'T VLIEGEND BLAADJE. KLEINE COURANT VOOR HELDER. NIEUWEDIEP EN TEXEL No. 766. \rij<iag 18 Juni 1880 Achtste Jaargang. Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag. Kalender der Week. Het Machinisten-Proces. i Abonnement por 3 maanden binnen de gemeente 50 Cent. 3 franco per post75 Afzonderlijke nummers 2 Uitgevers: BERKHOUT Co. te Helder. BoreaoiSPOORSTRAAT en /.I IOSTR A AT. Advertentiën van 1 tot 5 regels25 Cent. Elke regel meer5 Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMOUGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn. JUNIZomermaand, 30 dagen. Opkomst der Zon 3 u. 38 m. Ondergang 8 u. 24 m. Zondag 20 Maandag 21 Langste dag. Begin van den Zomer. Dinsdag 22 Volle Maan. Woknsdag 23 Donderdag 24 Vrijdag 25 Zaterdag 26 Naar aanleiding van het bekende proces der Marine-machinisten be helst de Middelburgtche Courant het volgende artikel, dat wjj om de be langrijkheid der zaak gaarne onder de aandacht onzer lezers brengen. Wij deelden uit de „Helderscbe en Niewcdieper Ct." het vonnis mede, door den seekrijgsraad aan boord van het wacht schip te Nieuwediep, geweren tegen zes van de acht machinisten, die bij hun aankomst uit Indië, wegens ongehoorzaamheid aan de bevelen van een officier, gepleegd aan boord van de mailboot, die hen naar Nederland overvoerde, in arrest en voor den krijgs raad terecht gesteld ziin. Deze zaak doet weder de onherstelbare gebreken, aan welke ons militair strafrecht en rechtspleging lijden, in het helderste licht treden. Over den grond der zaak kunnen wij niet volledig oordeelen, dewijl die, tenge volge der geheimzinnigheid en verborgenheid, welke de grondslag en de hoeksteen van ons militair recht uitmaken, aan niemand buiten de beschuldigden en hun rechters bekend is. Ook zonder volledige keunis is echter eene beschouwing, opalgemeene ge gevens berustende, hier mogelijk. Wij mer ken daarom op dat dc rechtsingang, ver leend tegen de acht machinisten, en het daaruit voortgevloeide vonnis, uaarmate van de verhouding waarin de beschuldigden tegen over hun meerderen in rang aan boord van de mailboot geplaatst zijn geweest, het ka rakter draagt of van een natuurlijk en wet tig gevolg van dc regelen der militaire krijgstucht, bf van een hatelijke willekeur, het uitvloeisel eener spitsvondige uitlegging ran ous verouderd crimiucel wetboek. Indien aau den jeugdigen luitenant ter zee, wiens naam wij ergens gelezen, doch vergeten hebben, bij beschikking van den kommandant der zeemacht in N. I. het bevel opgedragen is geweest over dc aan boord van dc mailboot ingescheepte onderofficieren en schepelingen der marine, indien die op dracht aan zijn ondergeschikten officiéél be kend gemaakt eu dus de verhouding van den luitenant tot zijne inferieureu die ge weest is van deu kommandant van een transport tot de van dat transpart deel uitmakende militairen, dan is bet dui delijk dat de ongehoorzaamheid der machi nisten aan de bevelen van bun bevelvoerder en den ongepasten toon, aan welken zij zich tegenover hem schuldig schijnen tc hebben gemaakt, naar dc strenge regelen der krijgs tucht bestraft behooren te worden en dat het ongestraft blijven daarvan met het oog op de mogelijke gevolgen bij andere militaire transporten, een dreigend gevaar voor bet gezag bij onze marine en ons N. I. leger opgeleverd zou hebben. Is de toedracht echter anders geweest dan verandert de zaak geheel van karakter. De mogelijkheid daarvan schijnt niet uitge- Immers, bij gewone transporten vau e militairen, worden deze door dc n, aanvoerders en geleiders van den ton boórd gebracht, voortdurend ge- tcteerd en geëxerceerd, met een woord aan den zichtbaren band van de militaire hiërarchie vastgehouden. Met onze acht machinisten schijnt dit het geval niet ge weest te sijn. Het lijkt veeleer alsof zij op de mailboot aan hun eigen laim en goed vinden overgelaten zijn geweest, tot op het ©ogenblik, dat de mede-ingescheepte lui tenant hen op eenmaal weten liet dat tg dc weggeborgen uniform-kleekingstukken aanschieten en aan een geïmproviseerde pa rade bij gelegenheid van 's Konings vcijaar- dag deelnemen moesten. Ook dc door den krijgsraad opgelegde straffen schijnen niet aau insubordinatie, in den strengsten zin des woords, geëvenredigd. Is deze veron derstelling juist, hebben de machinisten noch door officiëele mededeelicg der beschikking van den kommandant der zeemacht, noch door een zichtbare dienstregeling aan boord van de mailboot kunnen weten dat zij in den luitenant niet hun toevalligen mede passagier, maar hun onmiddelijken aanvoerder hadden te zien, dan is de tegen hen inge stelde vervolging liet toppnnt van onrede lijkheid en een staaltje te meer van de on rechtvaardigheden, tot welke de spitsvondige en eenzijdige uitlegging, aan welke onze ellendige militaire wetboeken onderworpen zijn, bij voortduring leiden kannen. Men vindt inderdaad, zoo in 't reglement van krijgstucht en in het crimineel wetboek voor de zeemacht, als in het reglement op den inwendigen dienst aan boord van Zr. Ms. schepen, eenige bepalingen verspreid, met behulp van welke het mogelijk is aan te nemen, dat een militair, onder welke omstandigheden ook, aan ziju meerdere in rang steeds „allen eerbied en gehoorzaam heid" verschuldigd is. Al mocht die meer dere kraukzinuig, beschonken, of om andere redenen tot het uitoefenen van gezag ge heel onbevoegd zijn, al werd de eerbiediging vau ziju hevel geëischt in particuliere zaken, in de eigen woning van den inférieur, onder omstandigheden bij welke het in geen gezond mcnschenverstand kan opkomen de beginselen der militaire hiërarchie te doen gelden, met de wet in de haud en ge holpen door de uitlegging, welke onze on kundige en bevooroordeelde militaire rechters haar kunnen geven, is het immer mogelijk eeu „misdrijf tegen den dienst en de su bordinatie," met al dc verschrikkelijke ge volgen daarvan, in het leveu te roepen. Want men denke niet gering over het lot dat deze machinisten getroffen heeft. Van hun voorloopigc gevangenschap, van het arrest waarin zij gesteld zijn op het oogenbiik dat zij, na jarenlange afwezigheid, in het vaderland, bij hun bloedverwanten en gezinnen zouden terugkeeren, spreken wij hier niet. Dat is hard, maar niet veel harder dan het gevaar der „praerentieve hechtenis," dat ieder in ons vrije Nederland boven 't hoofd hangt en dat door onze wetgevende macht wel erkend, maar niet weggenomen schijnt te kunnen worden. Maar beeft men 't vonnis dezer machinisten overwogen f Daaronder bevindt zich v. W., machinist le kl. ia 'X vaste corps, veroordeeld tot 6 maanden cellulaire gevangenisstraf en degradatie tot machinist-leer ling vandc tweedo klasse. Om de beteckenis van dit vonnis te doen vatten, moeten wij onze toevlucht nemen tot ver gelijkingen uit het ongerijmde. Een ma chinist le klasse (in 't Vaste Corps wordt hij eerst opgenomen na eenige jareu onbe- rispelijken dienst in dien rang) staat op de bovenste, een leerling 2e klasse op de laagste sport der hiërarchische ladder. De eerste voert, aan boord van een stoomschip het onmiddellijk en rechtstreeksch gezag over «en talrijk personeel vau machinisten, leerlingen en stokers; de ander zit nog op de schoolbanken. Wil men nu eeue degra datie van den oenen tot deu anderen graad voorstellen, dan dient men zich te ver beelden, dat een burgemeester, die zich misdraagt, veroordeeld wordt om als veld wachter of bode in sijn gemeente dienst te doenof dat een professor gestraft wordt met eene aanstelling tot pedel aan zijne universiteit; of dat een hoofdonderwijzer op de laagste klasse aan het <i£-boek en aan het hauepooten-schrijven gezet wordt. Zijn wij wel iugeliobt, dan doen de leerlingen der 2e klasse in 't geheel geen dienst aan boord van actieve schepen, maar bckleeden zij dien graad slechts aan de inrichting tot opleiding te Helievoetaluis. Men zal v. W. cn den machinist 3e klasse 8., wien bij zijne 45 dagen celstraf dezelfde degradatie ia opgelegd, dus naar liellevoetsluis moeten zenden om ran jongere ouderwijzers weder te gaan loeren wat zij in de praktijk reeds sedert jaren zelf in toepassing gebracht hebben. Wettelijk, naar de voorschriften van straf-opeenstapeling onzer ongerijmde wetboeken moge die straf bestaanbaar ziju voor hes gezond vorstand, de rechtvaardig- hcid, ja de praktische uitvoerbaarheid is zij het niet. Waarom niet, iudien deze be schuldigden met 110 en 45 «Jagen cellulaire opsluiting nog niet genoeg gestraft waren, den duur dier straf verlengd? Of was het de bedoeling, de belachelijkheid onzer ge- heele militaire rechtspleging door een tast baar voorbeeld voor ieder duidelijk tc maken? Dank zij het Looger beroep, door de veroordeelden ingesteld, zal deze geheele zaak aan het licht der openbaarheid, dat er tot dusverre aan onthouden is, niet onttrokken worden. Volgens art. 43 der provisioueele (provisioneel sinds 20 Juli 1814!) instruc tie voor bet H. M. Gerechtshof toch, worden „de pleidooien gehouden ten aanhoore van een iegelijk." Ook wordt in bedoelde in structie een geheel hoofdstuk gewijd aan zeker niet onbelangrijk bestanddeel der procesvoering, dat in de rechtspleging der krijgsraden in 't geheel niet bckcud is: wij bedoelen de verdediging der be schuldigden. Kr bestaat dus zekerheid dat het, bovendien minder eenzijdig samenge stelde, hooger rechterlijk lichaam, bij zijne beoordeeling der zaak niet aan zijn eigen overwegingen uitsluitend overgelaten zal zijn, moar ook zelfstandige voorlichting van elders zal ontvangen. Met belangstelling zien wij den verderen loop der zaak tegemoet. Maar met leed wezen en ergernis is ons bij deze gelegen heid weder gebleken welk een verderfelijke en nadeclige invloed op ons marine-personeel moet uitgeoefend worden, niet alleen door den gebrekkigen staat onzer rechtspleging, mnar ook door zooveel in de inrichting oneer marine, dat nog op de toestanden van ecu vervlogen tijdperk berust. Hoe nu! Op hetzelfde oogenbiik dat er grootc sommen worden besteed voor de vormiug van man schappen eu onderofficieren aan boord van opleidingschepen en op inrichtingen van onderwijs, op het oogenbiik dat er een kost bare machinisten-cursus te Helievoetaluis en een machinisten-kweekschool te Amsterdam met ondersteuning van rijk en provinciën in 't leven geroepen wordt, op het oogenbiik dat alles er op aangelegd wordt om het ge halte onzer onderofficieren te verbeteren, hen in kennis en manieren tot een hooger staudpunt, in overeenstemming met het gerezen peil onzer geheele burgermaat schappij, te brengen, op datzelfde oogen biik laat men hen onder de heerschappij eener wet van vóór 70 jaren, die zoo weinig rekening houdt met onze hedendaagsche toestanden, dat, volgens hw oorspronke- lijken aanleg, de beschuldigden, waarvan hier sprake is, gestraft hadden moeten worden niet met opsluiting of degradatie, maar met geeselslagen en van de ra vallenGedeel telijk tengevolge van het in 't leven houden dezer verouderde rechtspleging, wordt ook bij het maken van andere regelingen geen rekening gehouden met den sedert 30 jareu geheel omgekeerden toestand onzer zeemacht. Is er niemand die inziet dat het een ijdel werk is, znlke machinisten, zulke stuurlieden, zulke konstabels, zulke bootslieden, zulke onderofficier-schrijvers te willen vormen en houden, wanneer men hen behandelen wil in den trant hunner voorgangers van vóór een halve eeuw? Begrijpt men niet, dat aldus met de eene haud omvergeworpen wordt, wat de andere band moeitevol tracht op te bonwen? Éen magers troost blijft ons overdat óen droppel voldoende is om een vollen emmer te doen overloopen. Of bet machi- nisten proces die droppel wezen zal, weten wij met; maar tot het vallen van den emmer draagt hij zeker bij. De geheimzinnigheid der militaire gedingen doet aan de «aardigheid der rechtspleging gi nadeel. Volkomen verborgen toch blijft in on tijd zulk een proce* niet Het gevolg van het lwpniilUiUHl der Openbaarheid is, dat allerlei on- jubi»' en onvolledige berichten onder het publiek een. Als voorbeeld wryecn «ij op een blyk- geheel onbevoegd berieWgevcr van .Het Nieuws van den Dag," die eerst ten onrechte beweerd heeft dat dr vonnissen reeds gewezen waren en nu. om zyn flater goed te maken, in dat blad en iu het .Handelsblad" voorgeeft b>jmr»d bI. ia hooger beroep de door hemzelven reeds behandelde zaak upnieui te onderzoeken I NIEUWST!.) DINGEN HELDEK. 18 Juni 1880. Omtrent de zaak der door den Zeekrijgaraad alhier veroordeelde acht machinisten der Kou. Ned. Marine verneemt de D. C. nog de volgende bijzonderheden: Door vjjf der veroordeelden is. met goedkeuring vau den krygsraad, by adres aan het Hoog Militair Gerechts hof verzocht ontslageu te worden van hun scheepsarrest en, zoo njogelyk in afwuchting van de einduitspraak, zich naar hunne betrekkingeu te begeven. (Hun voor-arrest is reeds de twaalfde week ingetreden.) Voorts heeft de advocaat, mr. A. Haas, te Amsterdam, die voor de appellanten zal optreden, ook voor de boide ma chinisten le kl. O. L. en v. W., niettegenstaande hun door den krygs- raad het recht van appél ontzegd is, ppél aangeteekend. Als verzachtende omstandigheden zyn door den krygsraAd aangenomen, dat de feiten, waarvoor de machinisten zijn veroordeeld, waarachynlyk niet zouden zyn voorgekomen, indien de luit. ter zee Backer zich had bekend gemaakt als transportkommandant; zoo hjj niet oogluikend hun loopen in politiek had toegelaten, en zoo hy geen genoegen had genomen met het present melden door den machi nist le kl. v. W., maar den machi nisten nog een boodschap had gezon den. Met het feit, dat alles op eeu particulier stoomschip is voorgevallen, is geen rekening guhondeu. Daarente gen wel, dat twee der veroordeelden (aau wie de miuate straf is opgelegd) gedurende hun diensttyd vau zeven jaren nog nimmer gestraft zyn. Het schip „Ageut Logouie" kapt. Mogensen, v. Rotterdam naar Koningsbergen, alhier zwaar lek binnengebracht, heeft in de Zuider- grouden zwaar gestooten. De equipage wus reeds op het punt het schip te verlaten, toen H. de Vries, schipper vau een Ned. vischschnit hulp kwam verleeoen. Onlangs besloot de Raad der gemeente Texel, om de oude school te Oost, die sedert een paar jaar was gesloten, opnienw in gebruik te nemen. Gedeputeerde Staten hebben dit plan echt«*r niet goedgekeurd, zoodat deze school niet meer kan worden gebruikt. Over de tentoonstelling der voorwerpen van kunst eu smaak te Alkmaar, wordt met lof gesproken. De onderscheidene voorwerpen waren met smaak gerangschikt en getuigden dat Alkmaar, waar 't de industrie betreft, gerust met andere stedeu kan mededingen. Vooral met het oog op hunne verdere vorming, zyn de inzen dingen voor jongelingen, die zich op 't een af ander vak toeleggen van 't hoogste nut. We merkten met genoegen de geëxposeerde-voor werpen, zoowel in natuurlyke grootte als iu kleinere afmetingen op. benevens zeer goed geslaagde teekeniugen. De tentoonstelling werd opgeluisterd door 't orchest onder directie van den hr. Otto. Zondag was de toeloop der bezoekers 't grootst. Niet minder dan 2753 entrees werden er afgege ven en 311 loten verkocht, lig de sluiting der tenstoonstelling, Maan dagavond a. s. zal 't terrein a giorno verlicht zyn en een prachtig vuur werk worden afgestoken. Naar men verneemt zal vau Alk maar naar Schagen en Heiderby die gelegenheid een extra trein vertrekken. Voor de te houden verloting zyn reeds meer dan 100 pryzen aange kocht. Naar men mededeelt, worden te Vlissiogen door Engelsche kapi talisten pogingen gedaan, om aldaar nog een stoomboot maatschappij op te richteu, voor de vaart tusschen Vlissingen en Londen. De booten dezer nieuwe maatschappij zouden dan tot een half uur afstand van Londen opstoomen. Zondagavond waren in het tol- gaardershuis te Bruinermond (Stads kanaal) eenige personen aan het kaart spelen. Twee hunner, zekere Th., oud 22 jaren, vau beroep glasblazer, en de zoon van den tolmeeater, kre gen twist, die zoo hoog liep dat na dat de twisteuden buiten de deur gekomen waren, de tolmeesterszoon het mes voor den dag haalde en er Th. een stoot mede in den onderbuik gaf tengevolge waarvan hy neerzeeg en oogenblikkeljjk een Ijjk was. Volgens de N. Asser Ct zyn de verdachten een jonkman vau 24 en eeu man van 66 j&ar. Eerstgenoemde werd in hechtenis genomen, terwyl hy rustig lag te slapen eyne kleede ren waren bebloed. Bij den heer R., in de 2de Nieuwe Molstraat iu Den Haag. zyn gisteren nacht door openschuiving van het venster een drietAl uitge stalde naaimachines en andere win kelgoederen, tor waarde van f300 ontvreemd. De dader of daders zyn nog niet ontdekt. Op de Theems is onlangs eeu zwemwedstrijd gehouden tusschen eeu rnun eu eeu hond. Er moest een afstand vau 16 kilometer worden afgelegd; de prys bedroeg f 600. Binnen een kwartier was de hond zyn mededinger 40 meter voor, eu na verloop van vjjftig minuten moest de mau den stryd opgeven. De houd zwom door en kwam eerst twee uur daarna aan land. Eeu aantal toeschouwers volgde iu boot jes deu zonderlingen wedstryd. Uit Emden zyn de drie laat ste baggers der haringvloot dezer dagen in zee gegaan. Gedurende 9 jareu heeft men de haringvisscherg aldaaar voortgezet; de jongstverloo- pen zeven jaren hebben allen zeer ongunstige resultaten opgeleverd. Ten einde hierin zoo mogeljjk verbetering te brengen zyn verscheidene wijzigin gen gebracht iu de organisatie. Een der belangrijkste is, dat het loon der manschappen weder grooteudeels naar de besomming wordt berekend. Het voste loon voor eeu matroos is van 18 op 12 mark gedaald terwyl hem nu boven zijn gage 30 pennin gen per ton baring wordt toegelegd; de overige manschappen ontvangen daaruit een toelage naar gelang van d« gage. Toen in de vorige week het Spaansche ooplogschip „Cuba EdpOg- nola" de haven van Santayo biunen- l

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1880 | | pagina 1