Cultuur heeft ook een keiharde economische waarde'
TEXELSE 8 COURANT
Gastheer en slager Rob Maas
Oosterend, tevreden met de rust
'Belangrijk onderdeel te
zijn van gemeenschap'
Buitenstaander kan zich makkelijk nestelen
VRIJDAG 9 MAART 2012
De entree van Oosterend vanaf de Kotterstraat tijdens een regenachtige woensdagmiddag.
DE VERSLAGGEVER
geen kip op straat. De pittoreske
straatjes liggen er verzopen bij.
Ondanks dat blijft het aangezicht
van het dorp prachtig, met zijn smal
le straatjes en zijn oude gevels. Het
zijn die dingen die het dorp zo geliefd
maken voor dagjesmensen. Rob
Maas had mij gezegd dat het vanaf
de middag druk zou worden. 'Dan
gaan de scholen uit en komen veel
ouders hier met hun kinderen', ver
telt hij. Hij blijkt gelijk te hebben.
Rond twaalf uur stromen er steeds
meer mensen de zaak binnen. Met
name de warme grillworst is popu
lair. De Oosterenders die de winkel
bezoeken, zijn over het algemeen
erg tevreden over het dorp, al zijn er
ook wat zorgen. Een veelgenoemd
probleem is het teruglopen van het
aantal jonge gezinnen in het dorp.
Eén van de bewoners weet wel hoe
dat komt. 'Er zijn te weinig betaal
bare starterswoningen. Er staan wel
veel huizen te koop, maar dit zijn
vaak zulke grote huizen dat ze te
duur zijn voor mensen die voor het
eerst een huis kopen. De gemeente
moet zorgen dat er betaalbare
woningen komen.'
De meeste zorgen gaan echter uit
naar de verdwijnende winkels. Waar
lang geleden de groenteboer al ver
dween, sloot later de bakker zijn
deuren. 'Dat krijg je, als de gemeen
te allemaal megasupermarkten in
Den Burg laat bouwen. Dan hebben
ze het wel over marktwerking, maar
van de beloofde steun aan de bui
tendorpen komt zo niets terecht',
merkt een man op die met zijn twee
kinderen naar de slager is gekomen.
De andere bezoekers van de winkel
knikken instemmend.
Voordat u het idee krijgt dat het nou
één en al sores is in het dorp, dit is
absoluut niet het geval. Dit zijn ant
woorden op de vraag van mijn kant
of er ook ontwikkelingen zijn, waar
ze zich zorgen over maken. Dit zijn
daarop de twee meest voorkomen
de antwoorden. Naast deze reacties
worden onder meer de leegstand
van de voormalige gereformeerde
kerk genoemd en de overlast van
jongeren waar de bewoners de laat
ste tijd last van hebben. Afgelopen
weekend werden nog de vlaggen
van de slagerij en De Spar wegge
haald. 'Vroeger kon je de deur nog
open laten als je even wegging,
tegenwoordig wil je dat wel laten.
Dan wordt er direct van alles gesto
len', moppert een klant.
Toch zijn het vooral mooie dingen
die de dorpsbewoners over Ooste
rend vertellen. Bijna allemaal begin
nen ze over 'de kleine gemeen
schap', wanneer ik vraag wat het
dorpje zo mooi maakt, 'ledereen
kent elkaar en als er wat is, is er altijd
wel iemand die wil helpen. Over het
algemeen gebeurt er weinig in het
dorp en dat vinden we ook prima',
vertelt één van de oudere bewoon
sters. Ondanks dat er weinig opzien
barends gebeurt, is er genoeg te
doen voor de mensen in Oosterend.
Zo heeft het dorp de christelijke
muziekvereniging Excelsior, voetbal
vereniging SV Oosterend, de atle
tiekvereniging, de toneelvereniging
en er zijn regelmatig activiteiten in
dorpshuis De Bijenkorf. Bovendien
heeft het dorp iedere vijf jaar het
dorsteest Oosterend Present dat
volgend jaar weer gehouden zal
worden. 'Daar moet je als Oosteren-
der echt aan mee doen. Als je daar
niet aan mee doet als nieuwkomer,
wordt het eigenlijk moeilijk om er
tussen te komen', vertelt een man
die met zijn dochter naar de zaak
komt.
Het tekent de gemeenschap, leder
een maakt deel uit van het dorp,
zolang hij of zij dat maar wil. Men
moet wel zelf deelnemen om er tus
sen te komen. Ook over het toerisme
hebben de bezoekers een mening.
'Het is een dorp dat het veel minder
moet hebben van het meerdaags
toerisme. Oudeschild heeft de brui
ne vloot, Den Burg de winkels en De
Koog de vakantieparken en de hore
ca. Wij moeten het toch veelal heb
ben van mensen die rond aan het
fietsen zijn en even een rondje maken
langs de oude dorpskern', aldus een
bewoner van een jaar of vijftig die
ondertussen een warme grillworst
met kaas koopt. Volgens een oudere
bewoonster van het dorp is er veel
veranderd. Vroeger was het veel
lastiger om 'er tussen te komen',
tegenwoordig zijn er veel overkan-
ters in Oosterend komen wonen die
moeiteloos meedraaien in de
gemeenschap.
Ondanks het waardeloze weer, was
de ochtend in Oosterend erg gezellig
en de mensen erg behulpzaam.
Spoedig zullen we neerstrijken in De
Cockdorp om te kijken wat er leeft in
het hoge noorden.
Job Schepers
Welke medewerker weet meer te
vertellen over de zaak dan de
eigenaar? Rob Maas (51) was
slechts enkele jaren oud toen hij
in Oosterend kwam wonen. Sinds
1989 heeft hij samen met zijn
vrouw de slagerij aan de Peper
straat.
'Je bent altijd bezig met lekkere
dingen maken en je hebt iedere
dag contact met mensen. Dat is
wel het leukste aan dit werk.' Met
dit openingscitaat is direct duide
lijk wat Maas zo bevalt aan het
werk in de sla-
Hij maakt onderdeel uit van de
ondernemersvereniging, doet aan
toneel en zit bij Excelsior. 'Het is
erg belangrijk om onderdeel te zijn
van de gemeenschap in een dorp
bekende supermarktketens, want
die kennen ze', vertelt hij. Zelf
moet hij er niet aan denken om zijn
zaak te verplaatsen naar Den Burg,
daar zou hij immers één van de
als dit. Als je geen zin hebt om je te velen zijn, terwijl hij hier een vast
bemoeien met de overige bewo
ners, moet je denk ik niet in Ooste
rend gaan wonen.' De toekomst
punt is voor veel van de inwoners.
'De mogelijkheden voor Oosterend
liggen toch in het kleinschalige
van Oosterend baart ook hem zor- toerisme. Het kamperen bij de boer
gen. De slager ziet een groot tekort
aan starterswoningen. 'Maar deze
worden de komende jaren gebouwd blijven richten op de dagjestoeris-
aan de Cor Bremerstraat. Ook zijn ten die de middenstand deels
er nog zo'n vijftig kavels te koop,
maar daar moeten de mensen zich
dan wel op inschrijven natuurlijk',
vervolgt hij.
gerij. Iedere dag
krijgt hij zo'n
honderd klanten
in de zaak waar
hij naast vlees
tearoom. 'Toen de bakker dicht
ging, zijn we op gegeven moment
ook brood gaan verkopen. Er kwam
toen ook vraag naar belegde
overeind houden', aldus de slager.
Naast Maas zelf werken er door de
week twee parttimers en in het
weekend twee a drie scholieren.
Op donderdag is er
een stagiair. Het
leven in Oosterend
bevalt hem prima.
Straks woont hij er
alleen nog met Meta
ook brood, stamppotten en kaas Een ander probleem dat hij ziet is en dan begint er weer een heel
verkoopt. Bij de slagerij zit ook een de afvloeiing naar Den Burg. Door nieuwe periode. 'Ik heb vier mei-
de grote supermarkten die daar de den, waarvan er al drie naar de
ruimte krijgen. 'Deze winkels gaan overkant verhuisd zijn voor studie,
ook steeds meer non-food-artike- Mijn jongste dochter is nu zestien
len verkopen. Hier gaat de kleinere en ook met haar zijn we al aan het
broodjes en zo is uiteindelijk de ondernemer langzaam maar zeker kijken voor vervolgstudies. En die
tearoom ontstaan.' Vroeger had- aan kapot. Toeristen zijn liever klaar zijn nu eenmaal aan de overkant,
den zijn ouders een supermarkt in één winkel en gaan eerder naar Dan wordt het stil in huis.'
met een gecombineerde slagerij.
Maas zelf was altijd al geïnteres
seerd in het maken van worst, iets
waarmee hij inmiddels de nodige
prijzen mee heeft behaald. 'Het
geheim van een goede worst ligt in
de producten, de kruiden en de
manier van koken of roken. Maar
het belangrijkst is de aandacht die
je er aan besteedt. De klanten
kopen vooral rundvlees, het lams
vlees is volgens de slager vooral
voor de toeristen.
Naast zijn werk als dorpsslager is
hij erg actief in de gemeenschap.
Rob Maas tijdens het snijden van de grillworst die bijna niet aan te slepen
Bij bijna iedereen die je vraagt naar
de mooie kanten van Oosterend
komt als één van de punten de
hechte gemeenschap naar voren.
Geluiden als 'we moeten het samen
doen' en 'als er wat is, zijn er altijd
wel mensen die willen helpen' komen
vaak voorbij tijdens het bezoek aan
de slager. Rob Maas zei hierover:
'Je bent een hechte gemeenschap
bij vreugde en verdriet. Bij een
begrafenis is bijna iedereen in het
dorp bijvoorbeeld aanwezig en laatst
bij het afscheid van 'dorpstuinman'
Henk Jan van der Zee was de
opkomst ook enorm.' Maar wat nu
als je van buiten in Oosterend kunt
komen. Kom je er wel tussen deze
hechte gemeenschap? Aan wie kun
je deze vraag beter stellen dan aan
de Oosterenders zelf. De stelling die
werd voorgelegd aan de bezoekers
van onze locatie was: 'Als buiten
staander kom je er niet tussen in
Oosterend.' In totaal werd de stelling
aan 34 mensen voorgelegd. En wat
komt er uit naar voren? Honderd
procent van de ondervraagden is het
hier mee oneens. Verbluffende cij
fers, al zeggen de mensen ook datje
er niet van zelf tussen komt. Zoals
ook al in de verslaggever vermeld,
benadrukken bewoners dat je wel
mee moet draaien in de samenle
ving. Wie zich niet mengt in het ver
enigingenleven, de activiteiten of
zich op een andere manier kenbaar
maakt in het dorp zal de samenle
ving wel als gesloten ervaren. Wie
nieuw is, moet zelf het initiatief
nemen en niet wachten tot de Oos
terenders naar hem toekomen. Ook
de bezoekers die niet van origine uit
het dorp komen beamen dat je er
makkelijk tussen komt. 'Ik heb zelf
twee kinderen hier op de Daalder-
school. Dan kom je al snel in contact
met je dorpsgenoten. Ook neem ik
vaak deel aan dorpsactiviteiten. Ik
woon hier nu negen jaar en voel me
vanaf het begin welkom', vertelt een
man die met zijn zoon naar de slager
is gekomen. Als je de groep mensen
die naar Maas komen als maatstaf
neemt, kan de stelling dus ontkracht
worden. Het is als buitenstaander
geen enkel probleem je te nestelen
in Oosterend, mits je er zelf maar
wat van maakt. 'Maar waar is dat
niet zo?', merkt iemand op.
j Weblog
Op verzoek van de Texelse Cou
rant hield oud-Texelaar Edwin
Oskam een week lang een
weblog bij. Hij werkt bij de dienst
Economische Zaken van de
gemeente Amsterdam. Over
camping De Bontekoe, Lucky
Luke in operavorm, Texelse
ondernemers, de Jelleboog en
Casino, de voordelen van de stad
en een oma uit het rooie Oude
schild. Het complete weblog is
te lezen via www.texelsecourant.
nl.
(Vrijdag)
Ik vind het leuk om te schrij
ven en heb nog altijd een bijzon
dere band met Texel. Zelfs waar ik
inmiddels al veel langer in Amster
dam woon dan ik ooit op Texel heb
gewoond, voel ik me nog altijd
meer Texelaar dan Amsterdammer.
Misschien ook omdat Amsterdam
mers nog moeilijker doen over het
toekennen van het predicaat
Amsterdammer aan iemand dan
Texelaars. Als je niet ten minste in
de Jordaan of de Pijp geboren bent
en niet plat Amsterdams praat, dan
kun je geen Amsterdammer zijn of
worden.
Op Texel, waar ik in 1960 werd
geboren als zoon van Gijs Oskam
en Agna Oskam-van der Sterre,
zullen er namelijk niet meer zo veel
mensen wonen die mij nog ken
nen. Mijn vertrek van Texel vond
immers plaats in september 1978
toen ik - in het kielzog van mijn zus
Hannie en mijn broer Sibo - naar
Amsterdam vertrok om (economie)
te gaan studeren. Ik was toen 17.
Later heeft ook mijn andere broer
Walter nog een tijdje in Amsterdam
gewoond en waren dus alle vier de
Oskam-telgen in die stad verza
meld.
Voor mij volstaan in deze levens
fase de veelvuldige bezoeken aan
Texel, soms naar onze caravan op
camping De Bontekoe van Jos
Witte en soms (in de winter) naar
een huisje. Op die manier probeer
ik de voordelen van Amsterdam
(met zijn voor een beleidseconoom
interessante vraagstukken, zijn
hectiek, zijn inspirerende culturele
omgeving) te combineren met die
van Texel (de nabijheid van de zee,
het gevoel van overzichtelijkheid,
de rust en daar wonende familie en
vrienden).
(Zaterdag)
Als zoon van het hoofd van de
afdeling Culturele Zaken van de
gemeente Texel kreeg ik de waarde
van cultuur uiteraard met de paple
pel ingegoten. Zowel in actieve als
in passieve zin. De pogingen van
mijn ouders om mij te stimuleren
zelf cultuuruitingen voort te bren
gen zijn overigens op weinig uitge
lopen. Mijn carrière op de - mede
dankzij mijn vaders inzet opgezette
- muziekschool was kortstondig.
De theorielessen van meester Kas-
senaar leidden vooral tot aanvarin
gen tussen hem en mij. Eén keer
moest ik als straf de eerste pagina
van het door mij naar de muziekles
meegebrachte Lucky Luke-album
voordragen in operavorm, ten over
staan van de hele groep. Dat was
pijnlijk.
Met genoegen constateer ik dat
het culturele aanbod op Texel de
afgelopen jaren voortdurend bre
der lijkt te worden. Beter dan
dit kortzichtige kabinet lijken de
Texelse gemeenschap en Texelse
ondernemers zich te realiseren dat
cultuur niet alleen iets is wat men
sen geestelijk verrijkt, maar ook
iets is wat een keiharde economi
sche waarde heeft. Kijk maar eens
naar hoeveel geld Oerol jaarlijks
oplevert voor Terschelling en kijk
maar eens hoeveel geld rijke cul
tuurtoeristen uit Noord-Amerika en
(in toenemende mate) ook Azië
uitgeven in Amsterdam
(Zondag)
In mijn studie economie ben ik -
zelfs op de linkse Universiteit van
Amsterdam - doodgegooid met de
zegeningen van de keuzevrijheid.
Zolang de mens maar de ruimte
wordt geboden om zelfstandig
Edwin Oskam:Mijn jeugd op Texel was
heerlijk onbezorgd.
keuzes te maken komt het wel
goed met de economie, zo was
lang de dominante visie in het eco
nomisch denken. Als iedereen kiest
voor zijn of haar welbegrepen
eigenbelang, dan leidt dat tot een
resultaat dat voor de samenleving
optimaal is.
Sinds de val van de Lehman Bro
thers in september 2008 en de
daardoor getriggerde bankencrisis
weten we wel beter. De opgetelde
keuzes van op bonussen beluste
bankiers hebben zeker niet geleid
tot optimalisatie van de maat
schappelijke welvaart.
Als ik terugkijk op mijn jeugd op
Texel dan denk ik toch vooral aan
de overzichtelijkheid van die
wereld. In dat tijdperk van verzui
ling was er nauwelijks discussie
over de keuze voor de (toen nog)
lagere school. Voor de keuze van
de middelbare school lag het nog
simpeler Ook bij het kiezen
van een sport was de keuze
beperkt. Als jongen had je niet veel
andere opties dan voetbal, tennis
en volleybal. Ook voor het uit
gaansleven viel er niet veel te kie
zen. Het was of de Jelleboog of het
Casino en als die dichtgingen soms
door naar nachtcafé Buks.
(Maandag)
Eén van mijn taken bij de
dienst Economische Zaken van de
gemeente Amsterdam is te volgen
hoe wetenschappers aankijken
tegen de economische positie van
en uitdagingen voor steden. Wat
daarbij opvalt, is de kentering die
de afgelopen decennia zichtbaar is
in het denken over de positie van
de stad. In de jaren tachtig en
negentig leden steden een kom
mervol bestaan. De industrie trok
er weg, de werkgelegenheid kromp
en de bevolking evenzeer.
De econoom Frances Cairncross
sprak in dat verband in 1997 over
'The Death of Distance'. De hele
wereld kwam letterlijk binnen bereik
via één muisklik en steden leken
daardoor veroordeeld tot een
steeds marginalere rol. Hoe onjuist
bleek die voorspelling! Overal in de
wereld doen steden het relatief
goed en groeien zij.
De toekomst is dus aan de stad.
Daarover bestaat op dit moment
weinig discussie. Wat u daarmee
moet? Tja, ik zie eigenlijk twee
opties. Pak uw biezen en verhuis
ook naar Amsterdam. Of klamp u
vast aan het gegeven dat Texel in
het jaar 1415 al stadsrechten heeft
gekregen.
(Dinsdag)
Mijn jeugd op Texel was heerlijk
onbezorgd. Behalve aan mijn vader
en moeder was dat vooral ook te
danken aan mijn oma, die eigenlijk
altijd in de buurt was. Een kleurrijke
Texelse uit een rood Oudeschilds
nest. Jannetje van der Sterre-
Hemelrijk was haar naam.
Als ik een griepje voelde aanko
men zorgde ik ervoor dat ik bij oma
was. Zij constateerde vervolgens
dat ik koortsig was en stond niet
toe dat ik door de kou weer naar
huis werd vervoerd. Ik moest dus
bij oma uitzieken. Lekker in een
bed in de woonkamer, met een nat
washandje als de koorts heftig was
en een biefstukje als het ergste
voorbij was en ik weer moest aan
sterken.
Opgegroeid in een SDAP-familie in
het rooie Oudeschild waren haar
politieke opvattingen diepgewor
teld. In de tijd van Wiegel, Van Agt
en Den Uyl was het volstrekt helder
waar haar sympathie lag. Als Wie
gel alleen op de televisie kwam
begon zij al te briesen: "Die lillijke
breedbekkikker.' Als kinderen van
de woelige jaren zestig konden wij
ons daar wel in vinden en kostte
het ons weinig moeite haar antipa
thie te delen.
Toen mijn oma hulpbehoevend
begon te worden (en ik al in Amster
dam woonde), bleek andermaal
hoe ideaal de situatie was. Mijn
oma kon lekker in haar huisje blij
ven wonen en werd tot haar dood
toch vooral verzorgd door mijn
moeder. Als wij op Texel waren
konden wij voortdurend binnenlo
pen en direct weer weggaan als
het teveel voor haar was.
(Woensdag)
Zonder twijfel is er een
Naam: Edwin Oskam
Is er ien van: Gijs Oskam en
Agna Oskam-van der Sterre
Woont: in Amsterdam
Werkt bij: de dienst Econo
mische Zaken van de
gemeente Amsterdam
verschil tussen stad en platteland
waar het gaat om hectiek en
levensritme. Ik merk het al op de
boot naar Texel. Uitkijkend over de
zee, na die rit vanuit Amsterdam na
een toch weer iets te laat vertrek,
komt er gevoel van rust over me
heen. Heerlijk. Even een tijdje niet
het gevoel dat er van alles moet.
Even een paar dagen niet die
gejaagdheid in het verkeer en
openbare ruimte. Natuurlijk komt
dat ook omdat Texel voor mij vrije
weekenden of vakantie betekent.
Maar het is toch meer. Het tempo
is anders, zelfs bij vergelijkbare
activiteiten.
Voor mij heeft dat verschil in tempo
overigens wel iets ambivalents. Ik
geniet van de relatieve rust van
Texel en kan daar soms naar ver
langen, maar zou toch ook niet
kunnen zonder de hectiek van
Amsterdam. Daarbij doel ik niet op
de hectiek van Koninginnedag of
van een huldiging van Ajax.
Het gaat meer om de hectiek die er
ontstaat als er een bestuurlijk over
leg moet worden voorbereid tus
sen de burgemeester en een minis
ter of als er een eurocommissaris
op bezoek komt in Amsterdam.
Dat leidt tot veel gedoe en stress,
vaak zonder dat het nou echt tot
heel veel leidt, maar is toch ook
wel weer erg leuk.
Joop Rommets
