Colofon
Uitkijkpost Kerstbijlage - 22 december 1993
PAGINA 15
1994: het jaar van de tulpl
LIMMEN - Het nieuwe jaar
zal bestempeld worden als
het jaar van de tulp. Het is
dan precies 400 jaar gele
den dat Carolus Clusius de
ze bolbloem naar Nederland
bracht. Hoewel Nederland
er de belangrijkste rol in
speelt, zullen er in heel Eu
ropa evenementen rondom
het vierde eeuwfeest van de
tulp in Holland worden ge
houden. Musea, horeca, bo
tanische tuinen enzovoort
zullen de vierhonderdste
verjaardag tot een groot
feest maken.
Vier eeuwen geleden, in 1594,
bloeide in Nederland de eerste
tulp, en wel in de Hortus Bota
nicus te Leiden. Sindsdien is er
met de tulp in Nederland heel
wat gebeurd. Het is niet alleen
een goed product voor de ex
port, maar het is ook een echt
Hollands product: spreekt men
over Nederland, dan spreekt
men over tulpen, kaas, klompen
en molens. Ook de gemeente
Limmen is maar moeilijk voor
te stellen zonder tulpen. Daarbij
heeft Limmen de zeer bijzondere
verzameling oude tulpenrassen
bijeen gebracht in de Hortus
Bulborum.
Turkije
De tulp is afkomstig uit Turkije
en werd door Carolus Clusius
naar Nederland gehaald. Als
Prefect van de Hortus Botanicus
in Leiden plantte Clusius in
1593 een tulpebol in deze nog
steeds bestaande stadstuin. Hij
was toen 67 jaar oud en zijn ge
zondheid liet te wensen over.
De tulpen werden Clusius vanuit
Turkije toegestuurd. In dat land
waren het toen zeer geliefde
planten. Clusius deelde de tul
pen in twee groepen in: de
vroeg bloeiende en de laat bloei
ende. Hij ontdekte dat de bollen
die in de herfst geplant waren in
het voorjaar als kleine plantjes
opkwamen; de bloei van deze
groep liet echter nog vijf jaar op
zich wachten. Pas toen kwamen
er witte, gele, rode of paarse
bloemen aan. Een bol was in
die tijd duizenden guldens
waard. Ze werden, toen al,
meestal uit het zicht geplant,
want sommige lieden hadden
moeite met het verschil tussen
het mijn en dijn.
Momenteel beslaat de tulpen
productie in Nederland zo'n
7.500 hectare land, waarop
grofweg 80 procent van de we
reldproductie aan tulpen groeit.
Per jaar worden in Nederland
ruim 2,8 miljard tulpen geteeld,
die in zo'n 80 landen worden
verkocht. Afgevaardigden van
grote bollenkwekers reizen door
Europa, Canada en Amerika
om hun waar aan de man te
brengen. Ze zijn soms weken
van huis. Hun klandizie vinden
ze meestal bij grote tuincentra
en grootverbruikers. Een enor
me klus. En dan te bedenken
dat er zo'n 3.000 soorten zijn.
Kunst
Door de eeuwen heen, tot van
daag de dag, is de tulp een ge
liefd onderwerp geweest in
kunstuitingen: schilderijen, glas,
aardewerk, enzovoort. Het
Frans Hals Museum in Haarlem
zal een tentoonstelling inrichten,
die geheel gewijd is aan oude
en moderne tulpvazen. In de
Sint Bavo zullen 'Bloemenmelo-
dieën' worden gespeeld. Ook de
houdt veel van z'n eigen
product.
Het bollen kweken is er de
laatste jaren niet eenvoudiger
op geworden. De milieu-eisen"
zijn streng. Toch doen de vak
mensen er alles aan om een op
alle fronten schone bollenteelt te
realiseren. Maar het is nog al
tijd één van de beste exportarti
kelen, die Nederland heeft.
Vermenigvuldiging
Hoe vermenigvuldigt men nu
zo'n bol? Vrij snel na de bloei
worden de bollen gekopt. Dit
vaak tot groot verdriet van de
toerist, maar ja, het gaat de
kwekers om de bollen, en niet
om de bloemen. Twee tot drie
maanden na het koppen worden
de bollen gerooid, daarna ge
peld, gedroogd, schoongemaakt
en gesorteerd (grote en kleine
bollen worden gescheiden). In
de ruimte, waarin de leverbare
bollen worden bewaard, stelt
men deze bloot aan bepaalde
temperaturen, afhankelijk van
het gewenste bloeitijdstip.
Veel bollen worden in kassen in.
blöei getrokken, een ander deel,
wat voor tuinbeplanting is be
doeld, krijgt een normale tuin-
behandeling. De telers willen
hun tulpen graag tussen decem
ber en april in bloei hebben,
voordat de bloei buiten begint.
Temperatuurbehandeling bij bol
len is vaak moeilijk, langdurig
en ook kostbaar.
Om zeker te zijn van een goed
product worden de bollen ge
toetst aan kwaliteitsnormen. Het
keuren en classificeren gebeurt
door de Bloembollenkeurings
dienst. De keuring vindt plaats
op het veld. De keurmeesters
bekijken de bollen steekproefs
gewijs en kijken of de partijen
raszuiver en vrij van ziektes en
virussen zijn. Voor dit laatste
worden de modernste technie
ken gebruikt. Bollen die voor de
export bedoeld zijn, worden be
oordeeld door de
Planteziektekun-
dige Dienst van het Ministerie
van Landbouw.
Wensen
Nederland heeft een naam hoog
te houden op het gehietj van
Jaarlijks komen er in het
bloembollenseizoen ruim ander
half miljoen buitenlandse toe
risten naar ons land. Grote
trekker in deze is natuurlijk de
Keukenhof. Holland heeft in het
voorjaar dan ook, vooral bij
mooi weer, een sprookjesachti
ge sfeer, zodat de buitenlandse
gasten hun ogen uitkijken.
Veel export
De bloembollensector exporteert
jaarlijks zo'n 6,5 miljard bollen
ter waarde van ruim een miljard
gulden. Ook exporteert ons land
zo'n 1,8 miljard bolbloemen
(bloemen van bollen); daarvan
zijn er zo'n 740 miljoen tulpen.
Duitsland, de Verenigde Staten,
Groot-Brittannië en Frankrijk
zijn de belangrijkste afnemers.
In Nederland worden nog eens
meer dan 2 miljard bollen ver
kocht, want ook de Hollander
bloembollen. Er wordt rekening
gehouden met de wensen van de
consument voor zover dat mo
gelijk is. Zo ziet men nieuwe
mogelijkheden in de 'jaarrond-
teelF, waardoor bloembollen in
ieder seizoen te koop zijn, en in
de pot- en balkoncultuur. De
computer zorgt bij deze hele
ontwikkeling voor de verwerking
van alle gegevens.
We mogen dan in 1994 Tulp
400 vieren, maar wist u dat er
in ongeveer het jaar 1100 in een
Italiaanse bijbel de initialen van
tulpen verwerkt zijn? In de
twaalfde eeuw Omar Khayam
een gedicht over tulpen schreef?
Een in 1557 gedateerde teke
ning van een tulp in West-
Europa werd gevonden? In 1561
het eerste boek verscheen waar
in een tulp stond? In 1581 Mat
thias de l'Obel in zijn 'Cruijdt-
boek' al 41 verschillende tulpen
beschreef? In de periode van
1610 tot 1637 een levendige
handel in tulpebollen bestond,
die uitmondde in een windhan
del? Met name tussen 1623 en
1637 liepen de prijzen zeer sterk
op: drie bollen voor 30.000 gul
den, terwijl een Amsterdams
grachtenpand toen 10.000 gul
den kostte. Het was een gekke
tijd en nooit meer heeft er in'
Nederland een dergelijke wind
handel plaatsgevonden.
In 1928 werd de Hortus Bulbo
rum opgericht. Vorig jaar ver
huisde de hortus van Heiloo
weer terug naar z'n eigen stek,
in Limmen. Naast het Hervorm
de Kerkje vindt u daar een keur
aan oude tulpesoorten, die een
bezoek alleszins de moeite
waard maakt. Misschien
staat u bij dit alles even stil als
u straks tegen de bloemenman
zegt: ,,Doe mij maar een bosje
van die rode tulpen!"
GBF
gemeente Egmond organiseert
evenementen in het kader van
Tulp 400. Zeker Limmen zal tij
dens de bloemendagen aan dit
onderwerp niet voorbij gaan. Er
zal ook een boek uitgegeven
worden over Tulp 400.
Deze Kerstbijlage ver
schijnt bij het weekblad
Uitkijkpost op woensdag
22 december 1993.
Samenstelling
en redactie:
Gwen Bos-Fiolet
Jaap-Wim van der Horst
Voorpagina:
Opmaak kerststuk:
Henk Scholten te Heiloo
Fotografie: Fotostudio
Gerard Min te Limmen
Fotografie:
Ruud Freriks
René Alphenaar
en anderen
Vormgeving:
Jos Kraakman
Drukkerij Uitkijkpost BV
R. Hondsbosschelaan 22
Postbus 68
1850 AB Heiloo
Telefoon 072-330175
Fax 072-335644
