Texelse appels en peren groeien in Noordoostpolder
onds
1
Timmer
TEXELSE COURANT
Aardappelkwekers
maken 'fruitmuseum'
Museum
Boompjes naar park van
idealistische miljonair
VOORDeEL y
De Echte Bakker
TEXELS
DINSDAG 29 SEPTEMBER 2009
Gelein Jansen (rechts) en Jaap Post in de Noordoostpolder bij het perk met "Texelseappel- en perenboompjes.
Op het oog is het niet veel meer
dan een perk jonge boompjes, in
werkelijkheid betreft het mis
schien wel de complete collectie
van alle appel- en perenrassen
die de afgelopen eeuw op Texel
hebben gegroeid. De locatie
maakt het nog opmerkelijker:
een weelderige tuin bij één van
de oudste boerderijen van de in
de oorlog drooggemaakte
Noordoostpolder.
De boompjes zijn afkomstig van
het hele eiland, vertelt Gelein Jan
sen, die heeft geholpen stekken te
verzamelen. In gezelschap van
familielid Jaap
Kreeft en verslag
gever Joop Rom-
mets nam hij afge
lopen week een
kijkje bij de jonge
aanplant. 'Na een
oproep in de Texelse Courant kwa
men van alle kanten meldingen
binnen. Appel- en perenbomen
staan in alle dorpen, zoals bij de
pastorie van de katholieke kerk in
Den Burg. Maar ook in de Korvers-
kooi en de eendenkooi bij De Wad
del, bij het Vossehol en een heel
mooie aan de weg tussen Den
Burg en Oudeschild. Die hing kort
geleden tjokvol appels.'
De bomen werden vorig najaar
geïnventariseerd. Het verzamelen
van de stekken gebeurde in janua
ri. Een bij uitstek geschikte maand,
omdat de sapstromen dan tot stil
stand zijn gekomen.
Lang niet alle bomen verkeerden in
goede conditie. 'Een boom was
bijna dood. Bovenin, op misschien
wel zes meter van de grond, zaten
nog twee levende takken. Die heb
ben we eruit gehaald. Nu is die
boom helemaal dood. Maar door
die twee takjes op twee onder
stammetjes te zetten - dat noem je
enten -, krijgt de boom nu weer
een kans.'
Het initiatief voor de bijzondere
collectie komt van een vriend en
oud-collega van Jansen, de 90-
jarige Johannes Crébas uit Luttel-
geest. Ondanks zijn hoge leeftijd
en broze gezondheid is de voor
malige aardappelkweker nog altijd
bezig nieuwe rassen te ontwikke
len. 'Andere boeren voeren blind
op Hettema Zonen, het handels-
Crébas beperkte zich niet tot aard
appelen. Zo ontwikkelde hij een
kruising tussen een braam en een
framboos en zelfs een appelsoort
waarbij vijf verschillende appels
aan één boom zitten. Dat hij niet
alleen van experimenteren houdt,
maar ook de traditie eert, bewees
hij twee jaar geleden door Jansen
voor te stellen zoveel mogelijk
soorten appels en peren te verza
melen die de afgelopen eeuw op
Texel hebben gegroeid. Hij was
aan het goede adres bij zijn kom
paan, die al sinds jaar en dag een
bijzondere belangstelling voor de
lokale geschiedenis heeft. 'Juist
omdat Texel een
vast omlijnd
gebied vormt, is
het leuk alle soor
ten bij elkaar te
krijgen die hier
de afgelopen
eeuw hebben gegroeid. Op die
manier maak je eigenlijk een soort
fruitmuseum.'
huis. Johannes en ik maakten zelf Op zijn tocht over het eiland kreeg
kruisingen. Als we met een groep
kwekers naar proefvelden in Grie
kenland, Italië of Spanje gingen,
zaten we altijd naast elkaar in de
bus om over nieuwe mogelijkhe
den te praten. Johannes heeft
diverse soorten op de rassenlijst
gekregen. Dat lukt niet zomaar,
want ze moeten echt anders zijn
dan de bestaande en natuurlijk
geschikt om te kweken. In Grie
kenland kwamen we eens bij een
proefveld waar mijn Texla en zijn
aardappelen naast elkaar ston
den.'
Jansen gezelschap van Jaap Post.
Niet alleen een vriend van Crébas^
maar ook vrijwilliger bij de Stich
ting Fruithof Frederiksoord, die op
een terrein van acht hectare diver
se kleine boomgaardjes met zo'n
800 verschillende appel-, peren
en pruimenrassen beheert. De
twee verzamelden een verrassende
hoeveelheid soorten. Jansen:
'Vroeger werden op Texel maar
weinig rassen verbouwd. Af en toe
kwam toe een handelaar met hon
derd boompjes van één soort naar
het eiland. De ene helft verkocht hij
r~* I Stichting voor openbaar
en algemeen bijzonder
SCH00LTIJ primair onderwijs op Texel
zoekt per direct een
groepsleerkracht
voor „de Lubertischool" in De Koog,
3 dagen voor groep 7-8,
in tijdelijke benoeming tot 1/8/2010.
Op zoek naar een school waar collega's
een warm hart hebben voor kinderen?
Reageer dan zeker!
Wij zoeken een medewerker die:
- enthousiast is en ervaring heeft met de
bovenbouwgroep 7-8
- een positieve leeromgeving kan creëren, goed
kan samenwerken, zich flexibel kan opstellen
- een medewerker die trots is op zijn/ haar werk
En die wil werken op een school die:
Visie heeft en veelzijdig is.
Ruimte biedt voor ambitie en nieuwe ideeën en
aandacht heeft voor persoonlijke ontwikkeling.
Veel betrokkenheid kent van ouders.
U wilt meer weten?
Meer informatie bij de schoolleider, hr. Ike van
Houselt. overdag: 0222 - 31 77 78 of na 18.00 u.:
06-512 42 066
U wilt solliciteren?
Uw brief met C.V. graag voor zaterdag 10 oktober
2009 versturen naar Lubertischool, Brink 29,1796
AH De Koog, t.a.v. hr. Ike van Houselt.
De Stichting Texels Museum zoekt een
medewerker
directiesecretariaat (v/mj
20 uur per week, verdeeld over 5 dagen
Voor informatie: zie www.ecomare.nl
Sollicitaties met c.v. kunt u tot uiterlijk
6 oktober 2009 sturen per e-mail naar:
antonhurkens@ecomare.nl
Samen voorop in de strijd
EIGEN MENING? TIEN JAAR CEL!
Tel. 0222 - 36 26 00
info@lenr.nl
Spinbaan 6, Den Burg
LANGEVELD
DE ROOY
Samen werken aan de
Texelse samenleving
Hoefslag 42, 1791 SC Den Burg, Telefoon 315532
stichting
BROODNODIG OP TEXEL
Bankrekening 12.08.86.308
E-mail stichtingbroodnodig@texel.ci
Geslaagd
zelf, de andere werd uitgevent via
Kortenhoeven. Als hij dan een paar
weken later kwam, had hij weer
een andere soort bij zich.' Hoeveel
de twee er precies hebben verza
meld, is nog moeilijk te zeggen.
Rijkswaterstaat was, keek er
hoofdschuddend naar. 'Het is
wachten op een fikse storm. Dan
zijn de duinen weg en ligt het zand
in het water.' Hovenier Karei Hen
driks moest hem gelijk geven. 'We
'Dat kun je pas met zekerheid vast- willen de voeten van klauterende
stellen als de boompjes vruchten
gaan dragen. Maar ik denk dat het
er zeker 75 zijn', vertelt Post, die
voor het onderhoud van de boom
gaard zorgt. Afgelopen voorjaar
kreeg hij de schrik
van zijn leven, toen
de boompjes wer
den geteisterd door
een rupsenplaag.
'Toen ik hier op een
dag kwam, waren
alle blaadjes opgevreten. Ik dacht:
nu is het afgelopen. Maar de boom
pjes zijn er bewonderenswaardig
goed doorheen gekomen. Er is er
uiteindelijk maar één doodgegaan.'
Ook Jansen toonde zich bij het
bezoek aan de boomgaard enthou
siast. 'Ongelooflijk hoe ze in een
half jaar zijn gegroeid. Deze hier is
al bijna 1.80 meter hoog
Omdat niet zeker is of de boerderij
en de boomgaard na het overlijden
van Crébas in de familie blijven, is
al afgesproken wat er met de
Texelse bomen gebeurt. Alle appels
en peren worden overgeplant op
recreatiepark Brennels Buiten,
vlakbij het naburige Kraggenburg,
dat eigendom is van Crébas' zoon
Bob. Crébas junior kocht samen
met een zakenpartner in 1999 voor
ƒ600.000,- het toen nog relatief
onbekende Marktplaats.nl. Toen hij
de website vijf jaar later aan het
Amerikaanse internetbedrijf eBay
verkocht, kreeg hij er 225 miljoen
euro voor en was hij in éen klap
schatrijk. De idealistische Crébas
besloot zijn fortuin niet te verkwis
ten aan buitenissige feestjes, dure
auto's en vakanties naar tropische
oorden, maar begon een bedrijf
waarmee hij een bijdrage wil leve
ren aan een betere en schonere
wereld. Brennels maakt exclusieve
kleding van brandnetels, die Cré
bas zelf verbouwt op Brennels Bui
ten.
kinderen niet verwonden. Maar we
blijven nadenken over andere
oplossingen. Er is een denktank,
dat er in 1900 uitzag. Ze maken
Verkadeplaatjes na. Ik wil er ook
altijd wat van maken. Maar het
leukst vind ik het als natuur nuttig
is voor mensen. En als het dan
toch z'n eigen gang gaat, is dat
prachtig.'
Voor Jansen was het bezoek aan
Brennels Buiten een bijzondere
belevenis. Niet alleen omdat er de
die geregeld bij elkaar komt en toekomst van de Texelse appel- en
waarin we zomaar van gedachte
kunnen veranderen.'
Hoe het ook zij, het is een vreemde
gedachte dat hier driekwart eeuw
geleden nog de Zuiderzee deinde
en dat er tot vier jaar geleden ein
deloze akkers lagen waar lof, aard
appelen en bieten werden ver
bouwd. Crébas vindt daar echter
niets vreemds aan. vertelde hij in
2006 aan het magazine van Milieu
defensie. 'Alle natuur in Nederland
is door mensen gemaakt. Daar is
niets oorspronkelijks aan. Wat bij
voorbeeld Natuurmonumenten wil,
kan ook helemaal niet. Die steken
teveel energie in het bewaren en
herstellen van een landschap zoals
perenbomen ligt. 'Het merkwaar
dige toeval wil
dat hier vroeger
een oom van mij
boerde. Hij ver
bouwde aardap
pelen. Ja, de
wereld is klein.
Zijn hele leven heeft hij gestreden
tegen de brandnetels die hier nu
worden gekweekt.'
Wat Jansen betreft, keren de
bomen in de vorm van stekken
naar Texel terug, zodat op het
eiland een soortgelijk 'fruitmuse
um' kan worden ingericht. 'Mis
schien bij Brakestein, als dat is
gerenoveerd. Daar is ooit een Fran
se tuin geweest, waar al in de
zeventiende eeuw fruitbomen
groeiden. Het zou prachtig zijn die
bomen daar straks een plaatsje te
kunnen geven.'
Joop Rommets
Het 48 hectare grote recreatiepark
is nog geen drie jaar oud, maar
maakt op de nietsvermoedende
bezoeker al een verpletterende
indruk. Naast een winkel - waar de
kleding wordt verkocht - staat er
een paviljoen dat zo op het strand
van een dure badplaats zou kun
nen staan. Vanaf het terras kijk je
uit over enorme waterpartijen, waar
ganzen, zwanen en andere vogels
zwemmen. Meest opvallend zijn de
meters hoge duinen, aangelegd
zonder helmplanten. Jaap Kreeft,
die 31 jaar lang opzichter voor
Anouschka Maas slaagde aan de
Universiteit Utrecht voor de
bacheloropleiding pedagogische
wetenschappen. Zij vervolgt haar
opleiding met een master orthope
dagogiek richting leerlingenzorg.
pv EEN BETER MILIEU...
...BEGINT BIJ JEZELF
4 Kokos- Speculaas Cake
makronen taartje
3 GildeGraan
bolletjes
Hogerstraat 4 Weverstraat 90, Den Burg
Dorpsstraat 90, De Koog
www.bakkertimmer.nl
Oplage: 450.000 in fullcolor
vakantiekrant
U kunt uw agendapunten en
advertenties steeds tót 10 dagen
voor de verschijningsdatum
opgeven.
