't Vliegend Blaadje. KLEINE COURANT VOOR HELDER, NIEUWEDIEP EN TEXEL. No. 1839. Woensdag 1 October 1890. Achttiende Jaargang. NIEUWSTIJDINGEN. Atoon ti em ent per 3 maanden binnen de gemeente50 Cent. >3 franco per post75 Afzonderlijke nummers2 VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG. Uitgevers: BEBKHOUT Co., te Helder. BunaiixSPOORSTRAAT en ZUIDSTRAAT. Advertentiën van 1 tot 5 regels25 Cent. Elke regel meer5 Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn. Aan onze abonné's buiten de gemeente wordt beleefd verzocht het verschuldigde Abonnementsgeld, »Vliegbnd Blaadje" 3e j kwartaal, te willen overmaken per post wissel of in postzegels, vóór 5 OCTO BER 1890, zullende anders daarover met 10 Cent verhooging per post worden be schiktDE UITGEVERS. HELDER, 30 September 1890. De opkomst van't publiek, Vrijdagavond in „Tivoli", gaf 't bewysf dat men ook hier I ter plaatse begeerig was de opvoering van I Ibsen's meesterwerk «Spoken" te zien. Daar de stukken van Ibsen zoozeer afwij ken van de eischen, die 't groote publiek nu eenmaal gewoon is aan een tooneelstuk te 1 stellen, behoort tot een dergelijke opvoering van de zijde der derectie moed en onderne mingsgeest. Van de vertooners toch, hier vijf in getal, wordt een zware taak vereischt. Dat zij zelf daarvan in de eerste plaats bewust waren, daarvan getuigde de ijverige en strenge studie, i die moest vooraf gaan om een uitvoering te kunnen geven, zooals we Vrijdagavond heb ben bijgewoond. Mev. Róssing (Hélène) gaf ons te aanschouwen wat een vrouw door de kwade hebbelijkheden van haar echtgenoot kan te lijden hebben en zeker gevoelde ieder met haar, diep medelijden, toen zij, na al 't i mogelijke gedaan te hebben om de nage- dachtenis van haar gestorven man in eere te houden en haar zoon tegen de gevolgen van i zijn verkeerdheden te vrijwaren, moest zien hoe haar Oswald ten slotte 't offer werd van de bui- tensporigheden z$ns vaders. De hr. Smit stelde Oswald met veel talent voor. De heer Van Kuyk (Ds. Manders) hield 't karakter van den eenvoudigen, braven geestelijke getrouw vol en wist vau zijn rol te maken, wat er van te maken is, waardoor zijn waarde als degelyk acteur opnieuw werd bevestigd, j Gelukkig dat in al 't tragische, dat ons te j aanschouwen werd gegeven, de heer Blaaser j (Engsrand), wat afwisseling bracht. Hij wist den gemeenen huichelaar, die 't goed vertrou wen van eenvoudige, brave menschen tot zijn I voordeel weet te gebruiken, zoo uitstekend voor te stellen, dat men onwillekeurig moest lachen, en waarlijk, er was wel een lach noodig bij den verstijvenden ernst, die bij sommige scènes 't publiek als 't ware op 't lijf werd geworpen. En nu de spokenJa, ze waarden bijna zichtbaar voor onze oogen rond. Men voelde hunne aanwezigheid. De geheele handeling, van 't begin tot 't einde, leverde ons 't be wijs, dat de zonde der vaderen bezocht wordt aan de kinderen, dat de kinderen vaak een nieuwe editie zyn van een oude uitgave.. Sterksprekend kwam dit uit bij 't aftreden van Mej. Blankenstein (Regina) oen jeugdige artiste, wier levendig spel steeds met veel genoegen werd gevolgd. Hoewel de schrijver ten doel heeft de toe schouwers, door hun de gevolgen van 't kwaad voor oogen te stellen, voor de zonde te waar schuwen, k.vam toch de gedachte bij ons op, toen Regina met haar afkomst werd bekend gemaakt, dat er een zekeren leeftyd wordt vereischt bij dergelijke tooneelvoor- stellingen. Na ten slotte den heer Van Kuijk als re gisseur een compliment gemaakt te hebben, eindigen we met den wensch dat 't Tooneel- j gezelschap van den Salon des Variétés 'tniet by een enkele voorstelling laat blyven. 't Programma dat we Zondagmiddag in Tivoli hoorden uitvoeren door 't Stafmuziek korps, ouder directie van den kapelmeester J. I Koning, besloot de reeks der zomer-concerten op waardige wyze. 't Gunstige zomerweder, hadden we haast gezegd, hoewel we den herfst reeds zijn ingetreden, maakte 't verblijf in den tuin aangenaam en droeg by tot meerder ge not van hetgeen we te hooren kregeu. Dat 't stafmuziekkorps er naar streeft in de kunst vooruit te gaan, is voor de bezoekers der con certen duidelijk, en al moge 't ideale toppunt ook moeielijk te bereiken zijn, toch is 't stre ven schoon en verdient waardeering en aan moediging. Weldra zullen de zomeruitvoeringen plaats maken voor de winter-concerten. Op de af gelegde baan terugblikkende en gedachtig aan vroegere concertavonden in't barre jaargetijde, mogen we onze verwachting hoog spannen, en doen dat ook in goed vertrouwen. Des avonds had 't liefdadigheidsconcert plaats in den tuin, die vroolijk verlicht werd door gekleurde lantaarns en beschenen door de stra len der maan, die bijna haar vollen wasdom had bereikt, 't Programma, dat we reeds bij vroegere gelegenheid besproken en beoordeeld hebben, werd door de musici uitgevoerd op een wyze, die we in gemoede als con amore kunnen betitelen. Men was werkzaam voor een kameraad, die jarenlang met eere zyn plaats in de gelederen had ingenomen, en dit denkbeeld deed den ijver en ambitie toenemen, kortom, er zat gang in. Dat een avondconcert in de vrije natuur hier ter plaatse als iets buitengewoons gewaa>- deerd werd, daarvan getuigde de talryke op komst der toehoorders. We kunnen 't doel van 't concert als volkomen geslaagd beschou wen. De aanwezigen hebben genoten en een flinke som is bijeengebracht. Geld kan de ramp, die een braaf huisgezin getroffen heeft, wel niet herstellen, maar toch veel leed ver zachten en veel pijnlijks wegnemen. Bij ver nieuwing heeft dit avondconcert bewezen, dat onze plaatsgenooten niet stil blijven zitten, wanneer een hnnner medeburgers door onver diende onheilen getroffen wordt, maar ta lenten en geld beschikbaar stellen, wanneer zulks noodig wordt geacht. Men leest het volgende in de Texel- sche Courant: Woensdag, 1 October a. s., wacht den beminnaars van declamatie, en ze zijn niet weinig in ons midden, een genot dat hier niet zoo veelvuldig voorkomt. Twee sprekers van Helder, de Heeren C. D. Zurmuhien en A. B. Weber, zullen dien avond ten bate eener weldadige in stelling, in bet lokaal „De Lindeboom", eenige voordrachten houden. Beide heeren verdienden op 't gebied der declamatie reeds lang hunne sporen, en zijn ook bui ten hun woonplaats zoo gunstig bekend, dat ieder woord van aanbeveling overbo dig mag geacht worden. Toone een zeer ruime opkomst den welwillenden heeren, dat zoowel hunne offervaardigheid als hun talent hier op den rechten prijs worden gesteld Vrijdag is op 's rijks werf te Amster dam de kiel gelegd van Zr. Ms. ramschip „Reinier Claeszen", aldaar te bouwen door de kon. fabriek van stoom- en andere werk tuigen, in liquidatie. Naar men verneemt, is de ingenieur der 2e klasse J. 't Hooft, geplaatst aan 's rijks werf te Willemsoord, aangewezen den tocht op den oceaan mede te maken met Zr. Ms. stoomschip le klasse „Ko ningin Emma der Nederlanden". Als een staaltje in welke ontzag lijke massa's of scholen de haring dikwijls zwemt, kan het volgende dienenDon derdag arriveerde te Vlaardingen de log ger „Neptunus I", welke Dinsdag 16 Sept. zijne netten in zee had gezet, die bij het inhalen zoo vol waren, dat men ze bijna niet inhalen kon. Daar het weder echter bedaard was, haalde men net voor net laugzaam en voorzichtig in en bevond men een vangst in dien eenen keer van 340 kantjes haring, gelijkstaande met 20 last. Rekent men nu een kantje op dt 600 stuks, dan zaten er dt 200,000 haringen in de vleet. Welk een schoon gezicht moet dat wel geweest zijnWare het weder ruw geweest, dan voorzeker zouden de net ten gezonken zyn en verloren. In een te Amsterdam gehouden vergadering van belangstellenden, tot be raadslaging over de middelen om verbete ring te brengen in den treurigen toestand waarin de gemeente Egmond aan Zee ver keert wegens het kwijnen van de zeevis- scherij, is besloten tot de oprichting eener maatschappij voor de haringvisscherij als middel om de plaats voor geheelen onder gang te behoeden. Voorloopig wil men zes schuiten bouwen voor de haringvangst. Geen prettige ontmoeting Gistermorgen, omstreeks 8 uur werden twee bewoonsters van het perceel 22 in de Daniël Stalpertstraat, te Amsterdam, zeer onaangenaam verrast. In het woon vertrek komende, alwaar een.öO-jarig Rijks ontvanger (laatstelijk in dienst te Loe- nenVreeland) woonde, kwamen zij tot de ontdekking, dat de oude heer zich door ophanging van het leven had beroofd. Het touw was aan den bovenkant van de deur van het slaapvertrek aangebracht en de strop ten deele omwoeld met een slaap muts. Het onverklaarbare dezer wanhopige daad wordt nog verhoogd door de om standigheid, dat de geldelijke middelen, waarover de ongelukkige beschikte, hem een aangenamen onbezorgden dag verze kerden. De daad zal zeer waarschijnlijk in een aanval van verstandsverbijstering hebben plaats gehad, daar onderscheidene kennissen van den ouden heer al reeds eenige da gen een soort van gejaagdheid en onbe stemdheid hadden opgemerkt. Een dienstbode, te Utrecht, die Woens dagmorgen een haas voor haar mevrouw naar den poelier moest brengen om te worden schoongemaakt, keek vreemd op, toen een politieagent haar het dier afnam, onder de mededeeling, dat het vervoer daarvan nog niet geoorloofd was. In plaats van een fijnen schotel, kreeg haar meesteres thans een proces-verbaal Verkeering en trouwen in het Leger des Heils Generaal Booth zegt daaromtrent het volgende „Geen engagementen moeten aangegaan, of geen huwelijken moeten gesloten wor den tusschen partijen, die geen vooruit zichten hebben om een huisgezin te kun nen onderhouden. „Het Leger des Heils zal zijn goedkeu ring weigeren en wil volstrekt geen deel hebben aan huwelijken, waarvan reeds te voren kan berekend worden, dat ze niet goed zullen gaan, hetzij door het groote verschil van leeftijd of stand, hetzij dooi de waarschijnlijke onbekwaamheid voor het vervullen der plichten, die elk der partyen zal te vervullen hebben. Wanneer de ouders van de partijen tot het Heilsleger behoo- ren, moeten zij vóór het huwelijk gehoord worden en zelfs in geval zy geen vrienden van het Leger zijn, moet er geen verkee ring zonder hun medeweten aangegaan worden. „Bij de keuze voor het aangaan van een huwelijk moet men zich niet laten verlei den door de uiterlijke verschijning van een persoon in uniform, of door zijn bekwaam heid in spreken of zingeniemand toch kan voor het platform alle mogelijke eigen schappen bezitten, doch als echtgenoot totaal ongeschikt zijn. „Geen personen kunnen Heilssoldaten zyn, die buiten huwelijk samenwonen; ook niet zij, die, eenmaal gehuwd zijnde, vrij- willig gescheiden leven; buitengewone ge vallen echter uitgezonderd. „Wie onwettig samenwonen, zullen bij het intreden van het Leger, öf moeten huwen, of scheiden. „Onwelvoegelijk gedrag tegenover een persoon van het andere geslacht brengt oogenblikkelijk ontslag uit de rangen mede. „Gedurende de verkeering moet men zich eer-baar, zedig en fatsoenlijk gedragen, en het is de plicht van eiken Heilssol daat, onmiddellijk rapport uit te brengeu over een' ondervondeu bejegening, waaruit meer zou kunnen voortspruiten." Te New-York kwamen Woensdag niet minder dan 2933 landverhuizers aan, voor het meerendeel Ieren, die wegens den dreigenden aardappel-hongersnood waren uitgeweken. De groote vulkaan bij Mombacho in Nicaragua, die eeuwen lang gedoofd scheen, begint opnieuw te werken. By duizenden verlaten de inwoners de stad een bevolking van 15000 zielen is reeds tot 3000 geslonken. Muren beginnen te scheuren en aardbevingen worden waar genomen. Te Managna, Masaya, Rivas, en andere steden zijn reeds huizen inge stort. Uit een schrijven van den heer Weit aan de Parijsche Academie blijkt, dat de Yesuvius thans in volle werking is. Se dert veertien dagen stroomt, aan de naar Pompei gelegen helling, de lava uit een mond, die verleden jaar, toen een hevige aardschok den rand van den centralen kegel deed instorten, geopend is. Deze mond heeft een oppervlakte van ongeveer 50 vierk. meters; hij is omgeven door drie openin gen van weinig belang. Voortgestuwd door de massa, die onophoudelijk uit den top stroomt, daalt de lava langzaam neer, en versnelt alleen dan haren loop, als zij op haren weg een tijdlang door een groot gra- nietblok wordt opgehouden of wanneer de vulkaan een buitengewoon groote, gloei- iende massa uitstoot. Zy heeft de rijke wijnbergen bereikt, die te Boscorcale een gordel vormen. Des nachts verlicht de vu rige stroom den berg en den dampkring tot op grooten afstand. Nader dan op een afstand van 30 meters kan men by den stroom niet komen zoowel de warmte als de verstikkende dampen maken een opont houd op korteren afstand onmogelijk. De vulkanische werking der negen fu- marolen heeft geheel opgehouden; zy stoo- ten nog slechts kleine kolommen rook uit," Ook heeft de rook, die zich uit de ver schillende gangen ontwikkelt, niets gemeen met den gashoudenden waterdamp, die ge woonlijk mt den Yesuvius opstijgthij wordt gevormd en gevoed door de ver branding van struiken, die tusschen de oude lavabedden groeien. Groote hoeveelheden steenen, in smel- tenden toestand, rollen langs de helling van den kegel, die, terwijl zy aan de oost zijde van den vulkaan naar alle kanten uiteenspatten, den stroom dikwijls dwingen van richting te veranderen. Als deze aan den voet van den kegel is gekomen, stroomt de lava als een onafgebroken, vurige stroom naar beneden, en wisselt daarbij vaak van gloed. De mond is op dit oogenblik on bereikbaar hij is omringd door diepe klo ven en hooge. spitse rotsen, die van tijd tot tijd los raken. Yan tyd tot tijd voelt men den grond onder de voeten beven en hoort men een onderaardsch gerommel, dat oogenblikkelijk door een versterking van den lavastroom wordt Men maakt zich in België ongerust over een aantal sterfgevallen, welke in de laatste dagen op verscheidene plaatsen Boitsfort, Hoeylaert, Tervueren. Ander- ghem, enz. voorkwamen, alle onder de zelfde verschijnselen. In het eerst vreesde men, dat een gevaarlijke besmettelijke ziekte was uitgebroken maar by de in gestelde onderzoekingen van een gezond heidscommissie is geen enkel verschijnsel van een besmettelijke ziekte waargenomen. Wel is gebleken, dat allen die stierven geregeld jenever dronken Men leidde daar uit af, dat de sterfgevallen, misschien aan vergiftigen drank te wijten zijnhet onder zoek van in beslag genomen monsters je never heeft dat vermoeden tot dusver niet bevestigd, maar de onderzoekingen worden nog steeds voortgezet. Inmiddels is te St. Gillis weder een man overleden, die zich onwel gevoelde na te Anderleeht een glas bier te hebben ge dronken. Zijn dood lichaam werd door een van overheidswege gezonden dokter zeer gezwollen, zwart en reeds in staat van ontbinding gevonden. De ingewanden van den doode zyn afgezonderd, om onderzocht te worden. Er komen nu toch berichten om trent de uitzetting van Joden-familiën uit Rusland. De belanghebbenden ontvingen eenvoudig van de autoriteiten een bevel, om binnen 7 dagen de stad hunner inwo ning te verlaten. Dergelijke bevelschriften zyn in de laat ste drie weken aan 700 Israëlietische fa- miliën te Odessa gezonden, zonder dat daar in een bepaald motief genoemd wordt ook in andere plaatsen van Zuid-Rusland wordt op dezelfde wyze te werk gegaan. Neemt men in aanmerking, dat het rei zen in dit seizoen in Zuid-Rusland door de hitte bijna ondoenlijk is de ther mometer wees daar voor 14 dagen nog 140 gr. Fahrenheit en dat de uitzet tingen het meest voorkomen onder de min gegoede klassen, dan laat het zich begrij pen, dat de ontsteltenis algemeen is. In de te Dinkeyville (N.-A.) ver schijnende >Pean of Proress" las men on langs de volgende reclame": >De weleerwaarde heer Simson Prinny, predikant der Methodistische gemeente al hier, verzoekt ons onzen lezers mede te deelen, dat hy gisteren een vleeschwinkel geopend heeft, achter den barbierswinkel, welken de predikaut sedert een jaar tot tevredenheid van al zijne kalanten houdt. In den vleeschwinkel wordt eiken Vrijdag, in den barbierswinkel eiken Zaterdag, des avonds te 6 uren, voor de bezoekers bid stond gehouden. Yerder kunnen wij berichten, dat de eer waarde heer voor zyne stalhouderij (no. 16 State Street) drie nieuwe mustangs heeft aangeschaft, prachtige dieren, met Andalusisch bloed in de aderen. De overige ondernemingen van den predikant gaan haar gewonen gang. Hy blijft als vroeger de hoogste prijzen betalen voor vellen, beenderen, lompen, oud papier en af^ dragen kleederen. Ook neemt hij dergelijke artikelen in betaling aan. Het door zijne echtgenoote bereidde vruchtenijs, na de bidstonden voor 5 dollarcents ds portie verkrijgbaar, houden wij voor het smake lijkste in den omtrek. In de bovenverdie ping der pastorie vinden goede Christe nen, zooals bekend is, ten alle tijde warme spijzen, koffie en thee voor matige prijzen. Yoor begrafenissen ver voege men zich aan het particulier bureau van den wel- eerw. Prinny. Yoor degenen, die het nog niet weten mochten, voegen wij hier nog bij, dat de geachte predikant een ervaren veearts is, een levendigen handel drijft in wapenen en munitie en met groot succes de generale agentuur waarneemt van de Maatschappij voor den verkoop van lan derijen te New-York. Yoor gegadigden staat op het oogen blik een uitmuntende ezel bij hem te koop. Op den zolder der pastorie worden nog steeds prachtige photografieën vervaardigd (2 dollars het dozijn, visitekaartformaat.) Echtverbintenissen worden tegen het laagst tarief en met de bekende snelheid op alle uren gesloten. Yoorafgaande kennisgeving onnoodig. Yoor eene puike runderlever ons door zyn eerwaarde met verzoek om bovenstaande mededeelingen te doen plaat sen toegezonden, betuigen wij hem hierbij onzen dank. Wij verzoeken hem te ont houden, dat de »Pean of Progress" voor menschen als hy steeds tehuis is." Muzikale-Causerie. II. H. Helmholtz, de groote Duitsche physioloog en mathematicus, in zijn schitterend werk die Lehre von den Tonempjindungen als physio- logische Grundiage für die Theorie der Musik zegt in zijn voorwoord, dat hij met het instellen van een onderzoek naar dit onderwerp ten doel heeft zich te bewegen op de grenzen tus schen verschillende wetenschappen, namelyk van de physische en pkysiologische acoustiek en van de kennis der muziek en ae&thetiek. Zeer terecht merkt hy aan, dat men tegen woordig het verband te veel uit het oog ver liest tusschen philosophie en kunst, waardoor zij elkanders steun missen en van een bepaald standpunt uit gezien, wel eens de groote waarde der rationaliteit verliezen. En ook voor de practijk is zulk een hand aan hand gaan noodzakelyk. De kennis van de physica komt den weten- schappelijken bouwer van muziekinstrumenten te pas en de logische gronden, waarop de harmo nieleer berust, aan den componist. Het verband evenwel, niettegenstaande op nieuw en zeer degelijk door hem opgevat, maakte al een deel uit van de onderzoekingen der ouden. Pythagoras wist reeds, dat de lengten van snaren van gelijke spanning en constructie die den grondtoon, de octaaf, quint en quart doen hooren, zich verhouden als 12, 2 3 of 34 en men vermoedt, dat hij zijn kennis putte uit de opgaven van Egyptische priesters, zoodat ook hier al geen nieuws on der de zon is op te merken. De natuurkunde van den lateren tijd heeft natuurlyk zyn leerstellingen uitgebreid en tot een nieuw gezichtspunt gebracht, er word namelyk overgegaan van de afmetingen der snaren (lengten) tot de trillingsgetallen. Helmholtz ging nog verder en beproefde het vraagstuk op te lossen hoe het komt, dat som mige consonanten behagelijk zijn voor het oor zoowel in bouw als in opvolging. Vroeger toch stelden de muziekbeoefenaars, philosophen en physici zich tevreden met aan te nemen, dat het menschelijk gemoed op een onverklaar bare wijze de trillingsgetallen, tusschen de boven aangehaalde in gelegen, al tastend mid delt volgens harmonische wetten en aange naam wordt aangedaan door bepaalde combina ties van consonanten. Het is duidelijk, dat hieruit geenszins een verklaring is op te maken. Op den weg van de physiologie en de muziek ligt het nu, om den invloed na te gaan op den mensch van de verschillende klanksoorten als bv.van kla gende, teruggehouden, sierlijke, harde, volle, zwakke, krachtige of rustige tonen en ver bindingen. Wij hebben toch niet alleen te doen met een kunstmatige ondervinding maar in de eerste plaats met het natuurlijk vermogen onzer zinnen. De muziek staat veel nader tot de zuivere zinsaandoeningen dan de overige kunsten zulks doen, die meer de uiterlijke beschouwing van het gereproduceerde ten doel hebben en waarvoor eerst een physisch proces noodig is alvorens een indruk door het object mogelijk kan zijn. De dichtkunst maakt hierop eenige uitzon dering doordat zij, wat betreft rythmus en toon, even als de muziek een bepaalden zins- indruk te weeg brengt. De beeldende kunsten evenwel hebben den indruk op het gezicht noodig in dezelfde mate als de dichtkunst op het oor inwerkt. Zij stellen zich ten doel om con uitwendige voorstelling te geven van een bepaald object van bepaalde vormen en kleuren. Als zoo danig genieten wij van de reproductie, maar de middelen tot de vervaardiging er van, zoo als marmer, beitels, verf, doek, enz. laten ons

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Vliegend blaadje : nieuws- en advertentiebode voor Den Helder | 1890 | | pagina 1