deel van het eiland
omstreden was. Maar ze manifes
teerde zich ook als burgemeester
die van aanpakken wist, lange werk
dagen maakte en immer voor de
belangen van Texel opkwam, wat
haar geliefd maakte.
Over een ding zijn vriend en vijand
het ééns: Geldorp was geen burge
meester die zich het kaas van het
brood liet eten en al helemaal niet
iemand die slechts op de winkel
paste. Een bekende anekdote is dat
zij in 2004 in een mum van tijd bij
toenmalig gedeputeerde Henry
Meijdam op kantoor zat, nadat de
provincie een streekplan had gepre
senteerd waarin Texel er zeer
bekaaid vanaf dreigde te komen.
Geldorp liet de provinciebestuurder
onomwonden weten dat er onvol
doende rekening was gehouden
met het eiland.
Ze had er evenmin moeite mee
ministers, staatssecretarissen en
andere kopstukken uit de landelijke
politiek aan te schieten. Voordeel
was dat de juridisch geschoolde en
bestuurlijk onderlegde Geldorp het
politieke jargon beheerste, waar
door zij wist wat ze wel en niet
moest zeggen en vooral op welke
toon om resultaten te boeken. Bijko
mend voordeel was dat ze een goed
netwerk had en dat veel mensen
haar kenden. Op het provinciehuis
in Haarlem ging het verhaal rond dat
bij de ingang altijd twee burgemees
ters direct werden herkend: de bur
gemeester van Amsterdam en van
Texel.
Haar slagvaardigheid, soms gepaard
gaand met enige impulsiviteit, lever
de haar al snel de naam op kordaat
te zijn. Zelf wil ze die kwalificatie met
als iets opmerkelijks beschouwen.
'Kordaat en doortastendheid zijn
begrippen die altijd aan een vrouw
worden toegeschreven, nooit aan
een man. Maar had ik dan als bur
gemeester niet kordaat moeten zijn?
Dan had men mij meteen in het
Marsdiep moeten bonjouren.'
Boodschappen
Het doen van 'boodschappen aan
de overkant' ervoer Geldorp als één
van de belangrijkste taken van het
ambt. Zij wist dat ze met name bij
de provincie en het rijk moest zijn
om de belangen van het eiland te
behartigen. Niet als daar de beslui
ten al waren genomen, maar juist
vóórdat het zover was, zodat er nog
bijgestuurd kon worden. Door haar
contacten in Den Haag was ze goed
op de hoogte van wat er aan wetge
ving in voorbereiding was en er
werd voor haar gelet op zaken die
voor Texel of de Wadden interessant
waren.
Het belang van goede contacten
ervoer Geldorp een paar jaar gele
den toen de burgemeesters van de
vijf Waddeneilanden bij minister
Karla Peijs van Verkeer en Water
staat zaten om het convenant voor
de Waddenveren te ondertekenen, zonder onderwijs naar Den Helder
'Ik was de enige die geen handteke- gaan. Zij vonden het mooi als hun
ning hoefde te zetten, want het was burgemeester bij ze kwam. Als ik
de minister toen duidelijk dat we op zaken moest voorbereiden, bleef ik
Texel een prachtige veerdienst heb- altijd in de auto.' Naar eigen zeggen
ben, waarvoor het convenant niet heeft Rebotex de afgelopen tien jaar
nodig was.' een goede klant aan haar gehad,
Een tegenslag was het dan ook toen omdat ze 's morgens graag een kop
staatssecretaris Tineke Huizinga koffie lustte. 'Ik was erg blij toen de
vorig jaar toch een plan lanceerde cappuccino werd ingevoerd.'
TESO onder de concessiewetge- Kritiek
ving te scharen. Met dank aan de
opgebouwde contacten, de inspan- Dat ze op het eiland regelmatig
ningen van TESO, steun van allerlei bloot stond aan kritiek op haar
organisaties op het eiland en de optredens, ontging haar niet. Het
demonstratie bij Dijkmanshuizen hoorde volgens Geldorp bij het
lukte het het tij te keren. Volgens ambt. 'Mensen maakten mij op ver-
Geldorp hebben achteraf bekeken schillende manieren mee en er
ambtenaren van Verkeer en Water- waren ook mensen die hun gelijk
staat onvoldoende voorbereid werk soms niet kregen. Mensen die wel
afgeleverd. Dat bleek onder meer na tevreden zijn, hoor je over het alge
afloop van een zitting van de Vaste meen met.'
Kamercommissie van Verkeer en Weten dat een burgemeester het
Waterstaat, waarin voor TESO als- met iedereen naar de zin kan maken,
nog een uitzondering werd maakte het haar makkelijker met de
gemaakt. kritiek om te gaan. 'De grap is dat
Geldorp:'Na afloop kwam de Staats- men een burgemeester veel meer De Georgische president Micheil Saakasjvili bezoekt Texel tijdens de zestigste herdenking van Bevrijdingsdag.
secretaris uit eigen beweging naar macht toedenkt dan je in werkelijk-
mij toe. Dat gebeurt niet zomaar, heid hebt.' Zij wijst erop dat veel moet je je dan afvragen hoe je daar tewerken gehuisvest. Je kon door mens. De gemeente is in die com-
dus ze moet hebben aangevoeld besluiten onder de verantwoorde- op in gaat spelen, welke dienstver- de kieren naar buiten kijken en er missie vertegenwoordigd door
dat er iets met klopte. Zij zei toen lijkheid van een gemeenteraad val- lening je zelf blijft aanbieden en wat was onder burgemeester Gutker al wethouder grondgebied Het voor
dat ze de inspanningsverplichting len en niet zomaar door de burge- je kunt uitbesteden.' Volgens Gel- een onderzoek gestart. Op een zitterschap staat verder los van het
had ervoor te zorgen dat Texel bui- meester worden genomen. 'Ik heb dorp kan Texel niet alles zelf blijven gegeven moment raken gebouwen
ten schot bleef. Daarna moest ik zo wel een zelfstandige taak op het doen, wil het de dienstverlening op zo gedateerd, dat ontwikkelingen er
politiek zijn om te zeggen dat ik aan gebied van openbare orde en veilig- peil houden. 'Die moet in orde zijn niet meer kunnen plaatsvinden,
zo'n verplichting natuurlijk niks had, heid en daar ben ik bezig geweest en dat doe je door zelf te doen waar Ze verwijst naar de vele discussies
maar dat het hartstikke zeker moest met het opzetten van een keten om je goed in bent en overige klussen over de plek van het PHH-gebouw
burgemeesterschap. Ik ben een
paar jaar geleden op verzoek van
Gedeputeerde Staten op persoon
lijke titel voorzitter geworden van de
Gebiedscommissie vanwege mijn
maai Ual l lel Mdi iaiii\P«c icr\ci mucoi 11 ici w v.— - - li_i.om 1
zijn. Dat is het politieke spel waar je gezamenlijk met diverse partners aan de overkant onder te brengen, langs de Pontweg. Hoe vaak is het lokale kennis. Halverwege 2011
op dat moment allebei inzit. Maar overlast te beteugelen. In die hoek Je kunt niet voor elke klus een eigen cinHe Ho nnoninn in mei nft" wnrrit ^evalueerd en dan beknken
daar sinds de opening in mei nou
verkeerd gegaan? Het lijkt soms
alsof we bang zijn voor dingen die
kunnen gebeuren, maar die achteraf
niet plaatsvinden. Er is echt zorg
geweest bij gebruikers van het
gebouw, maar je kunt je op een
gegeven moment ook verschuilen
achter het oordeel van het bevolking
want die vond het allemaal met
wordt geëvalueerd en dan bekijken
we hoe het verder moet.'
Ze blijft tot eind dit jaar ook voorzit
ter van de plaatselijke commissie
van de KNRM, maar daarna gaat
die functie eveneens over naar de
nieuwe burgemeester. De politiek en
ontwikkeling van Texel zegt ze met
meer dan gemiddelde belangstel
ling te willen blijven volgen. 'Dat is
nodig. Het grappige is dat je vervol- meer dan tien jaar mijn dagelijkse
zul je weinig tegenstanders tegen- specialist in huis hebben.' Zij bena- gens alleen maar positieve geluiden leven geweest, dus dat laat ik niet
komen. Maar als iemand een bouw- drukt dat dat zaken zijn, waar de hoort over het feit dat in het PHH-
vergunning niet krijgt, moet je met gemeenteraad de komende jaren gebouw nu zoveel disciplines zijn
bij de burgemeester zijn, maar bij de een koers in zal moeten uitzetten. gebundeld. Ik ben dolbij dat het er
gemeenteraad die een bestem- Goede dienstverlening is volgens staat, anderen hoeven dat met te
mingsplan heeft vastgesteld. haar op lange termijn een middel zijn. als ze er maar gebruik van
Hoewel ze het nodige van zich af liet om de zelfstandigheid van het eiland maken. Dat is mij dierbaar en goed
glijden, was Geldorp niet van steen, te garanderen. 'Je moet zorgen dat genoeg.'
Zo beet ze een paar jaar geleden je burgers tevreden zijn. Als een ||_q
van zich af toen een paar roddels provincie of het rijk dan langskomt
over haar hardnekkig bleven han- om je zelfstandigheid aan te pas- Geldorp blijft in Den Hoorn wonen,
gen. 'Soms moet je je afvragen of sen, vinden zij veel burgers tegen- Ze heeft zich eén ding voorgeno-
het zinvol is jezelf daartegen te ver- over zich.' Geldorp hoopt dat het men: haar opvolger wil ze op geen
neleiders om te vertellen dat ik de dedigen. maar als iets te dicht bij eiland de bestuurlijke zelfstandig-
laatste boot naar Texel nog moest
als je op zulke momenten een goed
netwerk hebt, kun je elkaar makke
lijk vinden en dat helpt wel om tot
oplossingen te komen.'
Verkiezingen
In verkiezingstijd was ze vaak de
boer op voor het eiland. 'Als leden
van de Tweede Kamer ergens in
Noord-Holland kwamen spreken,
zocht ik ze op om ze aan te schieten
over Texelse problematieken. Soms
belde ik wel eens met de campag-
enkele manier voor de voeten lopen.
het wezenlijke van mezelf komt, heb heid zo lang mogelijk kan bewaren. Dat betekent dat ze veel verzoeken
ik het recht voor mezelf op te komen. Als raadslid en wethouder in Mep- voor andere activiteiten op het eiland
Maar belangnjker vind ik het als ik pel maakte zij de grote gemeentelij- moet afslaan. Ze blijft wel tot half
mezelf's morgens of's avonds in de ke herindeling in Drenthe mee en 2011 voorzitter van de ÏLG-Gebieds-
spiegel zie. Dan weet ik wat ik wel of gunt Texel geen zelfde lot. 'Bestuur- commissie Texel. Volgens Geldorp
niet gedaan heb en daar mag ik mij lijke zelfstandigheid is een groot druist dat niet in tegen haar voome-
toch ook aan vasthouden.' goed, waarvan je eigenlijk pas weet
het waard is, als je het kwijt bent.'
Ze wijst erop dat de nieuwe gemeen-
Waddeneilanden ten die aan de overkant ontstaan
Het vinden van intensievere samen- een paar jaar nodig zullen hebben
werking tussen de vijf Waddeneilan- om zichzelf gestalte te geven. De
den is één van haar belangrijkste politieke partijen doen er volgens
thema's geweest. Haar visie was te haar verstandig aan die tijd te
komen tot één Waddengemeente gebruiken om te bedenken wat
met daarin de eilanden als vijf deel- Texel zelf kan blijven doen en op
had, had je boot half drie terug. Ik gemeenten met eik hun eigen auto- welke fronten het beste met ande-
probeerde dus vaak vergaderingen nomie. Die gemeente had in ver- ren kan worden samengewerkt.
halen. Dan waren ze helemaal vnen-
delijk voor me en mocht ik soms
zelfs voor. Op die manier kon je veel
contacten leggen.'
Geldorp schat dat ze gemiddeld
twee tot drie keer per week aan de
overkant was. 'Daar had ik geen
moeite mee, behalve als je vijf dagen
in de week aan het reizen was. Dan
was ik aan het eind van de week
soms ook buiten adem. Neem bij
voorbeeld een vergadering over
zandsuppleties in Haarlem. Dat
duurde anderhalf uur, maar je moest
boot acht uur heen en als je geluk
zomaar los. Ik wil ook blijven volgen
wat er in Haarlem en Den Haag
gebeurt.'
Plannen om op andere manieren
politiek actief te worden, heeft ze
vooralsnog niet, maar ze sluit het
ook niet uit. 'Ik zie wel wat voor
leuke klussen er nog kunnen komen,
maar dan moet het wel aan de over
kant zijn.' Als voorbeeld noemt ze
Nel Eelman die na haar vertrek als
wethouder verder ging als Statenlid
van Noord-Holland. 'In die functie
kan zij soms nog wat voor Texel
doen. Maar op het moment heb ik
geen ambities. Ik ga eerst eens lek
ker met vakantie.'
Jeroen van Hattum
en bezoeken aan elkaar te knopen
om efficiënt met de tijd om te
gaan.'
De tijd aan boord werd dikwijls
gebruikt voor gesprekken. 'Ik vond
het 's morgens ook gezellig te gaan
zitten bij de kinderen die voor bij-
Geldorp laat directeur Rob Wortel en president-commissaris Kees Dros bij het 100-
jarig bestaan van TESO weten dat de veerdienst voortaan het predikaatkoninklijk
mag voeren.
band met de eilandposities een
bijzondere status moeten krijgen.
De gemeenteraad besliste met een
kleine meerderheid anders. De blik
moest op de Kop van Noord-Hol
land worden gericht. Met de Wad
deneilanden moet beperkt worden
samengewerkt op gezamenlijke
punten als de Waddenzee en natuur
bescherming.
Dat was voor Geldorp een bittere
pil, al zal ze dat zelf met zeggen.
'Het is de keuze van de raad geweest
en als goed democraat heb ik me
daarbij neer te leggen. Anders had
ik mijn consequenties moeten trek
ken en moeten aftreden.' De stand
van zaken is dat zich de komende
jaren in de Noordkop een paar
gemeentelijke herindelingen voltrek
ken. Texel is daar niet rechtstreeks
bij betrokken, omdat het zelfstandig
mag blijven, maar het eiland moet
wel rekening houden met de komst
van nieuwe buren.
'We hebben straks Den Helder met
60.000 inwoners en twee nieuwe
gemeenten met 40.000 tot 50.000
inwoners naast ons liggen. Als
gemeente met 13.500 inwoners
Eigen huis
Geldorp is de afgelopen jaren vaak
in één adem genoemd met het
PHH-gebouw, het nieuwe gemeen
tehuis en de nieuwe OSG waar veel
over te doen is geweest. Ze vindt
het met terecht als ze alleen daar
mee geassocieerd zou worden.
'Toen ik hier kwam, was één van
mijn opdrachten de gemeentelijke
organisatie te moderniseren. Dat
heeft minder de aandacht getrok
ken. maar als je nu ziet dat dienst
verlening één van de allerbelangrijk
ste onderwerpen is geworden, dan
gaat dat naar mijn gevoel verder
dan een kanjerproject raadhuis of
OSG. Met dienstverlening ben je
dagelijks voor je bevolking bezig.'
De reorganisatie van het ambtelijke
apparaat verliep niet altijd soepel,
maar volgens Geldorp was dat
onvermijdelijk. 'Achter de schermen
is strijd gevoerd tussen de onderne
mingsraad, afdelingen en het
bestuur. Dat hoort ook, je moet
elkaar met argumenten overtuigen.
Maar naar verhouding hebben zich
geen grote pieken en schokken in
de ontwikkeling van de organisatie
voorgedaan. Wat we nu hebben
bereikt, is dat de organisatie bereid
en in staat is op nieuwe taken te
reageren en te laten inbedden.'
Ze is blij dat het gelukt is de kanjer
projecten van de grond te krijgen.
'Er moest bijvoorbeeld een nieuwe
brandweerkazerne komen. Toen ik
hier kwam, was die nog bij Gemeen-
Geldorp overhandigt een petitie aan minister Pieter Winsemius waarin gepleit
wordt vóór een verplaatsing van de veerhaven in Den Helder.
Joke Geldorp-Pantekoek werd op
16 maart 1999 geïnstalleerd als
burgemeester van Texel. Daarvoor
was ze vijf jaar wethouder ruimte
lijke ordening, volkshuisvesting en
milieu in Meppel. Haar politieke
carrière begon daar in 1978 toen
ze bestuurslid werd van de plaat
selijke WD. In 1982 kwam ze voor
de WD in de Meppelse gemeente
raad en een paar jaar later werd ze
fractievoorzitter.
Geldorp werd geboren in Delft op
11 oktober 1944. Na de oorlog
verhuisde het gezin Pantekoek
terug naar Heiloo waar ze oor
spronkelijk vandaan kwamen Haar
vader had daar een eigen installa
tiebedrijf. Tijdens vakanties bivak
keerde de familie geregeld op Texel
waar de eerste interesse van Gel
dorp in het eiland werd gewekt.
'We zaten in De Koog in een huis
van een tante van Kees Alkema, de
latere gemeentearchitect.'
Na het voltooien van de HBS in
Alkmaar studeerde ze rechten in
Groningen, Leiden en Amsterdam.
Haar specialiteit was publiek recht,
ofwel de omgang tussen burger en
overheid. Tijdens de studie in
Amsterdam ontstond de eerste
interesse in politiek. Ze bezocht
raadsvergaderingen en werd lid
van de Liberale Studentenvereni
ging.
In 1975 verhuisde ze met haar man
naar Meppel waar ze lerares maat
schappijleer in het voortgezet
onderwijs werd. Ze kregen één
zoon. In 1981 maakte ze een per
soonlijk drama mee door het vroeg
tijdig overlijden van haar man,
waarna Geldorp samen met haar
zoon verder ging. Ze bleef in het
onderwijs totdat ze in 1994 wet
houder werd. Sinds vorig jaar is ze
oma van een kleindochter.