Bonte verscheidenheid aan vliegtuigen en bedrijvigheid
Vliegveld waardevolle
motor voor economie
TEXELSE 7 COURANT
Stefan Nommensen commandant Mok
'Mariniers moeten zich
bewust zijn van gedrag'
WOENSDAG 16 MEI 2012
Vliegveld Texel trekt veel bezoekers en genereert steeds rr.
De aanwezigheid van een vliegveld, dit jaar precies 75
jaar, lijkt zo vanzelfsprekend. Maar wat daar gebeurt, is
best bijzonder. Wat te denken van de enorme verschei
denheid aan vliegverkeer. Rondvluchten, parachutisten,
sportvliegers, fotovluchten, zweefvliegers, piloten in
opleiding, Kustwacht, politie, Rijkswaterstaat, weten
schappers, zakenlui, offshore en noem maar op. Samen
goed voor jaarlijks circa 25.000 vliegbewegingen op
Texel Airport. Het vliegveld is ook een motor voor allerlei
bedrijvigheid en daardoor van toenemend economische
belang. En met 250.000 bezoekers ook een attractie van
formaat.
Op een doorgaande route ligt het
Eierlandse vliegveld bepaalt niet,
eerder in een uithoek. Dus als sport
vliegers hier naar toe komen, dan is
dat omdat ze Texel willen aandoen.
'Vaak een dagje of weekendje Texel.
Ze landen 's morgens, huren een
fiets en vertrekken 's avonds. Of ze
pikken ergens een hotelletje', vertelt
iuchthavendirecteur Ed de Bruijn,
die samen met zoon Mike het vlieg
veld runt. Niet zelden landen er bui
tenlanders. Tien procent van de
vluchten vanaf het vasteland komt
van buiten Nederland. Zakelijk, een
markt die snel groeit, plezier- of les
vluchten. 'We zien hier regelmatig
vliegscholen. Voor sportvliegers,
maar ook Martinair om verkeersvlie
gers op te leiden. Ze beginnen in
kleine toestellen en moeten routes
over Nederland vliegen. Wij probe-
S t z 1 z 1 1 i 1 1 1 1 1 1 j
ren ze hierheen te lokken, want ook
zij betalen landingsrechten. Les
vluchten zijn voor ons een redelijke
bron van inkomsten geworden.'
Een uithoek, maar de ligging aan de
kust maakt het vliegveld tot een inte
ressante uitvalsbasis voor allerlei
soorten vluchten. 'De Kustwacht
komt hier geregeld. Ze vliegen vanaf
Schiphol en patrouilleren boven zee.
Vaak maken ze twee vluchten per
dag en dan is het lastig om heen en
weer naar Schiphol te vliegen. Dan
maken ze hier een tussenlanding. Zo
gaat het ook met de politiehelikopter
van de KLPD, die dicht bij de kust
patrouilleert. Ze tanken hier en eten
een hapje. Dat scheelt tijd. Ze kun
nen ook naar Den Helder, maar hier
vinden ze het prettig. We proberen
het zo gezellig mogelijk te maken en
dat lukt aardig. De politie mag hier
Overzicht van het aantal verkeersbewegingen vanaf 1987. De daling in 1993 is wat
vertekend. Deze trad op nadat het Paracentrum, dat jaarlijkse duizenden vluchten
maakt, met een groter toestel ging vliegen en dus minder vluchten hoefde te
maken om hetzelfde aantal para's omhoog te brengen.
24 uur per dag landen, met het oog
op noodgevallen. Daarvoor hebben
we hier enkele jaren geleden een
speciale lichtinstallatie aangebracht.
In 2011 hebben ze bij een duinbrand
bij paal 28
een patrouil-
levlucht
gemaakt.
Rijkswater
staat zien
we hier ook
in toenemende mate. Vorige week
waren ze hier nog om de dijken te
controleren. En we zijn regelmatig
een uitvalsbasis voor booreilanden.
Vorig jaar hadden we van dat soort
36 vluchten.'
Veel wetenschappelijke vluchten
boven Wadden- en Noordzee vlie
gen vanaf Texel. 'Tientallen jaren
geleden begon Peter Reinders met
het tellen van zeehonden. Dat
gebeurt nog steeds, nog altijd met
dezelfde piloot, Aad Droog. Hij vliegt
voor grote bouwondernemingen en
doet dit soort vluchten er bij. Hij
weet precies waar de wetenschap
pers moeten zijn. Ze tellen van alles
uit de lucht. Bruinvissen, eidereen-
den en andere vogels. Ze gaan ook
naar windmolenparken. Voor dat
soort vluchten liggen we hier in het
noordwestelijke puntje van heel gun
stig.'
Dat is ook de voornaamste reden
dat luchtfotograaf Herman IJsseling
van Flying Focus hier een hangar
heeft gebouwd. Daarnaast zit nu het
vliegtuigonderhoudsbedrijf van Kor-
tenhoeven. Zo komt er steeds meer
bedrijvigheid. 'Hun aanwezigheid is
gunstig voor de uitstraling van het
vliegveld.' En voor de inkomsten,
want de pacht die zij betalen zorgt
voor een regelmatige inkomsten
stroom voor de Texel Airport NV.
'Veel mensen denken dat het vlieg
veld wordt gesubsidieerd, maar dat
is een misvatting. Wij bedruipen
onszelf.'
Voor een optimale exploitatie is van
belang dat het vliegveld zo lang en
vaak mogelijk open is. Na de reno
vatie van de baan tien jaar geleden,
waarbij onder meer met nieuwe drai
nage en lava de doorlatendheid van
baan is verhoogd, is de draagkracht
van de landingsbanen een stuk ver
groot. Elke vlucht wordt bijgehouden
en in de grafiek is duidelijk te zien
dat sinds die tijd het aantal vluchten
in het slechtweerseizoen is toegeno
men. 'Wij zijn allergisch geworden
voor spoorvorming en dat komt
eigenlijk niet meer voor. En dankzij
vier landingsrichtingen kan er bij alle
windrichtingen worden gevlogen.
Zelfs van de winter, toen er zoveel
sneeuw lag, werd er gevlogen. Mike
had de baan geschoven, landen en
opstijgen ging prima. Toen hebben
we hier bijvoorbeeld de Kustwacht
gehad en sport- en andere vliegers
die het leuk vinden om met sneeuw
te vliegen. Soms geloven piloten niet
dat de baan hier zo goed is. Bepaal
de typen toestellen die normaal niet
op grasbanen landen, kunnen dat
hier wel. Zoals zakenkisten. Om die
hier te krijgen, dat vergt soms best
overredingskracht. Begrijpelijk, want
bij gras denken ze direct aan zom
pige bovenlagen. Hier dus niet. Als
ze één keer geweest zijn, dan zijn ze
om. Een Fokker 50 zou hier kunnen
landen.' Kwaliteit komt niet vanzelf
en vraagt blijvend aandacht. 'We
doen alles zelf. De vluchtadministra-
tie, maar ook het onderhoud. Als het
ook maar even rustig is, dan gaat
Mike de baan op om te maaien of
andere klusjes te doen. Dat moet
ook als je, zoals wij steeds zegt dat
we de mooiste en vlakste grasbaan
hebben. Sommigen vergelijken het
gras zelfs met dat van een golfbaan.'
Mike: 'Het grootste toestel dat we
hier regelmatig krijgen is een Dakota,
die elf- a twaalfduizend kilo weegt.
De Dornier van de Kustwacht die
hier regelmatig landt, weegt ruim de
helft.' Dergelijke, relatief zware toe
stellen, zijn niet alleen welkom omdat
ze bijzonder zijn, maar ook omdat de
hoogte van de landingrechten is
gekoppeld aan het gewicht van het
toestel. Maar er wordt ook op geluid
afgerekend. Toestellen die veel
geluid produceren betalen extra.
Landen ze meer keer per dag, dan
worden ze extra belast. 'We doen
dat om binnen de geluidszone te
blijven. Een ontmoedigingsbeleid
voor een
bepaald
type vlieg
tuig. Dat
werkt
goed.'
Maar Mike
en Ed de Bruijn zijn wel zulke grote
liefhebbers dat als zich ook maar de
geringste kans voordoet om een bij
zonder vliegtuig naar Texel te krijgen,
alles uit de kast gaat. Bijvoorbeeld
een Spitfire. 'We hebben gehoord
hier regelmatig langs voor een test
vlucht. Dan lieten ze een klant zien
dat zo'n toestel ook op gras kon
landen. Er kwamen mensen uit
Scandinavië, Ethiopië en noem maar
op. Ze gebruikten dit vliegveld als
verkooptruc. Uitstappen op gras en
dan uitgebreid lunchen in het restau
rant. Ik weet vrijwel zeker dat daar
door toestellen zijn verkocht. Jam
mer dat Fokker ter ziele is gegaan.'
Het vliegveld trekt dagelijks veel kij
kers. 'We zijn na Ecomare de tweede
attractie op Texel. En het kost de
gemeenschap geen euro subsidie.
Ook de mensen die hier naartoe
vliegen dragen hun steentje bij aan
de lokale economie. Ze eten bijvoor-
n de bijzondere toestellen die regelmatig
dat die van de zomer van Engeland
naar Noorwegen vliegt. De bedoe
ling was dat hij een tussenlanding in
Groningen maakt, maar wij besto
ken hem al geruime tijd met mailtjes,
in de hoop dat hij hierheen komt. Het
zou best wel eens kunnen lukken...'
Een Mustang, een ander vliegtuig uit
de Tweede Wereldoorlog en eigen
dom van een liefhebber, landt regel
matig op Texel. Ook bijzonder is een
straalvliegtuig. 'Nieuwere types
mogen niet op grasbanen landen,
die uit de jaren tachtig wel. We
mogen per jaar enkele straalvliegtui
gen ontvangen. Zo'n vliegtuig, met
van die "stofzuigermotoren", dat
blijft bijzonder. Vroeger, toen Fokker
nog toestellen maakte, kwamen ze
beeld een hapje bij vliegveldrestau
rant Horizon. De mensen die daar nu
in zitten doen het fantastisch. Je ziet
het aan de klandizie, die trekt
behoorlijk aan. Een goed restaurant
is ook goed voor het vliegveld. Ook
wij merken het. Net zoals we blij zijn
met het museum en al die bedrijvig
heid op het rond het vliegveld. De
sfeer is goed en de lijnen zijn kort.
Als er eens iets is, dan is het snel
geregeld. Ook daardoor hebben we
een goede naam en komen mensen
graag. Er zijn bijvoorbeeld mensen
die speciaal naar Texel komen voor
een tandemsprong. Terwijl dat ook
elders in Nederland kan.'
Gerard Timmerman
Hij zou niet 'in rustig vaarwater
komen' voorspelde zijn voorgan
ger vorig jaar al bij de commando
overdracht. Sindsdien heeft de 44-
jarige luitenant-kolonel Stefan
Nommensen zich als comman
dant van de Joost Dourleinkazer-
ne met veranderingen in de orga
nisatie, nieuwe vaartuigen,
terugkerende vaartuigen en een
aanstaande missie allerminst hoe
ven te vervelen.
De veranderingen volgen elkaar
soms snel op op de Mok. In 2006
werd er een zelfstandige school bin
nen de krijgsmacht
opgericht (Oplei
dingscentrum Amfi
bisch) nadat het
toenmalig Amfi
bisch Ondersteu
ningsbataljon (AGB)
was opgeheven en een deel van de
opleiding bij.'
De Mok verzorgt opleidingen tot
officiersniveau, waarbij de mariniers
onder meer leren werken met de
verschillende soorten landingsvaar
tuigen. Sinds kort zijn daar de oplei
dingen met de FRISC's bijgekomen.
Die vaartuigen zijn een paar keer
negatief in het nieuws geweest,
omdat nog niet alles naar behoren
functioneerde, maar volgens Nom
mensen is dat inherent aan het tes
ten van een schip dat nieuw en in
ontwikkeling is. De nieuwe com
mandant had vooraf geen bijzondere
banden met de Mok. Als adelborst
op het KIM in Den
Helder vertoefde
hij in 1988 enkele
weken op de
kazerne, maar
daarna was hij op
diverse andere
fronten binnen het Korps Mariniers
landingsvaartuigen naar Den Helder maar de aantallen kunnen straks actief. 'Ik heb diverse uitzendingen
mee mariniers op veel grote afstand
van de kust of het moederschip kun
nen opereren. 'Dat vergroot de inzet-
mogelijkheden van maritieme een
heden. De boten zijn razendsnel en
wendbaar en kunnen ook op bin
nenwater en in havengebieden wor
den ingezet.'
De op de Mok terugkerende vaartui
gen gaan net als vroeger gezamen
lijk weer een eenheid vormen, maar
onder welke naam is nog niet
bekend. Het betekent dat het aantal
manschappen op de kazerne na
jaren van daling weer toeneemt.
Over het algemeen werken er circa
negentig mensen op de kazerne,
gehad naar Haïti, Kosovo, Irak en
Ethiopië en Eritrea en ik ben in Enge
land drie jaar werkzaam geweest in
de staff van de Amphibious Forces.
In die positie heb ik me bezighouden
met operaties en planningen en ben
ik uitgezonden geweest naar Irak en
een deel van de vaartuigen weer bestaan, maar ze worden onderdeel Afghanistan.' In Nederland was
terugkeert naar Texel. 'Dan gaat het van de Defensie Vaarschool in Den
om twaalf Landing Crafts Vehicle Helder. Het Opleidingscentrum Amfi-
oplopen tot boven de tweehonderd.
'Al zal natuurlijk nooit iedereen tege-
Gevechtssteunbataljon waar ook lijk aanwezig zijn, net zoals de vaar
tuigen hier nooit allemaal tegelijk
zullen zijn. Die worden ook elders
mariniers uit Doorn onderdeel van
waren.
Het AGB wordt als gevolg van een
reorganisatie ontbonden, waardoor De opleidingen op de Mok blijven
Nommensen eveneens werkzaam
als planner en vanuit die functie had
hij geregeld met materieel en man
schappen van de Mok te maken,
naast heeft de Koninklijke Marine er er in de praktijk aan de opleidingen Texel is geen onbekend terrein. 'Mijn
48 FRISC's bijgekregen, waarvan er niets verandert, maar binnen de schoonouders hebben hier een
vier op de Mok zijn gestationeerd, krijgsmacht wordt eraan gewerkt om vakantiehuisje.'
Minister Hillen van Defensie maakte
and Personel, vijf Landing Crafts bisch houdt op te bestaan als zelf-
Utility', aldus Nommensen. Daar- standige eenheid. 'Dat betekent dat
FRISC's (Fast Raiding Interceptor de verschillende onderdelen inte-
and Special Forces Crafts) zijn nieu- graal met elkaar te laten samenwer-
we type landingsvaartuigen waar- ken en daar past ook een integrale
recent bekend dat de kazerne van
de mariniers in Doorn dichtgaat en
dat hij in Zeeland een nieuwe mari-
nierskazeme op de grens van land
en water wil oprichten. Volgens
Nommensen heeft dat vooralsnog
geen gevolgen voor de Mok die tot
nu toe in Nederland dé plek in voor
mariniers om op de grens van land
en water te opereren. 'Zeeland komt
er nu bij voor oefeningen en het is
een Deltagebied. Bedoeling is dat
we ons verder gaan bekwamen in
operaties in Delta's en havens in
stedelijk gebied.' Daarnaast worden
voorbereidingen getroffen voor de
Hr. Ms. Rotterdam, een schip van de
Koninklijke Marine dat landingsvaar
tuigen van de Mok transporteert, die
in de loop van het jaar naar Somalië
vertrekt om deel te nemen aan de
lopende missie tegen piraterij. Tij
dens zijn benoeming tot comman
dant sprak Nommensen zich onder
meer uit voor het behoud van nor
men en waarden binnen het korps
en daar houdt hij zich aan. 'We heb
ben hier te maken met relatief jonge
mensen die op de grenzen van hun
kunnen opereren. Dat vraagt wat
van je en binnen dat kader moet je je
als marinier bewust zijn van je
gedrag. Als er één een mistap
begaat, slaat dat terug op iedereen.
Vertrouwen komt te voet en gaat te
paard. Daar moet je je van bewust
zijn.' Het komt onder meer in de
opleidingen aan de orde. Nommen
sen: 'Voor leidinggevenden is het de
grootste uitdaging om de mensen
met wie we werken te blijven moti
veren en inspireren. Daarbij is het
essentieel dat we de "menselijke
maat" in ons werk voldoende aan
dacht geven en dat er een goede
balans is tussen taakgericht en
mensgericht leiderschap.'
Stefan Nommensen heeft als commandant op de Joost Dourleinkazeme met de nodige veranderingen te maken. Achter hem
één van de vier nieuwe FRISC's die op de Mok zijn gestationeerd. (Foto Jeroen van Hattum)
