Huisbezoek bij dementerenden en mantelzorgers 'Ik merk er helemaal niets van dat ik iets mankeer' 7 TEXELSE 11 COURANT DOC-team: steun bij dementie h DOT-team DINSDAG 18 MEI 2010 Texel telt voorzover bekend 70 mensen die dementeren. Als je nagaat dat landelijk gezien 11,5 procent van de 65-plussers dementeert, zou dit aantal statistisch gezien veel hoger mooeten zijn. De meeste dementerenden wonen thuis. Slechts twee pro cent verblijft in een verzorgings- of verpleeghuis. De thuiswonen den worden begeleid door het DOC-team (Dementie, Onderzoek en Case-management). Om duidelijk te maken wat een case manager precies doet, liepen we een dag mee met Els van de Stadt (55 jaar), die samen met collega Arjan Groet de demente rende Texelaars begeleidt. In verband met de privacy zijn de namen van de betrokkenen gefingeerd. Het is een mooie voorjaarsdag als we op weg gaan naar de heer Groen, een 85-jarige, alleenstaan de man met geheugenproblemen. De eerste verschijnselen open baarden zich in 2006, waarna de situatie verergerde door het plot seling overlijden van zijn vrouw. Groen wordt al drie jaar door Els begeleid. 'Kom je hier wel vaker?', vraagt hij haar als we de hal bin nenstappen. 'Ja, toch?' Terwijl we onze jassen uitdoen en zijn hond begroeten, gaat hij druk op zoek naar een map, waar een folder in zit die hij wil laten zien. 'Al die post, je wordt er doodziek van. Zeven mappen administratie, in vijf jaar tijd verzameld. Ah, hier heb ik wat ik zoek.' Hij legt een folder van de Omring op tafel, waarin het servicepakket voor 2010 staat vermeld. 'Kan ik al die hulp krijgen? Want dan wil ik het graag allemaal hebben.' Op de vraag of hij iets kan vertellen over de steun die hij nu krijgt, begint hij onmiddellijk over zijn vaste hulp van de thuiszorg. 'Mijn dochter woont aan de overkant, dus die kan me niet dagelijks hel pen. Maar mijn hulp weet alles. Ze houdt het hier netjes, maar legt me ook uit hoe de video werkt als ik dat even vergeten ben. En ze heeft nog een aardig uiterlijk ook. Toch mooi meegenomen.' Het gesprek komt op de moeilijke tijd na het overlijden van zijn vrouw, waarin het DOC-team voor de taak stond structuur aan te brengen in zijn dagelijks bestaan. 'Ik wou toen eigenlijk m'n bed niet meer uit. M'n hond heeft me er doorheen gesleept. Hij stond steeds maar kwispelend naast me. Zo'n beest moet natuurlijk naar buiten. Wandelen, eten, drinken. Dat heeft me gered. Weet je dat ik beter voor de hond zorg dan voor mezelf?' Voor de maaltijden van de heer Groen zorgt Tafeltje Dekje. 'Goed te eten, hoor. Maar laatst heeft één of andere gek de maaltijd zomaar bij me op de stoep gezet. Zonder even aan te bellen. Ik vergeet vaak dat het etenstijd is. Die doos heeft dus een hele tijd buiten gestaan. Misschien wel een dag of drie.' Hij werpt een blik op Els, die naast Het DOC-team (Dementie Onder zoek en Casemanagement) van de Stichting Geriant is er voor mensen met (een vermoeden van) demen tie. Na verwijzing door de huisarts wordt een gespecialiseerd pakket aan hulp geboden. Niet alleen aan de patiënt, ook aan de partner, kinderen of andere mantelzorgers. Het pakket van het DOC-team bestaat uit onderzoek en diagnos tiek, behandeling en langerdurende begeleiding door de case-mana gers en het beantwoorden van vra gen. Het gespecialiseerde team dat op Texel werkt, bestaat onder meer uit: Carla Sluijter (specialist oude- rengeneeskunde); Johan Smal (psycholoog); Arjan Groet en Els van de Stadt (case-managers) en Liesbeth Rijk (Alzheimer Café en dementieconsulent). de Gollards woont. Ze is nu 94 jaar en al ruim een jaar dementerend. Daar heb ik het moeilijk mee gehad. En nog steeds, eigenlijk. Het feit dat je niets meer met haar kunt Mevrouw De Louw overhandigt Els een bos narcissen. 'Die heeft m'n man zelf geplukt.' Meneer De Louw knikt bevesti- len, strijken. We zorgen wel dat we hem bezig houden. Van de week ben ik nog even heel ontroerd geweest. Onze kleindochter van gend. 'Ja, die groeien hier gewoon tien heeft in de kerk een voorbede hem zit. Lacht eens vriendelijk tegen haar. 'Je kijkt goed naar me,' zegt hij, terwijl hij met een hartelijk gebaar zijn hand even op haar knie legt. 'Jij bent ook een grote steun. Maar het heeft wel lang geduurd voor je weer kwam. Ik heb je gemist.' En tegen mij: 'Ze is heel behulpzaam. Het is vervelend dat ik er nooit aan denk om haar koffie aan te bieden. Pas als ze weg is denk ik, verdraaid, weer verge ten...' We stappen in de auto om ons naar het volgende onderdeel te spoeden: de cursus 'Omgaan met Dementie', bedoeld voor mantel zorgers van dementerenden, die in het Verpleeghuis wordt gehouden. De informatieve bijeenkomsten worden gegeven door Els, in samenwerking met Grietje Kop van de Omring. Als we binnenkomen zitten de deelnemers nog na te praten over de film die ze vorige keer gezamenlijk hebben bekeken. Een documentaire die alle fases van dementie heeft getoond. De inhoud heeft er in gehakt, vertelt Ank Bas uit Den Burg. 'Het was heftig. Ik kon de hele middag niets meer.' Vandaag worden tijdens de cursus onder andere de verschillende soorten dementie die er bestaan, behandeld. Els begint met het noe men van een paar getallen. Ze vraagt de deelnemers of ze enig idee hebben hoeveel procent van de dementerenden er in Nederland in een verpleeghuis zit. ledereen mag een gokje wagen. De getallen die genoemd worden zijn allemaal hoger dan de 2% waar het werke lijk om draait: er verblijven 30.000 dementerenden achter gesloten deuren. Verbazing alom. Wonen er dan zoveel patiënten gewoon thuis? Ja, vertelt Els. Verreweg het grootste deel wordt verzorgd door mantelzorgers. Zoals zij zijn. Eén op de drie Nederlanders heeft op één of andere manier met demen tie in zijn of haar omgeving te maken. Na afloop vertelt deelneemster Ank Bas dat ze iedere keer als ze de bijeenkomsten heeft bijgewoond, het gevoel heeft dat ze door een truck is overreden. 'Ik ben hier in verband met mijn moeder, die in delen, is een groot gemis. Ook is langs de kant van de weg.' gemaakt, waarin ze aangaf te wil- het erg de geestelijke achteruit- 'Dat is heel lief van u,' zegt Els len bidden voor haar demente opa, gang te moeten aanzien. Af en toe waarderend. 'Ja, maar zo ben ik,' die de dingen niet meer zo goed slaan de emoties je gewoon plat, antwoordt De Louw. Terwijl Els kan onthouden. Dat is toch aan- zo confronterend om mee te snel de map van de thuiszorg doenlijk? We zijn niet van plan in maken. De verstandhouding die doorneemt - mevrouw De Louw de put te gaan zitten. We kijken 11,5 procent van de 65-plussers dementeert. Het DOC-team heeft tot doel dementerenden zolang mogelijk thuis te laten wonen, met behoud van kwaliteit van leven. Ook wordt steun gegeven bij de keuze van dagbehandeling, de overgang naar een verpleeghuis of een tijdelijke opname. In Heerhugowaard is het DOC- centrum gevestigd, een opname- en behandelafdeling met een capa citeit van 16 bedden. Hier kunnen mensen tijdelijk worden opgeno men als er sprake is van complexe problemen bij dementie (o.a. bij ernstige psychische- of gedrags problemen). Voor nadere info over het DOC- team kunt u bellen met de Stich ting Geriant (072-5270390 of door een e-mail te sturen naar info@geriant.nl Els van der Stad, Carla Sluijter en Arjan Groet van het DOC-team (Foto Gerard Timmerman) we hadden, is totaal veranderd.' 'Hier op de cursus kun je ervarin gen delen, de aanwezigen weten allemaal hoe het voelt,' vervolgt Ank. 'Ik heb, als ik hier ben geweest, de rest van de dag nodig om het te laten bezinken. Vaak kan ik het de dag erna pas weer losla ten. En het DOC-team is een grote steun. Ze hebben onlangs geadvi seerd m'n moeder naar "t Raaksie' te laten gaan. Ze denken mee, geven handreikingen. En wat het volgen van de cursus betreft, ik kan het iedereen aanraden. Natuur lijk kun je ook via internet de nodi ge informatie krijgen, maar dat is niet hetzelfde. Je mist op die manier de wisselwerking met lot genoten. Heel belangrijk onder deze omstandigheden.' Na het middageten rijden we Den Burg uit om naar een woning 'op ruumte' te gaan. Midden tussen de landerijen woont de 81-jarige meneer De Louw, die onlangs via het DOC-team nieuwe medicijnen is gaan slikken. Els wil nu graag horen hoe hij daarop reageert. In de gezellige woonkeuken treffen we het echtpaar aan. Een schoon dochter is ook aanwezig. Ze heeft een baby van een maand of twee op schoot. Meneer De Louw loopt dagelijks, begeleid door zijn vrouw of één van de kinderen, een rondje om zijn huis. Elke dag wel een kilome ter of drie. Als hij over zijn eigen land loopt, kan hij rustig in z'n een tje rondslenteren, want thuis weet hij de weg feilloos. Fietsen gaat niet meer. Verleden jaar is hij een paar keer gevallen, omdat hij bij het stoppen vergat zijn benen op de grond te zetten. gebruikt het als dagboek - begint meneer te praten. 'Ik merk er hele maal niets van dat ik iets mankeer. Waarom komt u hier eigenlijk steeds? Ik begrijp het niet.' Els kijkt hem eens goed aan en vertelt dat ze regelmatig langskomt om te kijken of alles wel goed gaat met zijn vrouw en hemzelf. 'Oh,' meent De Louw. 'Dat moet ik dan waarderen. Maar het is elke keer weer een verrassing voor me als u komt.' Met een verwonderd gezicht neemt hij een hap van zijn koek. Zijn vrouw vertelt dat ze enorm veel hulp en steun van de kinderen krijgt. 'Ze hebben een heel rooster gemaakt en komen allemaal één dag per week hier om me te hel pen. Zelf was ik mijn man 's mor gens en kleed ik hem netjes aan. Ik scheer hem. En als er dan een kind komt, gaat die bijvoorbeeld een rondje met hem lopen of samen met hem een spelletje bingo spe len. Net waar ze zin in hebben. Dan kan ik even iets anders doen. Er komen ook regelmatig twee dames van de kerk, zodat ik me heb kunnen opgeven voor koers- bal. Het is heerlijk als je er even tussenuit kunt gaan.' Als ze hem niet bezighouden, zou haar man de hele dag slapen, merkt mevrouw De Louw op. Ze verbaast zich erover dat een mens zoveel kan dutten. Als er veel kin deren over de vloer zijn, is het hem gauw te druk, vertelt ze. Als er een verjaardag is, trekt hij zich terug en kan hij zich helemaal afsluiten. 'Dat heb ik mijn hele leven al goed gekund,' zegt De Louw met pret lichtjes in zijn ogen. Mevrouw vertelt dat ze normaliter klusjes voor hem bedenkt. 'De was ophangen, het er later weer afha- Ze vraagt of mevrouw het niet ver velend vindt dat ze alleen maar korte stukjes kan afleggen. 'Lopend naast de scootmobiel kom je niet verder dan Den Burg. Dan zie je verder niets van het eiland. Er bestaan ook tweepersoons scoot- mobielen, waarvan de bediening zelfs door de achterop zittende persoon geregeld kan worden.' Mevrouw Sinkeldam antwoordt dat ze het voorlopig nog wel even vol houdt op deze manier. 'En naar de dagbesteding in de Gollards gaat hij met het busje.' Haar man meldt het heel fijn te vinden dat dokter Bots, geriater in het Gemini, éénmaal per maand naar Verpleeghuis Texel komt. 'Hij geeft tekst en uitleg, is heel duide lijk. Dat vind ik fijn. Want ik voel me af en toe wel een beetje gehandi capt. De computer hier - hij grijpt naar z'n hoofd - faalt wel eens. Kun je je voorstellen dat ik vroeger met gemak het Rondje Texel heb gelopen? Daar snap ik nu niets meer van.' Op weg naar het kruis- gebouw, waar de dag eindigt met overleg met het DOT-team (Demen tie Omring Texel), vraag ik Els wat haar werk als case-manager, een baan die ze al ruim vier jaar met plezier vervult, precies voor haar betekent. De HBO-verpleegkundi- ge, ook werkzaam geweest in de (wijk)verpleging, aarzelt niet lang. 'Je deelt met mensen die gaan dementeren een heel intieme peri ode van hun leven. Niet alleen met henzelf, ook met de mensen die de verzorging op zich nemen. Je maakt alles mee. De gesprekken na de verwijzing door de huisarts, de ontreddering nadat de diagnose dementie is gesteld. Je bent er bij, denkt mee, geeft praktische advie zen. Je probeert het verdriet van dementerenden en hun mantelzor gers in banen te leiden, te relative ren. Je begeleidt mensen tot het moment van hun overlijden. Dat is mooi om te doen. Het is ook heel fijn om in een team te werken. De lijnen zijn kort bij ons. Met elkaar komen we tot meer deskundig heid. En als case-manager ben je de spin in het web. Ik heb boven dien altijd al een klik met ouderen gehad. Ik ben me er heel erg van bewust dat ik een gast in hun leven ben. Het voelt goed als ik kan hel pen hun problemen op te lossen. En ik kan wel met de Texelaars overweg. Ik kom zelf uit Egmond, ook een kustplaats. De mensen zijn er net zo openhartig en recht voor z'n raap als hier.' Margreet Berndsen vooral naar de leuke dingen die er nog zijn. En 's avonds zitten we gezellig samen te puzzelen.' 'Ik ben op dit moment heel tevre den, maar er gebeurt hier weinig,' stelt De Louw vast, terwijl we opstaan om afscheid te nemen. De tocht leidt weer richting Den Burg, naar het huis van het echt paar Sinkeldam. Meneer Sinkel dam is 75 jaar, dementerend, en heeft snel zijn antwoord klaar als Els vraagt hoe het met hem gaat. 'Gezond, maar arm.' Hij vertelt dat het lopen slecht gaat. Hij is een paar keer - voor zijn gevoel - dwars door z'n benen gezakt. 'Het is dan net alsof je ver lamd bent. En dan val ik. Gelukkig heb ik tot nu toe niets gebroken, dat valt weer mee.' Zonder rollator of scootmobiel durft hij niet meer naar buiten, ver telt zijn vrouw. 'Hij wordt er natuur lijk behoorlijk onzeker door. Ik ga steeds met hem mee, de laatste tijd. Dan loop ik naast de scootmo biel, want alléén kan hij eigenlijk niet meer weg.' 'Af en toe weet ik niet meer hoe de knopjes werken', bekent Sinkel dam. 'Vooral als ik moe ben, wil ik dat nog wel eens vergeten.' Het echtpaar laat ook weten al enkele maanden geen huisarts te hebben gezien. Dat is vreemd, want voorheen kwam die regelma tig langs om even de bloeddruk en de suikerziekte van meneer te con troleren. Els pakt onmiddellijk haar mobiel om te bellen. 'Dan bent u vast uit het systeem geraakt. Ik ga even bellen.' Als het telefoontje gepleegd is, informeert ze of het zinvol is om nog een paar lessen op de scoot mobiel voor Sinkeldam te regelen. Het DOT-team (Dementie Omring Texel) biedt zorg en ver pleging aan dementerenden die thuis wonen. De groep bestaat uit 10 vaste zorgmedewerkers, die in principe steeds aan dezelfde mensen hulp bieden. Het team is ontstaan uit onvre de met de oude situatie, waarin dementerenden veel te veel ver schillende gezichten over de vloer kregen, waardoor ze niet de zorg kregen die ze verdien den. Omdat de oude situatie niet bevorderlijk was voor het con tact met de patiënt, richtte Thea Westerhuis, samen met een aantal zorgmedewerkers, vijf maanden geleden het DOT- team op. De groep kreeg scho ling rond dementie van Els van de Stadt en Arjan Groet van het DOC-team, waardoor ze nog steeds worden begeleid. Maan delijks is er overleg over eventu ele problemen waar bij de men sen thuis tegenaan wordt gelopen. De nieuwe formule werkt, daar is de groep het over eens. 'Het geeft óns meer vol doening en voor de mensen die het betreft, is het een sprong voorwaarts,' is de eensluidende conclusie. De dementerenden reageren minder gespannen op de zorg, omdat ze steeds dezelfde gezichten te zien krijgen. Dat wekt vertrouwen, waardoor er geen tijd verloren gaat met het telkens opnieuw scheppen van een band. In de nieuwe opzet zijn de lijnen kort en kan meer structuur worden geboden. Voor informatie: Omring Texel, tel. 321461.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 2010 | | pagina 11