't Vliegend Blaadje.
m KLEINE COURANT
TÉilil
Scheurkalenders.
VOOR HELDER, NIEÜWEDIEP EN TEXEL^TT
KISTJESIGAREN
LABOUQÜET.t.cïliF.
BRUINKOLEN, et
W P. SCHAGEN.
Tweede Blad.
ËsUlrliiU Liii iiEir.
Voelt- en Merfwerenil middel
A. Breet ffzo., ffeststr. 34.
ff eC KROIJS-KEMELING,
L, BOTER, ïüzelslrilt.
No. 1962
Zaterdag 5 December 1891.
Negentiende Jaargang.
SIGAREN
st. nicolaas-cadeau.
Bij l. BMTER, Vijzelstraat.
Jules Verne's Werken.
Almanakken en Agenda's.
Robinson crusoë,
Ad ver ten tien.
m. grieshaver,
Hang- Schuif- en
Ganglampen,
Carbolineum -Anthracin
ST. NICOLAAS-FEEST,
per kistje van 25, 50 en 100 stuks.
Echte qualiteit; uitmuntend geschikt voor
De voorhanden zijnde en prachtig ge
bonden deelen worden tegen verminderde
prijzen aangeboden.
BERKHOUT Ca Boekhandel.
W. BEENAERTS, Keizerstraat 97.
is voor 't aanstaande St. Nicolaasfeest,
ruim voorzien van alle gouden en zilveren sie
raden, HORLOGIEN en REGULATEURS,
Zie de u i t st a 11 i g.
-3L. rooc,
Goud- en Zilversmid,
houdt zich beleefd aanbevolen
tot alle
HERSTELLINGEN.
NET, SOLIED en GOEDKOOP.
Kanaalweg 18. Kanaalweg 18.
Boterberieht!
Per Ve n per 7,« vaatjes, zeer billijk van
prijs en zeer geschikt voer 't gebak, bij
IIUI Ua
Vriend van den huize
f0.30
Hollandsche
-0.30
Nederlandsche
-0.30
Kosters Humoristische
-0.30
Humoristische Bom
-0.50
Humoristisch-Satirisch
-0.90
Christelijke Gerdes
-1.—
Waarheidsvriend
-0.65
Mosterdzaadje
-0.30
Ten Kate
-0.75
Nic. Beets
-0.50
Geb. Koster
-0.30
Geïllustreerd
-0.80
Neerbosch
-0.60
Kruimkens
-0.50
Katholieke
-0.40
Katholieke H. Hart
-0.50
Carmen Sylva
-0.80
Laurillard
-0.90
Frits Reuter
-0.90
Memorandum
-0.80
Menukalender
-1.20
Keukenscheurkalender
-0.30
Maandelijksche
-0.50
Wekelijksche
-0.50
Salonscheurkalenders «Une pens
ée par
jour"
-1.10
In den Boekhandel van
BERKHOUT C°.,
ZUIDSTRAAT.
Telefoonno. 42.
Koopt voor uw St- Nicolaas-
Cadeaux een
uit deberoemde fabriek
»T R I O".
Verpakt in nette kistjes van 100, 50,
25 en 20 stuks.
IN HET BEKENDE DEPóT
BINNENHAVEN No. 5.
Goedkooperkan het niet!
Holten Lijsten, CaWnet-formaat.v.af 50 Ct.
GROOTSTE SORTEERING in alle
opvolgende nummers, tot de bekende
LAGE PRIJZEN.
Inzetten van Pbotngraphiên GRATIS.
EAEDREs:Weststraat 34.
A. BREET Wzn.
zijn leven en zonderlinge lotge
vallen, beschreven door Daniël db
Foe, met 70 illustratiën. Prijs f 1,90.
BERKHOUT Co„ BoeMel.
Na ontvangst van f2.zenden wij dat
nooit volprezen boek franco alom.
WEB. J- DE BOER, ZUIDSTRAAT 15.
Handel in
TABAK, SIGAREN, EAU DE
COLOGNE en THEE.
Diverse merken Sigaren van de goed
koopste tot in de fijnste soorten. Kleine
nette verpakkingen, zeer geschikt voor
ST. jVICOLAAS-CADEAUX.
Vraag het merk „HARD CAAT IE"
Geurige 21/9 Cents Sigaar.
OOK ONTVANGENeen partijtje
dava1t a 'o (kle'n model),
HA VAM o, g Gen! per stut
Beiden verpakt in kistjes van 50 stuks.
Ga J FEIJEN,
Zuidstraat *71.
14.50 per Halzend, VRI1 THUIS.
Afgehaald aan het pakhuis 10,45 per 100.
Verschillende soorten vaD
BRANDSTOFFEN,
Bij eenige hoeveelheid lage prijzen.
Aanbevelend,
Hollandsche werklieden in Trans
vaal, het leven aldaar, beschrijving
van land en volk.
4)
Komatiepoort, Oct. 1891.
Verleden maand vond men hier een man,
voorover gestikt in de modder. Wij wilden
een paar kaffers pressen om hem in de kist
te leggen, maarzij gingen zoo ellendig te keer,
dat wij het zelf maar gedaan hebben. Zelfs
hun eigen dooden, als het geen bloedverwan
ten zijn, willen ze hier niet begraven; daar
moet mcr» ze toe dwingen. Op een Zaterdag
middag stierfor een Mandouw. Nu beschouwen
de Shanganen de Maudouws zoo wat als too-
venaars. Toen waren alle kaffers uit het kamp
gevlucht en moest de politie te paard er een
paar vangen, om dien doode te begraven. Zij
rollen den doode in zijn deken, de potjes of
pannetjes, en een lepel die hij gebruikt heeft,
gaan mede in den kuil. Nu een paar staaltjes
betreffende hun onnoozelheid er was hier een
schrikkelijk dikke kaffer. Toen ik hem zag zei
ik tegen de anderen, dat ik hem Zaterdag zou
dood maken, want ik wilde Zondags vet kaffer-
vleesch eten, wat zij allen bepaald geloofden;
maar hij was Zaterdags wel gevlogen. Een
ander, die onder een wagen geraakt was, en
wiens linkerarm en linkerbeen verraorseld wer
den, heb ik een houten been gemaakt, waar
hij vrij wel op kan loopcn, nu vroeg hij mij
met een meewarig gezichtBaas wene enseele
lo moesie 'njao kamiene, foeoiene wene ense
lo moesie mikone kamiene P d. w. z. Baasge
hebt mij een goed been gemaakt, wilt ge mij
ook een goedea arm maken Hoewel ik met
hem te doen had, moest ik er toch om lachen;
hij dacht zeker dat die ook wel van hout ge
maakt kon worden. Hun taaiheid is hier spreek
woordelijk, maar van dien kaffer heb verstomd
gestaan. Ik zag hem overrijden. Toen de wagen
over hem heen was, dacht ik niet anders of
hij was vermorseld, maar daar rees hij nog
zelf overeind het been was ontvleesd tot on
der de knie, de voet bij den enkel afgesneden
en de arm hing aan een velletje. Hij klom
nog alleen op het perron, waar hij in elkaar
zakte, maar niet in onmacht, zelfs niet onder
de amputatie. Ik ben toen de dokters be
hulpzaam geweest. Onderwijl de dokter hem
het been afzaagde, had hij er erg in dat zijne
schaamte ontbloot was, en hij dekte toen zich
zelf met de rechterhand. En toen het afgeloo-
pen was, vroeg hij mij het eerst om eten, want
hij had zoo'n honger.
Hunne taal is moeielijk te spreken, daar zij
voor een groot deel uit klappen met de tong
bestaat. Dit is niet zoo met de taal der Man-
douws. Ik kan nu een weinig met hen praten
nu vraag ik hun veel. Ik kan een Mandouw
alles zuiver nazeggen, maar de Shanganen
met hun tongklappen niet. Onderling spreken
Shanganen, Mandouws en Masjopies een taal
die zij allen verstaan; maar iedere stam op
zich zelf spreekt zyne eigene taal. Zoo bijv.
het tellen van 1 tot 10: raoenje 1, mabiele
2, matate 3, mane 4, seslano 5, seslano moenje
6, seslano mabiele 7, seslano matate 8, sesla
no mane 9, tsjoemie 10, dat verstaan zij allen;
maar de Shangaan telt in zijne stamtaal
jiengwe 1, timbieje 2, tinajo 3, moene 4, ses
lano 5, tsoeba jiengwe 6, tsoeba timbieje 7,
tsoeba tinajo 8, tsoeba moene 9, koemie 10,
en de Mandouw heeft de weelde van in zijne
taal op drie wijzen te tellen: posa 1, pirie 2'
tatoe 3, sjina 4, zanoe 5, tandatoe 6, sinonge
7, serre 8, fombame 9, kwekkoemie 10po-
siro 1, kankara 2, sjanmata 3, padama 4, bi-
renbisa 5, sienjaie 6, sjaihanka 7, sikariere
37)
«Slapen? Slapen als ik met half gesloten
oogen in mijn bed lig te woelen en Jane in
volle schoonheid voor mij staat Als haar tra
nen als droppels kokend lood op mijn hart
vallen? Rust vinden in den nacht, dien ik
vrees, omdat zij klagend en smeekend voor mij
vorschynt? Wanneer ik dan het bosch inga
om mijn gloeiend voorhoofd in de frissche lucht
te verkoelen, volgt zy my ook daar. Het is
mij, alsof zy uit de verste verte mijn naam
roept en om redding smeekt. O, Wambold,
hoe kwellend, hoe vreeselyk is dat! En hoe
ontzettend als dat zoo mijn leven lang moet
duren
«Koert! ik bid je, houd op! Je woorden
verscheuren mij het hart!"
«Arme Wambold! Nog nooit is de edele
daad van een trouw vreind zoo slecht beloond
geworden als deze. Hoe edel heb je gehan
deld. Als in deze zaak nog iets troostends
te vinden is, dan is het dat ik in uw plaats
lijd, want als ik Jane Gray niet getrouwd
had dan hadt gij het gedaan
«Om uwentwil spijt het mij, dat het zoo
niet gebeurd is, KoertIk houd niet zoo streng
aan mijn principes vaat als gij. Ik neem de
zaken luchthartiger op, en zooals jë weet,
velen houden mij voor lichtzinnig. Ik zou mij
er gemakkelijker doorheen geslagen hebben."
8, samandole 9, koeraie 10; posa 1, omposa
2, mejanka 3, moejanka 4, moejankamatjiera
5, ambierekko 6, bierekkoaffa 7, wafankinjas-
sa 8, jassa 9, daroenda 10.
Van Godsdienst heb ik hier bij de Shan-
gaan-kaffers nog niets kunnen ontdekken, hoe
wel zij toch aan een God gelooven, die zy zich
ook in het firmament vooratellen en Halleka-
foema noemen. Ik vroeg hun, of zij dachten,
als zij stierven dat zij dood bleven. Zij ant
woordden van ja, en toen ik zeide van ik
niet, zeiden zy dan was ik een broertje van
de Mandouws, die geloofden ook, dat zij weer
ontwaken zouden.
Hun hoogste rijkdom bestaat in het bezitten
van veel vrouwen; hoe meer vrouwen hoe rij
ker zij moeten de vrouwen koopen. De prijs
is 20 pouud of 4 ossen. Als zy een vrouw
willen koopen, vragen zij den babba (vader)
en als die het goed vindt, vraagt hij aan den
kooper of hij een goed huis heeft en of hij
goed gewapend is, zoodat als het er op aan
komt, hij flink wat Masjopies kan doodmaken;
wa"üt hun rassenhaat is groot. Onder de Shan
ganen is het zoohoe meer Masjopies zij
doodgemaakt hebben, hoe meer zij in aanzien
zijn. Men kan het zien bij feestelijke gelegen
heden hoeveel vijanden zij verslagen hebben
dan hebben zij een krans op het hoofd, waar
aan C-vormige hoorntjes bevestigd zyn, zoo
veel als zij vijanden verslagen hebben. Wij
plagen de kaffers, dio bij ons werken, dikwijls
door te zeggen (zij zijn Shanganen) Masjopie
dan is het directHou ka baas, tiene eikone
Masjopie, tiene Shangaan lo Masjopie manin-
ka schelm, jebbo moesie boelala lo Masjopie,
d. w. z. Hou neen baas, ik ben geen Mas
jopie maar Shangaan, de Masjopie is een
schelm, ja het is mooi dood te maken de Mas
jopies. Toch te oordeelen naar 't geen ik zie,
is de Masjopie beter geschikt om te werken
dan de Shangaan. Zij zijn niet zoo lui, maar
zij eten alles wat een Shangaan niet doet
een Shangaan eet noch paarden-, noch var-
kensvleesch, een Masjopie alles, schildpadden,
sprinkhanen, enz. Wat de kaffers hier nog
allen doen, dat isdagga rooken ze zeggen
dat is eten voor hen en het verdrijft ziekte.
Zooals ik gelezen heb, werkt het bedwelmend
evenals opium. Zij nemen daarvoor een ossen
hoorn half gevuld met waUr; daar steken zij
een riet in, waarop de kop gevuld met dagga;
dan sluiten zij met beide handen den boven
kant van den hoorn af en zuigen tuschen de
duimen door het water den rook opeen
hoestbui blijft natuurlijk niet achterwege. Als
het niet zoo vies was had ik het ook al eens
geprobeerd. Van hunne dokterskunst heb ik
ook een staaltje gezien. De dokter was een
Mandouw, behangen met alle mogelijke dieren-
vellen, hoofdzaak was een zak met keitjes en
bikkels (dezelfde beentjes waarmede de meis
jes in Holland spelen). Daar gooide hij mede
en dat besliste ook over hunne gezondheid
maar ik zag hem eeD lavement zetten. Dat
ging op deze wijzehy had een lang riet,
plaatste een eind in het achterste van den
kaffer, nam tot driemaal toe den mond vol
water en perste hem dat in het lichaam. Nu
is dat wel behelpen, maar het is toch vrij
wel op dezelfde wijze als een geneesheer het
doet met andere instrumenten. Ik stond daar
naar te kijken en koesterde heimelijk den
wensch dat hij eens het verkeerde eind in den
mond zou nemen, maar dat pleizier genoot ik
niet; hij ging zeker te werk, en dat weet ik,
met goede resultaten.
Over vischvangst heb ik nog niet geschre
ven en dit zal het laatste zijn. Met den hen
gel hier visschen Jis niets. Als men nog
eenige kans wil hebben om visch te vangen
in de rivier, moet dat met dynamietpatronen
doen. Men gooit een patroon te water, dat
een flinken schok geeft en de visch komt als
hij er is, na eenige oogenblikken bedwelmd
"Neen Erik, dat zou je niet. Ik ken je hart
beter dan je het zelf kent."
Het gesprek werd hier afgebroken door de
komst van een bediende, die naar de verdere
wenschen der heeren kwam vernemen. Wam
bold zeide, dat hij in het hotel bleef over
nachten. Hij kreeg een kamer onmiddellijk
naast die van zyn vriend.
Op Wambolds verlangon deden de beide
vrienden nog een wandeling in het heerlijke
beukenwoudzij keerden tegen tien uur terug
en gingen ter ruste. Op de wandeling ver
meden beiden angstvallig om weer op de
pijnlijke zaak terug te komen. Koert was
buitengewoon kalm eu goedsmoeds hij scheen
een besluet genomen te hebben, dat de rust
in zijn binnenste deed terugkeeren.
Hij bracht Erik naar diens slaapkamer,
wenschte hem goeden nacht en scheidde van
hem met een handdruk.
Geheel gekleed legde Wambold zich te bed
hij wilde elk oogenblik van den nacht gereed
zijn om naar zijn vriend te ijlen.
In de aangrenzende kamer hoorde hy Koert
geruimen tijd heen en weer loopen, doch on
bemerkt verviel hy in een onrustige sluimering,
waarin verwarde droomen hem kwelden.
Hij outwaakte even na middernacht en keek
op zijn horloge hoe laat het was. Hij stapte
zacht het bed uit, liep op de teenen naar het
venster en zette dat open. De lucht was
bewolkt en nu en dan vielen er eenige drop
pels regen. Uit het beukenwoud steeg een
sombere nevel ophet was een nacht om reeht
droefgsastig gestemd te worden. Daar scheen
aan de oppervlakte. Op die wijze hebben wij
een paar maal visch gehad, die zeer goed
smaakt, behalve de paling, die is van gedaante
evenals in Holland maar zeer droog. Yan dy
namiet is meu hier niet zoo bang als bij ons
ik heb hier gezien ossenwagens, geladen met
dynamiet, waar men heel gemoedelijk een
vuurtje onder stookten nu basta
Na groete aan alle vrienden, blijf ik uw
plaatsgenoot j c. ran.
Kanaalweg of Spoorgracht,
KOOPT TEGEN OE HOOGSTE WAARDE
Huisraad, Inboedel
en alle voorkomen artikelen.
Laat zich aan hnis OHtbieden.
De Ondergeteekende bericht dat zij
weder heeft ontvangen
een nieuwe collectie
Volgens de laatste constructie.
J. N. QÏÏERELLE. Kanaalweg.
is liet
uit de fabriek van CARL ROKAHR Ce.,
te Bannoverhetwelk bij ondervinding uit-
stekend voldoet en waarvan de gedrukte ge'
bruiksaanwijzingen gratis te verkrijgen zijn
bij den verkooper
H. WIJKER, Aannemer. Heider.
voor Ramen en
Deuren, wordt
het goedkoopst
geleverd door
Heparatiën spoedig,
degelijk, en goedkoop.
bericht aan hare plaatsgenooten,
dat hare Éialage voor het a. s.
in gereedheid is.
Jli. glipte ajadrattx.
PboKppMe-Iiutaitaiiée.
E. DULFER, Hoofdgracht K 39, Niouwediep.
is het goedkoopste adres voor het ver
vaardigen van portretten naar oude por
tretten, hoe verbleekt ze ook zijn.
Eiken dag opname.
een koets van het hotel weg te rijden. He'
gedruisch der wielen smoorde in het zand.
Een enkele maal knalde de zweephet ge
rammel der paardentuigen kon men ondor-
scheiden.
Dat alles kwam den officier zeer geheim
zinnig voorop de teenen sloop hy in d« gang
en luisterde aan de deur van Koerts kamer.
Alles was daar stil en daarom keerde Erik
terug, denkende dat Koert in een gezonden
slaap was gevallen. Hij ging weer te bed en
sliep rustig in.
De zon stond reeds hoog aan den hemel,
toen er bij Erik aan de deur werd geklopt.
«Kom binnen, Koertriep hij en sprong
het bed uit.
De deur ging open en daar stond de hotel
houder met een brief in de hand.
Pardon, mijnheer!* zeide hij; «ik kom
hier op last van don heer Von Berghaupt.
Mijnheer is van nacht in stilte vertrokken
hij verzoekt u wel om verschooning. Al het
overige vindt u in dezen brief.
Verbluft nam Erik den brief aan, bedankte
den hotelhouder en opende liet couvert zoodra
hij alleen was. De brief luidde
Mijn waarde vriend Wambold
«Ik begin mijn brief met een hartelijk
vaarwel. Schrik niet. Ik denk er niet
aan, mij het leven te benemen; neen, ik
ga naar mijn vrouw Ja, Erik, ik
reis mijn vrouw na om aan haar zijde
mijn lot te ondergaan. Ge weet om welke
reden ik overtuigd ben, dat er thans tus-
schen mij en Jane geen klove meer be
staat. Ik sta thans ver beneden haar
ik zal mijn best doen om van haar ver
giffenis te verwerven. Deze reden dry ft
me echter het minst aan tot dezen stap
neen, ik wil niet loochenen ik wordt
voortgedreven door de liefde tot myn
aangebeden vrouw. Het is onbegrijpe
lijk, hoezeer ik haar bemin. Ondanks
alles kan ik haar niet verlaten, ik behoor
haar tot in den dood. Je bent getuige
geweest van myn kwellingen, je kuntnn
eenigszins begrijpen dat mijn waanzinnige
liefde tot Jane slechts zal ophouden als
mijn hart niet meer klopt.
«Als ik gelyk een eerlyk rechter over
mij zeiven moet oordeelenErik, dan
spreek ik zonder schroom het s c h u 1 d i g
uit. En nn ik mijn eer verloren heb
acht ik mij zeiven geen schot kruit meer
waard. Als Jane den erbarmelyken, laffen
baiefschrijver nog in genade wil aanne
men, dan wil ik met haar naar de woes
tenijen van Noord-Amerika trekken en
daar een nieuw leven beginnen'
«Om zoo te zeggen, ga ik dus voor u
en alle vrienden deze wereld verlaten wij
zullen elkander nooit wederzien Vraag
mijn mama uit myn naam vergiffenis ik
kan niet anders handelen. God zegen
je, mijn edele, trouwe vriend 1 Moge het
je gelukken, mij spoedig te vergeten
Langen tijd staarde Wambold voor zich uit,
zonder eigenlijk iets te zien. Zooiets had hij
niet verwacht.
»En toch is dat nog het beste, wat de arme
Koert doen kan. Ik geloaf waaolijk, dat hij
aan hare zijde geluk en vrede zal vinden.
Ten slotte zou hij zich hebben moeten dood
schieten en dan zon ik aan zijn graf gestaan
hebben met het bewustzyn dat by na alles mijn
schuld was. O, KoertIk ben je dankbaar
voor je beslnit. Wij zullen elkander eenmaal
wederzien en dan zal je my bekennen dat je
gelukkig bent!"
Wambold geraaktein een vroolyke stem
ming hij vouwde den brief dicht, stak hem
in den zak en liep neuriënd in de kamer heen
en weer.
.Koert verwerpt hier een goede positie,"
zeide Von Wambold bij zich zelf, «maar an
deren verwierpen nog veel meer. Een flink
man zooals Koert zal ook in de nieuwe we
reld zijn carrière wel maken. God zy met je,
edele vriend
De opgewektheid van Von Wambold hield
aan. Hij liet zich koffie en brood en eieren
brengen en at en dronk met smaak. Toen
ging hij het park in en wandelde een flink
eind. Eerst tegen negen uur begon hy er aan
te denken, naar de villa van Koert terug te
keeren.
Het rytutg, dat hem den vorigen dag naar
het hotel gebracht had, was onmiddellyk
terruggekeerd het eenige rijtuig was in den
nacht met Koert naar de stad vertrokken en
nog niet terug, zoodat Erik in verlegenheid
was hoe hij weer goed en wel te Wiesbaden
zou komen.
(Wordt vervolgd.)