'Een bedrijf waar de familie trots op is'
Hét Familiebedrijf
TEXELSE 9 COURANT
'We spreken dezelfde taal en snappen elkaar'
'Stille motoren van economie'
'Familiebedrijf stabiele factor
die tegen een stootje kan'
'Familiebedrijven in the picture zetten'
'Belangrijk is dat afspraken goed op papier komen'
DINSDAG 13 OKTOBER 2009
gaat ook over voetbal en Boer
zoekt vrouw.'
De gouden formule bij Van Sam-
beek Truckservice zit hem in de
taakverdeling tussen de broers.
Robin is verantwoordelijk voor het
kantoor en de inkoop, Marco voor
de werkplaats en de werkzaamhe
den daar. 'Ik hoef me geen zorgen
te maken over de administratie. Ik
vertrouw Robin blind omdat hij
familie is. Een ander moet dat toch
eerst waar maken.' Ook voor
Robin, die 'alles doet behalve sleu
telen is dit een goede taakverde
ling. 'We vullen elkaar zo aan en
het werkt lekker. Als we allebei
hetzelfde zouden doen krijg je eer
der wrijving. Bij ons krijgen span
ningen de kans niet omdat we
altijd eerlijk tegen elkaar zijn', zegt
Robin. Zijn broer vult aan: 'We
spreken dezelfde taal. Je snapt
elkaar sneller en kunt makkelijker
dingen tegen elkaar zeggen.'
Tekst en foto Imme Bakker
'Familiebedrijven zijn de stille
motoren van de economie', citeren
we premier Balkenende. Vandaag
geeft de Texelse Courant de aftrap
voor de verkiezing van Hét Familie
bedrijf. Dat doen we met de pre
sentatie van de jury, die gaat uit
maken wie de titel krijgt. Maar voor
het zover is laten we in deze krant
tientallen Texelse familiebedrijven
de revue passeren. Als eerste Mar
co en Robin van Sambeek van het
gelijknamige truckservicebedrijf uit
Oudeschild.
Van Sambeek Truckservice uit
Oudeschild is een echt Texels
familiebedrijf. Ruim een kwart
eeuw terug gestart door Wim en
Natalja Van Sambeek en inmid
dels in handen van hun zonen
Marco (38) en Robin (35). 'Alle
goede dingen van onze ouders
hebben we meegenomen, maar
als we iets willen veranderen,
doen we dat', zegt Robin.
Het voortzetten van het familiebe-
'Familiebedrijven zijn belangrijk.
Ze zorgen bijvoorbeeld voor vijf
tig procent van de werkgelegen
heid in deze regio.' Dat zeg Frank
Baltes, bedrijfsadviseur bij de
Kamer van Koophandel (KvK) in
Alkmaar en gespecialiseerd in
overdrachten en overnames van
bedrijven.
'Familiebedrijven komen in mijn
werk steeds vaker naar voren. Met
name door de vergrijzing. Een vijf
de van de familieondernemers is
ouder dan 55 jaar. Dan kom je in de
periode dat het onderwerp opvol
ging actueel kan worden. Van de
leiding, het eigendom of in een
andere vorm. Kinderen willen het
bedrijf niet altijd overnemen. Dan is
de vraag hoe je daarmee omgaat
en hoe de overname dan wordt
aangepakt. Dat is best een com
plex proces. Als KvK proberen we
een klankbord te zijn en uitleg te
geven over het proces. Behoud
van familiebedrijven is belangrijk.
Voor de werkgelegenheid en om
kapitaalvernietiging te voorko
men.'
'Familiebedrijven kenmerken zich
vooral door twee systemen. Dat
van het bedrijf en de familie. Die
wisselwerking maakt de situatie vrij
specifiek. Dat kan met name bij
overdrachten moeilijkheden geven.
Er zit een stuk emotie bij. Het kan
invloed hebben op belangrijke
beslissingen en de dagelijkse
bedrijfsvoering. Dat moet binnen
de familie bespreekbaar worden
Frank Baltes (KvK): ...wisselwerking
bedrijf en familie vrij specifiek...
gemaakt, niet alleen in de huiska
mer, ook in breder familieverband.
Het is vaak goed om er een derde
bij te betrekken. Je kunt ook
nadenken over een familiestatuut.'
'Familiebedrijven zijn stabiel, ken
merken zich vaak door meer lange-
termijnvisie dan niet-familiebedrij-
ven en beschikken doorgaans over
goede reserves en kunnen tegen
een stootje, zoals deze crisis. Wat
ook opvalt, is dat ze sterk aanwe
zig zijn en diep geworteld in een
bepaald gebied. Ze hebben een
sterke regionale binding en zitten
vaak langer dan gemiddeld op één
plek. Het maakt ze heel waardevol.
Voor de werkgelegenheid en soci
aal. Vaak sponsoren ze bijvoor
beeld het verenigingsleven.'
drijf was voor beide generaties niet
vanzelfsprekend. Wim en Natalja
lieten alle opties open en gaven
hun kinderen keuzevrijheid. Maar
ondanks dat Marco alles mocht
worden, stond op jonge leeftijd al
vast dat hij monteur wilde worden.
Na een periode van met auto's
spelen en auto's tekenen in zijn
jeugd, mocht hij al vroeg op zater
dag helpen in de garage. Vuilnis
bakken legen, de vloer vegen en
auto's wassen. Marco's enthousi
asme werd alleen maar groter en
hij werd monteur. 'Ik wilde graag
worden wat mijn vader ook was.
Het was niet een vanzelfsprekende
keuze, maar wel een bewuste keu
ze. Ik zou niet weten wat ik liever
wil doen als monteur zijn.'
Voor Robin liep het heel anders, hij
moest een jaar wachten op de toe
lating voor een grafische opleiding.
'Mijn vader zei je gaat toch niet een
heel jaar niets doen? Je kan je
moeder wel helpen op kantoor.'
Dat beviel Robin zo goed dat hij
het werk nog steeds doet. Ook het
werken naast zijn moeder is nooit
een probleem geweest. 'Of je het
werk nu leert van je moeder of een
baas maakt niet uit. Als ze me iets
leerde, nam ik dat van haar aan.'
In 1994 kocht Robin zich als laat
ste Van Sambeek in in de firma, en
waren er vier firmanten. Het bedrijf
onderging een subtiele naamsver
andering. Waar eerder Wim van
Sambeek Truckservice de gevel
sierde, werd dit veranderd in Van
Sambeek Truckservice. Een sub
tiele maar belangrijke verandering.
'Alle Van Sambeken zaten toen in
het bedrijf, dus Wim hebben we er
maar afgehaald. Dat dekte de
lading niet meer', zegt Robin.
Twee jaar terug gooide Wim een
Marco en Robin van Sambeek zijn allebei tevreden met de taakverdeling.
balletje op bij zijn zonen om een
overname voor te stellen. 'Het was
er al een tijdje op gericht dat we
verder zouden gaan, maar nu was
het jullie varen al zo lang mee, gaan
jullie maar zelf varenzegt Robin.
Volgens Marco ging het vrij geruis
loos. hoewel zijn vader de nieuwe
verhoudingen ook beschouwde als
bron van grapjes. 'Hij ging zich
echt opstellen als werknemer. Dan
vroeg hij of ik er misschien over
wilde nadenken om een nieuw
steeksleuteitje te kopen. Alleen
maar om aan te geven dat hij nu
werknemer was.'
Dat de overname zo makkelijk ging
danken Marco en Robin aan hun
ouders. Dankzij hun vooruitstre
vendheid konden ze het bednjf
zonder grote veranderingen over
nemen. Nog altijd werken hun
ouders mee in het bedrijf, maar
meer op de achtergrond. 'We heb
ben een rijdend treintje overgeno
men en we rijden in grote lijnen nog
dezelfde route als mijn ouders.
Soms rijden we een stationnetje
voorbij of doen we juist een nieuwe
aan,' zegt Marco.
Grote betrokkenheid
De familieband, en daarmee de
betrokkenheid bij het bedrijf, maakt
dat Marco en Robin meer van
elkaar verwachten dan van hun
medewerkers. Waar een monteur
naar huis mag als de werkdag
voorbij is. wordt het stilzwijgend
van Wim en Marco verwacht dat ze
een klus nog afmaken. 'Je ver
wacht meer van je familie dan van
een medewerker. Aan het eind van
de dag denk je niet zoek het maar
uit. Je hoofd is nooit klaar met het
bedrijf', zegt Marco.
Toch is het bednjf niet heilig voor
de broers. Thuis gaan de gesprek
ken zelden over het werk. Daaren
tegen komt familiepraat wel voor
onder de koffie. Marco: 'Maar het
'Een bedrijf dat voortgaat van
generatie op generatie en waar
de familie trots op is. Dat is
toch schitterend.' Onderne
mers in familiebedrijven zijn
doorgaans geen jobhoppers,
constateert Ries Swanink,
voorzitter van het Texels Ver
bond van Ondernemers (TVO)
en jurylid van de verkiezing
Familiebedrijf van het Jaar.
'Ik vind het een goede eigenschap
dat deze bedrijven worden voort
gezet door opvolging. Dat schept
een prettige werkomgeving en
degene die het overdraagt aan
zoon of dochter, of een combina
tie, kan zich met een gerust hart uit
het bedrijf terugtrekken. Je ziet dat
ouders vaak nog een tijd blijven
meedraaien en zo meer aan afbouw
toekomen dan ondernemers die
hun bedrijf verkopen en in het
spreekwoordelijke zwarte gat val
len.'
Het ledenbestand van TVO telt veel
familiebedrijven. 'Dat er op Texel
zoveel zijn, houdt wellicht verband
met de betrekkelijke kleinschalig
heid op het eiland. De solidariteit is
groot. Veel ondernemers uit fami
liebedrijven voelen zich doorgaans
betrokken bij hun belangenorgam-
'Het is goed dat familiebedrijven
in the picture worden gezet. Het
zijn over het algemeen stabiele
bedrijven, die in bepaalde mate
zorgen voor een solide en goede
werkomgeving voor de mede
werkers. Aandacht is ook goed
omdat werk en privé vaak door
elkaar lopen. Daardoor leveren
deze ondernemers een extra
grote inspanning.'
Johan Bresser, directeur en mede
eigenaar van B&B Van der Vis en
Den Boer Accountants en Advi
seurs, ziet veel positieve kanten
aan familiebedrijven. 'Ze hebben
een lange termijnvisie en zijn door
gaans niet uit op snelle winst. Zeker
in de huidige economische situatie
is het een voordcel dat ze vaak een
buffer hebben opgebouwd, waar
mee ze slechtere tijden overleven.'
Familiebedrijven heb je in allerlei
soorten en maten. Landelijk bekend
i zijn concerns als Zeeman en C&A.
'Maar omvang zegt niet altijd wat
over de inspanning die wordt gele
verd. Met z'n tweeën of drieën
moet je er net zo hard tegenaan.'
Met opvolging krijgt elke onderne
mer vroeg of laat te maken. 'Er zit
ten financiële en fiscale haken en
ogen aan, maar ook emotionele.
'Het gebeurt wel dat oudefs die het
bednjf aan hun kind overdragen, er
met veel voor hoeven te hebben.
Maar daar neemt de fiscus geen
genoegen mee, al is er - mits je er
vroeg genoeg mee begint - veel
mogelijk.'
'Ook gevoelsmatig kan een over
dracht moeilijk liggen. Het bedrijf
dat een ondernemer overdraagt is
toch zijn of haar 'kindje'. Hoe de
opvolging uitpakt, hangt mede af
van hoe de volgende generatie het
doet,want in de wens om een bedrijf
binnen de familie te houden, schuilt
uiteraard ook een risico. Het is
immers niet per definitie zo dat de
beste opvolger zich binnen de fami
lie bevindt. Ondernemerschap ver
eist immers meerdere kwaliteiten.
De ambachtelijke kant kan vaak
goed worden geleerd van de ouders,
maar voor het goed leiden van een
bedrijf is meer nodig.'
'De uitkomst kan zijn dat het beter
is om het bedrijf niet over te dragen
aan een kind. Dat vergt moed, zeker
als een bedrijf al generaties lang in
de familie is- Als ondernemer heb je
immers een grote verantwoordelijk
heid, zeker als je ook personeel in
dienst hebt. Degenen die het bedrijf
overdragen, maar ook degenen die
het overnemen, hebben vaak
behoefte aan een klankbord. Als
adviseur spelen wij een actieve rol
bij overdrachten op alle gebieden.
want zeker bij familiebedrijven vergt
het binnen de familie houden van
een bedrijf extra inzet en kwaliteit
van alle partijen.'
satie. Ze werken vanuit een tradi
tie. Dan is het lastig als ze worden
geconfronteerd met allerlei nieuwe
regels. Dat past dat niet altijd goed
bij hun bedrijfsvoering. Ik zou dat
niet conservatief willen noemen,
maar het levert wel complicaties
op. Veranderingen van buitenaf
kunnen ook een bedreiging vor
men.
Wij kunnen niet voor elk individueel
bedrijf op de bres springen, maar
behartigen gezamenlijke belangen.
We hebben wel vijf verschillende
secties en als er leden zijn die een
bepaald onderwerp willen inbren
gen en er is voldoende steun, dan
wordt het een gemeenschappelijk
belang en gaan we daar mee aan
de slag.'
Ries Swanink (TVO): ...ouders blijven
vaak nog een tijd meedraaien...
Jury zoekt
kandidaten
Ondernemingen die willen meedin
gen naar de titel Hét Familiebedrijf
kunnen zichzelf kandidaat stellen
bij de redactie. Ook lezers kunnen
bedrijven voordragen.
Elk familiebedrijf maakt ook kans
op een interview in de Texelse
Courant. Als criteria voor deelname
geldt vooral dat het bedrijf voor
minimaal vijftig procent eigendom
is van de familie en dat de familie
een bepaalde mate van beslis
singsbevoegdheid heeft. In de
praktijk voldoen de meeste familie
bedrijven aan die voorwaarden.
Narnen kunnen worden opgestuurd
naar redactie@texelsecourant.nl of
worden doorgegeven via tel.
362620.
'De binding met het familiebe
drijf ontstaat vaak aan de keu
kentafel. De jeugd groeit ermee
op en hoort over de voordelen.
Maar ziet ook de nadelen, zoals
risico en lange werktijden.' Hans
van Heerwaarden, vestigingsma
nager van Rabobank Noord-Hol
land Noord op Texel, heeft vele
jaren met ondernemers uit het
familiebedrijf om tafel gezeten.
Hoe komt het toch dat Texel naar
verhouding zoveel familiebedrijven
heeft?, vragen we aan de Texelse
bankier. 'Het heeft wellicht te
maken met de eilandpositie, waar
door je meer kleinschaligheid hebt
en grotere franchiseketens lange
tijd wat meer op afstand zijn geble
ven. Voorheen was het zo dat de
oudste zoon automatisch bedrijfs-
opvolger werd. Die tijd is groten
deels voorbij, ofschoon er nog wel
voorbeelden van zijn. Het is al lang
niet meer vanzelfsprekend dat een
zoon of dochter het bedrijf over
neemt. Maar het gebeurt nog regel
matig. Vaak voltrekt zo'n overname
zich geleidelijk. Eerst werken vader
en zoon samen, waarna de over
dracht volgt. In de praktijk zie je
dat vaders en moeders gevoels-
Hans van Heerwaarden (Rabobank
NHN): ...resultaten uit het verleden
bieden geen garantie voor de
toekomst.
matig met het bedrijf verbonden
blijven en nog lang meewerken.
Maar voordat ouders zich met het
beleid gaan bemoeien, moeten ze
zich bedenken dat de verantwoor
delijkheid bij de opvolger ligt. De
ondernemer bepaalt het beleid.
Het is overigens niet zo dat opvol
gers altijd even succesvol zijn als
hun voorgangers. Want ook hier
geldt: resultaten uit het verleden
bieden geen garantie voor de toe
komst. Ik kan er begrip voor heb
ben dat zonen of dochters passen
voor overname. Dat ze het een
stap te ver vinden, de verplichting
met willen aangaan, het risico niet
op hun nek willen of andere inte
resses hebben.'
'Financieel gezien geeft een fami
liebedrijf doorgaans goede kansen
voor de opvolger. Hij of zij hoeft
bijvoorbeeld minder zwaar te finan
cieren. Dat heeft wel consequen
ties voor broers en zussen. Die
zullen het mogelijk niet waarderen
als de opvolger de kip met gouden
eieren krijgt en de rest niets. Aan
de andere kant moet er wel een
reële prijs zijn die de ondernemer
gezonde kansen biedt. De pnjs
hangt samen met een aantal zaken.
Er wordt vaak geld door de familie
ingelaten, er wordt rekening gehou
den met fiscale aspecten en de
hoogte van de financiering speelt
een rol. Want als de bank met
bereid is meer geld te lenen, dan
houdt het op Een lagere prijs dan
de marktwaarde kan een econo
misch voordeel zijn voor de opvol
ger. Maar die neemt ook het risico
en broers en zussen zijn vaak trots
dat het bedrijf in de familie blijft.
Voor de familie is overname door
gaans een groeiproces, waarover
de gesprekken op tijd op gang
moeten komen.'
'Belangrijk is dat afspraken goed
op papier komen. Dat is wel eens
lastig, want je kent elkaar al zolang
en om de boel dan zwart op wit op
te schrijven, dat lijkt hard over te
komen. Maar het is wel belangrijk.
Ook de taakverdeling moet goed
worden afgesproken. Als familiele
den samenwerken, dan slaagt het
alleen als die elkaar aanvullen en
niet in de weg zitten. Wat je bij
samenwerking ook goed moet
afspreken zijn de privé-uitgaven en
-opnamen. De kans op scheve
gezichten of een breuk ligt op de
loer. En dan nóg kunnen samen
werkingen stuklopen. Vóór je eraan
begint, is het verstandig af te spre
ken hoe je daarmee omgaat.
Gelukkig goed het meestal goed
en is het een prachtige uitdaging
om in het familiebedrijf te werken.'
