'Krijtje op zak om
sporen te markeren'
m
'Ramen open en
bovenlicht op
Oorlogsgraven netjes voor herdenking
Partizanen schrijven brief aan Texelaars
Hotel De Lindeboom in oorlogstijd
TEXELSE 12 COURANT
Jeugd zet meierblistraditie voort
Onderhoud
Windmolens (5)
Wat ik zeggen wou
Archiefstuk
Wat ik zeggen wou
DINSDAG 4 MEI 2010
Met Dodenherdenking hoort het
kerkhof er piekfijn bij te liggen, zo
ook de graven van het Gemenbest.
Of het nu regent of niet. Tuinman
nen van De Bolder waren daarom
maandag met schoffel, schop en
grasmaaier in de weer om de
begraafplaats weer tip top in orde
te maken. Op de foto zijn dat Theo
Franchimon, Mark Maas, Jan Pie-
ter Slik en George Maas. Niet op
de foto, maar wel in actie hun col
lega's Danny Splinter, Jan Daalder,
Ben van Leersum en Herman
Groenveld. (Foto Gerard Timmerman)
'Blauwe meetbuisjes' en 'spo-
renvernietigingsdienst'. Het zijn
niet altijd de meest glorieuze
benamingen geweest die politie
en brandweer soms voor elkaar
hanteerden. Mede door Texelse
hand wordt op het trainingscen
trum van de Politieacademie in
Ossendrecht aan een blijvende
verbetering van de verhoudingen
gewerkt.
Joost Albers en Martijn van Hengel
uit Den Burg werken mee aan die
verbetering. Albers als docent aan
de Politieacademie en Van Hengel
als officier van dienst (leidingge
vende) bij de brandweer. Recent
liep hij een paar weken mee op de
academie om officieren van dienst
van de politie mee op te leiden.
Albers: 'Je bent allebei bezig met
hulpverlening, maar ieder heeft zijn
verantwoordelijkheden en daarin is
soms een grijs gebied.' De organi
saties kunnen elkaar soms in de
weg zitten, bijvoorbeeld bij auto
ongevallen. Voor de politie is het
volgens Albers van belang dat spo
ren worden veilig gesteld voor
eventueel strafrechtelijk onder
zoek, terwijl de brandweer volgens
Van Hengel het liefst zo snel moge
lijk de rommel verwijdert. Bij bran
den wil het ook gebeuren dat agen
ten opduiken op plaatsen waar
brandweermensen liever geen
mensen zien lopen.
Tijdens de opleiding in Apeldoorn
kregen de deelnemende agenten
te maken met verschillende nage
bootste calamiteiten als een ket
tingbotsing en grote branden,
waarbij Van Hengel als officier van
dienst optrad. Net als in het echt
voerde hij overleg met de officie-
ren-in-opleiding om ze de praktijk
te laten ervaren. Rekening houden
met eikaars posities was daarbij
een lesdoel. Albers: 'Dat begint al
met de plek waar de politie een
auto neerzet. Veel agenten zetten
hem zo dicht mogelijk bij een cala
miteit neer, maar dan sta je wel de
brandweer in de weg. Beter is het
de auto verderop te zetten, zodat
je meteen het verkeer kunt rege
len.'
Volgens Van Hengel kan de brand
weer de politie al op een simpele
wijze tegemoet komen door een
krijtje op zak te hebben om sporen
te markeren. 'Het zijn van die kleine
zaken.' Albers: 'Je kunt wel haan
tjesgedrag vertonen, maar het
werkt beter als je elkaar weet te
vinden en werkprocessen op elkaar
afstemt. Je kunt niet zonder elkaar
en dat proberen we tijdens een
training duidelijk te maken.'
Albers en Van Hengel wijzen erop
dat over de samenwerking tussen
Meierblis en elkaar met roet insme
ren zijn op Texel een historische
combinatie. Een traditie die door
dit meisje wordt voortgezet. De
foto werd opgestuurd door Hennie
Kok.
Een sectiekast op Zuidhaffel, half
in de grond, hangend aan twee
luchtpluggen. Is dit volgens Lian-
der de maatstaf voor goed onder
houd?
Ed Combé,
Den Burg.
<ivA
ki
politie en brandweer op het eiland
geen reden tot klagen is. Van Hen
gel: 'Tijdens de brand in het woon
huis aan de Zeekraal in De Koog,
waarbij het vermoeden bestond
dat er nog mensen binnen waren,
is er bijvoorbeeld heel goed met
elkaar samengewerkt.' Landelijk
bezien ligt er volgens Albers echter
nog terrein bloot om aan verbete
ring te werken
Dat dat zijn vruchten oplevert,
bleek volgens Albers onder meer
toen begin 2009 een Boeing van
Turkish Airlines bij Schiphol neer
stortte. 'Daar waren officieren van
dienst actief die kort daarvoor bij
ons in opleiding waren geweest en
je zag dat ze optimaal met elkaar
samenwerkten. Dat gebeurde ook
met door ons opgeleide officieren
van dienst van Rijkswaterstaat die
voor het eerst bij een grootschalig
incident actief waren. Op alle film
pjes van de ramp zie je nergens
een ambulance stilstaan en dat is
op zo'n plek een bijzonder gege
ven. Daar heeft het nut van samen
trainen toe geleid.'
In de Texelse Courant van 7 mei
1965 is een brief weergegeven
die geschreven is door zeven
tien overlevenden van de Geor
gische opstand in april 1945. De
brief is vertaald door de Sowjet-
ambassade in Den Haag en toe
gestuurd aan de toenmalige
burgemeester De Koning. In de
brief het verzoek de inhoud te
delen met de Texelse bevolking,
wat via de Texelse Courant
gebeurde.
'Beste Nederlandse vrienden', luidt
de aanhef van de brief, waarna
wordt aangehaald dat het einde
van de Tweede Wereldoorlog
inmiddels twintig jaar terug is. 'Het
lot van de oorlog wilde dat wij,
enige honderden Sowjetdienst-
plichtigen van Georgische nationa
liteit, de moeilijke jaren tenmidden
van U, beste vrienden, doormaak
ten, met de bewoners van Noord-
Holland en het eiland Texel.' Uitge
legd wordt dat de Georgiërs drie
redenen hadden de Duitse Wehr-
macht te haten. De eerste reden is
dat ze de verschrikkingen van
gevangenissen en concentratie
kampen hebben overleefd, ten
tweede streden broeders nog altijd
aan het front en hun vaderland
moest de voornaamste slagen van
het Duitse Rijk verduren.
In de brief, mede gericht aan bur
gers rond Zandvoort, staat dat de
Georgiërs probeerden het verzet te
helpen met geheime wapens en
levensmiddelen. Deze hulp is vol
gens de brief de reden dat de
Georgiërs werden overgeplaatst
naar Texel. 'Toen de nazistische
bevelvoering lucht kreeg van onze
bevindingen met U, isoleerde zij
ons op het eiland Texel, waar wij
de wapens opnamen, teneinde
blijk te geven van onze onverzoen
lijkheid en vijandschap jegens het
Hitlerisme. 500 van onze kamera
den liggen in de bodem van Texel
begraven. Met hen tezamen heb
ben ook meer dan 100 Texelaren
hun leven verloren als slachtoffers
van de wrede beulen. Het bloed
van de gevallenen op het eiland
heeft onze vriendschap voor altijd
bezegeld.'
'Wij zijn U oneindig dankbaar voor
de sympathie, die U voor ons heeft
behouden in Nederland en voor
het feit, dat U al deze 20 jaar de
laatste rustplaats en de herinnering
aan de gevallenen hebt bewaard.'
De brief meldt dat 228 Georgiërs,
waarvan velen hun leven te danken
hebben aan Texelaars, na de oor
log na Georgië zijn teruggekeerd.
Waarna allen bij terugkomst in het
thuisland hun plek in de maat
schappij opnieuw gevonden heb
ben.
'Twintig jaar zijn voorbijgegaan. Wij
zijn al niet jong meer. De verwon
dingen, die aan het front of tijdens
de opstand zijn opgelopen, heb
ben verschillende het leven gekort.
Maar ongeveer 200 personen leven
en werken in verschillende delen
van Georgië als landbouwkundi
gen, ingenieurs, leiders van bedrij
ven, arbeiders in bedrijven of in de
landbouwcoöperaties.' De brief
vervolgt dat het Georgische volk er
trots op is dat hun volk hand in
hand gestreden heeft met de zonen
van het Nederlandse volk. Ze
besluiten de brief met een wens
voor het eiland. 'Wij zouden willen,
dat boven uw eiland nooit raketten
zullen ontploffen en er geen grana
ten zullen fluiten', en even verderop
in de brief, 'Moge zich nimmer de
bloedige april 1945 op uw grond
en op de hele aardbol herhalen! We
wensen U vrede en een gelukkig
leven, beste Nederlandse vrien
den!'
De brief is getekend uit naam van
de Georgiers: N. Gongladze, E.
Artemidze, A. Matsjaidze, W.
Zjgenti, G. Garsewanisjwili, S.
Nozadze, D. Sardsjweladze, G.
Oskanow, G. Dzjodzjisjwili, A.
Kiladze, S. Loladze, S. Djegenera-
ja, I. Kwinikadze, S. Karkazjadze,
D. Gawasjeli, Z. Dzjawosjwili, N.
Stoeroeja.
Ventileer lokalen tijdens pauzes
door ramen open te zetten en zet
de bovenlichten op een kier om
voldoende frisse lucht binnen te
krijgen. Dat zijn enkele tips die
de basisscholen op Texel van de
GGD Hollands Noorden hebben
gekregen om het binnenklimaat
te verbeteren.
De GGD deed in 2009 voor de
tweede keer onderzoek naar de
luchtkwaliteit in de scholen. Het
eerste was in 2008. Dat tweede
onderzoek was aanvankelijk niet
gepland, maar werd toch uitge
voerd omdat GGD Nederland kort
na het eerste met nieuwe richtlij
nen kwam. De meeste Texelse
scholen zouden ook een subsidie
van €1500,- voor de verbetering
van de luchtkwaliteit mislopen als
het alleen bij het eerste onderzoek
zou blijven. Uit het nieuwe rapport
valt op te maken dat het wisselend
is gesteld met de luchtkwaliteit. Op
vier van de elf scholen verbeterde
de situatie ten opzichte van 2008.
Op vijf scholen was sprake van
verslechtering en bij twee scholen
(De Lubertischool en de Jan Drij-
verschool) was de situatie zowel in
2008 als 2009 in orde. De verslech
tering had plaats op De Akker, De
Bruinvis, de Daalderschool, de
Jozefschool en De Kompas. Vol
gens de GGD is daarbij echter een
verband te trekken met de hoe
veelheid leerlingen. Zitten er meer
kinderen in een klas, dan wordt er
meer C02 uitgeademd en de kwa
liteit van de binnenlucht wordt
onder meer bepaald op basis van
de hoeveelheid C02 in de lucht.
De verbeteringen deden zich voor
op Durperhonk, de Timótheüs-
school, De Fontein en de Thijsse-
school. Niettemin kregen de
Thijsseschool en De Fontein het
advies bouwkundige aanpassingen
door te voeren om een volledig
gezond binnenklimaat te krijgen.
Durperhonk en De Bruinvis, beiden
uitgerust met een mechanische
installatie, kregen het advies een
installateur daar eens naar te laten
kijken. De Vrije School werd in
2009 niet bezocht, omdat daar in
2008 alles al in orde was,
Directeur Nico Ploeg van GGD Hol
lands Noorden overhandigde het
rapport Frisse Scholen op Texel
2009 woensdag aan wethouder
Hennie Huisman (gezondheid) en
Fred Wassenborg van het Astma
Fonds. Het onderzoek werd mede
met behulp van de gemeente en
het Astma Fonds uitgevoerd.
Onderzoeker Jacobje Visser van
de GGD benadrukte dat het onder
zoek niet moet worden gezien als
een wedstrijdje om te bepalen wel
ke school de beste of de slechte is,
maar de luchtkwaliteit beoogt te
verbeteren. Een slecht binnenmi
lieu kan volgens de GGD leiden tot
hoofdpijn, sufheid, verergering van
astmatische klachten en het risico
dat infecties makkelijker worden
overgedragen. Elke school heeft
van de GGD afzonderlijk een rap
port gehad waarin de resultaten
gedetailleerd zijn beschreven.
Het viel de GGD in 2009 op dat niet
alle scholen de adviezen van 2008
hadden opgevolgd en dat was vol
gens hen wat teleurstellend. Plug
kon zich het echter ook voorstel
len, omdat er vaak al veel tegelijk
op het bordje van scholen wordt
gelegd, waardoor ze ook niet over
al aan toekomen. Visser merkte op
in ieder geval op elke school
bereidwillig medewerking te heb
ben gehad. De kwaliteit van de
lucht werd bepaald aan de hand
van meerdaagse metingen in één
lokaal dat als de slechtste van de
lokalen was aangewezen als de
slechtste van de lokalen.
Volgens de GGD kan gedragsver
andering (consequent ramen en
bovenlichten opzetten) al veel ver
beteren. In het rapport wordt ook
gesproken over zogeheten Venti-
lightmeters waarmee in de klas kan
worden gemeten of het C02-
gehalte niet te ver oploopt. Wet
houder Huisman zei het rapport
mee te nemen en er beleid op te
willen ontwikkelen. Het complete
rapport is na te lezen op www.
ggdhollandsnoorden.nl.
Op websites als e-Bay is er een
levendige handel in en wordt er
soms veel geld voor betaald: foto's
uit de Tweede Wereldoorlog. De
17-jarige Paul Dijkstra uit Drach
ten, die niet alleen alles van de
bunkers op het eiland weet maar
ook verder zeer geïnteresseerd is
in de Texelse oorlogshistorie,
bemachtigde onlangs bijgaand
plaatje van Hotel Texel (nu De Lin
deboom), waar tussen 1940 en
1945 de Ortskommandantur was
gevestigd. Dit Duitse hoofdkwartier
was het zenuwcentrum van de
bezetter, van waaruit de man
schappen in de bunkercomplexen
elders op het eiland werden aange
stuurd. De hoogstgeplaatste Duit
sers hadden er een eigen kamer,
bovendien was hun telefooncen
trale er ingericht. De foto is waar
schijnlijk in het begin van de oorlog
genomen. In het voorjaar, gezien
de tulpen in het perkje op de voor
grond. Welke militairen er op staan,
is niet bekend. Foto archief P.C. Dijkstra)
Met grote verbazing hebben wij
gelezen, dat de nieuwe bestuur
ders/college van de gemeente met
plannen komen om windmolens te
plaatsen bij 't-Hornje, terwijl de
collegepartijen in hun verkiezings
programma aangaven tegen grote
windmolens op Texel te zijn.
Dit vinden wij slordig, vooral omdat
veel kiezers hun stem hebben
gegeven aan uw partij, mede
omdat u tegen grote windmolens
bent. Dit zullen velen u niet in dank
afnemen. Wij zien een goede oplos
sing met vertrouwen tegemoet en
hopen dat u uw aandacht meer zult
gaan richten op zonne-energie.
Namens 10 voor Texel,
Menno Stam, Den Burg
fiottunanM
