'T VLIEGEND BLAADJE.
KLEINTE COURANT
VOOR HELDER. NIEUWEDIEP EN TESSEL.
No. 1102.
Vrijdag 7 September 1883.
Elfde Jaargang.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Kalender der Week.
Abonnement
per 3 maanden binnen de gemeente 50 Cent.
>8 franco per post75
Afzonderlijke nummers2
UitgeversBERKHOUT Co. te Helder.
Bareau: SPOORSTRAAT ei ZCIDSTRAAT.
Ad.verten.tl6n
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
SEPTEMBER, Herfstmaand, 30 dagen.
Opkomst der Zon 5 u. 27 m.
Onderg. 6 u. 26 m.
Zondag 9 Eerste kwartier.
Maandag 10
Dinsdag 11
Wobnsdag 12
Donderdag 13
Ybijdag 14 Verjaardag van
Prinses Hendrik.
Zatzrdag 15
NIEUWSTIJDINGEN.
HELDER, 7 Sept. 1883.
In den morgen van Woensdag
jl. overleed alhier plotseling de heer
P. Jonker, le Ambtenaar ter ge
meente-secretarie. Zijn plotseling af
sterven wordt door zijne plaatsge-
nooten ten zeerste betreurd, want hg
was een verdienstelijk ambtenaar,
die op humane wijze zijn functiën
waarnam en ieder met de meeste
voorkomendheid bejegende.
Volgens de nieuwe verordening
op 't brandwezen geschiedt de be-
bediening der brandbluscbmiddelen
voortaan door vrijwilligers, die zich
bij de brandmeesters kunnen aan
geven en voor hunne te verleenen
hulp dertig ets per uur zullen genieten.
Brandmeesters en kommandeurs zijn
hieronder niet begrepen. Belang
hebbenden zijn van nu af in de
gelegenheid zich aan te melden.
Uit een tweetal, bestaande uit
de beeren J. C. W. Strick van Lin-
schoten, te Alphen a/d. Rijn, en J.
E. de Jongh, alhier, is tot secretaris
der gemeente Anna Paulowna geko
zen, de eerstgenoemde.
De gezagvoerder van 't stoom
schip »Maas," van Londen bier aan
gekomen, rapporteert Maandagavond
ten 7 ure in de Noordzee gepasseerd
te zijn Zr. Ms. schip »Bali," van bier
naar Batavia bestemd, liggende onder
den wind.
De minister van marine brengt,
ten vervolge op zijne aankondiging
van 5 Juni ter kennis van belang
hebbenden, dat de schietoefeningen
uit de batterij »Kaaphoofd" nabij den
Helder afgeloopen zijnde, de daarvoor
in de Tesselsche zeegaten geplaatste
tonnen zijn opgenomen.
Terschelling, 4 September.
De Noorsche bark, op den rug van
Stortemelk gestrand, is bestemd naar
Harlingen en geladen met Ameri-
kaanscb bont.
Terschelling, 5 Sept. Het op
Stortemelk gestrande schip is de
Noorsche bark Skjerholt, met hout
van Pensacola naar Harlingen be
stemd; de zeilen, want en touwwerk
zijn gebroken. Het schip zal waar-
schjjnlgk weg zijn.
Maandagmorgen is te Zaandam
uit een sloot aan den spoorweg bet
lijk opgehaald van een meisje, wo
nende in Polder 3, dat met nog 2
vriendinnen Zondagavond de kermis
aldaar had bezocht.
Een persoon die Maandagavond
te Arnhem in een vechtpartij werd
gewond, is Woensdagnamiddag aan
de gevolgen daarvan overleden. De
verslagene laat een weduwe met vjjf
kinderen na en stond evenals de da
der, die een huisgezin met zeven
kleinen heeft, als oppassend werkman
bekend.
De verwoesting van het Etablisse
ment Merak tydens de zeebeving in
Straat Snnda.
De telegraaf brengt nagenoeg dagelijks
in Nederland nadere berichten betreffende
de ontzettende ramp, die West-Java in de
laatste dagen van Augustus getroffen heeft.
Eerst over weinige weken zullen deze be
richten kunnen worden aangevuld door meer
uitvoerige beschrijvingen van de plaats ge
had hebbende uitbarsting van den berg
Krakatan en de daaropvolgende zeebeving.
Moeielijk valt het daarom reeds nu den
omvang van de ramp te schatten. Vele
plaatsen, die thans verwoest zijn, waren voor
heen in Nederland weinig of niet bekend.
Het aantal slachtoffers is reeds genoemd,
doch zelfs op Java kan dit cijfer nog niet
met juistheid worden berekend. Onder de
vele weinig bekende plaatsen die geheel
verwoest zijn, behoort het etablissement
Merak. Door bijzondere omstandigheden
zijn wij in staat betreffende dit etablissement
eenige nadere inlichtingen te geven.
In 1877 werden te Merak groote steen
groeven voor den havenbouw geopend;
een spoorweg werd aangelegdijzeren
landhoofden werden langs de kust gebouwd
een fabriek, zoomede kolossale magazijnen
voor dynamiet en andere materialen, werden
opgerichtwoningen van steen, hout bamboe
werden ten behoeve van het Europeesch en
Inlandsch personeel gebouwd, een groot aan
tal stoomkranen en machinerieën werden
aangevoerd, zoodat een krachtig etablisse
ment ontstond, dat voor den havenbouw,
ongeveer li millioen ton rotsblokken ge
leverd heeft.
Duizenden arbeiders werkten dagelijks te
Merak in deze steenmassa. Een groote
kolonie van Chineezen en andere vreemde
Oosterlingen werd spoedig door de behoefte
van het etablissement geboren. D&Lrwaar
vdór 1877 slechts eenige weinige vissehers
woonden, onstond een krachtig en uitge
strekt etablissement, dat den vreemdeling,
die door straat Snnda op zijne reis naar
China of Japan stoomde, het bewijs leverde
van den vooruitgang op Java, waar de
nieuwste uitvindingen op industrieel gebied
in toepassing werden gebracht, en de tro
pische zon geen beletsel voor de ontwikke
ling van een groot arbeidsvermogen bleek
te zijn.
De steengroeven te Merak waren aange
legd in rotsen, die een hoogte van onge
veer 300 rijnl. voet bereikten; de steenen
woning en het bureau van den ingenieur
waren gebouwd op een heuvel, die 150 voet
boven de zee verheven was.
De voltooiing van den havenbouw in het
begin van dit jaar had een inkrimping van
Europeesch personeel te Merak ten gevolge,
zoodat tijdens' de zeebeving slechts een be
trekkelijk gering aantal Europeanen aldaar
aanwezig waren. De arbeid bij het etablis
sement gedurende dit jaar bestond uitslui
tend in het leveren der noodige rotsblokken
voor het latere onderhoud der zeehoofden.
De ingenieur Nieuwenhuys was tijdelijk
met zijn gezin te Batavia. De chef-mijn
werker Nanman met echtgenoote, de werk
tuigkundige Van Essen met vrouw en vier
kinderen (dat huisgezin was eerst sedert
weinige weken uit Nederland aangekomen), de
opzichter Van Diest met echtgenoote, de
opzichter Kaal, de magazijnmeester Towsend
en familie, en de boekhouder Pechler vorm
den het personeel, dat tijdens de ramp te
Merak vertoefde.
De uitbarsting en vulkanische werking
van den berg Krakatan had ten gevolge
dat het geheele etablissement in de zee
verdween. Op de plaats waar de hooge
rotsen zich weinige dagen geleden eenige
honderden voeten boven het water verhie
ven, vloeit thans dc zee. De woningen, de
fabriek, de spoorwegen, de werktuigen, alles
is verzonken.
Volgens de laatste telegrafische berichten
was niets van het etablissement meer zicht
baar, alles was verdwenen. De geheele
bevolking, alle werklieden, alle neringdoen
den, allen zijn te Merak door de zee ver
zwolgen. Alleen de boekhouder Pechler en
twee inlanders hebben het leven behouden.
Het etablissement te Merak stond op 1
Januari jl. voor nog slechts f50,000 inde
boeken der havenwerken genoteerd. De
werkelijke waarde kan evenwel op minstens
f200,000 geschat worden. Dit kapitaal is
voor den lande verloren. Financieel zou
de ramp veel grooter geweest zijn, indien
deze eenige maanden geleden had
Tot aanvulling van het bericht
omtrent de samenstelling van een
commissie tot inzameling van giften
voor de ramp op Java, aan wier
hoofd de Prins van Oranje zich heeft
gesteld, kunnen wij mededeelen, dat
als leden dezer commissie o. a. zullen
optredende hh. Jhr. Mr. van Reenen,
vice-president van den Raad van
State; Fransen van de Putte, lid van
de Eerste Kamer, oud-Minister van
KoloniënJhr. Mr. v. Eijsinga, pre
sident van de Eerste, en Van Rees,
president van de Tweede Kamer, De
Vos van Nederveen Cappel, president
van den Hoogen Raad, luit.-gen.,
Bouwmeester, oud-legercommandant
in IndiëMr. Patijn, burgemeester
van de ResidentieDo Rog van Zui
dewijn, voorzitter van de Rekenkamer.
Door het plaatselijk comité te
Amsterdam is, door bemiddeling der
Nederl. Handelmaatschappijreeds
f 13.000 voor de slachtoffers in Indië
overgemaakt.
Vreeselijk zijn de berichten om
trent het spoorwegongeluk te Stieglitz
bij Berlijn, waarvan wij in ons vorig
nommer melding maakten.
Eenige opgewonden soldaten, die
zich in de voorste rijen van 't publiek
bevonden, stoorden zich niet aan de
gesloten slagboomen, evenmin als aan
de waarschuwing der spoorwegbe
ambten. De avond was zeer donker;
op het smalle perron verdrongen zich
ongeveer 500 menschen. Eensklaps
deden eenige soldaten de slagboomen
open en het publiek stormde over de
rails van den koeriertrein, naar de
overzijde, waar de locaaltrein gereed
stond. Op dit ougelukkige oogen-
blik kwam echter juist de Berlijnsche
koeriertrein met volle vaart aanren
nen. De spoorwegwachters sprongen
met hun roode lantaarns te voorschijn
om den trein halt te doen houden.
Uit het publiek gaat een akelige
angstkreet op. De machinist van den
koeriertrein gaf bevel om te remmen,
doch reeds was de trein door de
dichte menschen-massa, die op de
rails was saamgepakt, gestoomd. Een
enkele doodskreet, die door merg en
been drong, werd gehoord, daarna
was alles stom. Steuneud en dreunend
vervolgt de koeriertrein zijn weg in
den donkeren nacht. Duizenden
schreden van de plaats des onheils
kan hij pas stilhouden. Aan de wie
len der locomotieven zijn de over
blijfselen van kleêren en lappen vleesch
te bespeuren. De waggons zijp allen
met bloed bespat.
Volgens officieele opgave zijn door
den koeriertrein onmiddellijk 41 per
sonen verpletterd. Van deze zjjn tot
nn toe slechts 5 personen uit hun
gelaatstrekken te herkennen geweest.
23 zijn uit hun kleedingstukken en
voorwerpen van waarde herkend. 13
lijken zijn in het geheel niet meer
te herkenneu, het zijn slechts ver
scheurde vleeschklompen en men ver
moedt slechts dat deze overblijfselen
aan 13 personen toebehooren. De
lijken waren in de wachtkamers te
Stieglitz, neergelegd waar de rechter
van instructie het verhoor begonnen
was. Het was een vreeselijk tooneel.
Een vrouw waren beide beeuen af
gereden. In haar doodstrijd
bracht zij een kind ter we
reld. Vijf minuten later was de
jonggeborene een moederlooze wees.
Midden onder de dooden lag de per
soon, die Zondag bij het prijsschieten
»Schützenkönig" was geworden. Op
zijn borst prijkte de medaille en de
eikenkrans, die zijn vroolijke mak
kers hem als eereprijs hadden ge
schonken. Vier kleine kinderen zaten
naast twee pakken kleêren en ver
scheurde ledematen gehurkt.
Het waren overblijfselen van de
ouders der beklagenswaardige weezen.
Een vrouwenhoofd met een koket
zomerhoedje op, ligt op een tafel ter
herkenning. Beenen en armen lagen
in een hoek, door linnen doeken
bedektdaartusschen de verbanden
der geneeskundigen en voorwerpen,
die men op de dooden gevonden heeft.
In een anderen hoek lag het lijk van
den vaandeldrager van 't schuttersgild.
Het vaandel deed dienst als lijkkleed.
Een Duitsche oorlogsmatroos miste
zijn hoofd. Op de plaats daarvan
lag de in bloed gedrukte muts met
het opschrift »Kaiserlieh Deutsche
Marine."
Onze huisvrouwen wenschen
een gemakkelijke manier te kennen
om bij het koopen van boter dadelijk
te weten of de haar aaugebodene
werkelijk goede boter is. Dat is
zeer gemakkelijk, zegt der Landwirth.
Men steke eenvoudig een volkomen
zuiver en volkomen droog mes in 't
midden van een kluit boter. Is ze
goed, dan zijn er aan het mes na 't
uittrekken, geen klompjes te zien
het mes i« slechts met een vettige,
gelijkmatig vaste, een gezonde boter-
reuk verspreidende laag bedekt. Bij
eenige oefening en gewoonte zal elke
huisvrouw het met deze methode
weldra zoo ver brengen, dat elke po
ging om haar slechte of vervalschte
boter in handen te spelen, dadelijk
mislukt.
In de nabijheid vau Namen,
waar een deel van 't Belgische leger
op groote schaal manoeuvres uitvoert,
ligt het dorpje Snontin, waar Zondag
vele troepen ingekwartierd waren.
In den nacht op Maandag is aldaar
in een boerenhofstede brand uitge
broken, met het ongelukkig gevolg
dat twee der daarin ingekwartierde
lanciers in de vlammen zijn omge
komen.
De hevige storm van Zondag
nacht heeft in verschillende landen
groote schade aangericht. Op de
Fransehe kust vergingen verscheidene
schepen. Te Parijs en op vele andere
plaatsen hebben hoornen, gewassen
en huizen veel geleden, en uit Mont
de Marsan wordt bericht, dat het
badplaatsje Menusan gedeeltelijk ver
nield is door den storm. Verschei
dene huizen woeien er omver.
Ook op de Spaansche en Engelsche
kusten vergingen vele schepen en is
de schade groot. Te Weenen werd
de electrische tentoonstelling aan
merkelijk beschadigd. De 25 meter
hooge palen voor de Rotonde, die
tot 5 electrische lichten dragen, wer
den omvergeworpen.
De storm was vooraf door het
weerkundig bureau te New-York
aangekondigd. Al kan men dus niet
altijd aan op de voorspellingen, men
ziet toch dat men dergelijke windvoor-
zeggingen niet achteloos in den wind
mag slaan.
Eenige dagen geleden zag de
wachthebbende officier der Deensche
corvet Dagmar, op de reede van El-
seneur, een boot het schip naderen.
Twee heeren roeiden, terwijl een
dame aan het roer zat. Op de cor
vet stond men niet weinig verbaasd,
toen men den koning en zijn zoon,
prins Waldemar, benevens Prinses
Alexandra de valreepstrap zag hestij
gen. De Koning en prins Walde
mar hadden de boot geroeid, en prin
ses Alexandra had die bestuurd.
Londen, 4 September.
Het dorp Battincourt, bij Arlon,
is in den afgeloopen nacht door brand
vernield 116 huizen zijn in de asch
New-York, 4 September.
Er heeft een groote brand gewoed
in een lompenfabriek te Cincinnati.
Acht vrouwen en een man zjjn in
de vlammen omgekomen.
Een Amerikaan heeft zich door
twee Parijsche spitsboeven beet laten
nemen. De Amerikaan had namelgk
met twee onbekende personen in een
koffiehuis kennis gemaakt, die hem
aanboden den weg naar zijn hotel te
wijzen. Een van hen dreef de be
leefdheid zoover, dat hij den reiszak
van den Amerikaan droeg. Op een
druk punt verloor de Amerikaan zgne
gidsen met de reiszak, waarin zich
30000 francs bevonden, nit het oog
en de Amerikaan heeft niet 't geluk
gehad hen of zijn reiszak terug te
zien.
Er bestaat vrees, dat 't Bremer
stoomschip »Ludwig," dat een paar
maanden geleden met 80 passagiers,
grooteudeels landverhuizers, naar Ca
nada vertrok, met man en muis is
vergaan. Het werd in het begin van
Juli te Montreal verwacht en het is
daar nog altijd niet aangekomen,
terwijl men er volstrekt geentgding
van ontving.
Toen de Tentoonstelling geopend
werd, was Amsterdam in veel opzichten
nog niet gereed om een bniteagewouen toe
vloed van vreemdelingen te ontvangen. Met
name ontbrak een voldoend aantal hotels.
Het is echter opmerkelijk hoe onze gewoon
lijk zoo langzame en phlegmatieke land-
genooten in korten tijd daarin hebben weten
te voorzien. Met een als het ware Ame-
rikaansche snelheid zijn de logementen om
zoo te zeggen nit den grond opgerezen.
Het gevolg daarvan is, dat niettegenstaande
sedert eenige weken voortdurend duizenden
vreemdelingen in de hoofdstad vertoeven,
van woningnood geen sprake is. Ieder
kan er gemakkelijk en tegen billijken prijs
onder dak komen. De groote concurrentie
heeft de tijdens de opening der Tentoon
stelling tamelijk hoog opgevoerde tarieven
thans weer tot hun gewoon peil doen dalen.
In tal van zeer goede hotels, o. a. in de
Kalverstraat, komt men voor logies en
ontbijt beBt terecht voor f 1.76 a f2.
De tradioneele halve biefstuk kost nog
steeds f0.40 en in de meeste restauraties
krijgt ge voor fl.een uitmuntend en
volledig diner.
Zulke prijzen behoeven inderdaad nie
mand af te schrikken!