't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER, NIEUWEDIEP EN TEXEL.
No. 1839.
Woensdag 1 October 1890.
Achttiende Jaargang.
NIEUWSTIJDINGEN.
Atoon ti em ent
per 3 maanden binnen de gemeente50 Cent.
>3 franco per post75
Afzonderlijke nummers2
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BEBKHOUT Co., te Helder.
BunaiixSPOORSTRAAT en ZUIDSTRAAT.
Advertentiën
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
Aan onze abonné's buiten
de gemeente wordt beleefd
verzocht het verschuldigde
Abonnementsgeld, »Vliegbnd Blaadje" 3e
j kwartaal, te willen overmaken per post
wissel of in postzegels, vóór 5 OCTO
BER 1890, zullende anders daarover met
10 Cent verhooging per post worden be
schiktDE UITGEVERS.
HELDER, 30 September 1890.
De opkomst van't publiek, Vrijdagavond
in „Tivoli", gaf 't bewysf dat men ook hier
I ter plaatse begeerig was de opvoering van
I Ibsen's meesterwerk «Spoken" te zien.
Daar de stukken van Ibsen zoozeer afwij
ken van de eischen, die 't groote publiek nu
eenmaal gewoon is aan een tooneelstuk te
1 stellen, behoort tot een dergelijke opvoering
van de zijde der derectie moed en onderne
mingsgeest.
Van de vertooners toch, hier vijf in getal,
wordt een zware taak vereischt. Dat zij zelf
daarvan in de eerste plaats bewust waren,
daarvan getuigde de ijverige en strenge studie,
i die moest vooraf gaan om een uitvoering te
kunnen geven, zooals we Vrijdagavond heb
ben bijgewoond. Mev. Róssing (Hélène) gaf
ons te aanschouwen wat een vrouw door de
kwade hebbelijkheden van haar echtgenoot
kan te lijden hebben en zeker gevoelde ieder
met haar, diep medelijden, toen zij, na al 't
i mogelijke gedaan te hebben om de nage-
dachtenis van haar gestorven man in eere te
houden en haar zoon tegen de gevolgen van
i zijn verkeerdheden te vrijwaren, moest zien hoe
haar Oswald ten slotte 't offer werd van de bui-
tensporigheden z$ns vaders. De hr. Smit stelde
Oswald met veel talent voor. De heer Van
Kuyk (Ds. Manders) hield 't karakter van
den eenvoudigen, braven geestelijke getrouw
vol en wist vau zijn rol te maken, wat er
van te maken is, waardoor zijn waarde als
degelyk acteur opnieuw werd bevestigd,
j Gelukkig dat in al 't tragische, dat ons te
j aanschouwen werd gegeven, de heer Blaaser
j (Engsrand), wat afwisseling bracht. Hij wist
den gemeenen huichelaar, die 't goed vertrou
wen van eenvoudige, brave menschen tot zijn
I voordeel weet te gebruiken, zoo uitstekend
voor te stellen, dat men onwillekeurig moest
lachen, en waarlijk, er was wel een lach
noodig bij den verstijvenden ernst, die bij
sommige scènes 't publiek als 't ware op 't
lijf werd geworpen.
En nu de spokenJa, ze waarden bijna
zichtbaar voor onze oogen rond. Men voelde
hunne aanwezigheid. De geheele handeling,
van 't begin tot 't einde, leverde ons 't be
wijs, dat de zonde der vaderen bezocht wordt
aan de kinderen, dat de kinderen vaak een
nieuwe editie zyn van een oude uitgave..
Sterksprekend kwam dit uit bij 't aftreden
van Mej. Blankenstein (Regina) oen jeugdige
artiste, wier levendig spel steeds met veel
genoegen werd gevolgd.
Hoewel de schrijver ten doel heeft de toe
schouwers, door hun de gevolgen van 't kwaad
voor oogen te stellen, voor de zonde te waar
schuwen, k.vam toch de gedachte bij ons op,
toen Regina met haar afkomst werd bekend
gemaakt, dat er een zekeren leeftyd
wordt vereischt bij dergelijke tooneelvoor-
stellingen.
Na ten slotte den heer Van Kuijk als re
gisseur een compliment gemaakt te hebben,
eindigen we met den wensch dat 't Tooneel-
j gezelschap van den Salon des Variétés 'tniet
by een enkele voorstelling laat blyven.
't Programma dat we Zondagmiddag in
Tivoli hoorden uitvoeren door 't Stafmuziek
korps, ouder directie van den kapelmeester J.
I Koning, besloot de reeks der zomer-concerten
op waardige wyze. 't Gunstige zomerweder,
hadden we haast gezegd, hoewel we den herfst
reeds zijn ingetreden, maakte 't verblijf in den
tuin aangenaam en droeg by tot meerder ge
not van hetgeen we te hooren kregeu. Dat 't
stafmuziekkorps er naar streeft in de kunst
vooruit te gaan, is voor de bezoekers der con
certen duidelijk, en al moge 't ideale toppunt
ook moeielijk te bereiken zijn, toch is 't stre
ven schoon en verdient waardeering en aan
moediging.
Weldra zullen de zomeruitvoeringen plaats
maken voor de winter-concerten. Op de af
gelegde baan terugblikkende en gedachtig aan
vroegere concertavonden in't barre jaargetijde,
mogen we onze verwachting hoog spannen,
en doen dat ook in goed vertrouwen.
Des avonds had 't liefdadigheidsconcert plaats
in den tuin, die vroolijk verlicht werd door
gekleurde lantaarns en beschenen door de stra
len der maan, die bijna haar vollen wasdom
had bereikt, 't Programma, dat we reeds bij
vroegere gelegenheid besproken en beoordeeld
hebben, werd door de musici uitgevoerd op
een wyze, die we in gemoede als con amore
kunnen betitelen. Men was werkzaam voor
een kameraad, die jarenlang met eere zyn
plaats in de gelederen had ingenomen, en dit
denkbeeld deed den ijver en ambitie toenemen,
kortom, er zat gang in.
Dat een avondconcert in de vrije natuur
hier ter plaatse als iets buitengewoons gewaa>-
deerd werd, daarvan getuigde de talryke op
komst der toehoorders. We kunnen 't doel
van 't concert als volkomen geslaagd beschou
wen. De aanwezigen hebben genoten en een
flinke som is bijeengebracht. Geld kan de
ramp, die een braaf huisgezin getroffen heeft,
wel niet herstellen, maar toch veel leed ver
zachten en veel pijnlijks wegnemen. Bij ver
nieuwing heeft dit avondconcert bewezen, dat
onze plaatsgenooten niet stil blijven zitten,
wanneer een hnnner medeburgers door onver
diende onheilen getroffen wordt, maar ta
lenten en geld beschikbaar stellen, wanneer
zulks noodig wordt geacht.
Men leest het volgende in de Texel-
sche Courant:
Woensdag, 1 October a. s., wacht den
beminnaars van declamatie, en ze zijn niet
weinig in ons midden, een genot dat hier
niet zoo veelvuldig voorkomt.
Twee sprekers van Helder, de Heeren
C. D. Zurmuhien en A. B. Weber, zullen
dien avond ten bate eener weldadige in
stelling, in bet lokaal „De Lindeboom",
eenige voordrachten houden. Beide heeren
verdienden op 't gebied der declamatie
reeds lang hunne sporen, en zijn ook bui
ten hun woonplaats zoo gunstig bekend,
dat ieder woord van aanbeveling overbo
dig mag geacht worden. Toone een zeer
ruime opkomst den welwillenden heeren,
dat zoowel hunne offervaardigheid als hun
talent hier op den rechten prijs worden
gesteld
Vrijdag is op 's rijks werf te Amster
dam de kiel gelegd van Zr. Ms. ramschip
„Reinier Claeszen", aldaar te bouwen door
de kon. fabriek van stoom- en andere werk
tuigen, in liquidatie.
Naar men verneemt, is de ingenieur
der 2e klasse J. 't Hooft, geplaatst aan
's rijks werf te Willemsoord, aangewezen
den tocht op den oceaan mede te maken
met Zr. Ms. stoomschip le klasse „Ko
ningin Emma der Nederlanden".
Als een staaltje in welke ontzag
lijke massa's of scholen de haring dikwijls
zwemt, kan het volgende dienenDon
derdag arriveerde te Vlaardingen de log
ger „Neptunus I", welke Dinsdag 16 Sept.
zijne netten in zee had gezet, die bij het
inhalen zoo vol waren, dat men ze bijna
niet inhalen kon. Daar het weder echter
bedaard was, haalde men net voor net
laugzaam en voorzichtig in en bevond men
een vangst in dien eenen keer van 340
kantjes haring, gelijkstaande met 20 last.
Rekent men nu een kantje op dt 600
stuks, dan zaten er dt 200,000 haringen
in de vleet. Welk een schoon gezicht moet
dat wel geweest zijnWare het weder
ruw geweest, dan voorzeker zouden de net
ten gezonken zyn en verloren.
In een te Amsterdam gehouden
vergadering van belangstellenden, tot be
raadslaging over de middelen om verbete
ring te brengen in den treurigen toestand
waarin de gemeente Egmond aan Zee ver
keert wegens het kwijnen van de zeevis-
scherij, is besloten tot de oprichting eener
maatschappij voor de haringvisscherij als
middel om de plaats voor geheelen onder
gang te behoeden. Voorloopig wil men
zes schuiten bouwen voor de haringvangst.
Geen prettige ontmoeting
Gistermorgen, omstreeks 8 uur werden
twee bewoonsters van het perceel 22 in
de Daniël Stalpertstraat, te Amsterdam,
zeer onaangenaam verrast. In het woon
vertrek komende, alwaar een.öO-jarig Rijks
ontvanger (laatstelijk in dienst te Loe-
nenVreeland) woonde, kwamen zij tot
de ontdekking, dat de oude heer zich door
ophanging van het leven had beroofd. Het
touw was aan den bovenkant van de deur
van het slaapvertrek aangebracht en de
strop ten deele omwoeld met een slaap
muts.
Het onverklaarbare dezer wanhopige
daad wordt nog verhoogd door de om
standigheid, dat de geldelijke middelen,
waarover de ongelukkige beschikte, hem
een aangenamen onbezorgden dag verze
kerden.
De daad zal zeer waarschijnlijk in een
aanval van verstandsverbijstering hebben
plaats gehad, daar onderscheidene kennissen
van den ouden heer al reeds eenige da
gen een soort van gejaagdheid en onbe
stemdheid hadden opgemerkt.
Een dienstbode, te Utrecht, die Woens
dagmorgen een haas voor haar mevrouw
naar den poelier moest brengen om te
worden schoongemaakt, keek vreemd op,
toen een politieagent haar het dier afnam,
onder de mededeeling, dat het vervoer
daarvan nog niet geoorloofd was.
In plaats van een fijnen schotel, kreeg
haar meesteres thans een proces-verbaal
Verkeering en trouwen in het Leger
des Heils
Generaal Booth zegt daaromtrent het
volgende
„Geen engagementen moeten aangegaan,
of geen huwelijken moeten gesloten wor
den tusschen partijen, die geen vooruit
zichten hebben om een huisgezin te kun
nen onderhouden.
„Het Leger des Heils zal zijn goedkeu
ring weigeren en wil volstrekt geen deel
hebben aan huwelijken, waarvan reeds te
voren kan berekend worden, dat ze niet
goed zullen gaan, hetzij door het groote
verschil van leeftijd of stand, hetzij dooi
de waarschijnlijke onbekwaamheid voor het
vervullen der plichten, die elk der partyen
zal te vervullen hebben. Wanneer de ouders
van de partijen tot het Heilsleger behoo-
ren, moeten zij vóór het huwelijk gehoord
worden en zelfs in geval zy geen vrienden
van het Leger zijn, moet er geen verkee
ring zonder hun medeweten aangegaan
worden.
„Bij de keuze voor het aangaan van een
huwelijk moet men zich niet laten verlei
den door de uiterlijke verschijning van een
persoon in uniform, of door zijn bekwaam
heid in spreken of zingeniemand toch
kan voor het platform alle mogelijke eigen
schappen bezitten, doch als echtgenoot
totaal ongeschikt zijn.
„Geen personen kunnen Heilssoldaten
zyn, die buiten huwelijk samenwonen; ook
niet zij, die, eenmaal gehuwd zijnde, vrij-
willig gescheiden leven; buitengewone ge
vallen echter uitgezonderd.
„Wie onwettig samenwonen, zullen bij
het intreden van het Leger, öf moeten
huwen, of scheiden.
„Onwelvoegelijk gedrag tegenover een
persoon van het andere geslacht brengt
oogenblikkelijk ontslag uit de rangen mede.
„Gedurende de verkeering moet men
zich eer-baar, zedig en fatsoenlijk gedragen,
en het is de plicht van eiken Heilssol
daat, onmiddellijk rapport uit te brengeu
over een' ondervondeu bejegening, waaruit
meer zou kunnen voortspruiten."
Te New-York kwamen Woensdag
niet minder dan 2933 landverhuizers aan,
voor het meerendeel Ieren, die wegens den
dreigenden aardappel-hongersnood waren
uitgeweken.
De groote vulkaan bij Mombacho
in Nicaragua, die eeuwen lang gedoofd
scheen, begint opnieuw te werken. By
duizenden verlaten de inwoners de stad
een bevolking van 15000 zielen is reeds
tot 3000 geslonken. Muren beginnen te
scheuren en aardbevingen worden waar
genomen. Te Managna, Masaya, Rivas,
en andere steden zijn reeds huizen inge
stort.
Uit een schrijven van den heer Weit
aan de Parijsche Academie blijkt, dat de
Yesuvius thans in volle werking is. Se
dert veertien dagen stroomt, aan de naar
Pompei gelegen helling, de lava uit een
mond, die verleden jaar, toen een hevige
aardschok den rand van den centralen kegel
deed instorten, geopend is. Deze mond heeft
een oppervlakte van ongeveer 50 vierk.
meters; hij is omgeven door drie openin
gen van weinig belang. Voortgestuwd door
de massa, die onophoudelijk uit den top
stroomt, daalt de lava langzaam neer, en
versnelt alleen dan haren loop, als zij op
haren weg een tijdlang door een groot gra-
nietblok wordt opgehouden of wanneer de
vulkaan een buitengewoon groote, gloei-
iende massa uitstoot. Zy heeft de rijke
wijnbergen bereikt, die te Boscorcale een
gordel vormen. Des nachts verlicht de vu
rige stroom den berg en den dampkring
tot op grooten afstand. Nader dan op een
afstand van 30 meters kan men by den
stroom niet komen zoowel de warmte als
de verstikkende dampen maken een opont
houd op korteren afstand onmogelijk.
De vulkanische werking der negen fu-
marolen heeft geheel opgehouden; zy stoo-
ten nog slechts kleine kolommen rook uit,"
Ook heeft de rook, die zich uit de ver
schillende gangen ontwikkelt, niets gemeen
met den gashoudenden waterdamp, die ge
woonlijk mt den Yesuvius opstijgthij
wordt gevormd en gevoed door de ver
branding van struiken, die tusschen de
oude lavabedden groeien.
Groote hoeveelheden steenen, in smel-
tenden toestand, rollen langs de helling
van den kegel, die, terwijl zy aan de oost
zijde van den vulkaan naar alle kanten
uiteenspatten, den stroom dikwijls dwingen
van richting te veranderen. Als deze aan
den voet van den kegel is gekomen, stroomt
de lava als een onafgebroken, vurige stroom
naar beneden, en wisselt daarbij vaak van
gloed. De mond is op dit oogenblik on
bereikbaar hij is omringd door diepe klo
ven en hooge. spitse rotsen, die van tijd
tot tijd los raken. Yan tyd tot tijd voelt
men den grond onder de voeten beven en
hoort men een onderaardsch gerommel,
dat oogenblikkelijk door een versterking
van den lavastroom wordt
Men maakt zich in België ongerust
over een aantal sterfgevallen, welke in de
laatste dagen op verscheidene plaatsen
Boitsfort, Hoeylaert, Tervueren. Ander-
ghem, enz. voorkwamen, alle onder de
zelfde verschijnselen. In het eerst vreesde
men, dat een gevaarlijke besmettelijke
ziekte was uitgebroken maar by de in
gestelde onderzoekingen van een gezond
heidscommissie is geen enkel verschijnsel
van een besmettelijke ziekte waargenomen.
Wel is gebleken, dat allen die stierven
geregeld jenever dronken Men leidde daar
uit af, dat de sterfgevallen, misschien aan
vergiftigen drank te wijten zijnhet onder
zoek van in beslag genomen monsters je
never heeft dat vermoeden tot dusver niet
bevestigd, maar de onderzoekingen worden
nog steeds voortgezet.
Inmiddels is te St. Gillis weder een man
overleden, die zich onwel gevoelde na te
Anderleeht een glas bier te hebben ge
dronken. Zijn dood lichaam werd door een
van overheidswege gezonden dokter zeer
gezwollen, zwart en reeds in staat van
ontbinding gevonden. De ingewanden van
den doode zyn afgezonderd, om onderzocht
te worden.
Er komen nu toch berichten om
trent de uitzetting van Joden-familiën uit
Rusland. De belanghebbenden ontvingen
eenvoudig van de autoriteiten een bevel,
om binnen 7 dagen de stad hunner inwo
ning te verlaten.
Dergelijke bevelschriften zyn in de laat
ste drie weken aan 700 Israëlietische fa-
miliën te Odessa gezonden, zonder dat daar
in een bepaald motief genoemd wordt
ook in andere plaatsen van Zuid-Rusland
wordt op dezelfde wyze te werk gegaan.
Neemt men in aanmerking, dat het rei
zen in dit seizoen in Zuid-Rusland door
de hitte bijna ondoenlijk is de ther
mometer wees daar voor 14 dagen nog
140 gr. Fahrenheit en dat de uitzet
tingen het meest voorkomen onder de min
gegoede klassen, dan laat het zich begrij
pen, dat de ontsteltenis algemeen is.
In de te Dinkeyville (N.-A.) ver
schijnende >Pean of Proress" las men on
langs de volgende reclame":
>De weleerwaarde heer Simson Prinny,
predikant der Methodistische gemeente al
hier, verzoekt ons onzen lezers mede te
deelen, dat hy gisteren een vleeschwinkel
geopend heeft, achter den barbierswinkel,
welken de predikaut sedert een jaar tot
tevredenheid van al zijne kalanten houdt.
In den vleeschwinkel wordt eiken Vrijdag,
in den barbierswinkel eiken Zaterdag, des
avonds te 6 uren, voor de bezoekers bid
stond gehouden.
Yerder kunnen wij berichten, dat de eer
waarde heer voor zyne stalhouderij (no.
16 State Street) drie nieuwe mustangs
heeft aangeschaft, prachtige dieren, met
Andalusisch bloed in de aderen. De overige
ondernemingen van den predikant gaan
haar gewonen gang. Hy blijft als vroeger
de hoogste prijzen betalen voor vellen,
beenderen, lompen, oud papier en af^
dragen kleederen. Ook neemt hij dergelijke
artikelen in betaling aan. Het door zijne
echtgenoote bereidde vruchtenijs, na de
bidstonden voor 5 dollarcents ds portie
verkrijgbaar, houden wij voor het smake
lijkste in den omtrek. In de bovenverdie
ping der pastorie vinden goede Christe
nen, zooals bekend is, ten alle tijde warme
spijzen, koffie en thee voor matige prijzen.
Yoor begrafenissen ver voege men zich
aan het particulier bureau van den wel-
eerw. Prinny. Yoor degenen, die het nog
niet weten mochten, voegen wij hier nog
bij, dat de geachte predikant een ervaren
veearts is, een levendigen handel drijft in
wapenen en munitie en met groot succes
de generale agentuur waarneemt van de
Maatschappij voor den verkoop van lan
derijen te New-York.
Yoor gegadigden staat op het oogen
blik een uitmuntende ezel bij hem te koop.
Op den zolder der pastorie worden nog
steeds prachtige photografieën vervaardigd
(2 dollars het dozijn, visitekaartformaat.)
Echtverbintenissen worden tegen het laagst
tarief en met de bekende snelheid op alle
uren gesloten. Yoorafgaande kennisgeving
onnoodig. Yoor eene puike runderlever
ons door zyn eerwaarde met verzoek om
bovenstaande mededeelingen te doen plaat
sen toegezonden, betuigen wij hem hierbij
onzen dank. Wij verzoeken hem te ont
houden, dat de »Pean of Progress" voor
menschen als hy steeds tehuis is."
Muzikale-Causerie.
II.
H. Helmholtz, de groote Duitsche physioloog
en mathematicus, in zijn schitterend werk
die Lehre von den Tonempjindungen als physio-
logische Grundiage für die Theorie der Musik
zegt in zijn voorwoord, dat hij met het instellen
van een onderzoek naar dit onderwerp ten
doel heeft zich te bewegen op de grenzen tus
schen verschillende wetenschappen, namelyk van
de physische en pkysiologische acoustiek en van
de kennis der muziek en ae&thetiek.
Zeer terecht merkt hy aan, dat men tegen
woordig het verband te veel uit het oog ver
liest tusschen philosophie en kunst, waardoor
zij elkanders steun missen en van een bepaald
standpunt uit gezien, wel eens de groote waarde
der rationaliteit verliezen.
En ook voor de practijk is zulk een hand
aan hand gaan noodzakelyk.
De kennis van de physica komt den weten-
schappelijken bouwer van muziekinstrumenten
te pas en de logische gronden, waarop de harmo
nieleer berust, aan den componist.
Het verband evenwel, niettegenstaande op
nieuw en zeer degelijk door hem opgevat,
maakte al een deel uit van de onderzoekingen
der ouden.
Pythagoras wist reeds, dat de lengten van
snaren van gelijke spanning en constructie
die den grondtoon, de octaaf, quint en quart
doen hooren, zich verhouden als 12, 2 3
of 34 en men vermoedt, dat hij zijn
kennis putte uit de opgaven van Egyptische
priesters, zoodat ook hier al geen nieuws on
der de zon is op te merken.
De natuurkunde van den lateren tijd heeft
natuurlyk zyn leerstellingen uitgebreid en tot
een nieuw gezichtspunt gebracht, er word
namelyk overgegaan van de afmetingen der
snaren (lengten) tot de trillingsgetallen.
Helmholtz ging nog verder en beproefde het
vraagstuk op te lossen hoe het komt, dat som
mige consonanten behagelijk zijn voor het oor
zoowel in bouw als in opvolging. Vroeger
toch stelden de muziekbeoefenaars, philosophen
en physici zich tevreden met aan te nemen,
dat het menschelijk gemoed op een onverklaar
bare wijze de trillingsgetallen, tusschen de
boven aangehaalde in gelegen, al tastend mid
delt volgens harmonische wetten en aange
naam wordt aangedaan door bepaalde combina
ties van consonanten.
Het is duidelijk, dat hieruit geenszins een
verklaring is op te maken. Op den weg van
de physiologie en de muziek ligt het nu, om
den invloed na te gaan op den mensch van de
verschillende klanksoorten als bv.van kla
gende, teruggehouden, sierlijke, harde, volle,
zwakke, krachtige of rustige tonen en ver
bindingen.
Wij hebben toch niet alleen te doen met een
kunstmatige ondervinding maar in de eerste
plaats met het natuurlijk vermogen onzer zinnen.
De muziek staat veel nader tot de zuivere
zinsaandoeningen dan de overige kunsten zulks
doen, die meer de uiterlijke beschouwing van het
gereproduceerde ten doel hebben en waarvoor
eerst een physisch proces noodig is alvorens
een indruk door het object mogelijk kan zijn.
De dichtkunst maakt hierop eenige uitzon
dering doordat zij, wat betreft rythmus en
toon, even als de muziek een bepaalden zins-
indruk te weeg brengt.
De beeldende kunsten evenwel hebben den
indruk op het gezicht noodig in dezelfde mate
als de dichtkunst op het oor inwerkt.
Zij stellen zich ten doel om con uitwendige
voorstelling te geven van een bepaald object
van bepaalde vormen en kleuren. Als zoo
danig genieten wij van de reproductie, maar
de middelen tot de vervaardiging er van, zoo
als marmer, beitels, verf, doek, enz. laten ons