Omzwervingen van de school in Zuid-Eierland
Oorlogsverslag van
meester Jan de Vries
ladder
TBKELTOU/LS
Universiteit prijst bunkerdeskundige
Brengt u thuis! Tel. 0222-315555
1 THEAJER
restavjraht
JWWkeA.H
TEXELSE 13 COURANT
BÖÜNTYHÜNTER
Bias>c=oop G=»n
Voor de film een hapje eten? Dat kan in ons gezellige eetcafé!
MOAAI
www.cinematexel.nl
De oorlogsjaren bestrijken een roerige periode en waren
voor velen moeilijke tijden. Zeker voor de school in
Zuid-Eierland. Meester Jan de Vries en zijn leerlingen
moesten liefst tien keer verhuizen. In het logboek van de
Oudervereniging dat van 1922 tot 1974 werd bijgehou
den, deed hij verslag van de gebeurtenissen. Het boek
meldt dat de school in februari 1945 weer terug is in
Zuid-Eierland. Met dank aan Niek Welboren van de
Eilandgalerij, die het logboek beschikbaar stelde.
Libel Ie Zomerweek in Almere 20 mei 2010
Vogelenzang]
Programma do 6 t/m wo 12 mei: [0222 312027
.klifi2.nl
e-mail: info@texeltours.nl telefoon: +31(0)222-315555 www.texeltours.nl
Lamstoof - Satéspies - Spareribs - Panini - Kibbeling - etc
GELUKKIGE HUISVROUW
Carice van Houten Waldemar Torenstra
Dagelijks 19.15 uur
THE BOUNTY HUNTER
Dagelijks (behalve 06-05) 18.30 uur
MILLENNIUM 3; GERECHTIGHEID
Het slot van de trilogie
Dagelijks (behalve 06-05) 21.15
DE VLIEGENIERSTER
VAN KAZBEK
Texel, WO II, Georgische opstand.
Dagelijks 11.00 uur. Slechts 5,- pp
HOE TEM JE EEN DRAAK
NEDERLANDS GESPROKEN en in 3D!!
Dagelijks 14.00
TOY STORY 1 2 in 3D NL O
Twee films voor de prijs van één (3D)film!
Dageljks 10.30 9,- p.p.
MYSTERY MOVIE
Een verrassin gs-voorpremière voor€ 5,- pp
Do 21.30
GRAVENSTRAAT 33
TEL. 0222 312027
CENTRUM DEN BURG
fax tihOL*-a£&. tactici* JLzcfh
fptxU, üLl hit 4
Uk fhveit fvU n*. JLua
(Uk fryLluL
ALICE IN WONDERLAND 3D O©
Regie Tim Burton. Met oa: Johnny Depp.
Drie dimensionaal vertoond!
Ondertiteld: Dagelijks 21.45
Ned. gespr.: Dagelijks 16.30
"VONKEN VLIfiGRN F.RAP -
WICKIE DE VIKING
Nederlands gesproken familiefilm.
Dagelijks 16.00. 06-05 ook 13.30
reserveer online!
Entree 17,50 lall-in' per persoon (voorstelling, eten,
limonade).
Graag om 16.50 uur aanwezig zijn. Reserveren gewenst.
5, 7 en 8 mei - Diner Cabaret 19.00 uur
Het 4-gangen diner kost inclusief cabaretprogramma €47,00
p.p.(o.v.b.) (4-gangen kindermenu €23,50)
De avond duurt ongeveer van 19.00 uur tot 23.00 uur.
DINSDAG 04 MEI 2010
NANNY McPHEE 2 (Ned.) 0©{
DE VONKEN VLIEGEN ER VANAF
Dagelijks (behalve 06-05) 13.30
Donderdag 6 en 13 mei 17.00 uur
Kindertheater Feest Restaurant
Tussen de gangen van het kinderdiner %^!fi
door zorgen Klojo, Tante Ko, en Bertus
voor een leuke, actieve en interactieve voorstelling. Een drie
uur durend spektakel vol verrassingen voor de hele familie.
Paul Dijkstra.
de verschillende ontwikkelingen en
typen bunkers in kaart. Daarnaast
laat hij in een documentaire zien hoe
hij in de zomer van 2009 een bunker
op het Gerritsland in de Dennen
verkende, ruim zestig jaar nadat het
bouwwerk werd gesloten en onder
geschoven (een reportage daarover
stond vorig jaar in de Texelse Cou
rant). 'Als een volleerd historicus/
archeoloog groef hij bovendien de
toegang tot een bunker uit en ver
kende deze als eerste persoon sinds
het einde van de oorlog', prees de
jury Dijkstra.
De wedstrijd van de Rijksuniversiteit
Groningen is opgezet om aanko
mende onderzoekers in het zonnetje
te zetten en te stimuleren. Deskun
dige jury's kozen uit 120 inzendin
gen van HAVO- en VWO-scholieren
de beste vijftien werkstukken op
diverse terreinen van wetenschap.
Dijkstra kreeg de tweede prijs in de
categorie Cultuur en Maatschappij.
Meer informatie op http://texel.paul-
dijkstra.nl.
Meester Jan de Vries met zijn echtgenote.
Een verslag van de wederwaardig
heden van de school gedurende
het mobilisatiejaar en de oorlogsja
ren '40, '41 en '42. Wat voor heel
ons land en volk geldt, dat geldt
ook voor onze school: onze weg
ging sinds de mobilisatie in '39 niet
over rozen! Vele en dikwijls groot
waren de moeilijkheden.
't begin van de Paaschvakantie
'39: voorloopige mobilisatie, 't lege
lokaal (handenarbeid- en gymlo
kaal) van de school werd geëischt.
Gelukkig alleen het leegeü Wat
waren die jongens moe toen ze er
's middags aankwamen. Mijn vrouw
zette gauw thee - dat kon toen
nog!- en toen ze met een blad vol
koppen thee aankwam, waren
enkele jongens zóó op de kale
vloer liggend, ingeslapen en niet
wakker te krijgen!
Intusschen draaide de school rus
tig door en we hadden niets geen
last van de gasten. Alleen toen op
een moment nóg een lokaal werd
gevorderd, was de vraag: hoe nu?
Gelukkig kwamen we met de klein
tjes al gauw onderdak in „het
Gebouwtje", door de Ned. Herv.
kerk welwillend afgestaan, 's Zater
dags moest het opgeruimd, voor
de dienst op Zondag - daarna
werd het weer school. Juffr. Grolle
werkte er prettig. (Het „Gebouw
tje" was het vroegere schooltje aan
de andere kant van de Postweg.
Het werd aan het eind van de oor
log onherstelbaar beschadigd en
afgebroken. Op bijna dezelfde
plaats werd daarna een Duitse
barak geplaatst, die dienst kon
doen als kerkje (vallend onder de
NH-kerk van De Cocksdorp). De
barak werd enkele jaren geleden
uit steen opgetrokken en doet
dienst als verenigingsgebouw
Bethel, red.)
Toen kwam de Zaterdag - 10 Nov
'39 - die onze heele buurt nog wel
heugen zal. Hoe spannend de situ-
toen niet wisten dat we dat nog
jarenlang zouden moeten doen!
Maar de 12e Nov. scheen de span
ning geweken. We mochten weer
terugkeeren naar de school - en
nóg eens hebben we toen zoo 'n
verhuizing voor enkele dagen
beleefd, terwijl Mej. Grolle nog
vaker werd verjaagd. Daarover is
nooit gemopperd - er waren altijd
helpende handen voor het gesjouw
en 't ging altijd vlot en vlug, dankzij
ook de gastvrijheid van 't kerkje.
En toen kwam de 10e Mei '40,
waarover ik niets zal zeggen, omdat
geen Nederlander die ooit vergeet.
15 Mei - de dag na de capitulatie,
waren Mej. Grolle en ik op onze
post. Maar de ouders durfden de
kinderen nog niet te sturen - de
schrik en ontsteltenis waren zoo
hevig geweest - de angst ook,
vooral op die Zaterdagmiddag van
de brandende vliegtuigen...
atie toen voor ons land was, heb
ben we pas later gehoord (Hitier
dreigde Nederland aan te vallen,
red.) Maar dat er iets gaande was,
iets ernstigs, die heele Zaterdag en
Zondag, konden we geen oogen-
blik vergeten. Zaterdagmorgen
werd de hele school gevorderd.
Juffr. Grolle, die alweer was terug
gekeerd, verhuisde opnieuw. De
hoogere klassen nu ook. Jongens
en soldaten hielpen: vóór twaalven
moest alles eruit. Naar 't Gebouw
tje maar weer. Wat waren 't drukke
en naargeestige dagen: de bouw
van de barakken, die ook 's Zon
dags doorging - de verhuizing van
militairen op groote schaal - 't in
gebruik nemen van 't noodhospi
taaltje - En 's avonds: voor het
eerst: verduisteren. Goed dat we
Vrijdags begonnen we weer. Niet
alle ouders hadden de kinderen
gestuurd, wel verreweg de mees
ten. Maar wèl werd telkens
gevraagd: hoe moet het nu? Blijft
de school hier? Als nu straks de
Engelschen zouden komen en
luchtgevechten ontstaan? Ach ja -
we hadden onze oorlogservaring
opgedaan!
Er kwam een uitweg: de heeren
Leber en Stoepker boden beiden
hun schuur voor noodschool aan.
Die van laatstgenoemde was het
lichtst en werd daarom gekozen. 1
Juni verhuisden we er heen. En wat
was het er goed en prettig, in die
helaas ook al verdwenen schuur
van Vruchtbaaroord! Rustige weken
hadden wij er.
Toen kwam de nieuwe schrik: het
bombardement van Den Helder op
21 juni, gevolgd door een luchtge
vecht boven Texel, bracht nieuwe
bezorgdheid. Ook de bom (de eer
ste?) in den nacht van 27 op 28
mei. De schuur is ook nog te dicht
bij 't vliegveld, we moesten verder
weg, werd gezegd. En we vroegen
en kregen onderdak in het toen
juist leegstaane schoolhuis van
Midden-Eierland.
Bijzonder vriendelijk werden we
juist niet ontvangen: de Midden-
Eierlanders meenden dat er kinde
ren van hun school weg zouden
moeten, om plaats te maken voor
ons, iets dat geen oogenblik ook
maar in de bedoeling heeft gele
gen! Maar we er waren er nu een
maal en we vestigden ons: eerst
als gecombineerde school, omdat
het tijdelijke hoofd van M.E. pas na
eenige dagen verscheen, toen als
aparte school; de jongste klassen
in een van de groote schoolhuiska
mers, de oudste als open-lucht-
school in de overdekte speelplaats.
Zoo hebben we drie maanden
gezeten. Gelukkig was 't al die tijd
een gunstige wind. We hebben wel
eens met de jassen en mantels aan
gezeten, maar erg was het nooit.
Sinds September trok ook mijn
afdeeling naar binnen, in de andere
groote huiskamer van het school
huis. 't Ging best wat de ruimte
betrof, maar er begon zich in die
koude herfstdagen een ander
bezwaar hevig te laten voelen: de
afstand was te groot! Er waren kin
deren die 7, 8 km van de school af
woonden en 's morgens kwamen
de kleintjes, door grooten achter
op de fiets meegenomen, soms
verkleumd op school. Dat ging niet
langer. Toen heeft de oudercom
missie hulp gebracht: de schuur
van Pomona, in handen van de
Duitschers, zoals hij ook eerst
bezet was geweest door ónze sol
daten, werd - op herhaald aandrin
gen van de oudercommissie, vrij
gegeven. En na vele vergeefste
pogingen bij het gemeentebestuur
om de kinderen per bus of rijtuig of
wat voor vehikel ook - gehaald en
gebracht te krijgen, van en naar de
school - aan welke pogingen een
plotseling slot kwam door het 2e
bombardement van het vliegveld in
Dec '40. Toen dook plotseling een
nieuw plan op in mijn hoofd: de
school opsplitsen in twee een-
mansscholen: één voor de vrijwo-
nende kinderen in de bollenschuur
van Pomona. En dank zij 't met
succes bekroonde werk van de
Oudercommissie kon dat plan
doorgaan. En hier zitten we nu
nog. Pomona werd gevorderd. En
met Pomona de schuur. En weer
zouden we dakloos worden. Een
dringend schrijven werd aan de
burgemeester gericht; die in de
persoon kwam zeggen dat hij niet
helpen kón, er was geen kans, het
werd althans niet beschikbaar
gesteld! Maar - de bui dreef over,
gelukkig - Ponoma werd vrijgege
ven en een noodschool was niet
nodig; we behielden onze schuur.
Ideaal is het natuurlijk niet, dat ziet
U wel. Maar 't is droog en warm -
Fragment uit het logboek van de Oudervereniging.
niet donker. En voor de rest: leeren
we niet allen ons behelpen en
dankbaar zijn voor het weinige?
Dit zijn, in het kort, de omzwervin
gen van onze school. Als we alles
bij elkaar rekenen, zijn het 10 ver
huizingen geweest - groote en
kleine, naar het gebouwtje en weer
terug, nog eens heen en nog eens
weer terug - in de school van M.
Eierland en in 't fietsenhok, toen in
de huiskamer - daar tusschen in
nog de verhuizing naar Vruchtbaar
oord. En de laatste naar Pomona.
Laten we hopen dat het de aller
laatste mag zijn, terug naar onze
eigen Z.E. school, en dat die niet
ver meer moge wezen. En dat we
dan zullen kunnen zeggen, ook
voor onze school, de woorden uit
ons oude Wilhelmus:
Na 't zuur heb ik ontvangen
Van God den Heer, het zoet
Want zuur was het, meermalen, en
toch heeft „het zoet" eigenlijk nooit
ontbroken. Want een steen en
troost juist in deze - ook voor ons
persoonlijke leven soms niet
gemakkelijke tijd - is altijd voor
mijn vrouw en mij geweest de har
telijke, tot alle hulp bereide hou
ding in de eerste plaats van de
oudercommissie, met wie we uit
de aard der zaak 't meest in con
tact kwamen, maar ook van vele,
vele andere ouders.
Waarvoor, hier, onze oprechte
dank!
Een bijzonder plaatje uit het almaar groeiende oorlogsarchief van Paul Dijkstra. De
foto werd genomen op de Noordbatterij bij De Cocksdorp. In mei 1942, dus nog
vóór de imposante bunkercomplexen van de Atlantikwall werden gebouwd.
Afgebeeld staan manschappen van de Marine Artillerie Abteilung 201 met een 7.5
Feldkanon 97 van Franse makelij. Het geschut werd afgedekt onder
camouflagenetten, een soort kippengaas met gras en gekleurde draden. Ook het
voetstuk waarop het kanon stond, was gecamoufleerd.
Een werkstuk van Paul Dijkstra
over de geschiedenis van verde
digingswerken rondom het Mars
diep heeft de tweede prijs gewon
nen in een wedstrijd van de
Rijksuniversiteit Groningen.
De 17-jarige Dijkstra, die in Drach
ten woont en binnenkort eindexa
men HAVO doet, houdt zich al enke
le jaren met het onderwerp bezig.
Zijn fascinatie ontstond tijdens een
vakantie op Texel, toen hij bij toeval
op een bunker uit de Tweede
Wereldoorlog stuitte. Al snel ont
stond het plan te gaan onderzoeken
hoe verdedigingswerken als schan
sen, forten, kazematten en bunkers
zijn ontstaan en hoe ze zich hebben
ontwikkeld. Ook zijn profielwerkstuk
wijdde hij eraan. De hoofdvraag die
hij wilde beantwoorden is welke
militair-strategische functie Texel
had tussen 1574 en 1945.
In zijn scriptie analyseert Dijkstra
hoe forten na de Eerste Wereldoor
log werden vervangen door bunker
linies, om de vuurkracht te versprei
den over meerdere punten. In het
tweede deel van het onderzoek ligt
de nadruk op de strategische wer
king van steunpunten, stellingen en
weerstandskernen in de Tweede
Wereldoorlog en brengt hij uitvoerig
De Libelle Zomerweek wordt dit keer een spannende
mix van Buffalo Bill en een toffe beachparty. Denk aan
Amerikaanse cabrio's, veel chroom, leer, cactussen,
knapperende kampvuurtjes, een ritje op een paard
langs de branding....
Prijs €32.50 p.p. Inclusief entree, toeringcarvervoer en bootkosten
TAXITEXEL
