't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER, NIEUWEDIEP EN TEXEL.
No. 2036.
Zaterdag 20 Augustus 1882.
Twintigste laargang.
Bureau: Zuidstraat,
Telefoonn". 42.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoonn0. 36.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te Helder.
KALENDER DER WEEK.
EEN EEUWGETIJDE.
NIEUWSTIJDINGEN.
Burgerlijke Stand, gem. Helder,
Burgerlijke stand, gemeente Texel.
Abonnement
p. 3 maanden binn. de gem. 50 Cent, met Zondagsblad 80 Cent.
p. 3 maanden franco p. post 75 met Zondagsblad f 1,12'.
Afzonderlijke nummers2 Cent.
Bunaux: SPOORSTRAAT en ZUIDSTRAAT.
Advertentiën
Tan X tot 5 regels25 Cent,
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des
DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureau* bezorgd zijn.
Opkomst der Zon 4 u. 55 m.
Onderg. 7 u. 10 m.
AUGUSTUS, Oogstmaand, 31 dagen.
Zondag 21 Nieuwe Maan.
Maandag 22
Dinsdag 23
Woensdag 24
Donderdag 25
Vrijdag 26
Zaterdag 27
Voor eenigen tyd herinnerden wij met een
enkel woord aan het gedenkwaardig feit, dat
het in dit jaar juist een eeuw geleden is, dat
hier ter plaatste een Maritiem Station geves-
stigd werd. Deze herinnering is voor de plaats
onzer inwoning, onzes inziens, zóó belangrijk,
dat we daaraan nog wel eenige regelen mogen
wyden.
Verplaatsen we ons in den tyd nu ruim
honderd jaren geleden. Toen waren den Hel
der en Huisduinen, tot éóne gemeente veree-
nigd, visschersdorpen, bewoond door menschen
die van de visschery langs de kust, op de
Noordzee of ter walvischvangst moesten leven.
Gaf de visschery, bij totaal gemis van gele
genheid om de visch naar elders te verzenden,
al heel weinig voordeel de walvischvangst
geraakte aan 'Deinde der 18e eeuw, eerst door
de concurrentie der Engelschen, later door den
oorlog van lieverlede te niet, en op die wijze
zou deze gemeente geworden en gebleven zijn
een armoedig visschersplaatsje van zeer ge
ringe beteekenis. De Engelsche oorlog van
17801784 was voor ons vaderland wel heel
nadeelig, hoezeer ook onze vloot onder bevel
van den schout-bij-nacht Zoutman by Doggers-
bank aan de Engelschen ontzag wist in te
boezemenvoor den Helder bracht echter
die oorlog het onmiskenbare groote voordeel
aan, dat de aandacht der stadhouderlijke re
geering op de uitmuntende ligging en op de
geschiktheid der haven voor 't binnenloopen
der oorlogsvloot gevestigd werd. Prins Willem
V bracht een bezoek aan deze haven en
overtuigde zich persoonlyk van de veilige lig
plaats der oorlogsvaartuigen en van de geschikte
gelegenheid om in en uit te varen.
't Gevolg hiervan was dat, ofschoon de werf
der admiraliteit aanvankelijk te Medemblik
gevestigd bleef, men tot stichting van een
hulpwerf te dezer plaatse overging. Deze
hulpwerf kwam tot stand aan 't einde der ha
ven, op de plek, waar thans het fort #Oost-
oever" te vinden is. Daar werd eene inrich
ting tot stand gebracht om schepen, die hier
binnen vielen, te herstellen en van het noodige
voor een nieuwen tocht te voorzien. Men
vond er werkplaatsen voor smeden, scheeps-
en huistimmerlieden, magazijnen en bergplaat
sen, kantoren en woningen voor de ambtenaren,
beambten en werklieden en zelfs eene school
voor de kinderen, die op zoo verren afstand
van den ouden Helder (het tegenwoordig z. g.
westelijk deel der gemeente) verwijderd woon
den. Weldra kwam echter de omwenteling
van 1795 aan het Stadhouderlijk Bewind en
aan de aloude Republiek der Vereenigde
Nederlanden een einde makende.
Afhankelijk van, later onderworpen aan
het Fransche Bestuur, werd te midden der
toenmalige oorlogsgebeurtenissen, hoe langer hoe
meerde aandacht op het strategisch gewicht van
dit Maritiem station gevestigd. Koning Lode-
wyk, die o. a. ter beveiliging van onze reede
en van de haven het Nieuwediep, het plan ont
wierp, om op de Laan (een ondiepe plek in
't Marsdiep) een fort te bouwen, en Keizer
Napoleon I, die met zyne gemalin hier een
bezoek kwam brengen, zagen het groote belang
van deze plek des lands volkomen in. Laatst
genoemde liet hier eenige gebouwen stichten,
welke nog als magazijnen van 's Rijks Marine
werf dienen, liet forten bouwen, o. a. het in
het duin gemetselde fort //Morland", thans
»Kykduin" en toonde zyne groote ingenomen
heid met deze gemeente door aan een straat
te Parys den naam te geven »Rue du
Helder."
Nè. de omwenteling van 1813 duurde het
niet lang of de Hooge Regeering werd meer
en meer overtuigd van het onhoudbare der
Rykswerf te Medemblik en van de noodzake
lijkheid om aan de hier bestaande hulpwerf
eene veel grootere uitbreiding te geven. Het
bouwen van een droogdok werd o. a. dringend
noodzakelijk geacht. Ruim 30 jaren na het
tot stand komen der hulpwerf, //Het nieuwe
Werk* genaamd, werd overgegaan tot den
aanleg der Rijkswerf nabij den mond der haven.
De noodige gebouwen werden, nevens de reeds
bestaande uit den Franschen tijd, gesticht o.
a. het Directie-huis (Paleis genaamd) en ter-
wyl de van ouds bestaande werf te Medem
blik opgeheven werd en de ambtenaren, be
ambten en werklieden met hunno gezinnen
naar hier werden overgevoerd, werd »Het
nieuwe Werk* verlaten en vervangen door
de tegenwoordige Rykswerf, die aanvankelijk
van éón droogdok was voorzien. Later zyn,
naar de gebleken meerdere behoeften, nieuwe
inrichtingen, o. a. nóg een droogdok, aan de
bestaande magazijnen en werkplaatsen toege
voegd. Vooral door de toepassing van den
stoom en door de invoering van den torpedo-
dienst zijn steeds nieuwe inrichtingen op het
Marine-ótablissement alhier noodig geworden
en tot stand gebracht.
Een aantal stichtingen te dezer plaatse ver
gezelden of volgden van lieverlede op de stich
ting der werf. Men denke hier aan het Rijks
Hospitaal voor de Marine, aan de Mariniers
kazerne, aan 't gebouw voor 't Loodswezen,
aan de vestiging van 't Instituut voor de
Marine.
De stichting van een en ander was het sein
tot eene kolossale uitbreiding dezer aanvanke
lijk zoo nietige gemeente. Telde zij in 1820
nog slechts 1800 zielen, weldra was dat getal
meer dan verdriedubbeld, en toen bovendien
de koopvaardij vaart toenam, vermeerderden
zoowel de welvaart als het zielental dermate,
dat de bevolking steeg tot boven de 20.000.
Sinds in 1825 het Noordhollandsch kanaal ge
graven was, kon gezegd worden, dat het Nieu
wediep de voorhaven was van Amsterdam -
de voordeden, hieraan verbonden, hielden ech
ter op met het tot stand komen van het
Noordzee-kanaal. Doch de ontzaggelijke voor-
deelen, die de Marine hier afwerpt, heeft deze
gemeente tot nog toe voor verval behoed.
Bestond er aanvaukelyk vrees, dat door de
openstelling van genoemd kanaal de gemeente
Helder tot de z. g. doode steden der Zuiderzee
zou gaan behooren, de gedurige aanbouw
van nieuwe woningen, ja van geheel nieuwe
wijken, geeft blyk, dat de plaats onzer inwo
ning inderdaad niet achteruit gaat. 't Is waar,
de visschery verschaft hier zeer belangrijke
voordeelen't is waar, de hier garnizoen hou
dende troepen der landmacht dragen tot de
welvaart in groote mate by zonder de
enorme voordeelen, die de marine hier ver
schaft, zou de gemeente Helder in de verste
verte niet zijn wat zy nu is: eene bloeiende
zich steeds uitbreidende gemeente.
Het eeuwgetijde van de verheffing dezer
gemeente tot Maritiem Station mag dus wel
onder de aandacht worden gebracht van de
bewoners dezer gemeente, die er, de een meer,
de ander minder, de voordeelen van genieten,
dat hier eene zoo omvangrijke directie der
Marine gevestigd is. Onze wensch voor den
bloei van het Vaderlandsche Zeewezen en voor
dien van de gemeente Helder, wordt zeker door
onze plaatsgenooolen eenparig gedeeld.
HELDER, 19 Aug. 1892.
Dinsdagnamiddag zyn te Schevenin-
gen twee Scheveningsche knapen van negen
en elf jaar in zee verdronken.
Zy waren zonder toezicht ten zuiden
van het dorp gaan baden en zyn waar
schijnlijk door den sterken stroom in zee
getrokken.
Tegen den avond spoelden hun lijkjes
tegen de bank aan en werden toen door
een paar mannen gegrepen.
Jongens, dat is voor u
De lief hebberij van knapen om lucifers
koppen of kruit in de holte van een sleutel
te stoppen en dan den inhoud met een
knal te doen ontploffen door den sleutel
tegen een muur te slaan, is een jongen
in de Yon Zesenstraat te Amsterdam duur
te staan gekomen. De sleutel sprong en
de jongen werd zoodanig aan het aangezicht
en de oogen verwond, dat hij naar het
gesticht voor ooglijders moest worden ge
bracht.
Kiespijn
Een eenvoudig middel tegen kiespyn,
dat spoedig by de hand is, mag het vol
gende genoemd worden. Men late een wei
nig melk in een schoteltje koken. Neem
dan een watje, doop dat in de melk en
stop het vervolgens in het oor, aan de
lijdende zijde, zoodra men het eenigszins
verdragen kan. Al schrijnt het oor een
weinig, is dat toch niet erg, daar melk
een uitstekend middel tegen brandwonden
is en het dus van zelf weer geneest.
Maandagnacht heette in 't gebouw van
administratie der goederen van den prins
Von Wied in de Casuariestraat in Den
Haag inbraak met diefstal en poging tot
brandstichting gepleegd te zijn. Uit de
brandkast werd ongeveer f 6000 vermist.
Sporen van geweld werden niet ontdekt
en de brandkast scheen op de gewone
wijze geopend te zyn. Een nauwkeurig
onderzoek, door de politie in deze ingesteld,
bracht weldra aan 't licht dat de geëm
ployeerde bij genoemde administratie S.
de inbraak slechts verzonnen zou hebben
om zyn eigen diefstal te dekken. De po
gingen om door brand de boeken te ver
nietigen, mislukten door gebrek aan toe
voer van lucht. S. had een goed salaris,
vrije woning, vuur en licht, doch bij leefde
op een veel te grooten voet een fout,
dier er wel meer begaan
Naar de »Haarl. Ct.« verneemt, is
door de politie te Gorkum proces-verbaal
opgemaakt tegen 2 luitenants bij de ar
tillerie, wegens het beleedigen van een in
gezetene aldaar en het opruien van per
sonen, met belofte van geld, om de politie
af te ranselen.
Dinsdagmiddag waren een heer en
zijn 16-jarige zoon aan het hengelen in
de veenplassen van den Bullewijkerpolder.
Door een ongeluk geraakte de zoon te
water en verdween in de diepte. De vader
door toegeschoten veenwerkers geholpen,
kon slechts het lijk van zyn zoon boven
brengen. Zyne droefenis kende geen grenzen.
Jl. Zondag werden op de kermis te
Haarlem drie personen uit Amsterdam aan
gehouden wegens het uitgeven van valsch
geld en te Amsterdam hun werkplaats
ontdekt. De drie personen zijn in hech
tenis genomen.
Ook zyn dezer dagen te Castricum twee
personen aangehouden, een Hollander en
een Duitscher, die mede in het bezit waren
van valsch geld. Op aanwijzing heeft
wederom de politie een onderzoek ingesteld
en huiszoeking gedaan in een perceel op
de Lauriergracht, te Amsterdam, waar een
tweede werkplaats werd ontdekt. Merk
waardiger wy ze vond men hier niet alleen
de matrijzen voor Hollandsche munt, maar
ook gipsen vormen voor markstukken, be
nevens ruim honderd valsche marken, welke
allen in beslag werden genomen.
De aangehoudenen in dit geval zijn
zekere H. op de Lauriergracht wonende,
de Duitscher W. en een vriendin van
deze.
Het lag voor de hand, dat by deze drie
personen moest gedacht worden aan het
drietal dat onlangs te Laren werd aange
houden, wegens het in omloop brengen
van valsch geld, maar dat toen wegens
gebrek aan bewijs weder op vrije voeten
werd gelaten. Het is echter gebleken dat
dit andere personen waren, die met het
bedoelde geval niets hadden te maken.
De politie heeft dus tegelijkertijd twee
ar gevaarlijke complotten ontdekt.
Tusschen Kastrikura en Heiloo is
Maandag een vijfjarig jongetje uit den trein
gevaUen, doordien het portier niet goed
gesloten was. Het kind scheen ernstig
verwond te zyn en werd met denzelfden
trein naar Alkmaar vervoerd, waar het in
het ziekenhuis is opgenomen.
Jl. Zondag heeft de derde reddings
boot, die te West-Terschelling, haren jaar-
lijkschen proeftocht gedaan. De tocht lokte
vele nieuwsgierigen naar het strand. Alles
werd in den besten toestand bevonden.
Te Heiloo zal de stationschef eerst
daags zijn 25jarig jubilé herdenken. Te
dien einde had een adsistent een inteeken-
t tot het vereeren van een geschenk
aangeboden. Toen een en ander tot den
aankoop daarvan was geregeld, is de ad
sistent met de inteekenlyst verdwenen,"
vrouw en kinderen achterlatende.
By de aanlegplaats te Pernis had
Zondagavond een jongen aan boord van de
Ylaardingsche passagiersboot het ongeluk
met een zijner beenen verward te geraken
in een stalen meertros. Üe voet werd ge
heel afgesneden. Na voorloopig verbonden
te zijn, werd de arme knaap naar het ste
delijk ziekenhuis te Rotterdam vervoerd.
De goede naam.
Geld of goed stelen is een misdrijf, niet
alleen strafbaar voor de wet, maar dat
terecht de verontwaardiging van ieder eer
lijk mensch wekt. Maar te trachten iemand
van een gedeelte van de achting, welke
hy geniet, te berooven, valt zelden binnen
de termen van strafbepalingen, en wordt
niet eens streng berispt. En toch, als er
iets is, wat iemands wettig eigendom is,
dan is het zyn goede naam. Zyn geld kan
hy door erfenis, door louter geluk of op
welke wijze ook, verkregen hebben, maar
zijn goeden naam heeft hij eerlijk verdiend
en waarom, als het stelen van het eerst
genoemde veroordeeld wordt, kan het ste
len van laatstgenoemde dan te verschoonen
zyn r
Evenwel zijn er, die er niet aan
zouden denken, een ander een cent uit zijne
beurs, een beuzelachtig voorwerp uit zijn
huis te ontnemen, en toch niet aarzelen
te trachten hem te berooven van datgene,
wat hem meer waard is, dan alle geld en
goed, de achting zijner medemenschen.
(Naar het Engelsch.)
De Rechtbank te Heerenveen heeft
Auke Postma, wegens poging tot doodslag
op Aukje de Jong, te Houtigehage, ver
oordeeld tot 5 jaren gevangenisstraf.
Naar het Israëlietisch Ziekenhuis te
Amsterdam is geleid een 19jarige diamant
slijper, die in een diamantslijperij in de
Uilenburgerstraat een stukje koper had in
geslikt, dat door een anderen diamant
slijper uit aardigheid tusschen zyn brood
was gelegd. In het Ziekenhuis heeft men
tevergeefs getracht het door braking te
verwijderen. Van de zaak zal proces-ver
baal worden opgemaakt.
Dinsdagmiddag vertrokken van Delft
een tweetal tjalken, bemand respectievelijk
met 6 en 12 heilsmatrozen, onder commando
van de heilsschippers Enseign Tjaden en
kapitein Feenstra. Van deze tjalken gaat
de grootste naar de binnenwateren van
Friesland, de andere naar Zeeland om in
de dorpen dier provinciën bijeenkomsten
te houden en de leer van het Leger des
Heils te verkondigen.
Vóór aan de schepen prijken op een
rood bord de woorden »Op ter redding
en de vlag van het Leger wappert in den
top van den mast.
In de laatste jaren is het aantal der
schepen, die met man en muis vergingen
en waarvan nooit iets meer bekend werd,
het grootst naar verhouding op de vaart van
Engeland.
Dat geheimzinnig verdwijnen van zoovele
schepen heeft, zooals zich laat denken, in
zeemanskringen groote verwondering en
niet minder levendige belangstelling gewekt.
Men deed onderzoek naar de oorzaken
hiervan en spoedig kwam aan het licht,
dat vooral schepen die met steenkolen wa
ren geladen, totaal verloren gingen. Het
ligt voor de hand, dat op zulke schepen
door ontploffingen en zelfontbranding een
ramp kan ontstaan, welke den geheelen
ondergang van schip en bemanning ten
volge heeft.
In den iaatsten tijd heeft men echter
een andere reden gevonden voor het ver
gaan van zoovele kolenschepen men heeft
namelijk geconstateerd, dat het zooge
naamde stuiven der kolen in de Engelsche
havens dikwijls zeer gebrekkig geschiedt;
tengevolge daarvan schiet de lading uit en
kantelt het schip.
Het bestuur der Vereeniging voor Zee-
vaartaangelegenbeden heeft zich nu tot de
verschillende scheepsassuranties gewend met
het verzoek, dat de inspecteurs dier Ver-
eenigingenin de Engelsche havens de
geladen schepen, voor zij in zee gaan, aan
een nauwkeurig onderzoek zullen onder
werpen en daarbij vooral zullen letten of
de regelmatigheid bij het laden niet te
wenschen heeft overgelaten.
Een vreemd geval van slaapziekte
heeft zich voorgedaan in Oostenrijk. Een
gevangene was wegens moord tot 10 jaren
dwangarbeid veroordeeld. Vóór de uitspraak
van het vonnis was hy echter in slaap ge
vallen en eerst 4 dagen later ontwaakte
hy, zeer verwonderd, dat hy zich in de
gevangenis bevond.
Over het vreeselyk ongeluk, dat in
Duitschland dezer dagen by een militaire
zwemoefening in de Neisze plaats vond en
waarbij 8 man omkwamen, bevatten de
Selezische bladen de volgende bijzonder
heden.
Honderdzestig man moesten, in twee
partyen verdeeld, een soort van waterge
vecht leveren. Het waren uitsluitend re
kruten, gekleed in broek, mouwvest en
muts en bewapend met het geweer met
bajonet, dat hun over den rug hing.
Tot het midden der Neisze ging alles
goed en de soldaten zwommen in.de ge
lederen, op bepaalde afstanden. Door den
stroom echter werd er langzamerhand min
der goed afstand gehouden, de manschap
pen kwamen te dicht bij elkaar en eenigen,
die bang waren, dat zy verdrongen zouden
worden, klampten zich aan de anderen vast.
Toen volgde een tooneel van de vreeselyk-
ste verwarringin doodsangst greep men
land w^s en er appèl werd gehouden, ont
braken er verscheidene nummers.
Er werd terstond gedregd en 7 lijken
werden opgehaald, terwijl een achtste man
weldra bezweek.
Het tweede gelid, dat in een audere
richting zwom, had door zyn eigen hoera
geroep niets begrepen van het gebeurde
en had daarbij dwars door het eerste heen
gezwommen, aldus de verwarring nog ver
meerderende.
Een groot verzuim was begaaner was
niet gezorgd voor booten, die achter de
zwemmers hadden moeten varen, om hen
zoo noodig op te nemen.
Tot de jongste slachtoffers van de
zakkenrollers in den Parijschen dierentuin
»Jardin des Plantes'* behooren ook
een Engelsch detective (geheim politie
agent) en zijne vrouw, die na er een poosje
rondgewandeld te hebben, ontdekten, dat
zy door de vingervaardige heeren van
hunne beurzen, welke te zamen f 672 be
vatten, waren beroofd.
Insozondon.
Helder, 9 Augustus 1892.
Mijnheer de Redacteur!
Dezer dagen werd mij medegedeeld, dat door
het Bestuur der plaatselijke Vereeniging voor
het organiseeren van Volksbijeenkomsten, met
het oog op de aanstaande winter-campagne,
maatregelen worden genomen om ook in het
volgend seizoen de bekende, nuttige werkzaam
heid, evenals vroegere jaren, te doen slagen.
Ik vernam dit met veel genoegen, want ik
houd mij overtuigd, dat de bedoelde bijeen
komsten, die zoozeer in den smaak vallen van
het Helderschc publiek, niet alleen genoegen
verschaffen, maar ook in groote mate nut
stichten. Ik acht het een voorrecht, dat er
in onze gemeente mannen gevonden worden,
dio aan de noodige toewijding de meest ge?
wenschte volharding paren, om het een aan
gevangen werk op zoo fiinke wijze voort te
zetten.
Wat mij echter in groote mate verwondert
is dit, dat het plaatselijke Nuts-dcpartement
er nu, na vier jaren, niet toe overgaat, om
't voormalig pleegkind weder onder zyne be
scherming te nemen. Dat departement zou
zich waarlijk niet behoeven te schamen, als
het erkende, indertyd verkeerd geoordeeld en
gehandeld te hebben, door het kind te ver-
stooten en het op den gevaarlijken leeftyd van
17 jaren op een goeden avond buiten do deur
te zetten. De verstootene heeft zich sedert,
ondanks 't gemis van 't ouderlyk toezicht en
de ouderlijke ondersteuning, door onberispelijk
gedrag aller achting en genegenheid verworven,
zich in den moeilijken toestand, waarin zij
zich bevond, op fiinke wijze weten te hand
haven en daardoor maakt zij er, dunkt mij,
aanspraak op, weder als kind des huizes erkend
Bn in den familiekring opgenomen te worden,
't Zou, naar myn inzien, het departement tot
eere verstrekken, als het zijne vergissing van
vroeger erkende, en zelf den eersten stap tot
verzoening deed. Niemand behoort zich te
schamen, de erkentenis af te leggen, dat hij
vroeger gedwaald heeft. Ons departement
scharae zich deze erkentenis dan ook niet.
Allen struikelen weieensook Nuts-dcparte-
mentcn staan daaraan bloot.
Met vriendelijken dank voor de plaatsing
dezer regelen, en met verzekering mijner hoog
achting.
Uw dw. dr.
B.
Van af 15 tot en met 17 Augustus.
ONDERTROUWDGeeno.
GETROUWD: P. Bakker en M. Geus.
I. Struijs en S. C. Simons. K. de Vries cn
M. Muije.
BEVALLEN: W. do LeeuwMens,z. A.
WhllaartBozua, d. G. Duinkcr—Kuiper, z.
D. RaadsveldGreiner, d. H. J. Kloprogge
Florschutz, d. T. OostKluft, z. A. Hille-
niusRieuwerts, z. I. BenekerVerschoor, d.
M. C. MoormanHoogcrwerf, z. C. Haak
v. d. Brandc, z. C. SchutteBeen, z. M.
RevierSmitselaar. z. E. de GraauwHel
der, d. A. BlankendaalStet, d.
OVERLEDENP. Vogel, 20 j. C. Schaaf,
79 j. A. J. Koster, 7 j. N. Daalder, 76 j.
1 levenl. aangegeven.
van 1016 Ang.
ONDERTROUWD: Geene.
GETROUWD: J. Rab Jbz. en F. Keyser.
GEBOREN Dieuwertje, d. v. M. Vlaming
Jbz. en J. Salro. Antje, d. v. J. Boon en G.
de Wijn.
OVERLEDEN Anna Karolina Elisabeth
Buis, d. v. R. Buis en M. Dijksen.
