li
'Het gevoel dat we iets
moois gingen maken'
Architect nieuwbouw Maritiem en Jutters Museum:
Raad tegen komst
biocentrale Smit
Dros zaagt latten voor museum
TEXELSE 9 COURANT
Maritiem en Juttersmuseum
leeft toe naar nieuwbouw
Bouw sociale woningen
't Zouteland stagneert
VRIJDAG 4 DECEMBER 2009
Projectontwerper Francesco Veenstra
van Mecanoo Architecten.
'Bouwen op een eiland is altijd
leuk. Maar wat me het meest
aanspreekt aan deze opdracht is
de bijzondere plek, de nabijheid
van de zee, de dijk, de haven,
de kleinschaligheid en dat het
is ontworpen in samenspraak
met mensen die meedenken,
een sterke mening hebben en
die opkomen voor hun omge
ving.' Aldus Francesco Veenstra
van Mecanoo Architecten, de
projectarchitect van de nieuw
bouw van het Maritiem en Jut
ters Museum.
De architect van het bureau uit
Delft, dat momenteel aan opdrach
ten werkt in zeven a acht verschil
lende landen, roemt de betrokken
heid van inwoners van Oudeschild
bij de nieuwbouw. 'We hebben
gebrainstormd over wat belangrijk
is voor het dorp en het gebouw
en wat we met z'n allen graag
zien op die plek. Het was interes
sant om te zien hoe mensen, ook
degenen die wat minder bekend
waren met moderne architectuur,
meedachten, zonder direct kritiek
te leveren. Ook het samenwerken
met Esther (Banki), Just (van de
Broek), de medewerkers en vrijwil
ligers was inspirerend. Gedreven
mensen, die ervoor zorgen dat
wij het best tot ons recht komen.
Een plezierig proces waarbij we
met z'n allen het gevoel hadden
dat we iets moois gingen maken.
Die periodes op Texel voelden als
vakantie.'
Maquette
De opdracht aan Mecanoo was
het ontwerpen van een nieuwe
huisvesting voor de maquette van
de Rede van Texel en dat op
zodanige manier te doen dat aan
de Heemskerckstraat een nieu
we entree zou ontstaan. Ook een
ruimte waarin meerdere activitei
ten kunnen plaatsvinden en dat er
toe moet leiden dat het museum
beter op de kaart komt te staan.
Ik denk dat het goed gelukt is om
op een beperkte ruimte een goed
plan te maken, met een onder
grondse ruimte die plaats biedt
aan de maquette. Daarvoor is de
beslotenheid een ideale omge
ving. Door verlichting en projec
ties ontstaat een optimale sfeer.
Het leuke van de begane grond is
dat voorbijgangers door de glazen
gevel een volledig doorzicht door
het gebouw hebben en dat het
licht door de lattengevel op een
bijzondere manier wordt gefilterd.
Als je er langs loopt, biedt het
steeds een ander doorkijkje.'
Transparant
'In het begin hebben we ons,
gezien de beperkte ruimte die
beschikbaar is, afgevraagd of we
de ingang op de huidige plek
moesten houden. Maar toch bleek
Artistieke impressie van de nieuwbouw, gezien vanaf de binnenplaats van het Maritiem en Juttersmuseum.
dit de beste oplossing, die ook
de Heemskerckstraat een extra
impuls geeft en een katalysator
kan zijn voor verdere ontwikkelin
gen. Duurzaamheid is met tot in
het extreme doorgevoerd, maar is
gaandeweg het proces belangrij
ker geworden. Zoals meervoudig
ruimtegebruik in de vorm van een
ondergronds deel. Daardoor is er
minder oppervlakte nodig en blijft
er meer ruimte over voor de tuin,
de straat en de natuur. De kelder
kenmerkt zich door een natuurlijke
vochthuishouding en klimaat. In
de grond heerst een constante
temperatuur van twaalf tot dertien
graden. In de zomer zorgt dat voor
natuurlijke koeling en in de winter
voor verwarming. Je krijgt vier
tot vijf graden extra uit de grond.
Duurzaam is ook de belasting
door de zon. Het is een transpa
rant gebouw, maar door het licht
met latten voor de gevel te filteren
ontstaat een bijzonder effect en is
geen koeling nodig om overtollige
warmte kwijt te raken. Duurzaam
is ook de eigenschap dat het een
prettig gebouw wordt om in te ver
blijven en waarin mensen met ple
zier kunnen werken of op bezoek
te zijn en zich op hun gemak voe
len.' Mecanoo blijft als esthetisch
toezichthouder betrokken bij de
uitvoering van de bouw.
Een bijzondere opdracht voor
houtbewerker Pieter Dros uit
De Waal. Uit gebruikt damwand
zaagt hij latten voor de bekleding
van de gevel van de nieuwbouw
van het Maritiem en Juttersmu
seum. Een flinke klus. De totale
lengte van de latten die hij moet
leveren is liefst 9500 meter.
De verticaal gemonteerde houten
latten vormen de bekleding van
de glazen gevel van het museum.
Daarbij liet de architect zich inspi
reren door het ritme van de masten
van de schepen in de haven en op
de Rede van Texel. Museumdi
recteur Esther Banki: 'We wilden
duurzaam hout, van goede kwali
teit. Maar dan kom je als snel uit op
fout hout, tropisch hardhout. Archi
tect Francisco Veenstra van Meca-
Pieter Dros en Erik van Wijk verzagen balken uit het Noord-Hollands Kanaal tot
latten voor de nieuwbouw van het Maritiem en Juttersmuseum.
noo Architecten bedacht dat we
gebruikt damwand konden gebrui
ken.' Onlangs stuitte het museum
op een partij gebruikt hardhout
van bikkelharde kwaliteit uit het
Noord-Hollands Kanaal. Voor het
verzagen ging de voorkeur uit naar
een Texelse houtbewerker. Die
werd gevonden in Pieter Dros. 'Ik
ben voorstander van hergebruik
van hout. Maar zo'n grote partij is
wel een hele uitdaging.' Inspec
tie van het hout leerde Dros dat
het volgens hem geen gebreken
vertoont. 'Die latten kunnen nog
honderd jaar mee. Er ligt hier nu
een partij balken van twintig ton
en er komt nog meer bij. Er zat wel
modder aan het hout en dat heeft
Erik (van Wijk) er met de bezem
afgeveegd. Het zagen van dergelijk
hout (azobe) heeft als nadeel dat
er nogal wat stank en stof bij vrij
komt. Het liefst werken we daarom
buiten, maar met zo'n bui als van
middag (woensdag) gaan we toch
maar naar binnen.' De latten die hij
zaagt, hebben een breedte van zes
centimeter. 'Restanten die over
blijven gaan hier in de kachel, het
zaagsel haalt IJsbrand Kikkert op,
die er briketten van maakt.
Alles wordt hergebruikt, duurzamer
kan het niet.'
Het zijn spannende tijden voor
het Maritiem en Juttersmuseum
in Oudeschild. De aanbesteding
van de nieuwbouw nadert, even
als de sloop van het pakhuis en
de naastgelegen twee woningen
aan de Heemskerckstraat, waar
de nieuwbouw zal verrijzen.
De aanbesteding van de door Meca
noo Architectenbureau ontworpen
nieuwbouw is op 5 januan. Met de
bouw is €5,3 miljoen gemoeid, een
investenng die dankzij bijdragen van
het Waddenfonds, de gemeente,
de provincie en Leader kan wor
den gedaan. Met name de subsi
die van het Waddenfonds verplicht
het museum bij de aanbesteding
strenge richtlijnen te volgen. De aan
besteding is gesplitst in drie delen:
bouw, installatie- en elektrotechniek
en werktuigbouwkunde (loodgieters).
'We hebben geprobeerd ook Texelse
bedrijven een kans te geven', zegt
museumdirecteur Esther Banki.
Nadat het project op 24 augustus
op aanbestedingkaiender.nl is gezet,
zijn de bestektekeningen naar ver
schillende aannemers opgestuurd.
Of daar ook Texelse bednjven tus
senzitten, blijft nog even geheim.
De nieuwbouw bestaat uit een
gedeelte voor onderwaterarcheolo-
gie en de Rede van Texel, inclusief
de maquette van de Texelse Rede,
in de kelder van het gebouw. Op de
begane grond komen onder meer
de winkel en het restaurant en op
de bovenverdieping een tentoon
stellingsruimte. Vooruitlopend op
de nieuwbouw (het museum blijft
gewoon open) heerst in het museum
volop drukte. 'We moeten intern het
nodige verhuizen. Dat doen we zelf
De maquette en rekwisieten wor
den elders in het museum onderge
bracht. Medewerkers Gerrit Gerrits
en Ben van Leersum houden zich
onder meer bezig met het inventari
seren en selecteren van opjgeslagen
spullen. Verwachting is dat de sloop
half januari van start gaat en de
bouw in maart. Voorbereidingen wor
den ook getroffen voor een tentoon
stelling over onderwaterarcheologie
die binnenkort wordt gehouden in
units die als tijdelijk expositieruimte
op het binnenterrein zijn geplaatst.
Er worden spullen tentoongesteld
die zijn opgedoken in wrakken in
de Waddenzee. De tentoonstelling
besteedt aandacht aan het verschil
m aanpak tussen de Texelse duikers
en duikers van het NISA (Nederlands
Instituut voor Scheeps- en onder
water Archeologie). Banki noemt als
voorbeeld vaten die in een wrak
bij Burgerzand werden aangetroffen
'Texelaars namen aan dat het water
vaten betrof, maar uit onderzoek
door het NISA bleek dat er koffie
in heeft gezeten. De inhoud was er
al lang weggespoeld, maar uit een
bamboe rietje dat werd aangetrof
fen, kon worden afgeleid dat er kof
fie uit Zuid-Amenka heeft ingezeten.
Het rietje werd gebruikt voor de
ontluchting, het schip was van de
West-Indische Compagnie.' Onder
deel van de tentoonstelling is ook
een deel van de maquette van de
Texelse Reede. Eén van de scheep
jes daarop verhuist tijdelijk naar een
vitnne in het gemeentehuis.
Woontij hoopt dat het college
van b en w volgende week een
besluit neemt over een bod op
een perceel grond in 't Zoute
land. Bedoeling is dat er tien
koop- of huurwoningen worden
gerealiseerd.
Eigenlijk zouden de woningen
gelijktijdig met de vrije sectorwo
ningen in dit nieuwbouwplan wor
den gerealiseerd, maar doordat de
overdracht van de grond nog niet
wil vlotten, liggen de plannen nog
op de plank. Een van de redenen
dat er schot in komt, is volgens
Jan van Andel van Woontij dat
het zogeheten nul-energiewonin
gen betreft. Daarvoor levert het
Waddenfonds een bijdrage van
€20.000,- per woning. Particulie
ren in dit project maken volgens
Van Andel zelfs aanspraak op
subsidies tot €50.000,-. Maar het
Waddenfonds heeft de aanvragen
aan elkaar gekoppeld. 'Als de
woningen van Woontij niet worden
gerealiseerd, gaat de subsidie niet
door.'
Een koper van een kavel voor
een vrijstaande woning verbaast
zich erover dat de prijs die hij
moest betalen met onderhandel
baar was en dat voor de sociale
woningbouw kennelijk geen vast
bedrag is afgesproken. In De Vol
molen rekende de gemeente voor
huur(koop)woningen €6.800,- per
kavel, een bedrag dat aanzienlijk
onder de marktwaarde ligt. Dit kon
doordat kopers van andere kavels
een meerprijs betaalden. Van
Andel: 'Die constructie is verleden
ocW'
n°9
DAGELIJKS TEXELS NIEUWS
mui ui.texelsecourant.nl
tijd. De gemeente wil er nu meer
geld voor hebben, maar wil ook dat
Woontij sociale woningbouw facili-
teert. Daarvoor moet de gemeente
betaalbare kavels aanbieden. Voor
't Zouteland was het de bedoe
ling dat voor rijtjeswoningen een
commerciële grondprijs zou wor
den gehanteerd, en dat we uit het
op te richten Volkshuisvestmgs-
fonds subsidie zouden ontvangen.
Alleen besloot de gemeente toen
dat fonds toch niet op te richten.
De vraag is nu hoe belangrijk b en
w het vinden om sociale woning
bouw te ontwikkelen.' Overigens
heeft Woontij met de gemeente
vanuit de Woonvisie zich verbon
den om een bepaald aantal wonin
gen te realiseren.
Volgens Van Andel bestaat er vol
doende animo voor de woningen.
Bedoeling is om potentiële kopers
en/of huurders (afhankelijk van de
vraag) zo snel mogelijk uit te nodi
gen en deze in een vroeg sta
dium bij de ontwikkeling te betrek
ken. 'We streven naar woningen
voor meerdere doelgroepen, van
starters tot senioren. Het idee is
een soort basiswoning te ontwer
pen. waarbij allerlei opties kunnen
worden toegevoegd. Probleem is
volgens Van Andel dat doordat
Woontij nog geen eigenaar is van
de grond, allerlei voorbereidingen
stagneren.
De gebroeders Smit mogen voor
alsnog geen biovergistingscen-
trale aan de Oostkaap bouwen.
De gemeenteraad zegt niet tegen
een centrale te zijn, maar heeft
wel moeite met de omvang op de
plek waar Smit hem wil bouwen.
De politieke partijen vrezen dat
het een te grote ingreep in het
landschap wordt.
Dat de raad 'nee' zegt, komt niet als
een verrassing. In de commissie
vergadering is meerdere keren over
de biocentrale gesproken en daarbij
waren de meeste politieke partijen
telkens beducht voor de gevolgen
voor het landschap, het transport
van mest en de geur daarvan.
Desalniettemin werd aangedrongen
op het nemen van een raadbe-
sluit, omdat Smit geen beroep kon
aantekenen tegen uitspraken die
in de commissie werden gedaan.
Een raadsbesluit kan wel bij de
bestuursrechter worden aange
vochten
Texels Belang, GroenLinks, CDA,
WD en PvdA hielden tegelijkertijd
de deur open. Zij vinden dat een
biovergistingscentrale eventueel
wel kan worden toegestaan als de
plannen zijn getoetst aan de kern
waarden van Texel en de Energie
visie. Dat gaat niet van vandaag op
morgen, omdat de gemeente nog
geen toetsingskader voor de kern
waarden heeft. Het college kreeg
de opdracht na toetsing met Smit
te gaan praten over de vraag of de
biocentrale kan worden aangepast,
zodat die past binnen de Texelse
schaal.
Dat leidde tot een botsing tus
sen wethouder Marian Merkelbach,
portefeuillehouder duurzaamheid
sinds het vertrek van Peter Bakker,
en de gemeenteraad. Zij zei geen
ambtelijke capaciteit te hebben een
dergelijke opdracht uit te voeren,
vooral niet omdat de raad vond dat
het college ook moet bekijken of er
meer plannen voor biovergistings-
centrales zijn en of dat past binnen
de energiemix van zon, wind, getij
de. aardhitte en biovergisting die in
de Energievisie wordt geadviseerd.
Merkelbach kreeg te horen dat ze de
opdracht niet zomaar terzijde kon
schuiven, maar dan tegen de raad
moet zeggen wat ze nodig heeft
om de opdracht wel uit te kunnen
voeren. De wethouder merkte en
passant op dat Texel weliswaar de
ambitie heeft om duurzaam te zijn,
maar dat in de praktijk al veel van
tafel is geveegd.
Wethouder Nico Kikkert liet weten
dat Smit een geldige milieuvergun
ning heeft, een beeldkwaliteitplan
en dat ook op gebied van ruim
telijke ordening de zaken positief
zijn getoetst. De plannen zouden
eveneens passen binnen de regels
van het toekomstige bestem
mingsplan Buitengebied Daarin
wordt de opwekking van bio-ener-
gie als agrarische nevenactiviteit
beschouwd zolang daarvoor eigen
grondstoffen worden gebruikt. Als
stoffen (bv mest) van elders wor
den aangevoerd, wordt opwekking
van bio-energie als zelfstandige
bedrijfsvoering gezien, maar ook
daarvoor bestaat de ruimte. Smit
is vooralsnog echter afhankelijk
van het bestaande bestemmings
plan Buitengebied en dat betekent
dat de gemeenteraad eerst moet
instemmen met een vrijstellingspro
cedure om de bouw van de biocen
trale mogelijk te maken.
Slaapplaatsen
Vorige stelling:
Is het redelijk om voor een bed and
breakfast (logies met ontbijt) een
norm van maximaal vijf slaapplaat
sen te hanteren?
aantal stemmers: 217
Nieuwe stelling:
De vergunning voor een biovergis-
tingsinstallatie aan de Oostkaap
wordt terecht niet afgegeven.
www.texelsecourant.nl
