Uitkijkpost kerstbij lage 22 december 1999
Zo
de
gaat
molen...
ofo's, tekeningen en tegel
tjes met afbeeldingen van
molens aan de wand
haalmodellen van molentjes
op de televisie, boeken over
molens in de kast en een hou
ten molentje met windvaan
achter het huis: de passie van
Piet Eriks is overduidelijkToch
koestert hij voor één bepaald
exemplaar een heel speciale
liefde. Het is de wipwatermolen
in het weiland bij Het
Maalwater. Zijn molentje,
althans, zo voelt het. Want al
vijfentwintig jaar is ha
molenaar van dit historische
gemeentelijk monument.
het kan dat 'ie zo
langzaam draait
terwijl er toch zo'n
harde wind
staat."
Vol enthousiasme praat hij over
'zijn' Varnebroekje, de Varnebroeker
molen die vanaf halverwege de vori
ge eeuw in de Varnebroekerpolder
stond en in 1974 aan Het
Maalwater werd geplaatst. Hij is er
bijna dagelijks te vinden en als weer
en wind het ook maar enigszins toe
laten, laat hij de molen draaien.
Zeker in de zomer. Een paar uur,
soms de hele dag, met volle zeilen,
halve zeilen of zonder zeilen, afhan
kelijk van de windkracht. Meestal
zonder dat de vijzel is ingeschakeld,
die het gedeelte aandrijft waarmee
het water weggemalen wordt. Dat
gebeurt alleen bij extreem hoge
waterstanden. Het allermooiste?
„Om te proberen om de molen met
heel weinig wind tóch aan de gang
te krijgen. Of om 'm, als het hard
waait, zo goed in de hand te hou
den dat mensen zich afvragen hoe
Constante zorg
De liefde voor
molens is er al
van jongsafaan.
Op bezoek bij
oma in Alkmaar
wekte de Molen
van Piet zijn
nieuwsgierigheid.
En toen hij begin
jaren zeventig, tij
dens zijn werk bij
de gemeentereini
ging, in een
opslagplaats van
de gemeente
de oude
wieken
en
het
houten
huis van
het Varne-
broekermolentje
aantrof, droomde
hij ervan dat het molen
tje eens, onder zijn hoede weer
zou draaien. Het duurde niet lang voor zijn droom wer
kelijkheid werd. Toen de gemeente de wipwatermolen in
'74 weer in werking stelde, werd Piet Eriks benoemd tot
molenaar.
In vijfentwintig jaar tijd heeft hij naast zijn werk ontelbaar
veel uren bij de molen doorgebracht en de wieken tallo
ze keren rond zien gaan, zomer en winter. Niet alleen
laat hij de molen draaien, maar ook zorgde hij ervoor
dat die in goede staat bleef. Een zorg die wat hem
betreft niet ophoudt als hij thuis is, want altijd houdt hij
het weer in de gaten en staat hij klaar om poolshoogte
te gaan nemen bij de molen om te zien of alles in orde
is. Hij herinnert zich nog goed hoeveel moeite het hem
kostte, vele jaren geleden, om de molen achter te laten
voor een vakantie van twee weken in Noorwegen.
De twee keren dat de molen zwaar beschadigd raakte
door de harde wind, staan dan ook in zijn geheugen
gegrift. Die dag in januari '76, toen hij tijdens zware
storm naar de molen ging omdat hij zich zorgen maakte
en de molen compleet losgeslagen aantrof. Met behulp
van de sleepkabel en zijn auto kreeg hij het met veel pijn
en moeite voor elkaar de molen uit de wind te draaien.
Vier zwaar beschadigde fokwieken waren het gevolg.
En twee jaar later, toen Aeolus zich opnieuw heftig roer
de en hij onder werktijd zijn collega overhaalde om van
hun normale route af te wijken en langs de molen te rijden.
Vol trots
Nog anders was het toen de molen
vorig jaar stilstond, omdat dringend
een grote restauratie nodig was.
Afgelopen jaar werd die uitgevoerd
en tijdens de nationale molendag in
september kon Piet Eriks hem weer
volop laten draaien. Vol trots, want
hoewel naar zijn zeggen hier en
daar nog wat bijgeschaafd en bijge
werkt moet worden, draait 'ie weer
als de beste en is de molen klaar
om weer door iedereen bewonderd
te worden. Uit de verte, vanuit het
landschap, maar ook van dichtbij.
Want tot Eriks' grote spijt denken
veel passanten dat ze niet op het
weggetje mogen komen dat naar de
molen leidt vanwege een verboden
toegang-bordje aan het begin.
„Maar dat geldt alleen als de molen
niet draait. Wanneer de molen in
werking is, mag iedereen van het
dijkje gebruik maken om naar de
molen te gaan." Aan het enthou
siasme van de molenaar ligt het in
elk geval zeker niet: vol overgave
zal hij laten zien hoe de molen
werkt en vertellen over dit dynami
sche stukje oud-Heiloo.
Mireille Spits
Met tranen in zijn ogen aanschouwde
hij vanuit de verte een molen met nog
slechts drie wieken, waarvan later
bleek dat ook de staart vernield was
en een roet het had moeten ontgel
den.