De zoektocht naar
volmaaktheid
Keramist AndréVaerewijck vindt
uitdaging in nieuwe vormen
Eigenlijk denk je elke keer
opnieuw: 'nu ga ik de vol
maakte pot draaien'. Ik
denk dat iedere pottenbakker
dat heeft, je bent altijd weer op
zoek naar iets volmaakts, wat
dat dan ook mag zijn. Het is
misschien ook een kwestie van
jezelf elke keer opnieuw willen
bewijzen.
Daarbij is mijn atelier voor mij
zoiets als mijn tabernakel, het
heilige der heiligen.
Pottenbakken, vooral op de
draaischijf, is iets wat ik het
allerliefste doe. Zonder me ove
rigens af te sluiten voor de bui
tenwereld, hoor. Er zijn genoeg
andere leuke dingen in het
leven. Maar pottenbakken is
voor mij een innerlijke gedre
venheid.
Toch is het geen roeping. Bij
ons in de familie is er geen pot
tenbakkerstraditie. M'n vader
was bouwvakker. Van hem heb
ik denk ik het geduld meege
kregen dat nodig is bij het pot
tenbakken. En je terug kunnen
trekken in een solitair wereldje,
want dat is van wezenlijk
belang in het draaiersvak."
Leren incasseren
„Een soort contemplatie, zo
zou je het werken achter de
draaischijf misschien kunnen
noemen. Een bepaalde kracht
en concentratie en het gevoel
één te zijn met het materiaal.
Soms in stilte, maar soms ook
met rock-muziek op de achter
grond. je kunt het draaien zelfs
vergelijken met muziek maken.
Elke keer weer proberen om de
juiste snaar, de juiste melodie
te vinden en je daar dan door
mee laten voeren.
Dat gaat niet zomaar, je werkt
met materiaal dat weerstand
oproept, dat bepaalde wetma
tigheden kent en op een gege
ven moment z'n beperkingen
André Vaerewijck Amsterdam19S1) is keramist. Vier jaar geleden
verhuisde hij naar Heiloo en bouwde samen met zijn vader een
eigen atelier naast zijn huis aan de Groenelaan 24, Hij exposeert
geregeld in galeries en op kunstmarkten in heel Nederland, Ook
staat zijn werk bij diverse galeries in stock, In de avonduren geeft
hij keramiek-cursussen.
heeft. Dat is de uitdaging. Om
dan tóch te proberen nieuwe
vormen te creëren, af te wijken
van het geijkte en grenzen te
verleggen.
ja, ook je eigen grenzen, want
je komt jezelf soms behoorlijk
tegen. Je moet leren incasse
ren. Er komt ook zóveel bij kij
ken, dat realiseer je je als leek
niet. Natuurlijk de techniek, je
moet al veel overwinnen voor
dat je een
beetje kunt
draaien op
de schijf.
Maar ook
bijvoorbeeld
kennis van
scheikunde,
om verschil
lende gla-
zuursoorten
te kunnen
maken.
Inmiddels
kan ik het
tot op zeke
re hoogte
een beetje
inschatten
als ik met
iets bezig ben. Maar helemaal
zal dat nooit lukken. Zelfs nu
kan er bij elk werkstuk nog van
alles mis gaan. Dan moet je
best sterk in je schoenen staan
om het allemaal nog leuk te
blijven vinden. Maar snel opge
ven doe ik niet, daarvoor ben ik
te trouw aan het vak.
Het allerspannendste is nog
steeds het openen van de oven
als er werkstukken gebakken
zijn. Het is een beetje als de
spanning aan het begin van
een toneelvoorstelling. Je weet
nog niet wat je te zien krijgt.
Bij mijn werkstukken met kris
talglazuur ben ik zelfs in staat
om om twee uur 's
nachts uit m'n bed
naar het atelier te
gaan en met een
zaklantaarn in het
ovengat te kijken of
het gelukt is!"
Repeteer-
pottenbakker
„Ik weet dat ik het
kan, dat ik de capa
citeiten heb om
voor m'n beroep
bezig te zijn met de
kunstzinnige kant
van het keramiek-
vak. Ook al is het
financieel niet altijd
lonend. Gelukkig
ben ik nooit zo naïef
geweest om daar
vanuit te gaan. Zeker, ik heb
ook wel puur voor het geld
gewerkt voor een firma waarbij
je steeds hetzelfde maakt.
Relatiegeschenken voor een
groothandelscentrum. Maar ik
ben altijd doorgegaan met mijn
eigen ontwikkeling om niet te
blijven steken. Ik wilde geen,
met alle respect overigens,
repeteer-pottenbakker worden.
Ik ben nu in de omstandigheid
dat ik een partner heb met een
baan en dat we niet van één
inkomen afhankelijk zijn. Maar
zelfs als dat niet zo zou zijn,
zou ik er alles aan doen om
m'n vak vast te houden. Het is
in m'n leven té belangrijk
geweest om het te grabbel te
gooien."
Doorbraak
„Met pottenbakken ben ik
begonnen toen ik 16 was.
Toevallig kwam ik in gesprek
met iemand die keramiekcur-
sussen gaf. Dat leek me wel
wat. Waarom? Ik kan het niet
eens precies zeggen. Ik spaarde
als kind al allerlei scherven die
ik buiten vond, op de een of
andere manier vond ik dat
razend interessant. En mis
schien heeft ook het feit dat ik
destijds een technische oplei
ding volgde, invloed gehad. Ik
deed de meubelmakersvakop
leiding. De opleiding vond ik
leuk, maar daarna viel het vak
in de praktijk tegen.
Tijdens m'n studie aan de
lerarenopleiding kreeg ik
opnieuw te maken met potten
bakken, maar het heeft nog
een tijd geduurd voordat ik er
echt voor koos om me volledig
op het pottenbakkersvak te
gaan richten. Dat was
Ihalverwege de jaren tachtig.
Eerst in een ateliertje op een
boot in Amsterdam, daarna in
een atelier in de Bloemstraat,
samen met twee andere kera
misten."
„De doorbraak? Die kwam
eigenlijk toen ik in 1989 de
derde prijs won op het Gouds
Potten ba kke rsf estiva I
Het jaar daarna won
ik in Gouda de eer
ste prijs en werd uit
genodigd om mee
te doen aan een
internationaal kera-
miekconcours in
Italië. Zo kwamen
de contacten in de
galerie-wereld vanzelf.
In die tijd is mijn stijl
ook heel erg veran
derd omdat ik ging
werken met porse-
leinklei. Moeilijk om
mee te werken
omdat het een stuk
slapper is. Verder
wordt het op een veel
hogere temperatuur gebakken,
het wordt harder en het bijzon
dere ervan is de doorzichtig
heid als het gebakken is. De
kunst is om het zo dun moge
lijk af te werken.
Er ging een wereld voor me
open. In die periode maakte ik
bijvoorbeeld zuilschalen, die in
twee delen gedraaid worden:
een zuil en een schaal erop. De
kleuren glazuur die ik gebruikte
werden lichter en vrolijker, bij
voorbeeld zalmrose, geel, geel
groen en blauw. Natuurlijk ben
ik wat dat betreft ook een kind
van deze tijd. Eerder was het
gewoon niet mogelijk om dat
soort kleuren te maken.
Een kleur, een structuur of een
bepaalde glazuursoort moet
volgens mij de vorm ondersteu
nen of versterken. Die vorm
moet staan, die is het belang
rijkste. Vormen, nieuwe vor
men, kunnen op verschillende
manieren ontstaan. Soms groeit
iets als het ware onder je handen
terwijl je aan het draaien bent.
Maar het kan bijvoorbeeld ook
zijn dat je door zoiets als archi
tectuur geïnspireerd wordt. Zo
was ik onder de indruk van de
vorm van stupa's, Tibettaanse
tempels, die ik op foto's zag in
een boek over architectuur. Ik
houd ervan om vormen zo veel
mogelijk terug te brengen tot
de pure essentie, die niet per se
functioneel hoeft te zijn."
Evangeliseren
„De basis van het keramiekvak
is het ambacht, daar ga je van
uit. Ik vind dat je in de eerste
plaats aan een werkstuk moet
kunnen zien dat iemand de
techniek beheerst. Pas daarna
ga je de grenzen verleggen
naar kunstzinnigheid. Je gaat
dingen weglaten, soms zaken
toevoegen. Daar moet je over
nadenken. Dat is echt een fase
verder, want dat ambacht op
zich is al moeilijk genoeg.
Mensen zien dat vaak pas als ze
bijvoorbeeld een cursus volgen.
Ik zie het zelf trouwens als een
uitdaging om in mijn keramiek-
lessen technische en historische
bagage mee te geven aan de
cursisten over het keramiekvak.
Een beetje evangeliseren kun je
het wel noemen. Het is leuk
om te merken dat cursisten
soms heel anders gaan kijken
naar keramiek omdat ze zich
nooit gerealiseerd hadden wat
er allemaal aan te pas komt."
„Ik zou nog wel eens grote
potten met kristalglazuur willen
maken. Of een oven-vullende
vaas, ik denk dat dat de droom
is van iedere pottenbakker. En
een oven waarin je kunt redu
ceren, waarmee je van dat hele
witte, heldere porselein kunt
maken met een blauwe gloed
in het glazuur. Misschien dat er
daarna niets meer te wensen
over is.
Alhoewel, de uitdaging moet er
blijven. Om steeds nóg weer
nieuwe dingen, nieuwe vormen
te maken. Dat klinkt misschien
wat pretentieus, maar zo
bedoel ik het niet. Want wie
ben ik? Vergeet niet dat je wél
moet opboksen tegen een
geschiedenis van duizenden
jaren pottenbakken!"
Mireille Spits
Werk van André Vaerewijck is
momenteel te zien bij Galerie
Exclusief aan de
Schoutenstraat 10 in
Alkmaar.
André Vaerewijck geeft
gecombineerde cursussen
draaien en handvormen voor
beginners en gevorderden.
Voor informatie tel. 072-
5333706.
Vaas met kristalglazuur.
•i
Gedraaide schaalvorm in geel-grijs,
zonder titel.
André Vaerewijck aan het werk in zijn
atelier. In de kast staat een aantal van
zijn zuilschalen.
