fes.
EMMPEJ
"mt
EHJcbü dlficgff jjqjj ssmgon Ibflö|
'4
ft J
ZATERDAG 16 EN ZONDAG 17 NOVEMBER VEILINGHAL ALKMAAR
M
J
ft jvJ) j l .n wV Aj
y J I 'h' t
is
T> 1 J
jj| j| j) jf
V7^'- Jl:.J ~-t-
zx
UITKIJKPOST 6 NOVEMBER 1985
11 november
is
Aan de oproep over wat U zich nog aan Sint
Maarten liedjes kon herinneren, heeft U in grote
getale gehoor gegeven, hiervoor onze hartelijke
dank.
Het waren niet alleen de ouderen die reageerden
maar ook veel jongeren hadden de leukste herin
neringen aan Sint Maarten, b.v. eerst met alle
neefjes en nichtjes stamppot eten en dan gaan
Sintere Maarten. Weer thuis gekomen werd alles
op tafel uitgestrooid en kreeg elk kind zijn deel.
Heel leuk was ook een reaktie van een mevrouw
die dacht dat ,,God zal hem lonen", wat zij ver
stond als ,,Godsallemblone", een vloek was.
Er waren liedjes bij die op muziek stonden, ook
mochten we opbellen dan zouden ze het wel dooi
de telefoon zingen.
Het was geen eenvoudige taak te ontdekken hoe
sommige liedjes nu echt in elkaar zaten, want er
is wat afgerommeld door de eeuwen heen, maar
we hebben zo veel mogelijk de varianten erbij
geschreven.
Maar de vele reakties waren hartverwarmend. In
het kort vertellen we iets over het Sint Maarten
gebeuren in de Zaanstreek en West-Friesland,
omdat Heiloo en omgeving daar tussenin ligt.
Zaanstreek
Na de hervorming, toen de Zaanstreek ,,ont-
roomst" was, bleef St. Maarten voortbestaan.
Hij was patroon van de parochiekerk van het ou
de Westzaan en ook aan de oostzijde van de Zaan
moet deze heilige van meer dan gewone betekenis
geweest zijn, aangezien de Oostzaner jaarmarkt
in de St. Maarten-tijd werd gehouden.
Tot voor ruim een eeuw geleden werd er op St.
Maarten een algemene uitdeling gehouden. De
rijke lui ,,raike loi" lieten bij die gelegenheid een
koe slachten, van het vlees kreeg ook de knecht
een deel, nl. een voet (is een kwart koe). Deze
koe was naar de smaak van de bedeelden niet al
tijd vet genoeg.
Hier komt waarschijnlijk het ,,was hij vet of ma
ger, hij moest naar de slager" vandaan. Vroeger
toen er nog geen luxe lampions waren, gebruikte
men uitgeholde bieten of rodekoolbladen, met
een brandend kaarsje er in.
Toch was het ook toen al de bedoeling zoveel mo
gelijk lekkers op te halen. Hoewel toen alleen nog
bij de winkeliers, bakkers, slagers en de aller
naaste familie langs ging, pas later ging men huis
aan huis.
West-Friesland
Sint Maarten (de Heilige Martinus, bisschop van
Tours (316400)) is van oudsher gevierd op 11
november. Het werd vroeger alleen veel uitgebrei
der gevierd. De dag begon dan met klokgelui om
de gelovigen op te roepen naar de kerk te gaan,
daar stonden dan de relikwieën van de Heilige
tentoongesteld.
dsicj
<A> S1NTE MAARTENS VEUGELTJE <A>
Sin te Maar tens veu-gel tje Is met zijn rood ka
pen - gel tje Ge sto ven. ge vlo - gen Recht
o ver de Rijn, Waar er vet te varkens zijn. Goê-vrouw,
geeft wat: Al - Ie hen nen leg gen wat!
Hier woont e - ne rij - ke man. Die ons wel wat
ge - ven kan. Veel zal hij ge - ven,
Lang zal hij le ven, Za lig zal hij
ster - ven. Het he - mei - rijk be ër - ven!
De straten waren met groen versierd en iedereen
was vrij om feest te kunnen vieren. Bij geen enke
le maaltijd ontbrak de Sint Maartensgans en van
de nieuwe most werd de eerste beker op Sint
Maarten geledigd.
Met het zingen van St. Maarten liedjes trok de
jeugd door de straten om geld te vragen voor de
Sint Maartensvuren, die 's avonds werden aan
gestoken. In Limburg en Oost-Noordbrabant
wordt dit nog wel gedaan.
Het blijkt dat de plaatsen onderling het vaak op
verschillende manieren vierden.
Hier volgt een greep uit de vele liedjes:
Van mevrouw Nieuwenhuis:
Sinter Maarten op cleezavond
wij brengen U een stille groet.
Want wij weten wat U altijd
voor de arme kinderen doet.
Gij geeft gaven zonder talen
gij geeft elk jaar weer uw deel.
Daarom danken U de kinderen
Dank St. Maarten, dank heel veel.
Mevrouw J. Gasse:Berkelmans komt uit 's Her
togenbosch. Zij zong (zo'n 70 jaar geleden) het
volgende liedje:
Vandaag is 't Sinie Maarten, morgen Sinte kruk,
we komen met goeie harten en hadden z,o graag
'n stuk,
'n houtje of 'n turfke foor Sinte Mart z'n kurfke.
We zullen van hier niet gaan of we hebben wat
opgedaan.
Sinte Maarten is oud, soldaatje staat te beven,
is 't dan geen aardig leven, dat soldaatje staat
te beven.
Hout - hout, turf of hout, 's winters is 't altijd
koud,
dan gaan we naar de buren en gaan er potjes
schuren.
Geef me yn appel of 'n peer en ge ziet me 't hele
jaar niet meer.
Vrouw - tje, loop maar op dc trap, Tast wel in de
no - ten zak, Tast er maar niet ne - ven,
Moet ons wat gaan ge ven. Geeft wat,
houdt wat 't Naas te jaar wel weer wat.
Bo ven in de vor. sten Han - gen lan ge
wor - sten
Laat de kor te han gen! En laat ons niet
lan ge staan Moe ten nog veel ver - der gaan!
Geeft wat, houdt wat: 'tNaas te ^|aar wel weer wat!
Mevrouw Buys uit Egmond a/d Hoel had dit
liedje:
Aan de hemel, hangt een zak met zemel,
elke zemel kost een duit.
Hier hangt de gjerige duivel uit!
Sinte Maarten de deur is vast,
geef die kerel op z 'n bast,
geef die vrouw een dikke zoen,
dan zal ze de deur wel open doen.
Mevrouw Faber en mevrouw Oudt hadden (bij
na) het zelfde liedje.
Het is grappig om te zien dat iedereen zo zijn ei
gen versie van deze liedjes heeft. Soms krijgt een
lied ineens een hele andere wending, maar wie
verklaart hoe dat komt?
Sint're Sint're Maarten,
Turf in de kurf in de maneschijn.
Hoog op de klompen,
laag op de muilen,
Sinte Margriet
ken je me niet?
Wie heeft buurman dronken gemaakt?
De klepels van de klokken,
de meisjes dragen rokken,
de jongens dragen broeken,
oude wijven schutteldoeken.
Brand in de lantaarn,
de vonken vliegen er uit.
De meisjes lopen met garen,
de jongens met beschuit.
maar ook wel:
de jongens lopen met sigaren,
de meisjes met beschuit,
Nu is mijn liedje uit.
Met veel variaties het volgende:
Sint Maarten (3x) rijdt door sneeuw en wind,
zijn vurig paard draagt hem gezwind
door sneeuw en wind met licht gemoed,
zijn mantel dekt hem warm en goed.
Een oude (3x) man zit langs de baan
en kijkt de ridder smekend aan.
Ach, help mij toch in deze nood,
ik vind hier in deezkou de dood.
Sint Maarten (3x) innig aangedaan,
blijft voor de arme bedelaar staan.
Hij pakt zijn slagzwaard uit zijn schee
en snijdt zijn mantel vlug (glad) in twee.
Sint Maarten (3x) van zijn tocht te moe,
legt zich te rusten, d'ogen toe,
Een oude man verschijnt aan hem
en sprak met hemelszoete stem:
,,Ik ben Uw Jezus, gij gaaft mij
deezmantelhelft uit medelij
een variant:
Sint Maarten (3x) rijdt door sneeuw en wind,
zijn vurig paard draagt hem gezwind.
Sint Maarten rijdt met lichte spoed,
zijn halve mantel dekt hem goed!
nog een variant:
Sint Maarten (3x) stapte van zijn paard,
hij nam zijn mantel en zijn zwaard,
hij deelde z'n mantel toen in twee
en warmde de oude man er mee.
Van Nic Zuurbier het volgende lied
Sinter Maarten bisschop
komt uit verre landen,
dat hij zo van verre komt
is voor ons geen schande.
Mijn vader heeft gezegd,
je zal een ruiter worden,
een ruiter op een paard,
een sabel aan je zijde.
Laat me hier niet langer staan
ik moet een huisje verder gaan
Velen stuurden ook dit in:
St. Martinus Bisschop
roem van alle landen,
dat wij met een lichtje lopen
is voor ons geen schande.
Hier woont een rijk man
die veel geven kan,
veel zal hij geven,
lang zal hij leven,
zalig zal hij sterven,
de hemel zal hij erven.
Erft hij dan de hemel niet,
dan is St. Martinus de bisschop niet.
Van het P.J. Meertens Instituut uit Amsterdam
kregen we het volgende nog:
Sunte Maartens veugeltje
zat al op ien heuveltje
(met je rood rood keuvelt je)
zal al op ien stokje,
met zijn rood rood rokje.
Maar de meesten kennen dit als:
Sinte Maarten keuvel tje
met je rood rood reuveltje
met je rood rood rokje aan,
daar komt Sinte Maarten aan.
In West-Friesland werd de 1 le november ook wel
Keuveltjesavond genoemd. Deze naam komt van
de St. Maartensvogel (wat echter een verbasterde
naam blijkt te zijn) en deze had een „keuvel",
wat halskraag betekent, een rode vederkuif.
Als in sommige gevallen de deur niet open werd
gedaan, dan zongen ze:
Sinte Maarten, de deur is vast.
Geef die vent een schop voor z'n bast,
geef die vrouw een dikke zoen,
dan zal ze deur wel open doen.
Meer bekend is dit lied:
Sinte Sinte Maarten
de kalveren dragen staarten,
de koeien dragen horens,
kerken dragen torens,
toren dragen klokken,
de meisjes dragen rokken,
de jongens dragen broeken,
oude wijven schutteldoeken.
Hier woont een rijk man
die veel geven kan.
Veel zal hij geven,
lang zal hij leven,
zalig zal hij sterven,
de hemel zal hij erven,
God zal hem lonen,
met honderdduizend kronen,
met honderdduizend lichtjes aan,
daar komt Sinte Maarten aan.
Mevrouw Sondy kende dit lied:
Sint Maarten was een brave man,
hij wou alle mensen,
het beste wel wensen.
Sint Maarten hoezee
Sint Maarten hoezee.
Lampionnetje, lampionnetje,
schijn maar in de donk're nacht,
als een zonnetjeals een sterretje
heeft het veel geluk gebracht.
Dank aan alle mensen die de moeite hebben ge
nomen ons iets over Sint Maarten toe te sturen.
Op voorhand belooft „Beestenboel"
een van de leukere manifestaties te
worden die de Kaasstad heeft beleefd.
Op zaterdag 16 en zondag 17 november
wordt het totale veilinghalcomplex
aan de Bestevaerstraat bevolkt door
vele duizenden dieren en een groot
aantal bezoekers. Aan deze mani
festatie onder auspiciën van de Stich
ting „Kind Dier" nemen veertien
verenigingen en instellingen deel,
waaronder kleindiersportvereniging
AVES die de jaarlijkse grote Kaas
stadshow onderdeel heeft gemaakt
van Beestenboel. Op Beestenboel
staat de relatie mens en dier in het
algemeen en die van kind en dier in
het bijzonder centraal.
De manifestatie wordt zaterdag 16
november geopend door Alkmaarse
eerste burger Mr. C. Roozemond. Hij
overhandigt het eerste dier (hond/kat),
dat door Beestenboel aan een nieuw
tehuis kon worden geholpen, aan de
nieuwe eigenaar. Dat gebeurt om
11.00 uur. Beestenboel is tijdens
deze twee dagen geopend van 10.00-
17.00 uur.
Op de basisscholen is een kleurplaat
met tekst verspreid onder de leerlin
gen. Kinderen die zo'n kleurplaat
inleveren aan de kassa hebben vrij
toegang mits ze onder geleide zijn
van een volwassene of oudere. Deze
betalen 5,- ter bestrijding van de
onkosten. Op Beestenboel kan men
naast heel veel zien en genieten ook
een aantal dingen doen. Zoals het mel
ken aan de kunstkoe. Kijken kan men
naar het bereiden van geitekaas, naar
demonstraties gedrag en gehoor
zaamheid en naar tientallen andere
zaken.
Deelgenomen wordt door: Kleindier
sportvereniging AVES, de Streek
school voor land- en tuinbouw, het
Dierenasiel Alkmaar-Bergen, Kin-
FO'i
derboerderij De Rekerhout, de Cen
trale Huisdiern Registratie, de Va
kantie Thuis-Verzorging van Hugo
Bussen, de Stichting Rechten voor al
wat leeft, het Wereld Natuur Fonds,
De Dierenambulance, de Kynologen-
club West Friesland, de Nederlandse
Vereniging voor het Ezelstamboek,
De Nederlandse vereniging voor bij
enteelt, de stichting Zwerfdier en gei
tenhoeder Dirk Pastoor uit Wierin-
gerwaard.
Op Beestenboel kunnen de bezoekers
terecht met al hun vragen op gebied
van dierenverzorging en andersom
propageren de deelnemende vereni
gingen hun doelstellingen op aantrek
kelijke wijze.
Dierenvriend
Bij de organiserende stichting „Kind
en Dier" zijn namen binnengekomen
van mensen die zich in de ogen van
anderen bijzonder hebben onderschei
den op gebied van dierverzorging of
die een dier uit een benarde, of be
roerde positie hebben gered. Uit die
ingebracht namen wordt de dieren-
vriend/dierenvriendin van het jaar
gekozen. Deze wordt zondag 17 no
vember bekend gemaakt.
Wat is er zoal verder te verwachten
op Beestenboel?
AVES presenteert een 1800 dieren
in de categoriën konijnen, hoenders,
sierduiven, cavia's en watervogels.
Zij worden daarbij geassisteerd door
leerlingen van de Streekschool voor
Land- en Tuinbouw die ook de grote,
prachtige halsversieringen voor hun
rekening nemen. De Streekschool
ss's/
verzorgt zelf ook een uitgebreide stand
en geeft alle informatie op onderwijs
gebied, kind en dier betreffende.
De Centrale Huisdieren Registratie
heeft inmiddels in twee maanden 1000
dieren ingeschreven in het centrale
register en de daarbij behorende pen
ningen uitgereikt. Weggelopen
dieren kunnen dan gemakkelijk bij de
eigenaars worden terugbezorgd.
De batige saldi van de club gaan naar
diervriendelijke,organisasties.
De Dierenambulance presenteert
zich met zijn doelstelling en pro
pageert de EHBO voor dieren alsmede
de opleidingsschool voor honden.
Het Dierenasiel hoopt voor een aantal
honden en katten een nieuw tehuis
te vinden en wil mensen overtuigen
van de absolute noodzaak om katten
te steriliseren. „Er is een ware ex
plosie", aldus beheerster De Heer.
Kinderboerderij De Rekerhout brengt
een fleurige stand met enkele tien-
s-r*
tallen dieren en wil enkele adoptie-
dieren financieel zien onder te bren
gen. Doel is-en blijft jong en oud in
contact te brengen met dieren en hen
daarmee om leren gaan.
Dierwaardig bestaan
De Stichting „rechten voor al wat
leeft" heeft het hoofdkantoor in Alk
maar. De Stichting strijdt al 15 jaar
voor een „dierwaardig" bestaan van
legkippen, kalveren, varkens en is te
gen dierproeven voor farmaceutische
en cosmetische doeleinden, tegen
bontindustrie en jacht. Diverse as
pecten komen hierbij aan de orde.
De oprichter van de Vakantie Thuis
Verzorging hoopt een goed wind in de
zeilen te krijgen om zijn doelstelling
te laten bloeien. „Allereerst is een ver
trouwensrelatie nodig met je klanten",
aldus Hugo Bussen, die alle hoop heeft
dat zijn initiatief zal slagen. Hugo
verzorgt dier en plant bij afwezigheid
van de baas tegen een kleine vergoe
ding.
De kynologenclub West-Friesland
komt met een prachtige collectie hon
den en er worden demonstraties ge
drag en gehoorzaamheid gegeven.
Dirk Pastoor toont hoe geitekaas ge
maakt wordt en wijst op de goede ei
genschappen van geitemelk. De Ver
eniging Het Nederlandse Ezelstam
boek" propageert de ezel als ideaal
rijdier en dier dat aangespannen wil
worden.
„Waar een paard vlucht bij paniek,
daar blijft een ezel staan", aldus sec
retaresse Boeree", „Door zijn rustige,
vriendelijke aard én zijn intelligentie
ideaal voor kinderen". Waarvan acte.
De Bijenhouders tonen aan de hand
van foto's en demonstratiemateriaal
het nut van deze beesten en waardoor
ze bedreigd worden.
Met een aantal inzendingen van onge
veer 1800 dieren is kleindiersportver
eniging AVES de grootste deel
nemer van het „Beestenboel"-gebeu-
ren in de Veilinghal aan de Beste
vaerstraat op 16 en 17 november,
zestien jaar achtereen heeft AVES
(latijn voor vogel) de zog. Kaasstad
show georganiseerd in de veilinghal
en met groot succes. Benaderd door de
Stichting „Kind Dier" was de club
snel voorstander om de Kaasstad
show in te passen in het grote geheel
dat Beestenboel moet en ongetwijfeld
zal worden.
Aves is een club met leden van di
verse pluimage die zich bezighouden
met het fokken en in stand houden van
rasdieren zoals konijnen, grote hoen
ders, dwerghoenders, sierduiven,
cavia's en watervogels. Het is een
kleindiersportvereniging met ruim 200
leden.
Het hoogtepunt is de jaarlijkse Kaas
stadshow (nu in Beestenboel), maar
de club is meer actief naast de ver
enigingsavonden per afdeling. Een
maal per jaar is er een filmavond met
een onderwerp dat met natuur te
maken heeft. In september is de keur-
ring van dat jaar gefokte jonge dieren.
Op de landbouwdag is AVES met een
stand aanwezig, om als oudste klein
diersportvereniging (1903) te laten
zien dat er naast de professionele
veeteelt ook met kleindere dieren veel
genoegen in tuin en schuur te beleven
valt. w
Tijdens Beestenboel ziet de bezoeker
het fraaiste assortiment dieren. Wie
lid wil worden of alle inlichtingen wil
hebben over de club, die kan op de
manifestatie terecht in de verenigings
stand of bellen met de secretaris, 072-
333612.