Aanbesteding.
TEXELSE 11 COURANT
Riolering Burgwal verandert gezicht Den Burg
Klachten over ondragelijke
stank en wateroverlast
„het aanbrengen eener rioleering
„op den Burgwal rond het dorp
„den Burg op Texel.
Laatste huis Volmolen klaar
Kamerling werkt met passie
'Geen schade imago
Texel door roken'
VRIJDAG 27 NOVEMBER 2009
Het dempen en van een riolering
voorzien van de Burgwal (in 1902
en 1903) was een onvermijdelijk
gevolg van de groei van het dorp
en de moderne manier van leven.
De ingreep, die het aanzicht van
Den Burg voorgoed zou veran
deren, verliep echter niet zonder
slag of stoot
Voor een goed begrip is het nodig
te begrijpen dat met de hieronder
genoemde Burgwal niet de gelijkna
mige straat aan de oostkant van de
kerk wordt bedoeld, maar de eigen
lijke Burggracht, in 1356 gegraven
op last van landheer Jan van Blois.
Deze drie meter brede gracht liep
rond het dorp, ruwweg tussen Burg
wal en Weverstraat, tussen Park
straat en Warmoesstraat en tussen
Gravenstraat en Kantoorstraat (de
namen van deze straten bestonden
nog niet). Over de gracht lag op drie
plaatsen een brug die toegang gaf
tot het dorp.
In de eeuwen die volgden, raakte
de gracht meer en meer in verval.
Door de voortdurende uitbreiding
van Den Burg zagen steeds minder
mensen de gracht als uiterste grens.
Er werd overheen gebouwd en op
meerdere plaatsen werden dam
men (met duikers) gelegd. Aan het
eind van de negentiende eeuw
lagen nog maar enkele sterk ver
smalde gedeeltes van de oorspron
kelijke gracht open, die vooral
dienst deden als open riool. Steeds
vaker werd gesproken over het
dempen en rioleren van ook deze
laatste stukken. Niet alleen uit het
oogpunt van hygiëne, maar ook om
ruimte te winnen. In de raadsverga
dering van juni 1888 neemt de heer
Koning het woord riolering in de
mond. Hij beklaagt zich over de
ondragelijke stank die opstijgt uit de
Burgwal, die pal naast zijn huis in
een sloot uitkomt. De gemeente
raad stemde toe in het instellen van
een onderzoek naar de mogelijkhe
den. Enig onderzoek was nodig,
want de Burgwal (of eigenlijk dus de
Burggracht) was nodig voor de
afwatering. En hard ook. Tijdens
een forse regenbui in oktober 1896
overstroomde bij een aanwonende
de keuken, omdat de Burgwal de
watervloed niet kon verwerken.
Later bleek de slechte afwatering
veroorzaakt te zijn door slijtage van
beide handen aan en maakt bekend
dat alle bouwwerken moeten wor
den verwijderd. Daar komt bij dat
de grond waarop de bouwwerken
staan in bezit is genomen zonder
dat daarvoor toestemming is ver
leend. Genoemde 'getimmerten'
zijn dus onwettig.
Maar onwettig of niet, alleen J.P.
de oever, 'achter de wooning van
den heer H.V.' Ouderdom had de
wanden doen invallen, waardoor de
afvoer werd gestremd. Een oplos
sing werd gevonden in het leggen
van een nieuwe goot. Aan de ande
re kant was het open water nodig
voor de brandweer. Maar de toe
stand begon langzamerhand nij
pend te worden. In juli 1897 (dus in
de zomer) dienen 68 onderteke
naars een petitie in, waann zij om
aandacht vragen voor de slechte
waterafvoer. Als oplossing zien zij
het opruimen van alle bouwwerken
en 'getimmerten' boven de gracht.
De raad neemt dit voorstel met
Noordijk geeft gevolg aan de oproep
en voorziet zijn bouwwerk van een
luik, waardoorheen een werkman
de Burgwal kan schoonmaken.
Handelend optreden is lastig, daar
voor moet eerst de regelgeving
worden aangepast en de raad wil
de zaak liever in den minne schik
ken. Een voorstel is de grond aan
de gebruikers te verkopen. Als
bedrag wordt 1 cent per strekkende
meter genoemd. De nieuwe eige
naar verplicht zich evenwel om een
koker of gemetselde buizen te leg
gen en toezicht te houden op een
goede afwatering. Dit weerhoudt
kopers en uiteindelijk besluit de
Op den 2en APRIL 1902, des middag» ten
12 ure, zal ten RAADHUIZE door Burge
meester en Wethouder» Tan Texelworden
aanbesteed:
Bestek en teekening zijn verkrijgbaar ter
Gemeente-Secretarie, tegen betaling vau f 0,25.
Inlichtingen zijn verkrijgbaar ter Secretarie,
aar teven8 het proces-verb aal van inlichtingen
waar
ter inzage ligt.
raad in 1901 om de riolering zelf ter
hand te nemen. In het bestek is
sprake van het aanbrengen van
verzamelputten, inlaatputten en
buizen over een totale lengte van
636,50 meter. Vervolgens ontspint
zich een jarenlange discussie over
de technische uitvoering. Deze
spitst zich toe op de te gebruiken
buizen. De in het bestek genoemde
buizen blijken niet verkrijgbaar en
een meerderheid van de raad heeft
bovendien een sterke voorkeur
voor buizen van Nederlands fabri
kaat. Dit is een van de redenen dat
de eerste aanbesteding (in april
1902) nietig wordt verklaard. Daar
bij was C. Roomeijer uit Den Hel
der ƒ4120,- (€1869,57) de laagste
inschrijver In juli wordt een nieuwe
inschrijving gehouden, nadat het
bestek op punten werd aangepast,
waarbij L. Klein uit Den Helder als
laagste uit de bus komt. Klein wil
het werk uitvoeren voor 7700,-
(€3494,-) met Hollandse en ƒ8100,-
(€3675,-) met Engelse buizen. Dit
bedrag is hoger dan het door de
gemeente geraamde, waardoor in
1903 een extra lening moet worden
afgesloten. In september 1901
merkt de heer Noordijk al in een
vergadering op dat deze financiën
geen probleem zouden zijn als
Texel over een eigen veerdienst
zou beschikken. De winsten uit dat
bedrijf zouden de hele samenle
ving ten goede kunnen komen
(maar de oprichting van TESO zou
nog tot 1907 op zich laten wach
ten). Uiteindelijk wordt in oktober
1902 een begin gemaakt met het
werk, dat het einde betekent van de
in 1356 gegraven burggracht. Om
de buizen met te beschadigen, ver
bieden burgemeester en wethou
ders het plaatsen van gebouwen,
schuttingen of andere voorwerpen
op de grond waaronder de riolering
ligt en nog lange tijd laait telkens de
discussie op of de buizen wel op
hun taak berekend zijn. Maar dat
hevige stortbuien in mei 1903 zor
gen voor plaatselijke overstromin
gen, was vooral te wijten aan zand
en straatvuil, dat de roosters van de
vergaarputten verstopte.
'Vijf dagen per week op Texel.
Alleen de voorstelling, geen
blauwe brieven of andere sores.
Een lekker huisje en met kerst
komt het hele gezin naar het
eiland. Lekker bijtanken, ik ver
heug me er ontzettend op. 'Anto-
nie Kamerling, acteur in de een-
mansshow 'Alexander, de prins
die niet wilde', kan na een 'slo
pende periode' wel wat rust
gebruiken. Maar vooralsnog
moet er druk worden gerepe
teerd.
Kamerling laat zich interviewen in
de auto, onderweg naar de eerste
repetitie van het stuk dat op 14
december in première gaat. 'Eigen
lijk hadden we eerder willen begin
nen, maar doordat ik Levenslied
draai (een nieuwe dramaserie van
de NCRV) is het opgeschoven.
Doordat Ton Vorstenbosch (schrij
ver van 'Alexander') nieuwe infor
matie had verkregen over Alexan
der en daarvoor van Robert (Matser,
de producent) de ruimte kreeg,
heeft het ook wat langer geduurd.'
De Nederlandse film- en theaterac
teur heeft een drukke periode ach
ter de rug. 'Extreem zelfs. Ik heb
net de korte film Spaanse Draf
opgenomen voor het Rotterdams
filmfestival. En volgende week in
Utrecht Beatthe Heat, een groot
festival naar aanleiding van de kli
maattop in Kopenhagen. Kasper
van Kooten heeft me gevraagd een
paar nummers mee te zingen, die
ik achter het stuur probeer in te
studeren. Dan heb ik thuis nog
twee kinderen én een vrouw, die
Antome Kamerling: 'Ik doe mijn werk
met passie.(Fotografie Jaap de Jager)
volgende week première heeft.
Echt hollen dus. Maar af en toe
mikken we op een moment van
rust. Zoals gisteravond, toen we
met het hele gezin Thanksgiving
hebben gevierd. Ik ben vooral
dankbaar -dat ik er na deze slo
pende periode weer bovenop ben
gekomen. Ik heb bijna een jaar
lang Sunset Boulevard gespeeld
(met Simone Kleinsma en Pia Dou-
wes, waarvoor hij hij door het hele
land reed). Het was een prachtige
rol, maar zó hard werken. Het was
roofbouw en ik zag er even geen
gat meer in. Maar ik ben er wel
wijzer van geworden.'
'Ik doe mijn werk met passie. Voor
deze rol verdiep ik me inde perso
nage van prins Alexander. Gisteren
heb ik er uitgebreid met de schrij
ver over gesproken. Hij vertelde
Acteur tankt
bij op Texel
mooie verhalen. Alexander is een
historische figuur,maar in zo'n rol
zit ook suggestie. Het gaat erom
hoe het geweest zou kunnen zijn.
Op een bepaalde manier doet hij
me denken aan mijn eigen positie
als bekende Nederlander. Hij kon
niet alles zeggen wat hij wilde, dat
heb ik ook. Ik moetoppassen dat
het niet als een boemerang bij me
terugkomt. Alexander was vooruit
strevend en het niet eens met hoe
het koningshuis functioneerde. Het
spelen van iemand die in zo'n
keurslijf zit, heeft mijn voorkeur
boven een anonieme figuur. En ik
vind het leuk voor Robert (Matser).
Dit is helemaal zijn ding en zijn
eerste productie.'
Gisteren kreeg Kamerling Texe
laars Ineke van Beek en Mieke
Druif op bezoek, om zijn kostuum
te passen. 'Ze hebben alles goed
voorbereid. Verbijsterend zoals de
kostuums bijna naadloos om mijn
lichaam pasten.'
Een tijdje geleden was Kamerling
op Texel. 'We zaten een weekend
in een huisje. Lekker over het
strand gewandeld, de zee, de lucht
en de meeuwen. Ik hou ontzettend
van stranden die niet op lijken te
houden De boot is ook fantas
tisch. Je zit meteen in een heel
andere wereld. En ik verheug me al
op de golfbaan. Ik ben golffanaat.'
Texel loopt niet echt imagoscha
de op doordat in cafés nog wordt
gerookt. Die mening overheerste
dinsdagavond tijdens de jaarver
gadering van Horeca Texel waar
het rookverbod op de agenda
stond.
Voorzitter Rein Stam, een uitge
sproken tegenstander van overtre
ding van het rookverbod, was
benieuwd hoe de leden tegen het
onderwerp aankeken. Hij vindt het
jammer dat in verschillende gele
genheden de asbakken nog steeds
op tafel staan.
De meeste aanwezigen hadden
daar minder moeite mee. Opge
merkt werd dat het lastig is in een
leeg café aan het rookverbod te
blijven voldoen als zaken die het
negeren meer bezoekers naar bin
nen halen.
Opmerkingen dat het onduidelijk is
wanneer wel of niet mag worden
gerookt, werden weerlegd. Ben
Tap. vertegenwoordiger van Hore
ca Nederland, liet weten dat roken
sinds 1 september weer overal
verboden is (ook in éénmansza
ken). Het schort echter aan de
handhaving van het verbod. Dat is
in handen van de Voedsel- en
Warenautoriteit. Tap wees erop dat
sinds september in Den Helder ook
bedrijven zonder personeel weer
boetes hebben gehad.
Over de Drank- en Horecawet
heerste geen enkel verschil van
mening. De horecaondernemers
hebben er nog steeds grote moeite
mee dat volgens die wet alleen een
exploitant verantwoordelijk is als in
Lezenaar
In de lezenaar op de Groeneplaats
in Den Burg is de komende weken
het gedicht De Wijnrank van Joris
Lenstra te lezen. Hij is een in Zwol
le geboren literatuurwetenschap
per die tegenwoordig in Rotterdam
woont en onder meer schrijft voor
het blad Meander op internet.
Lenstra is ook voorzitter van de
Kunststichting Nadorst.
De laatste woning in De Volmolen
is klaar. Een vertegenwoordiger
van ontwikkelingsmaatschappij
UPS VOF overhandigde woens
dag op feestelijke wijze de sleutel
aan de familie Van Daele, eigenaar
van één van de acht onlangs gere
aliseerde twee-onder-één-kapwo-
ningen.
UPS - bestaand uit UPS Vastgoed.
De Peyler Projectontwikkeling en
Stichting Woontij - realiseerde in
totaal meer dan 100 woningen in de
nieuwste wijk van Den Burg. Om
precies te zijn gaat het om 34
geschakelde woningen (koop, koop
garant en huur), 30 koop(garant)app
artementen. 18 twee-onder-eénkap-
woningen en 34 huurappartemen-
ten, waarvan een gedeelte tijdelijk in
gebruik is als vervangende huisves
ting voor OSG De Hogeberg. Voor
de bouw van De Volmolen heeft de
UPS de samenwerking gezocht met
Texelse aannemers Duin Bouwbe
drijf, Bouwbedrijf Frans Zegel en
Klaas Veenbaas, voor deze gelegen
heid geclusterd in Bouwcombinatie
De Volmolen VOF. Ook de ontwer
pen van de woningen kwamen van
de hand van Texelse architectenbu
reaus. te weten Louis Uriot, Ronno
Honingh en Texel BV De gemeente
heeft beloofd volgend jaar de defini
tieve bestrating aan te brengen. Met
het verdwijnen van de bouwstraten
is De Volmolen dan compleet.
een café jongeren onder de zestien
met drank worden betrapt. De
ondernemers vinden dat jeugd
daarin zelf ook een verantwoorde
lijkheid heeft en eveneens een
boete zou moeten krijgen als ze
betrapt worden.
Oud-burgemeester Joke Geldorp.
te gast om over haar ervaringen
met de horecasector te vertellen,
stelde dat het jammer is dat bij
Tweede-Kamerleden nog met tus
sen de oren is gekomen dat zowel
de schenker als de gebruiker ver
antwoordelijk zijn.
Een van de leden vroeg zich af of
de pasjes waarmee jongeren zich
legitimeren niet verbeterd kunnen
worden. 'Gezichten veranderen het
meest in de puberteit, waardoor de
mensen die voor je aan de bar
staan vaak absoluut niet meer lij
ken op degene die je op de foto
ziet.'
Dat leidde tot een voorstel een
eigen Texels legitimatiesysteem
met Texelse pasjes in het leven te
roepen, maar dat riep direct een
aantal tegens op. Sommige aan
wezigen vonden het te omslachtig
zoiets van de grond te krijgen.
Geopperd werd dat onduidelijke
foto's op legitimatiebewijzen een
probleem is om landelijk aan te
pakken.]
Geldorp liet tijdens haar lezing blij
ken dat ze het altijd op prijs heeft
gesteld dat Texelse horecaonder
nemers geregeld zelf Texelse jon
geren die uit de band sprongen tot
de orde hebben geroepen. Volgens
haar namen zij daardoor soms zelfs
de rol van de ouders over.
Niets geheims aan
Het aflopen van voorlichtingsavon
den van de gemeente mag dan niet
altijd tot mijn favoriete bezigheden
behoren, om me de toegang te wei
geren, gaat wel ver. Het gebeurde
woensdagavond, toen ik mij meldde
voor de informatieavond over de
voorgenomen bouw van een hout
gestookte bioverwarmingsinstallatie
bij het nieuwe gemeentehuis. Toen ik
het zaaltje in Stayokay wilde binnen
stappen, ging een voorlichtster van
de gemeente demonstratief in de
deuropening staan. Zonder dat ze
één woord had gezegd, was het
duidelijk: de pers was niet welkom.
We waren ook niet uitgenodigd, en
dat had me wel verbaasd, want bij
avonden over de herinrichting van
de Emmalaan kregen we zelfs koffie
en thee aangeboden. Slordig dat ze
ons vergeten zijn, dacht ik toen een
buurtbewoner die wél was uitgeno
digd mij tipte en van het belang van
onze aanwezigheid overtuigde. Men
moest toch weten wat de gemeente
hieraan het bekokstoven was. Dat er
plannen zijn voor een installatie die
op hout wordt gestookt, is geen
geheim. Maar waar komt die precies,
hoe zit het met eventuele stank, de
uitstootgeluidsoverlast, de aan- en
afvoer, ontsluiting van het terrein,
parkeergelegenheid en noem maar
op? Vragen die leefden bij buurtbe
woners, van wie er zo'n dertig naar
de bijeenkomst kwamen. Ze konden
het verhaal in alle beslotenheid aan
horen en hun vragen stellen. Maar
de volgende dag was nog amper
begonnen, toen iemand uit de buurt
zich - op eigen initiatief - bij de
redactie meldde. Om alsnog verslag
uit te brengen, want de krant weige
ren bij zo'n belangrijke avond, dat
was schaamteloos Kort en bondig
kwam het er op neer dat er veel vra
gen waren gesteld, maar dat ze van
de antwoorden weinig wijzer waren
geworden. Op een meegebrachte
plankaart staat de installatie langs de
Slingerweg op de hoek van het voor
malige C-veld van SV Texel. Pal
daarnaast is een weg van een meter
of zes breed getekend, vanaf de
Slingerweg naar Stayokay, kennelijk
als nieuwe aanvoerroute. Want als ik
op deze tekening de route naar de
Achter de schermen
herberg volg, wordt het een hele
kunst om die straks vanaf de Emma
laan te bereiken. Maar met zekerheid
kan ik dat allemaal met zeggen, ik
was er woensdagavond namelijk niet
bij en heb het uit de tweede hand
gehoord. Dus maar even met de
gemeente gebeld. 'Er is mets geheim,
we hebben mets te verbergen', ver
telt de voorlichter. De plannen verke
ren volgens haar in een 'zeer pril'
stadium en ze wilden er eerst met de
buurt mee om de tafel. Dinsdag
dook zelfs een uitspraak van de
gemeente op dat de komst van de
bioverwarmingsinstallatie nog hele
maal niet zeker is. Daar zal Texel-
Energie blij mee zijn, dacht ik toen ik
het las. Hoe pril de plannen ook
mogen zijn, bedoeling is wel dat het
nieuwe gemeentehuis in de loop van
volgend jaar open gaat en ik neem
aan dat de plannenmakers de amb
tenaren niet in de kou willen laten
zitten. En ook de school, de '99' en
naar ik vanuit de buurt hoor ook De
Bolder, de Sporthal en het zwembad
moeten op biowarmte worden
gestookt. Maar ik was er woensdag
avond niet bij, dus mogelijk ligt het
allemaal wel anders. Ik kan dus ook
met beoordelen wat de waarde is
van de bij dit stukje afgedrukte
plankaart. Toch wilde ik die u niet
onthouden. De gemeentevooriichter
verklaarde de beslotenheid met de
opmerking dat de buurt de ruimte
moest hebben om in alle vrijheid en
ongedwongen hun verhaal kwijt te
kunnen. Of dat lukte, weet ik met, in
ieder geval hebben ze dat gistermor
gen bij mij wel gedaan. Hun zorgen
zijn er door de beslotenheid alleen
maar groter om geworden. Onnodig,
vindt de gemeente. 'Dat de buurt
zegt er niets wijzer van te zijn gewor
den, is alleen maar positiefEns ook
nog niets besloten.Met de gemeen
tevooriichter ben ik het over deze
zaak niet eens geworden, maar ik
draai lang genoeg mee om te weten
dat de gemeente op deze manier de
onrust alleen maar aanwakkert. Het
kan nog goed komen, de gemeente
belooft over enige tijd een nieuwe
informatiebijeenkomst te beleggen.
Gerard Timmerman
Kaarten UNICEF
In de openbare bibliotheek aan de
Drijverstraat in Den Burg worden
tot en met 22 december kerstkaar
ten en geschenken voor UNICEF
verkocht.
De opbrengst is voor een cam
pagne van UNICEF om HIV bij
baby's te voorkomen door zwan
gere vrouwen die seropositief zijn
medische behandeling te geven.
Leden van de familie Van Daele kregen woensdag de sleutel van hun woning.
Gemeentehuis
Bioverwarming-
installatie
