'T VLIEGEND BLAADJE.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER. NIEOWEDIEP EN TEXEL
No. 1306
Zaterdag 22 Augustus 1885.
Dertiende Jaargang.
Verschijnt Dinsdag- en Vrijdagmiddag.
Kalender der Week,
Abonnement
per 3 maanden binnen de gemeente 50 Cent.
>3 franco per post75
Afzonderlijke nummers2
Uitgevers: BERKHOUT Co., te Helder.
BureauxSPOORSTRAAT en ZUIDSTRAAT.
Advertentlën
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
AUGUSTUS, (Oogstmaand,) 31 dagen.
Opkomst der Zon 5 u. m.
Onderg. 7 n. 5 m.
Zondag 23
Maandag 24
Dinsdag 25 Volle Maan.
Woensdag 26
Donderdag 27
Vrijdag 28
Zaterdag 29
NIEUWSTIJDINGEN.
HELDER, 21 Aug. 1885.
Maassluis, 18 Aug.
Hedennamiddag werd alhier, door
de equipage verlaten, binnengebracht
de Zweedsche schooner Dorcas, met
delen geladen; genoemd schip werd
Vrijdag jl. door de vischsloep Pol
lux" van Nieuwediep aangebracht
en op sleeptouw genomen.
In het water van het Kolkje
aan den Oudezyds Achterburgwal te
Amsterdam is Woensdagnacht een
vrouw verdronken. Wel hebben twee
brandwachten haar met den meesten
spoed door middel van een dreg uit
het water gehaald, doch de levens
geesten bleken reeds te uitgedoofd.
Tegen zekeren D. zijn zoo ernstige
vermoedens gerezen, dat hjj Donder-
morgen in arrest genomen is en de
politie het lijk gerechtelijk zal doen
schouwen.
Dinsdag deed het Hof te Am
sterdam uitspraak in de zaak van
Marie Konings, weduwe van Marceles
Arts, oud 68 jaren, wonende te Vel
gen, die de vorige week terecht stond,
beschuldigd van opzettelijke brand
stichting in een gebouw, waarbij te
voorzien was dat menschenlevens in
gevaar konden worden gebracht.
Bjj uitvoerig arrest achtte het Hof
hare schuld, niettegenstaande hare
ontkentenis, wettig en overtuigend
bewezen, en veroordeelde haar mits
dien tot een correctioneele gevan
genisstraf van 5 jaren.
Volgens het N. v. d. D. zijn er
Maandagavond te Amsterdam bot
singen tusschen het volk en de po
litie voorgevallen.
Ongeveer te YglO kwam een groo-
te stoet op den Dam, waar verkoo-
pers van het blad Recht voor Allen"
dit luide aanprezen. Een hunner
zong een lied op de wijze van de
Marseillaise, en honderden bij hon
derden schaarden zich om hem heen
en volgden hem. Voor de Beurs
kwam het tusschen de menigte en de
politie tot een botsing. Een man,
die tot verzet aanspoorde en een
agent beleedigde, werd in arrest ge
nomen. Daar de aandringende me
nigte de overbrenging beletten wilde,
moesten de sabels worden getrokken,
en slechts met groote moeite kwa
men de agenten aan het poortje op
den Vijgendam. Terwgl eenigen
hunner den arrestant wegbrachten,
hielden de anderen hier het volk
terug.
Ook in de Oudebrugsteeg, voor het
politiebureel, moesten de agenten
eene charge doen op het publiek,
dat na de aankomst van een paar
in hechtenis genomenen, den weg
versperde, de politie uitschold en
een dreigende houding aannam.
Zoodra de sabels blonken stoof men
uiteen.
Op den zeedijk ging het zeer woest
toe. De afzichtelijke tooneelen, welke
daar te zien waren, mogen onbe
schreven blijven. Ook hier weder
sterk verzet tegen de politie bij het
aanmanen tot kalmte of het aanhou
den van beschonkenen. Een agent
werd door een paar belhamels in een
kelder geworpen.
De oud-Waterloostrijder H. W.
Luider is te Groningen in den ou
derdom van 99 jaren en 5 maanden
overleden.
In een buitengewoon Politie
blad verzoekt de officier van justitie
te Rotterdam opsporing en aanhou
ding van Frank of Franke, oud 23
jaar, Duitscher, stoker op een stoom
boot, gestalte kort, aangezicht plat,
kleur bleek, haar zwart, knevel klein
en zwart, oogen zwart, kleeding grijs
kostuum met kleinen zwarten hoed.
Hij zal zich vermoedelijk op een
stoomboot als stoker inschepen.
Tegen hem is door de arr.-recht-
bank te Rotterdam een bevel van
gevangenneming uitgevaardigd, ter
zake van diefstal van bankpapier.
Toen Zondag de huisgenooten van
Abraham Pauw, te Amstelveen, uit
de kerk kwamen, vonden zij de
hooibergen in vollen brand. Vrouw
en dochter kregen een zenuwtoeval
van schrik. De brand zou ontstaan
zijn, door dat een jongen een ander
tartte, dat hij dien berg niet in brand
durfde steken, 'twelk de ander beant
woordde met lucifers uit den zak en
halen en het feit uit te voeren. De
brandweer kon een groot deel van
den Zondag besteden met het spui
ten en het omhalen van het hooi
Het huis is behouden gebleven
De jongen is bij de polite bekend.
In een Zondag in het lokaal
Atlas te Zwolle gehouden bijeenkomst
van Mormonen was een honderdtal
mannen, vrouwen en kinderen uit
Amsterdam, Groningen Leeuwarden
Deventer, Meppel, Olst en Zwolle
aanwezig. De bijeenkomst, die van
's morgens 10 tot 's avonds 7 uur
geduurd heeft, was gewjjd aan het
zingen van godsdienstige liederen en
het doen van gebeden.
Eenige nieuwelingen werden met
oplegging van de handen der priesters
tot de heilige schare toegelaten, een
broeder en een zuster ter zake van
onchristelijken wandel daaruit ver
wijderd.
Vijf jaren geleden hielden de Mor
monen te Zwolle een soortelijke
bijnenkomst als gisteren toen had
den een paar Amerikanen de leiding
op zich genomennu werd die door
een handwerksman uit Deventer
waargenomen.
Dinsdagmorgen ten 10 uur is
voor het Gerechtshof te 's Hertogen
bosch aangevangen de behandeling
van de zaak tegen Geaar Timmermans
van Heerlen, beschuldigd van drie-
voudigen moord te Maastricht, ge
pleegd op mr. E. v. Oppen, diens
zoon en Dochter.
Acht-en-dertig getuigen zijn blij
kens de Nb., in deze zaak gedag
vaard.
Bjj het verhoor kreeg mevrouw en
mej. v. Oppen een zenuwtoeval, waf
haar eenige minuten belette te spre
ken.
Een stevige hersenkas
bleek een boer te bezitten, die Zon
dagmiddag op den Rijswijkschen weg
uit een hittenwagen met zijn hoofd
tegen een boom werd geslingerd.
Met de "teugels in zijn hand geklemd,
waardoor de hit tot stilstaan gedwon
gen werd, bleef de man ongeveer
vijf minuten met gesloten oogen
stokstijf liggen, zoodat de omstanders
het ergste vreesden. Toen stond hij
doodbedaard op, greep zijn pet, klom
op den bok en reed onder algemeen
gelach weg.
Een Parijzenaar had in de
maand Mei zijn kind bij een min
besteed. Toen hij vernam, dat het
ziek was, bracht hij het weder
naar Parijs terug, waar het spoedig
overleed. Bij onderzoek bleek dat
het kind aan volkomen onthouding
van voeding gestorven was. Het
hoofdje geleek op een doodshoofd en
de huid zat op de beenderen vast
geplakt. Tegen de barbaarsche min
is proces-verbaal opgemaakt.
Toen een inwoner van Veld
hoven (kanton Eindhoven) Zaterdag
een buurman in zijn perenboom zag
zitten, nam hij een geweer en beval
den ongenoodigdeu gast af te stij
gen. Toen deze daaraan niet vlug
genoeg voldeed, schoot de man wer
kelijk af en verwondde den buur
man doodelijk.
In het hotel des Invalides, te
Parijs, bevindt zich thans nog slechts
één overgebleven soldaat van de
oude garde, maar de man brengt
zijn laatste levensdagen te bed door.
Hij is 94 jaren oud, heet Joseph
Decroix en heeft als korporaal elf
veldtochten medegemaakt.
NiettegenstaandeMe vreeseljjke
epidemie, die Spanje teistertheeft
de bevolking toch den lust niet ver
loren, om opwekkende vertooningen
te zien.
Te Vittoria vond in het begin de
zer maand een stierengevecht plaats,
waarbij een afschuwelijke gebeur
tenis voorviel. De eerste stier was
gedood en het dier werd, evenals
eenige evenzeer gedoode paarden, uit
het strijdperk gesleept, waarna versch
zand op de plassen bloed werd ge
strooid.
Toen werd 't teeken gegeven, dat de
tweede stier moest komen; zoodra
het dier den Torero ontwaarde, sprong
het over de balustrade heen en te
midden van het publiek, en vertrapte
de personen, die het meest in de
nabijheid waren, terwijl sommigen
omhoog werden geslingerd.
Een akelig gejammer ontstond,
terwijl de woedende stier onderschei
dene mannen, vrouwen en kinderen
zware verwondingen toebracht. Een
detachement der burgerwacht, dat de
orde moest helpen handhaven, koos
het hazenpad.
Het dier kwam op straat en holde
naar de promenade, terwijl het man
nen, vrouwen en kinderen voor zich
uitjoeg. Met 3 schoten, door soldaten
gelost die waren komen toesnellen,
werd de razende stier gedood.
Toen de veiligheid was terugge
keerd, deed het volk een luid sissen,
fluiten en schelden over de lafheid
van burgerwacht en Torero's hooren.
INGEZONDEN.
Zeegras of Oesters?
DOOR
JAN KRITIEK.
Wanneer men op een mooien zomerschen
dag een tochtje doet langs de waarden der
Zuiderzee, levert het welig groeiende zee
gras, hier onder water zacht golvend door
den stroom bewogen, waarin haring, geep
en karper zich verlustigt, de krab den oester
verschalkt en als een gevaarlijk roofdier
alles aanvalt wat hij kan bemachtigen, om
wederkeerig door rog of knorhaan, volgens
het recht van den sterkste, te worden in
geslikt, waarboven de meeuw of storring
bliksemsnel uit de lucht schiet en een
argeloos vischje verrast, ginds als een uit
gestrekt groen veld, het geliefd verblijf van
den aliekruik, zich boven water verheft,
waarin paling en andere visch zich ver
schuilt, waarin Langbeen de reiger op zijn be
roep reist en vanwaar de laatste rotgans zon
der reispas of bagage zijn buitenverblijf aan
de kusten van Lapland of Siberië gaat op
zoeken, een niet onaardigen aanblik op.
Met de diepte der zee, die in
haar schoot een gansche wereld van indi-
vuduën bergt, immer op voet van oorlog;
waar op het jachtterrein van bot en schol
de mossel zijn aas opvangt en tevens de
oogen wijd opent, tegen de pikante onze
kerheid, om zelf door een zeester te wor
den overvallen en verslonden, de zeehond
rusteloos zijn prooi vervolgt en de bruin-
visch onder zwaar geblaas zijn schijnbaar
buitelende toeren verricht, waar op het
gebied van Big en kwal de wiermaaier
zijn vracht landwaarts brengt, de visscher
zijn beroep uitoefent, stoombooten vracht
en beurtschepen elkander kruisen en het
heldere gekwaak der wilde eend en taling
zich in koor mengt met het klagend ge
luid der meeuw levert het wierveld eeu
belangrijke bijdrage tot den strijd om het
bestaan, en voor liefhebbers van natuur
onderzoek een rijk gestoffeerd panorama
vol verscheidenheid en afwisseling.
Het zeegras, gelijk de naam aanduidt
eeu zoutwaterplantheeft drie a vier zeer
lange, smalle, platte bladeren en groeit
voornamelijk in het Noordelijk deel der
Zuiderzee, in den omtrek van Wieringen
en bezuiden de Noordzee-eifanden, op en
langs de ondiepe waardenwaarvan de
voornaamsten, alsLotmeerwaardje, Bree-
horn, Lutjewaard, Stompe Zachtebed, Moere-
waard, Langezand, Kimster en Terschellin-
ger of Oosterveld bekend zijn.
In het Zuidelijk deel der Zuiderzee en
in de Zeeuwsche stroomen komt het bijna
in het geheel niet voor. Op de eilanden
wordt het meestal wier genoemd en aldus
verward met wiera, een bruine zeeplant
met een menigte armen, die een lengte van
acht meter kunnen bereiken en strekken of
kattestaart genoemd wordt. Wanneer wij
hier dus spreken van wier, wordt daarmede
uitsluitend zeegras bedoeld. De kleur van
het zeegras der Zuiderzee verschilt weinig
bij die van het zeegras, hetwelk bij de
Deensche Oostzee eilanden of op de kust
van Normandië in Frankrijk voorkomt en
wisselt af van lieht tot donkergroen. De
vaalbruine en zwarte kleur, zooals het in
den handel voorkomt, is een gevolg van
het drogen, verschen en bereiden.
Het recht van wiermaaien, oorspronkelijk
vrij, later omstreeks 1835 door den
staat in onderhandsche pacht afgestaan aan
den heer Joh. van Hengel, destijds burge
meester van Wieringen, voor f 100 p.jaar,
bracht bij het toenemend debiet, hetwelk
omstreeks 1870 ongeveer één millioen kilo
grammen per jaar bedroeg, steeds hooger
pacht op, zoodat de wierwaarden in de
Zuiderzee, verdeeld in 14 perceelen, op 16
Mei 1871 publiek werden verpacht voor
f 30.041 per jaar. In 1874 werden 10
perceelen, vertegenwoordigende een pacht
van f 22.541, aan den staat opgezegd en
opnieuw verpacht voor f9077.11, makende
met de 4 in pacht gehouden perceelen, ad
f 7500, een pacht van f 16577.11 p jaar.
In 1877 werden 9 perceelen, uitmakende
een pacht van f 9272.11, opgezegd en op
nieuw verpacht voor f 11.187, makende
met de 6 in pacht gehouden perceelen, a
f 7305.—, zamen f 18.492welk cijfer bij
de op 29 Mei 1883 te Helder gehouden
verpachting weer tot f 36.360 per jaar is
geklommen. Bij het verminderd debiet,
tengevolge der gedrukte tijdsomstandighe
den en de concurrenten met kapok, alpen
gras, mos, houtwol eu buiten landsch zeegras
uit Frankrijk en Denemarken, is het te
verwachten, dat de pacht der wierwaarden
bij eventueele nieuwe verpachting aanzien
lijk minder zal bedragen, te meer daar
de pachters bij den vooruitgang der oeater-
cultuur, willen zij geeu werkstaking uit
lokken, zullen hebben te rekenen met de
wiermaaiers, die niet gelijk ambachtslui en
fabriekarbeiders van elders kunnen worden
ontboden, maar slechts onder een bepaalde
klasse van menschen op de eilanden zijn
te zoeken.
Nevens het gemaaide zeegras, hetwelk
volgens een contract, aan de pachters der
waarden wordt afgeleverd, en uitsluitend
door hen wordt verhandeld, waarvoor noor
delijk Frankrijk lang de beste markt was,
wordt er veel gevischt zeegras gedroogd,
hetwelk niet wordt afgemaaid maar van
zelf loslaat en naar den kust drijft. Daar
het soms lang heen en weer drijft en niet
bewezen kan worden van welke waarden
dit afkomstig is, hetzij van een der pach
ters, hetzij van het onverpachte gedeelte
van den staat, is het visschen, drogen en
verkoopen daarvan vrij, en wordt het door
opkoopers in de voornaamste plaatsen van
Nederland en voor een goed deel in België
Antwerpen, Brussel, Gent, Luik, enz.
verkocht.
Het gevisehte zeegras is meestal, doch
niet altijd, van minder kwaliteit dan het
gemaaide, daarbij nooit smerig, zooals bij
gemaaid zeegras wel voorkomt, veel goed-
kooper en voor sommige doeleinden even
goed. Daar het zeegras soms door geep
en andere visch wordt afgevreten en door
de maaiers altijd een gedeelte wordt ge
spild, hetwelk door de drogers als gevischt
wordt bereid, is dit laatste werkelijk ge
maaid wier en zou de pachter bij eventueele
kwade praktijken in geen geval zijn eigen
dom daarop kunnen bewijzen.
De verpakking geschiedt meestal met
hand- of stoompers inpakker van 50 en 100
kilogramtusschen latten en ijzerdraad.
Een klein deel wordt nog even als vroeger
in zakken en balen gestopt. Daar het zee
gras vooral met de stoompers-inpakker van
zeer kleine volumen wordt geperst, wint
dit bij verzending aanzienlijk in de vracht
uit, daartegenover staat dat het zeegras in
kleine pakken, wanneer het lang in pak
huizen blijft opgeslagen, geheel zijn veer
kracht verliest, wat bij grootere pakken en
balen minder of in 't geheel niet 't geval is.
Het bereiden van zeegraB was een halve
eeuw voor vele eilanders op Wieringen en
Texel, later ook op Terschelling, een mid
del van bestaan. Zonder die industrie,
hadden stellig velen aan het vasteland of
evenals de Urkers en Schokkers op de
Noordzee hun arbeidsveld moeten zoeken.
Thans is dat minder en valt er voor de
meesten niets aan te verdienen. Het maai
en droogloon, thans door de pachters be
steed, is van f4 tot f5 de 100 kilogram.
Het laatste is billijk, maar als men rekent
fl.50 maailoon, f 0,7 5 wagen vracht, f 0.25
bergloon, samen f 2.50verder laad- en
waterhuor, benevens de kleine onkosten,
die er met persen afgaan, dan zal ieder
die met alle zeer bewerkelijke
instantiën van het drogen, als herhaalde
lijk opladen, strooien, uithalen en persen
bekend is toestemmen dat f 4 een loon
is, waarvoor door de meesten in 't geheel
niet en door anderen alleen bij gebrek aan
wat anders kan worden gewerkt maar
bovendien verlangt de pachter, volgens con
tract, lang, breed, zwart, schoon en droog
zeegras, bij gebrek daarvan, heeft hij recht
tot korting, doch waaraan met de beste
wil niet altijd k&n worden voldaan. Indien
nu de korting f 2.25 bedraagt, dan moet
er geld bij kortom voor degenen die zalf
schuit, voertuig, land, water en bergplaats
bezitten, is f 4 een zeer schraal loon; voor
degenen die dat missen, is het roogen
feitelijk onmogelijk gemaakt. Het is dus
geen wonder, dat er te Wieringen weinig
wordt bewerkt en sommige maaiers van
