Stranding Jonge Tjalling slag voor familie Mellema
Smakschip bewust
aan de grond gezet
MacTexel wereld over voor Netwerk Challenge
ladder
TEK.EL.TOU/lS
M
Lzmm
Mac Texel
TEXELSE 11 COURANT
O GLOBO
Brengt u thuis! Tel. 0222-315555
Greve fracassa, mas Galeao
™1°!°teve 52% de voos atrasados
UtdeFockers
riM v
6 ©UITIadderTexel1
I MUSlt CLUB 2010 KINDERTHEATER DINER CABARET I
17 februari 2011 Huishoudbeurs
BioEbczoop Sl e^tcicafÉ»
GRAVENSTRAAT 33 - CENTRUM DEN BURG
TEL. 0222 312027 WWW.CINEMATEXEL.NL
DINSDAG 28 DECEMBER 2010
„A I v
p.r&tiïiS.
Een tekening van een smakschip van P. LeComte. Zo ongeveer zal de Jonge Tjalling er hebben uitgezien, die in oktober 1851 door schipper Mellema bij De Koog op
het strand werd gezet.
De stranding van de Jonge Tjal
ling, het smakschip dat op de
laatste dag van oktober 1851 op
het strand werd gezet, moet een
klap geweest zijn voor de fami
lie Mellema van Schiermonnik
oog. Dat blijkt uit de stukken die
Klaas Uitgeest opdiepte uit zijn
archief. Het schip van de familie
Mellema was, geladen met lijn
zaad en duigen, van Konings
bergen onderweg naar Amster
dam. Alles leek wel aan boord,
tot de reis wegens lekkage en
falende pompen een onver
wacht einde vond op het Texelse
strand.
Op 1 november 1851 maakt nota
ris Willem Bok, als opperstrand-
vonder van 'het ressort van Texel'
in een brief aan de Commissaris
des Konings melding van de stran
ding. 'Gistermiddag om vijf uur is
achter De Koog aan het strand
gezet de Nederlandse smak Jonge
Tjallink, met lijnzaad en duigen
onderweg van Koningsbergen naar
Amsterdam. De bemanning, vier
man, is met de reddingboot naar
de wal gebracht. Of van schip en
lading iets geborgen kan worden,
is zeer onzeker.' 1) Bok maakt hier
de verschrijving Jonge Tjallink, ter
wijl het schip in alle andere stukken
Jonge Tjalling wordt genoemd.
Later zal blijken dat hij in deze
korte brief ook andere zaken iets
anders voorstelde dan uit oogge
tuigenverslagen blijkt.
Dezelfde dag verklaart schipper
Mellema ten overstaan van notaris
Kikkert dat zware lekkage hem
geen andere keus liet dan het schip
op het strand te zetten. Hij toonde
zich voorts bereid te verklaren dat
de stranding 'niet aan onkunde of
onwetendheid' was toe te schrij
ven en was te allen tijde bereid dit
in een officiële verklaring nader toe
te lichten.
Deze officiële verklaring volgt twee
dagen later, wanneer schipper en
bemanning ten overstaan van
notaris Bok een zogeheten
'scheepsverklaring' afleggen,
waarin het verloop van de reis uit
de doeken wordt gedaan. Als
getuigen zijn aanwezig Harm Jan
Zunderdorp, makelaar in zeezaken,
en Aris Keesman, kastelein. Beiden
zijn woonachtig op het eiland en
worden door de notaris als 'per
soonlijk aan mij bekend' omschre
ven. Zunderdorp blijkt in de loop
van het verhaal door de schipper te
zijn aangewezen als degene die
het bergen van schip in lading ver
der zal afhandelen.
De Jonge Tjalling was een smak
schip, een kustvaarder die langs
de hele Atlantische kust in gebruik
Tjalling bestond zoals gezegd uit
vier man. Schipper was Haike Hai-
kes Mellema senior, stuurman Hai
ke Haikes Mellema junior. Vader en
zoon Mellema weden bijgestaan
door matroos Thomas Haikes Mel
lema, hoogstwaarschijnlijk een
broer van de stuurman, en Antho-
nie Hendriks Coolen, scheepsjon
gen. Drie van de vier opvarenden
kwamen van Schiermonnikoog,
alleen de stuurman woonde bij
Steenwijk.
Ze vertelden hoe ze op 25 septem
ber in Koningsbergen in Pruisen
het schip hadden beladen met
13.960 eiken staven (elders ton-
nenstaven genoemd), 354 zakken
lijnzaad en 3 pakken linnen. Het
schip verkeerde volgens hun ver
klaring in goede conditie, het was
goed gekalfaat en de pompen
waren voorzien van dubbele kra
gen 'en voorts van al hetgeen naar
wetten en gebruiken tot waterkee-
ring noodzakelijk was'. Kortom, er
was, maar vooral de Noord- en
Oostzee bevoer. Door de vlakke
bodem was het schip ook uitste
kend geschikt voor de Wadden en
binnenwater. Gemiddeld kon een
smak zo'n 60 ton lading vervoeren,
maar dit kon bij grotere exempla
ren oplopen tot wel 200 ton. Het
schip had twee masten, waarvan
de grote mast een gaffelzeil en de
bezaansmast een bezaan. Vóór de
mast voerde het schip een dwars
scheeps breefok, topzeil en bram
zeil, langsscheeps fok, kluiver en
jager. De bemanning van de Jonge
was geen enkele reden om de reis
uit te stellen en in de ochtend van
28 september vertrok het schip
'met een flauwe koelte uit het zui
den'. De reis verliep voorspoedig,
tot de Jonge Tjalling op 7 oktober
om acht uur 's avonds de haven
van Rendsburg (in Sleeswijk-Hol-
stein) binnenliep. Daar moest het
schip in verband met de weersom
standigheden 'stormen en contra-
riewind' noodgedwongen een
week blijven liggen.
Tussen 14 en 25 oktober verloopt
de reis weer voorspoedig en de
Maak foto's van de zeven
wereldwonderen waarop ook
een lokale krant is te zien. Het is
één van de opdrachten die het
team van MacTexel moest
maken voor de zogeheten Net
work Challenge van KPN, een
wedstrijd van vier weken waar
bij onder meer 50 iPhones zijn
te winnen.
MacTexel is de naam van de web
site van Texelaars Olivier Schilling,
Florian Julius en Marlon Bruin. Het
is een digitaal platform met infor
matie over producten van Apple,
een forum en andere wetenswaar
digheden. 'Toen we de challange
op internet KPN voorbij zagen
komen, besloten we mee te doen',
vertelt Bruin. De wedstrijd omvat
verspreid over vier weken ver
schillende opdrachten (uitdagin
gen). Zo moest uit een detailfoto
worden opgemaakt waar het
betreffende standbeeld of ander
bekend voorwerp zich bevindt,
waarna de locatie met een pinne
tje op Google Maps moest worden
aangegeven. Er was ook een test
om de betrouwbaarheid van het
otecuras "O
Foto van het standbeeld Christus de Verlosser in Rio de Janeiro, waarop ook een
lokale krant is te zien. De foto voor de Network Challange van KPN is gemaakt
door iemand uit het netwerk van het team MacTexel.
de nog meer wind en na twee
dagen en nachten aan de pompen
begonnen de mannen uitgeput te
raken. Doorvaren was geen optie,
maar als ze het schip aan de grond
konden laten lopen, zouden ze het
er misschien levend afbrengen.
Met een beetje geluk zou zelfs de
lading behouden kunnen blijven.
Er was niet veel overleg voor nodig
en voor de wind op Texel aankoer
send, stootte de Jonge Tjalling
rond vier uur op een bank voor het
strand, 'geweldig stootende en
werkende, zoodat het reeds bij een
van de eerste stooten vol water
liep'. Tegen half zes zag de beman
ning kans een boot uit te zetten en
naar het strand te varen, om rond
zes uur voet aan wal te zetten.
Anders dan in het verslag van de
notaris aan de Commissaris van de
Koningin wordt vermeld, hoefde de
gereedstaande reddingboot niet uit
te varen.
Ter plaatse droeg de schipper de
verantwoordelijkheid voor schip en
lading over aan de strandvonderij
en de al eerder genoemde scheeps
makelaar Zunderdorp. Daarop
begaven de vier opvarenden zich
naar De Koog 'om zich aldaar de
nodige rust te verschaffen'. Door
hun volslagen afgematheid konden
zij zich geen ogenblik meer staan
de houden. Zij eindigen hun ver
haal met de opmerking dat hen
niets te verwijten valt en dat zij zich
als 'brave zeelieden' hebben
gedragen, 'zooals het behoort'.
De lading van de Jonge Tjalling zal
door Zunderdorp en de strandvon
derij verkocht zijn, maar niet zoveel
hebben opgebracht als schipper
Mellema had gehoopt. En zeker
niet genoeg om het verlies van zijn
schip goed te maken. Desondanks
zullen de opvarenden en hun fami
lie blij zijn geweest dat de schade
alleen materieel was en dat nie
mand er het leven bij had inge
schoten. Het restant van de Jonge
Tjalling bleef in het strand voor De
Koog zitten, om daar nu en dan
boven te komen als herinnering
aan de avonturen die vele zeelie
den voor Texels kust hebben
beleefd.
1) Omwille van de leesbaarheid zijn de
citaten omgewerkt naar moderner taalge
bruik.
UIT
25ste wordt 's avonds om zes uur
Helgoland (in de Duits Bocht)
gepasseerd. Maar dan verandert
het weer. Zondag 26 oktober is het
minder goed weer, staat er een
'harde koelte' en een holle zee. 'Bij
het proberen der pompen bleek
het schip lek', meldden de opva
renden. De wind nam toe, de zeilen
moesten gereefd en tot overmaat
van ramp bleek woensdag 28 okto
ber één van de pompen niet goed
meer te functioneren. Dit werd zo
goed en zo kwaad als het ging aan
dek verholpen, maar in de namid
dag nam de wind toe en moesten
alle zeilen worden gereefd. Zelfs de
fok moest neergehaald en de
schipper besloot 'voor stormzeil' te
blijven drijven. De bodem van het
schip werd goed in de gaten
gehouden en de lekkage bleek aan
stuurboord minder erg dan aan de
andere kant.
De wind hield de hele nacht en de
daarop volgende dag aan, maar
viel toen plotseling weg. De plotse
linge windstilte bleek echter geen
vooruitgang, want ten gevolge van
de holle zee werkte en slingerde
het schip, zeker tot middernacht,
waarna de wind plotseling met
kracht kwam aanzetten vanuit het
noordoosten. De bemanning kreeg
zware stortzeeën te verduren en de
hele volgende dag moesten gedu
rig twee man aan de pompen blij
ven om het schip drijvende te hou
den. Dit duurde de hele donderdag
en de hele vrijdag, wat het uiterste
vergde van de kleine bemanning.
Toen Texel in zicht kwam en het
weer geen verbetering beloofde,
werd dat dan ook door schipper en
bemanning als een kans gezien het
vege lijf te redden. De lucht beloof-
Woensdag 29 dec. Zaterdag 1 en zondag 2 jan.
- 19.00 uur KERSTDINER WINTER CABARET
4-gangen kerstdiner met een leuke en gezellige typische Klif
12 Cabaretshow tussen de gangen van het diner door.
Diner inclusief de show €49,00 (evt. kindermenu 25,00)
Dinsdag 28 dec. en Donderdag 30 dec. -
17.00 - 20.00 uur
KINDER KERSTDINER FEESTRESTAURANT
3 uur lang kindertheater en feestelijk kinderbuffet met alles
d'r op en d'r an! €17,50pp - theater - buffet - limonade!
Dinsdag 4 jan. 2011 - 20.30 uur - Cabaret
Katinka Polderman - "Polderman Tuigt Af"
Met elk liedje schiet zij raak en ze is heel, heel erg gees
tig... "Entree €17,00 (diner vooraf mogelijk, reserveren
gewenst)
0222 - 319633 info@klif12.nl www.klif12.nl reserveer online!
Geniet mee van diverse artiesten, leuke aanbiedingen
en vooral veel shoppen! Dit is het vriendinnenfeest
van Nederland. Er zijn 450 standhouders, dus de dag
vliegt om!
Prijsper persoon €32,50. IncLtouringcarvervoer, entree
en bootkosten. Opstappen in Den Helder is mogelijk.
e-mail: info@texeltours.nl telefoon: +31 (0)222-315555 www.texeltours.nl
netwerk te testen, waarbij binnen
een kwartier SMS'jes moesten
worden verstuurd.
Andere opdracht was om foto's te
maken van de 'zeven wereldwon
deren'. Hiervoor schakelde het
team van MacTexel, dat inmiddels
vele tientallen leden heeft, het
eigen (digitale) netwerk in. Dat
strekt zich dankzij de moderne
technologie, Twitter, Facebook en
andere sociale netwerken uit van
Peru, India en Jordanië tot Rome.
Het resulteerde in foto's van de
Chinese Muur, het Colosseum in
Rome, het standbeeld Christus de
Verlosser in Rio de Janeiro en
andere wereldwonderen, met
daarbij een lokale krant. Om een
modelhelikopter te winnen, moest
het team motiveren waarom zij die
prijs verdienen. Het resulteerde in
een bloemrijke brief waarin allerlei
bijzondere vooroordelen over
Texel op ludieke wijze worden ont
kracht. De vierde en laatste
opdracht volgt op 2 januari.
De wedstrijd is te volgen via www.
mactexel.nl.
Voor de film een hapje eten en deerne naar de film?
Dat kan in ons gezellige eetcafél
Programma do 30 Dec t/m wo 5 Jan:
0222 312027
MEET THE PARENTS: ©©35
LITTLE FOCKERS
Hilarische komedie met Ben Stiller
Do,za,zo,ma,di,wo 21.00
MaahcTkents
NEW KIDS TURBO!
New Kids Turbo is een absurd verhaal
met een belachelijk hoge grapdichtheid.
Do,zo,ma,di,wo 11.30 19.00
Vr 11.30. Za 19.00
LOFT
Een spannende, slimme thriller
met een donker randje.
Do,za,zo,ma,di,wo 21.30
The Chronicles Of Narnia O©©
The Voyage Of The Dawn Treader
Originele ondertitelde versie in 3D
Do,za,zo,ma,di,wo 18.45
DIK TROM
Nederlandse familiefilm
Do,ma 11.15 13.30
Vr,zo,di,wo 13.30. Za 16.15
RAPUNZEL 3D NL
Nederlands gesproken animatiefilm in 3D
Do,zo,ma,wo 13.45. Vr,di 11.15 13.45
HET GEHEIM
Familiefilm met Theo Maassen en Chantal Janzen
f Dagelijks 16.00. Zo,wo 11.15
MegaMind: Superschurk 3D NL
Van ae makers van o.a. Shrek en Madagascar
Do,vr,zo,ma,di,wo 16.15
TAXITEXEL
