1954: Daalder eerste zelfbedieningszaak op Texel
TEXELSE 10 COURANT
UM4U4P.a^ckie^tmelsecomant/.ftt l-ipj geheugen* w» ^a«^_p:XBi:sE>iroi)Rwf
VRIJDAG 25 FEBRUARI 2011
Het is nu niet direct zo dat Reijer Daalder er karig af kwam, maar
je zou verwachten dat de opening van de eerste zelfbedienings
winkel op Texel groter nieuws zou zijn geweest. Maar een zoek
tocht in het archief van deze krant - beschikbaar via www.
archieftexelsecourant.nl - leert dat Daalder het in mei 1954
moest doen met het éénkolomskopje 'Zelfbediening'.
Wel was de krant erg te spreken
over de nieuwe winkel. 'Het geheel
maakt een zeer verzorgde indruk
en er is een grote voorraad van
alles wat in een dergelijk bedrijf
thuishoort, of het nu de vele ingre
diënten voor de Indische rijsttafel
betreft of de koffie of thee, welke
in speciale kasten vers bewaard
blijven.' Texel - de winkel van
Daalder was gevestigd in De Koog
- liep overigens tamelijk voorop in
de ontwikkelingen. De zelfbedie
ningswinkel was in 1948 uit Ame
rika overgewaaid en als eerste
neergestreken in Nijmegen. In
1953 opende Dirk van der Broek
in Amsterdam de eerste 'super
markt', een zelfbedieningszaak
met groter aanbod en breder
assortiment. Dat het concept aan
sloeg, blijkt wel uit het feit dat
Texel amper een jaar later volgde.
De krant was dan ook vol lof over
het concept. 'Zonder dat u op
anderen heeft behoeven te wach
ten, die vóór u aan de beurt waren,
heeft u in korte tijd uw bood
schappen gedaan. Deze veel tijd
besparende wijze van winkelen is
op vele plaatsen van ons land
reeds een groot succes gebleken.'
Het lijkt overdreven dat de krant
uitvoerig uit de doeken doet hoe
het winkelen in een zelfbedie
ningszaak in zijn werk gaat, maar
elders in den lande was gebleken
dat huisvrouwen er veel moeite
mee hadden zelf de (voorverpakte)
waren uit het schap te nemen,
gewend als ze waren aan de per
soonlijke bediening. In veel nieuwe
winkels was dan ook de eerste tijd
extra personeel aanwezig om te
wijzen hoe het moderne winkelen
in zijn werk ging. 'Als u in deze
zelfbedieningszaak gaat winke
len', schrijft de krant, 'ontvangt u
bij het binnenkomen een mandje.
Hierin doet u dan de boodschap
pen die u, gaande langs de diver
se toonbanken, zelf uitkiest.' Ove
rigens gold dit maar voor een deel
van het assortiment, snoep, koek
jes, drogisterij-artikelen, rookwa
ren en schrijfbehoeften werden
nog op de oude manier aangebo
den.
Speciale
Dividend Pinkster aanbieding
Alleen kwaliteits-artikelen
10 pCt of meer besparing op veel artikelen
Bij ons kunl U sparen op Uw huishoudgeld
Extra extraatjes
1ste soort Sinaasappelsiroop f 1.25 per fles
hierbij geheel gratis een grote rubber bal
Maak nu Uw kinderen blijl
Makkelijk om in huis te hebben
1 Blik Gemengde biscuits met wafels f 2.75
met 25 punten extra
Heerlijke Cocosgalettes, zeer licht koekje, 250 gr. 68 ct
met 15 zegels extra
200 gram
Noot bonbons 58 ct
met 10 punten extra
250 gr. koffie en
1 fl. koffiemelk
met 20 punten extra
Enkh. Jodenkoeken
per bus 00 ct
met 10 punten extra
1 fl. Sa lata 94 ct
met 10 punten extra
1 fl. Llvorno f 1.00
met 10 punten extra
1 pot 1ste soort
Pindakaas f 1.00
met 20 punten extr
Bij elke pot of fles
Schoenwit
10 punten extra
voor leer en linnen
Pé Dé - Cor de Jong - Cor Lagerveld - R. Daalder
De voorpagina van de Texelse Courant van dinsdag 14 januari 1986 stond
geheel in het teken van de stranding van de Compass en de redding van de
bemanning.
volledige zelfbediening het eiland systeem 'zo volledig mogelijk' zou
veroverde, want zelfs toen Vies- worden ingevoerd. Desondanks
sing in 1962 in Den Burg een was er nog sprake van vijftien tot
UNIC-warenhuis opende, meldde twintig man bediening, die 'de
Het zou nog jaren duren voor de de krant dat het zelfbedienings- behulpzame hand' kon bieden. Nu
was UNIC niet per se een levens
middelenzaak. Bij het van oor
sprong Belgische bedrijf werden
wel levensmiddelen verkocht,
maar verder bestond het aanbod
uit onder meer damesmode, baby
artikelen, huishoudelijke artikelen,
bijouterie, parfums, gereedschap,
speelgoed en electrische appara
ten.
De komst van deze grootwinkel
bedrijven verliep - uiteraard - niet
geheel zonder protest. In 1961
schreef J.A. van der Vlis een lijvig
commentaar op ontwikkelings
plannen van de gemeente. 'De
Binnenburg telt nog enkele belang
wekkende gevels, herinnerend
aan vroeger tijden. Ze staan er
zolang ze er nog staan: niets wordt
er gedaan om ze te restaureren
Moeten ook die gevels op den
duur maar afgebroken worden en
wil men heus van die Binnenburg
een moderne, steedse hoofdstraat
maken? De winkel van Albert Heijn
in dezelfde Binnenburg is te klein
geworden. Het is begrijpelijk, dat
deze super-kruidenier daar een
supermarkt of iets van die aard wil
bouwen. Joost mag weten wat
voor een modern geval ons daar
te wachten staat. Misschien pas
send in de nieuwbouw van bij
voorbeeld Amstelveen, maarzeker
niet in het dorpse Den Burg.'
PRIJSVRAAG
Toen Daalder in 1954 zijn zelf
bedieningswinkel in De Koog
opende, konden de Texelse
huisvrouwen voor het eerste
kennismaken met voorverpakte
levensmiddelen. Dat was het
begin van een geheel nieuwe
vorm van adverteren. Om een
indruk te krijgen van de prijs
stellingen uit die tijd, is het
aardig eens via www.texelse-
courant.nl op te zoeken hoe
veel een 'groot pak Victrix Cus
tard' kostte tijdens de
openingsactie. Mensen die het
antwoord denken te weten,
kunnen dit per e-mail sturen
naar prijsvraag@archieftexelse
courant.nl. De goede inzendin
gen maken kans op een rond
leiding door de drukkerij, tij
dens het drukken van de krant.
Het antwoord op de vraag van
de vorige keer was De Roef.
Net als het huis van Niek Dros,
dat van de Pontweg naar Har-
kebuurt werd vervoerd, werd
de woning van Souwtje de Wijn
enige honderden meters ver
plaatst toen de veerhaven bij 't
Horntje werd aangelegd.
Wat vindt u?
School
Vorige stelling:
Is de bestuursvorm voor de nieuwe
school van Oosterend nu al van
belang?
Nieuwe stelling:
Gaat u woensdag 2 maart stem
men voor Provinciale Staten?
Restauratie boet
mag beginnen
Enno Drijver uit Den Hoorn mag
van b en w beginnen met de
restauratie van zijn schapen-
boet aan het Lage Achterom,
hoewel de gemeentelijke subsi
die waar hij in 2007 om heeft
gevraagd nog niet is verleend.
De subsidie van rond €50.000, -
heeft de gemeente op termijn
beschikbaar, maar niet op dit
moment, omdat de huidige subsi
dieregeling een plafond heeft.
Mocht het mislopen, dan staat de
Stichting Dorpsherstel garant.
Drijver wil graag met het werk
beginnen, ook om te kunnen pro
fiteren van de tijdelijke BTW-ver-
laging van 19 naar 6 procent op
de arbeidskosten. De restauratie
is inmiddels aanbesteed.
Jolanda Beuving oefent doventeam Max 60 km/u op kruising Eierland
Voorlichting voor vleesveehouders
In het kader van het winterpro-
gramma van de Vereniging voor
Bedrijfsvoorlichting spreken maan
dag 28 februari Hessel Bruin van
Agrifirm en Tom Domhof van die
renartsenpraktijk Texel voor de
vleesveehouders over voeding,
A Stem slim
Betaalt u zich ook scheel
aan die ellendige erfpacht?
www.erfpachters.nl
info@erfpachters.nl
Nederlandse Vereniging van Erfpachters NLVE
Word lid
Oud-Texelse Jolanda Beuving is
sinds kort betrokken bij de trai
ning van het Nederlands Doven-
zaalvoetbalteam. Zij dient het
team van advies op het gebied
van voeding en lichamelijke oefe
ning.
Het damesteam van het Nederlands
dovenzaalvoetbal speelde in sep
tember 2008 - kort na de oprichting
- in Dublin de eerste interland. De
uitslag van 3-6 gaf moed voor het
EK, dat in november 2010 werd
gehouden in Zwitserland. Zeker toen
in de voorbereiding op het EK nog
een eerste plaats werd behaald op
het vierlandentoernooi in Basel.
Maar verder had het team te kam
pen met tegenslag, vooral ingege
ven door budgettaire problemen. Zo
moest een trainingskamp wegens
gebrek aan geld worden afgelast.
Ook het toernooi zelf verliep enigs
zins teleurstellend. Door blessures,
een slechte conditie en schorsingen
bereikte het team een tiende plaats
in een deelnemersveld van veertien.
Toch verliep 2010 niet helemaal zon
der prijzen, aangezien twee leden
van het team werden onderscheiden
tijdens de Deaf Sports Awards in
Mijdrecht.
Met het oog op het WK zaalvoetbal
voor doven, dat in november in Zwe
den wordt gehouden, is besloten de
voorbereidingen professioneler aan
te pakken. Daartoe heeft het team
een beroep gedaan op Jolanda Beu
ving van Beuving Sport uit Mijdrecht,
bondscoach van de Nederlandse
fitnessdames, topsportcoach en fit
nessexpert. Samen met fysiothera
peut Maaike Brugmans zal zij probe
ren het team in vorm te krijgen voor
het wereldkampioenchap.
gezondheid en verzorging. Zij
besteden daarbij aandacht aan alle
vormen vleesvee zoals zoogkoei
en, vleesstieren en rosékalveren.
De bijeenkomst wordt gehouden in
Stayokay aan de Haffelderweg in
Den Burg en begint 20.00 uur.
Verantwoordelijkheid
@txl
Daar zit ik dan, tegenover me zit de
burgemeester. Voor mij staat een
naambordje, waar met een pen in
krassen Jari van Maanen op staat.
Voor mij was er geen mooi getypt
plaatje, want ik was een late opge
ver. Op tafel ligt een prachtig
'schrijfboekje' met daarin de pun
ten die de gemeenteraad vandaag
gaat behandelen, en een briefje
met daarop de naam van 'Dhr. J.
Groeskamp.' Over wie ik enig idee
had wie het was, maar er geen
goede voorstelling bij kon maken.
Verder heb ik zelf een klein schriftje
mee, waarin ik mijn eerste ervarin
gen opschrijf. Mijn eerste ervarin
gen, in de raadszaal, als 16-jarig
'broekie.' Wij van de JR-T (Jonge
ren Raad Texel) werden op 9 febru
ari geïnstalleerd. Ik stelde mij voor:
onze gemeenteraad gaat vergade
ren en wij komen dan als we aan
de beurt zijn één minuutje naar
voren, worden voorgesteld, en
mogen weer gaan. Maar dat was
blijkbaar niet de goede voorstel
ling. Want op het moment dat we
binnenkomen in de raadszaal,
staan daar niet de namen van Nils
Lelij, Joop Groeskamp en Astrid
van der Wetering, maar onze
namen! Wat een luxe. Het was
N u jeugd in de Jongeren Raad
Texel (JR-T) een stem heeft in
de politiek, kan de Texelse
Courant niet achterblijven. In
de wekelijkse column @txl
schrijven jonge Texelaars
over hun belevenissen, wat
hen bezighoudt en over ande
re zaken. Het woord is aan
Jari van Maanen (16).
jammer genoeg wel meteen duide
lijk dat ik het buitenbeentje was,
maar ja, dat moet ik mezelf maar
vergeven. Want het was niet mijn
nummer 1-droom, maar ik zit daar
wel op de heerlijke (ze zitten echt
heel lekker) stoelen, met een raar
klein microfoontje voor me en een
college van burgemeesters en wet
houders voor mijn neus. Dat doet
je toch wel wat. Het is een hele
spontane groep die JR-T, waar
jongeren terecht kunnen voor hun
problemen met betrekking tot de
gemeente. Je voelt het op dat
moment niet, maar je bent als
zogenaamde JR-T, toch een soort
vertegenwoordiger voor de jeugd.
Dat geeft je toch wel een verant
woordelijkheid. Zeker omdat dat
niet de enige overweldiging is die
mij de afgelopen weken heeft
getroffen. Dit is namelijk ook een
stukje dat ik schrijf voor de Texelse
Courant. Wat toch ook een nieuwe
verantwoordelijkheid voor mij is.
Die ik met beide handen wil aan
pakken. In de raad en bij de Texe
laar, er zijn niet veel Texelaars die
dat kunnen zeggen. Ik ben trots
dat ik er wel één van ben.
Jari van Maanen
Rond het kruispunt Hoofdweg-
Oorsprongweg in Midden-Eier-
land is een maximumsnelheid
van 60 kilometer per uur van
kracht geworden en dus niet van
50 kilometer, waar de gemeente
raad per motie om had gevraagd.
B en w hebben anders beslist,
omdat de weg volgens hen niet
als bebouwde kom kan worden
aangemerkt. De borden zijn al
geplaatst.
Om automobilisten te dwingen
snelheid te minderen, zijn aanpas
singen van de weg wenselijk. Want
de bebouwing van de woonkern is
niet dicht genoeg om een rem
mend effect te krijgen. De belijning
van de weg zou moeten worden
aangepast, zodat deze smaller lijkt.
Als de gemeenteraad de woonkern
alsnog tot bebouwde kom zou wil
len verklaren, zodat een maximum
snelheid van 50 kilometer mogelijk,
is zijn fysieke maatregelen nodig,
zoals snelheidsremmers van het
soort dat op de Postweg in Zuid-
Eierland is toegepast. B en w wij
zen er wel op dat dit planologische
consequenties heeft voor de bedrij
ven in Midden-Eierland die nu nog
onder het buitengebied vallen.
Op advies van de Overleggroep
Verkeerszaken namen b en w nog
enkele besluiten van verkeerstech
nische aard. De Ruigendijk krijgt
een kantbelijning om deze smaller
te laten lijken, zodat er minder hard
wordt gereden.
In de Vlamkast (bedrijventerrein
Oudeschild) wordt eenrichtingver
keer ingesteld totdat deze weg
definitief is ingericht.
Er komt geen verbod voor vracht
wagens op de wegen rond het
Mienterglop bij De Koog. Het ver
bod voor vrachtwagens op het
Mienterglop zelf zal gelden voor
het stuk tussen de Kamperfoelie-
weg en de inrit naar het bedrijven
terrein bij de hoek met de Ruigen
dijk. B en w hadden de suggestie
gedaan het verbod voor vrachtwa
gens te verruimen, maar de over
leggroep verwacht daarvan geen
afname van het vrachtverkeer en
voelt ook weinig voor de vele extra
borden die dan nodig zouden zijn.
Het verbod voor vrachtwagens in
de Commandeursingel in Oude
schild is opgeheven. Dat is de
bekrachtiging van een feitelijke
situatie, want nadat alle huizen van
de Commandeursingel waren
gebouwd, is de tijdelijke bouw-
straat naar het Mieland opgeruimd
en is het bord dat inrijden vanaf de
Heemskerckstraat verbood, weg
gehaald.
Een invalidenparkeerplaats aan de
De Ruyterstraat is niet meer nodig
en is daarom opgeheven. Nieuwe
invalidenparkeerplaatsen zullen
worden gemaakt bij de woningen
Schoorwal 22 en Molenstraat 21a
in Den Burg.
Noodlokalen OSG gedemonteerd
Op het plein van de voormalige LTS
zijn donderdag 28 unites verwijderd
die tijdens de verbouwing van OSG
De Hogeberg dienst hebben gedaan
als noodlokalen. Dat gebeurde door
het bedrijf Touax uit Moerdijk, dat
Keijbouw had ingeschakeld voor de
demontage van de tijdelijke school.
Dit Texelse bedrijf was zo'n ander
half jaar geleden ook betrokken bij
de bouw van het complex. Met de
kraan van René Boon werden de
units op aanhangers gehesen,
waarna ze door Boerman Transport
naar Moerdijk zijn gebracht.
