Hectiek is me niet m de
kouwe kleren gaan zitten
Oud-Texelaar Gert van Beek politiechef bij ontvoering Heineken
'Ontvoering schaken met
onbekende tegenstander'
TEXELSE 11 COURANTvbudag» oktober»
Gert van Beek: De drie weken van de ontvoering waren de spannendste m mijn 40-jange loopbaan bij de politie.
De ontvoering van biermagnaat Heineken en diens
chauffeur Doderer in 1983 spreekt nog immer tot
de verbeelding. Nu, achtentwintig jaar later, is er
een speelfilm over die geruchtmakende zaak
gemaakt. Als politieman was oud-Texelaar Gert van
Beek indertijd nauw betrokken bij het onderzoek,
de bevrijding en uiteindelijke arrestatie van de kid
nappers. Voor de Texelse Courant blikt hij terug.
Bij de Heineken-ontvoering was
Van Beek pas een half jaar chef
van het Amsterdamse bureau Zwa
re Criminaliteit. 'Het was een onge
meen spannende tijd In het begin
ben je aan het schaken met een
onbekende tegenstander, die zijn
zetten vieren
twintig uur per
dag kan doen',
vertelt hij. Na de
succesvolle ont
knoping kende
hij een veelzijdi
ge loopbaan, die
hij nu aan het
afbouwen is. 'Al die hectiek is me
niet in de kouwe kleren gaan zit
ten.'
Jeugd op Texel
Gert van Beek werd geboren in
1952 aan de Westerweg bij Den
Burg en groeide op aan de Gast
huisstraat, hoek Beatrixlaan. Vader
werkte bij de TEM (Texelse Electri-
citeits Maatschappij) en moeder
was huisvrouw. 'Zo'n moeder die
om half vier met een kopje thee en
koekje klaar stond. In mijn jeugdja
ren kwam er nog wel eens een op
hol geslagen paard voorbij, die er
bij smederij Kiljan (op de hoek van
Vogelenzang) tussenuit was
geknepen', schetst hij een sfeer
beeld. In zijn tijd op de HBS (1964-
1970) was C. van Eijk de directeur,
met legendarische docenten als
juffrouw Haremaker (Engels), de
heren Broere (Frans), Hennephof
(Nederlands) en Neerijnen (teke
nen). 'Die heeft nog eens een fan
tastische krijtbordtekening van de
watersnoodramp in 1953
gemaakt.'
Bij de politie
Na de HBS ging hij naar de Neder
landse Politie Academie. 'Dat was
not done in die tijd, want de mees
ten gingen naar de pedagogische
of sociale academie, of politicolo
gie studeren. Ze waren aangesto
ken door het virus van de jaren '60.
Mijn studie tot politieofficier duurde
vier jaar en daarna kwam ik in 1975
bij de Amsterdamse politie terecht.'
In het begin deed hij op vele afde
lingen dienst om het veelzijdige
vak een beetje onder de knie te
krijgen. 'Zo zat ik aan bureau War
moesstraat bij de recherche met
Appie Baantjer als mentor. Zijn
processen-verbaal waren proza
stukjes. Ik ben ook nog drie jaar
chef van de Motordienst geweest,
terwijl ik op Texel niet eens op een
bromfiets (in die tijd Puch) had
gereden! Maar ik heb mijn A-rijbe-
wijs gehaald en leerde ook nog
motor met zijspan rijden. In die tijd
een gevreesd middel bij inzet bij
de Mobiele Eenheid. Maar je was
zonder schild in het bakkie ook
wel erg kwetsbaar voor stenen en
andere rotzooi. Daarom sloegen
we zo hard...'
Van Beek hield wel van een alter
natieve aanpak. 'Als grap, om de
gespannen sfeer tijdens een ont
ruiming een beetje te breken, heb
ik in december 1980 nog als Sin
terklaas verkleed op het dak van
de te ontruimen Grote Wetering
(tegenover het Rijksmuseum)
gestaan. Ook ben ik nog eens een
keer een live-uitzending van 'Son-
ja op zaterdag' binnengelopen,
nadat we een lichtelijk psychisch
gestoorde vrouw aan het bureau
kregen waarvoor nergens opvang
kon worden gevonden. Een poli
tiebureau is natuurlijk ook niet de
plek voor zo'n vrouw om de Paas
dagen door te brengen. Na de
uitzending stond de telefoon rood
gloeiend. Half Nederland wilde
'Jenny' wel opnemen.'
Hoe raakte u bij de ontvoerings
zaak betrokken?
'In november 1983, ik was nog
maar net een half jaar chef van het
Bureau Zware Criminaliteit, had ik
de 'mazzel' dat Heineken en zijn
chauffeur Doderer werden ont
voerd. Zo'n ontvoering viel name
lijk onder mijn bureau. Mazzel
klinkt wat oneerbieding, zo is het
niet bedoeld. Ik ben echter van
het type, dat als er dan toch
ellende gebeurt, ik er wel graag zo
dicht mogelijk bij wil zitten om de
zaak te klaren. Dat gold bijvoor
beeld voor de vele ontruimingen
en krakersrellen waar ik bij ben
geweest. Denk aan de kronings
rellen op 30 april 1980 en de
trieste dood van kraker Hans Kok,
maar ook de Bijlmerramp, het
onderzoek naar maffiabaas Klaas
Bruinsma, en nog vele andere
narigheden.'
Wat was uw rol?
'Omdat ik er nog maar zo kort bij
was en het er tijdens een ontvoe
ring op aankomt dat je door oner
varenheid geen beslissingen
neemt die verkeerd uitpakken,
waardoor de gegijzelden gedood
kunnen worden, was collega Kees
Sietsma (gepokt en gemazeld in
de recherchewereld) gedurende
de drie weken van de kidnap de
eerste leider en ik zijn plaatsver
vanger. Na de bevrijding, 30
november 1983, heb ik het onder
zoek als leider voortgezet. Jour
nalisten stelden mij toen (vond ik)
de stomme vraag 'wanneer denkt
u de overige verdachten aan te
houden?' Daar kun je natuurlijk
geen zinnig antwoord op geven,
maar met een natte vinger in de
mond zei ik 'dat het voor 1 maart
volgend jaar toch wel gebeurd
moest zijn'. Gelukkig dat 1984 een
schrikkeljaar was, want op 29
februari hebben we Cor van Hout
en Willem Holleeder toen in Parijs
kunnen aanhouden.'
Hoe heeft u die tijd beleefd?
'Zo'n ontvoering is ongemeen
spannend. In het begin ben je aan
het schaken met een onbekende
tegenstander, die zijn zetten vier
entwintig uur per dag kan doen.
Daar moet je je organisatie op
inrichten. Dag en nacht paraat zijn,
dat vreet ook personeel. Het kern
team bestond uit zo'n vijftig tot
zestig rechercheurs, maar aan het
eind, toen we gouden tip 547 nalie
pen (daarvoor hadden we al 546
'gouden tips' behandeld) zijn er
gedurende drie dagen wel 400 a
500 rechercheurs in touw
geweest.'
Om wanhopig van te worden...
'Ja, we waren de eerste weken
regelmatig de wanhoop nabij. Aan
vankelijk hadden we geen idee wie
de ontvoerders waren. Dat bleek
achteraf ook hun kracht. Ze kwa
men niet in de politiesystemen voor
met foto's of vingerafdrukken. Op
basis van de codenamen Adelaar
(zij) en Haas (de losgeldrijder), later
werd dat Uil en Muis, hadden we
het idee dat ze ons misschien met
het losgeld naar een plek zouden
dirigeren waar ze vervolgens met
een klein vliegtuig de buit zouden
oppakken. Toen hebben we alle
bezitters van een vliegbrevet en
alle eigenaren van kleine vliegtuig
jes nagetrokken op criminele ante
cedenten. Dat was een hele klus,
maar leverde niets bruikbaars op.'
Wat voor tips moest u zoal
natrekken?
'Waar we in het onderzoek best
nog wel veel last van hebben gehad
zijn de tips van de zogenoemde
helderzienden. Ik zeg spottend wel
eens: mensen die om drie uur 's
nacht wakker worden omdat ze
naar het toilet moeten en dan een
ingeving krijgen. Die bellen meteen
naar de politie. Zo kregen we 'tips'
dat ze ergens op de hei werden
vastgehouden, in een weiland, in
een bos, in een dorp, in een stad,
in een school, in een kantoor, in
een fabriek. Uiteindelijke zaten ze
in cellen in een romneyloods naast
een timmerfabriek. Een van die
honderden 'paragnosten' had -
achteraf bezien - dus wel een beet
je gelijk.'
Was er voor uzelf sprake van
gevaar?
'Nee, althans niet in deze zaak. Ik
heb in een ander geval wel eens
thuis anonieme telefoontjes gekre
gen, maar er is mij nooit fysiek iets
aangedaan.'
Hoe voorzichtig moest u te werk
gaan?
'Er stonden mensenlevens op het
spel. Bij een moordzaak kan een
foutje vertraging geven, maar ga je
weerverder met het onderzoek. Nu
was er een groot risico. Stel je voor
dat de ontvoerders door een fout
van ons Heineken hadden ver
moord. Zou het de firma en de
politie dan ook nog waard zijn
geweest voor Doderer losgeld te
betalen en zoveel inspanningen te
doen? Ik kan je gerust stellen: ja,
het onderzoek zou onverminderd
zijn voortgezet en ook voor Dode
rer alleen zou zijn betaald. Dat had
den we van tevoren ook allemaal
goed vastgelegd in beleidslijnen. In
een beschaafd
land is immers
iedereen gelijk.
In de regel zal
'de gewone'
man niet ont
voerd worden,
want het gaat
dit soort crimi
nelen alleen maar om de poen.
Ontvoering, afgezien van ontvoe
ringen in de relatiesfeer en bij cri
minelen onderling, is een typisch
rijkelui's delict.'
Hoe heeft u de bevrijding
beleefd?
'De bevrijding was heel ontroe
rend. Nadat het arrestatieteam in
het pikkedonker de loods was bin
nengedrongen en Heineken en
Doderer in de gecamoufleerde cel
len hadden gevonden, werd de
situatie bevroren. Toen ben ik met
rechercheurs naar binnen gegaan.
Heineken had drie weken met zijn
linkerpols aan een handboei geze
ten. De andere kant van die boei
zat aan een zware ketting die in de
muur was verankerd. Hij had al die
tijd op een matras gelegen en aan
zijn hoofdeinde stond naast zijn
kussen een chemisch toilet. Stel je
voor hoe dat gaat. Om het insnij
den van de handboei in zijn pols te
verzachten had Heineken van het
binnenste karton van een toiletrol
een soort armband gemaakt.
Doderer zat in een andere cel met
zijn rechterpols vastgeketend. De
speelkaarten die hij had gekregen
om met patience de tijd te doden
waren kromgetrokken van optrek
kend vocht uit de vloer. Mensont
erend zijn ze daar drie weken geke
tend vastgehouden. En dan de
angst dat de ontvoerders bij een
schietpartij met de politie mis
schien zouden omkomen, wie zou
hen dan nog vinden?'
Hoe kijkt u op de zaak terug?
'De drie weken van de ontvoering
zijn de spannendste in mijn 40-
jarige politieloopbaan geweest. De
inzet was het sparen van mensen
levens en onder andere daarvoor
Voorbeeld
van een gecodeerde
advertentie. (Bron: www.heinekenonlvoering.nll
kies je dit beroep.'
Een grote impuls voor uw loop
baan?
'Dat kan ik niet zeggen. Je lost zo'n
zaak ook niet alleen op, maar met
een heel team. Het was inderdaad
wel een 'piekmoment', je moet
eigenlijk constant pieken om voor
leuke functies te worden gevraagd
of ernaar te solliciteren. Het heeft
wel behoorlijke naamsbekendheid
gegeven, maar ook dat is betrek
kelijk.'
Gaat u naar de film kijken?
'Natuurlijk. Wat ik heb gehoord is
dat de ontvoerders gelukkig niet
als helden worden afgeschilderd of
figuren waar je nog iets van sym
pathie voor op kan brengen, zoals
bij een enkele journalist en advo
caat het geval lijkt te zijn. Heineken
en Doderer waren dan wel niet
dood, ze waren voor het leven
getekend. Doderer heeft nooit
meer gewerkt en Heineken is psy
chisch geknakt en heeft nooit meer
enige rust gekend.'
Vervolg loopbaan
In 1997, na nog enkele andere
banen bij de Amsterdamse politie,
stapte Van Beek over naar de
Nederlandse Spoorwegen om
directeur van het, toen nog eigen,
korps Spoorwegpolitie te worden.
Een club van zo'n 450 man/vrouw.
Vervolgens kwam hij terecht bij het
Korps Landelijke Politiediensten
(KLPD) en werd chef van de lande-
Op 9 november 1983 werden de
bekende bierbrouwer Alfred
(Freddy) Heineken en diens chauf
feur Ab Doderer in Amsterdam
ontvoerd door een vijftal Neder
landse gangsters. De latere top
crimineel Willem Holleeder was
een van hen. De verdwijning sloeg
in als een bom; heel het land
leefde angstig mee. De ontvoer
ders communiceerden o.a. via
brieven, door de telefoon afge
speelde bandjes en gecodeerde
advertenties. Aan het onder
zoeksteam van de politie de taak
om de boodschappen te ontcijfe
ren en achter de schuilplaats te
komen. Drie weken later lukte
lijke Verkeerspolitie. 'Dat waren de
- vooral - mannen die in snelle
Volvo's over het rijkswegennet sur
veilleren. Ook weer een boeiende
baan.'Vervolgens kwam hij terecht
bij het Korps Landelijke Politie
diensten (KLPD) en werd chef van
de landelijke Verkeerspolitie. De
laatste zes jaar werkte hij voor de
Nationaal Coördinator Terrorisme
bestrijding (NCTb) bij het ministerie
van Veiligheid en Justitie. Deze
organisatie ontstond na de moord
op Pim Fortuyn op 6 mei 2002 en
ziet toe op de beveiliging van
belangrijke vertegenwoordigers van
de Nederlandse staat, zoals
bewindslieden, Kamerleden, leden
van het Koninklijk Huis, ambassa
deurs en rechters van de internatio
nale hoven in Den Haag. Ook
beoordeelden we bij de NCTb of er
dreiging bestond en maatregelen
getroffen moesten worden als hoge
vertegenwoordigers van andere
landen Nederland bezochten. Zeer
interessant om in het Haagse, dicht
bij de minister namens wie wij de
maatregelen oplegden, werkzaam
te zijn.' Sinds een paar maanden
maakt Van Beek gebruik van levens
loopverlof. 'Ik heb de laatste jaren
extra gespaard om eerder te stop
pen met werken. Die regeling wordt
eerdaags afgeschaft. Al die hectiek
de afgelopen 40 jaar, is mij toch niet
in mijn koude kleren gaan zitten.
Alleen onder de douche had ik mijn
mobieltje niet bij mij, maar dat lag
dan altijd nog binnen handbereik.'
Uitwaaien
'Ik geniet nu dagelijks met volle
teugen van 'mijn' stad. Mijn vrouw
en ik wonen in het centrum van
Amsterdam. Ik kan nu eens naar
een lunchvoorstelling, of lunchcon
cert. Of eens naar een rechtszaak,
op de publieke tribune zitten. Dat
geldt ook voor een vergadering van
de gemeenteraad. Of naar een
museum, of reizen. Genoeg dingen
in het leven om het nog heel lang
naar de zin te hebben. En oh ja, zo
nu en dan ook nog even naar fami
lie op Texel. Even uitwaaien en een
'vitamineshot' van groente uit de
eigen tuin en vis eten.'
dat, na een anonieme tip. De gij
zelaars werden levend en wel
teruggevonden in een loods op
het westelijk haventerrein van
Amsterdam. De ontvoerders had
den 35 miljoen gulden losgeld
geëist, waarvan het grootste deel
zou worden teruggevonden. Alle
daders werden opgepakt, als
laatste na een spannende klop
jacht Holleeder en diens zwager
Cor van Hout in Parijs. Over de
zaak is nu een film gemaakt: 'De
Heineken Ontvoering', met in de
hoofdrol Rutger Hauer. De film
draait vanaf 27 oktober in de
Nederlandse bioscopen.
Beroemde foto van Freddy Heineken met krant. De ontvoerders stuurden deze
naar de politie als bewijs dat hij nog in leven was. (Bron: Het Perooi/KRO Reporter).
1983: Ontvoering van Heineken
