't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER NIEUWEDIEP EN TEXEL
Een nieuwe regeling
Ho. 2260.
Zaterdag 13 October 1894
22»te Jaargang.
Bureau: Zuidstraat.
Telefoonn". 63.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoonn. 51.
Abonnement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Gt., met Zondagsbl. 80 Ct.
id. franco per post 75 idem f 1.12'
id. Toor het buitenland f 1.25, idem f2.00
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgever»: BERKHOUT ft Co., te Helder.
8POOB8TRAAT «l ZUIDSTRAAT.
Ad.vertentl6n
ran 1 tot 5 regels25 Cent
Elke regel meer5
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moetea uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan d» Bureaux bezorgd zijn.
KALENDER DER WEEK.
Opkomst dor Zon 6 u. 25 m.
Ondorg. 5 n. 6 m.
OCTOBER, (Wijnmaand, 31 dagen.)
Zondag 14 Volle Maan.
Maandag 15
Dinsdag 16 Isr. Loofhuttenfeest.
Woensdag 17
Donderdag 18
Vrijdag 19
Zaterdag 20
In het Handelsblad" van Zondag jl.
komt het volgende artikel voor van» Nau
tilus", over de opleiding van onderofficieren
en mindere schepelingen der marine, datwe
bier in zjjn geheel laten volgen
van het personeel onderofficieren en
mindere schepelingen bij de zeemacht.
Het jongst verschenen 28ate deel van de
mededeelingen betreffende het zeewezen bevat
het rapport, omtrent de herziening der regeling
van het personeel onderofficieren en mindere
schepelingen bij de zeemacht, uitgebracht door
den schout-bij-nacht C. ten Bosch.
Raeds gernimen tijd geleden Handelsblad"
van 27 Ang. 1892) gaven wij onze zienswijze
omtrent die aangelegenheid te kennen en bet is
daarom dat wjj met belangstelling van dit rap
port kennis namen.
De voorstellen, in den breede toegelicht, lei
den tot eene gewijzigde opleiding van de jeag-
digo schepelingen, voornamelijk meer in prac-
tischon zin, on tot eene algeheele wijziging in
de opleiding tot onderofficier.
Dj 2£-jarige opleiding aan do kweekschool
te L;iden en op de „Wassenaer" wordt met
een jaar verkort, en dit laatste jaar bennt tot
het houden van een oefeningstocht van 5 maan
den met de „Nautilus" in den Atlant. Oceaan
en van een militairen drill van ongeveer gelijken
duur aan boord van een nader aan to wijzen
logomentschip, aan hetwelk een der bestaande
oofeningsbrikken wordt toegevoegd in eene van
de seebavens.
Daarna ga&a allen zonder onderscheid over
op de vloot.
De bestaande opleidingen tot kwartier
meester en stuarman worden opgeheveD.
Voortaan zullen tot die betrekkingen worden
opgeleid matrozen le klasse, die aan een uit
muntend zedelijk en militair gedrag last en
aanleg voor den onderoiflciersstand paren en
aan eenige eischen omtrent kennis en diensttijd
voldoen.
De eersten ontvangen hnnno opleiding aan
boord van de „Nautilus" en het logementschip
op de wijze zooals boven is vermeld, en vormen
dus tijdens de ocfeningsreis de kern der beman
ning; de laatsten ontvangen eene eenjarige
opleiding aan boord van het wachtschip té Am
sterdam, doen na afloop van dien cursus
examen voor derde-stuurman en worden daarna
gedetacheerd bü de opleiding tot onderofficier
om 't tweede gedeelte van den cnrsus te volgen
Na afloop dier detacbeering worden zü bij
gnnstig rapport tot bovengenoemden graad be
vorderd.
Deor deze regeling wordt dus een einde ge
maakt aan het bevoorrechten van die enkelen,
die reeds op het opleidingsschip, das op zeer
jeugdigen leeftijd, wanneer het zeer bezwaarlijk
is omj over hnnnen verderen aanleg te oordeolen
met voorbijgang van zoo velen die zich op lateren
leeftijd ontwikkelen, tot den onderofficiersstand
worden aangewezen.
Eene voorname bron van misnoegdheid zal
hiermede komen te vervallen, terwijl hot bo
vendien een niet minder groot voordeel mag
geacht worden, dat het onderofficiersperaoneel
verkregen wordt uit bevaren schepelingen met
eone voldoende mate van ondervinding.
Een billijker regeling, die aan een ieder
deselfde uitzichten opent, kunnen wjj ons
□anweljjks voorstellen, want ook voor hen, dio
niet afkomstig zjjn van het opleidingsschip,
staat nu op giljjke wjj ze de weg tot bevorde
ring open.
Het is dan geen eenzijdige kweekerjj meer,
maar alles hangt af van eigen lost, ambitie
en geschiktheid.
Ook de onbillijkheden die tot hoden beslaan
ten opzichte van de zoogenaamde bijbaantjes
worden in de nieuw voorgestelde regeling,
naar bet ons voorkomt, op eene voldoende
wijze opgeheveD.
Niet elk matroos le klasse is geschikt voor
kwartiermeestor of stnnrman, maar bjj hen
wordt het uitzicht voor den onderofficiersrang
opengesteld in de hnlpdienBteD, wanneer daartoe
neiging, aanleg en geschiktheid worden ge
toond.
Immers waren het tot heden uitsluitend ma
trozen 3e klasse en gewoonlijk niet van de
besten, die voor do betrekking van baantjes-
gast in aanmerking kwamen, omdat bjj miois-
terieele resolutie was bepaald, dat matrozen
le en 2e klasse daarvan waren uitgesloten.
Bjj de nieuwe regeling woidt voorgesteld die
resolutie in te trekkon, doch alleen wanneer
aan de voorgestelde regeling betreffende liet
personeel onderofficieren en minderen in haar
geheel uitvoering wordt gegeven.
In de ontwerpregeling wordt mede voorge
steld den graad van korporaal in dien zin te
beperken, dat do matrozen, die in de qualiteit
van derde schrjjver, bottoliersmaat en tweede
ziekenoppasser worden aangesteld, bjj hunne
aanstelling den graad van matroos behoudon,
hen eerst later bjj gebleken geschiktheid den
korporaalsgraad toe te kennen en voor koksmaat
dien graad te doen vervallen.
Daardoor zon een einde worden gemaakt
aan de vreemdsoortige verhouding, dat een
matroos le klasse de wacht doet onder een
zeer jongen korporaal of onderofficier die, nog
voor korten tjjd matroos 3e kl., nu zjjn meer-
dero is, doch ten eenemale onberekend moot
worden geacht voor de taak van chef van de
wacht.
BjjzoDder geschikte matrozen le klasse, bjj
de Eogelsche marine bekend onder den naam
van nable seamon", maar die de hoedanigheden
missen voor kwartiermeester, zouden bjj gobrok
aan onderofficieren van de wacht togen eene
gerioge vermeerdering van soldjj, dan voor
dio fuoctie in aanmerking kuunen komen.
Met het bovenstaande hebben we de hoofd
punten weergegeven, waarop de nieuwe rege
ling berust.
Gaarne hadden wjj er nog in aangetroffen
de bepaling dat onderofficieren met den graad
van sergeant bjj in alle opzichten uitmuntend
gedrag en geschiktheid, na verloop van b. v.
4 jaren worden opgenomen in het vaste corps.
Bjj da bosta&udo organisatie moeten som
migen dikwjjls vele jaren wachten voordat
aan eene voordracht tot opneming in het
vaste corps wordt gevolg gegeven, en dat
werkt ontmoedigend.
Het hoofddoel echter: wegnemen van grie
ven onder de werkeljjk geschikte matrozen,
zoodat velen ontjjdig den dienst verlieten,
zal, meenen wjj, hiermede voor een goed deel
worden berjikt, terwjjl het personeel in mili
tair gehalte zal vooruitgaan.
Bjj de invoering zal oven wel eene herzie
ning van de traktementen en gages niet
achterwege kunnen bljjven, en zullen deze
voor de verschillende graden en dienstvakken
meer in overeenstemming moeten worden ge
bracht met den aard van den dienst.
Bovendien, wil men de goede elementeD,
onderofficieren zoowel als matrozeD, aan den
dienst verbonden houden, dan moot hunne
belooniDg ook zoodanig zjjn, dat zjj in on
toereikendheid daarvan geene aanleiding kan
nen vinden om in de kracht van hnn leven,
wanneer de Staat do meeste vrucht kan
plakken van de opoffering aan hunne oplei
ding besteed, elders een beter heenkomen te
zoeken.
Zeker zal dit niet bjj allen gelukkeD, maar
juist zjj op wier behoud voor den dienst hot
meest prjjs gesteld moet worden, zollen bjj
particuliere stoomvaartmaatschappijen, waar de
bezoldiging hooger is, gaarno aangenomen
worden.
Maar vooral bjj de onderofficieren, aan
wie thans zooveel hooger eischen worden ge
steld dan vroeger, o. a. wat klocding en uit
rusting betrefc, komt ons oeno herziening van
de traktementen niet onbillijk voor.
Als oen eükel voorbeeld wenschen we Blechts
aan te halen, dat de maandeljjksche gage bui
ten do keerkringen bedraagt voor een matroos
le klasse, die is opgenomen in het vaste corps
mindere schepelingen en in het bezit is van
het brevet van kanonnier le kl. f 26 en voor
een bootsmansmaat (onderofficier met don
graad van sergeant) f 32. een verschil in trak-
temont dat zeker niet in verhouding is lot
het verschil in rang en stand.
Acht galden in de week is niet schitterend,
vooral niet als de onderofficier dan nog een
gezin heeft.
Sopt. '94. Nautilus,
NIEUWSTIJDINGEN.
HELDER, 12 Oct. 1894.
Tot opening van 't seizoen werd
Woensdagavond door 'tHolI. Tooneelge-
zelschap, dir. A. van Lier, in den Stads
schouwburg opgevoerd Het meisje van
het eiland Marken". Daar men meestal
producten van vreemden bodem ziet opvoe
ren, was 't een aangename af wisseling nu
eens de handeling te zien plaats vioden
op vaderlandschen grond, en wel bepaald
op 't typische plekje, dat den naam van
Marken draagt.
't Thema van 't tooneelstuk iseen kind,
dat uit wraakzucht aan den vader ont
voerd, door een Marker visscher van «en
wrak werd gered, door hem en zjjn vrouw
als eigeu kind werd aangenomen, verliefd
geraakte op een kunstschilder en van een
eenvoudigen visschersknaap. die om haar
hand aanzoek doet, niets wil weten en
eindeljjk door middel van een geëxposeerd
portret door haar vader herkend en op
gespoord wordt.
De tafereeltjes uit 't volksleven op Mar
ken worden in de vier laatste bedrijven
vrij teekenachtig weergegeven, waarbij 't
tweede bedrjjf, de kermis op 't eiland met
den boeredans, 'b meest in den smaak viel.
De hoofdrollenEngeltje, Geurt Smit,
Cutharina en Pieter Kleist, werden ver
dienstelijk vervuld door de dames Dons
Albregt, AlbregtEngelman, en de hh. r.
Nieuwlaad en Jurgens. De overige spelen
werkten mede tot 't vormen van een goed
geheel en mochten daarin zoowel slagen,
dat ze herhaalde applaus ontvingen en
zelfs na afloop van 't tweede bedrjjf werden
teruggeroepen.
De Hollandsche Tooneellisten hebbey
zich ook nu weer goed geïntroduceerd en
we twjjfelen niet of 't bezoek zal een vol
genden keer drukker zijn dan dezen avond,
waarvan 't min gunstige weer gedeeltelijk
wel de oorzaak kan zjja.
Het diploma als meter voor zeesche
pen is na gehouden examen te Amsterdam
o. a. uitgereikt aau deu rijks-ambtenaar
A. M. H. Smits, te Helder.
Het kerkgebouw van de Ned. Herv.
Gemeente to Hypolytoshoef op Wieringen,
waarvan eenigen tjjd geleden een gedeelte
is ingestort, zal worden gerestaureerd, als
de plannen daartoe goed slagen, waaraan
niet getwijfeld wordt. Door kerkvoogden
van genoemde gemeeDte, zal een premie-
leening worden aangegaan groot f 75000,
verdeeld in 15000 aandeelen van f5, zoo
dat het in het bereik van ieder valt, om
mede te werken het kerkgebouw te her
stellen in den tegenwoordigen monumen-
taleu stjjl, zooals het daar reeds eeuwen
staat. De inschrjjvingop de bedoelde premie-
leening is opengesteld op Maandag 15 Oct.
van *8 morgens 9 tot 'a namiddags 5 uur,
ten kantore van den hr. H. D. d. Vos, Keizers
gracht 262 Amsterdam. De eerste premie
trekking er van zal reeds op 1 Maart a.
8. plaats hebben, waarbij premiën worden
uitgeloot vau 1 a 1000 gulden, 2 a 500,
4 a 200, - 10 a 100, - 20 a 40 - 25
a 20 gulden, terwjjl de overige aandeelen
met gulden per stuk worden uitgeloot.
De kerkvoogden, die de eer hebben be
langstellenden uit te noodigen tot deel
neming in deze leening, gevoelen daartoe
te eer vrijheid, na het hier geldt de weder
herstelling van een kerkgebouw, waarvoor
reeds sedert geruimen tjjd een dringende
eisch bestaat.
(Zie verder de annonce in dit blad.)
Uit Schagen meldt men
Bindeljjk is in de donkere zaak van ie
vreemde lamp in de woning van de weduwe
Bute licht gekomen. Ben paar glazen van
eigenaardigen vorm in eene der kasten van
de vermoorde gevonden, die bleken aNe op
den brander van deze lamp te passen,
hebben bewezen dat de lamp aan de ver
moorde toebehoorde. Aan de geruchten,
dat Klaas Boes de misdaad niet alleen zon
bedreven hebben, ia door deze ontdekking
een einde gemaakt.
Aangenomen 't beroep bjj de Doopsge
zinde gemeente, te West-Terschelling door
den prop. 8. D. A. Wartena, die voor
Noordeind van Graft heeft bedankt.
LOMBOK.
Nu de laatste mail tal van bijzonderheden
heeft gebracht aangaande den overval, houden
ook enkele bladen hier te lande op het voor
beeld der Indische pers, zich bezig met de
vraag, of het verraad niet te voorkomen ware
geweest.
Het is die vraag, die met telkens meer
kracht om een antwoord roept en die, r.aar
de «Standaard" opmerkt, beantwoord worden
moet, ook al gevoelt men, dat haar beant
woording een schaduw worpen kan over de
houding dor officieren, die men zoo gaarne
om hnn heldenmoed niets dan een warm sa
luut hadde gebracht.
Maar naast heldenmoed mag van een be
velhebber in de eerste plaats worden geeisckt
beleid, en niemand kan het verwonderen, al»
in deze dagen, naar gelang meer uitvoerige
inlichtingen ons bereiken, mon meer en luider
twjjfel hoort opperen aangaande het beleid van
den leider der Lombok-expeditie.
Na het ageeren van onze troepen op Lom
bok vóór den overval in den breede te heb
ben nagegaan, komt do (Standaard" tot de
eonclnsie, dat bier een hooge mate van ach
teloosheid in het spel is geweest; dat men
de eenvoudigste voorzorgen van oen militairen
troep in een vjjandeljjk land heeft verzuimd
en dat er van militair beleid in het geheel
geen sprake is geweest.
Doch ook de schrjjver van drie acte vaa
beschuldiging schjjnt zelf in te zien, dat zulk
een verpletterend oordeel, waartoe men met
de ontvangen berichten vóór aieb, noodwen
dig komen moot, ietwat voorbarig kan worden
genoemd, nn men nog geen volledige
inlichtingen heeft ontv.angeo. Althans hjj
dringt aan op openbaarmaking jvun hot on
derzoek naar den schuldige en als dit is ge
schied, kan eerst bljjken of genoraal Vetter
inderdaad aansprakeljjk moet worden gesteld
voor de onvergeeflijke fouten, welke, hierover
is mon vrjj algemeen eens, zjjn begaan. Want
in enkele bladen wordt het gedrag van de
zen generaal, zooal niet verdedigd, dan toch
met toegevendheid beoordeeld en wordt weer
de schuld toegeschreven man den controleur
Liofrinck, die, naar men zegt, gebrek toonde
aaa kennis van de toestanden, waarvan bjj
aangewezen was op de heegte te zjjn.
De RegeeriDg dient ,1© weten in hoeverre
zij op haar ambtenaren staat kaa maken, ea
geen menschen voor zulk een arbeid ait te
zenden, die aich laten inpalmen door sohjjn-
schoone praatjes van den vjjand, en daardoor
onze troepen in gevaar brengen, ja ons prestige
in geheel Indie in de waagschaal stelles.
Want ware de vjjand stoutmoediger ge
weest, en hadde hjj een aanval op het bivak
te Ampenan gedaan, dan wa*p de ecpeditie-
naire macht eenvoudig in zee gedrongen ea
was alles reddeloos verloren geweest.
En dan?
Dsd, zegt de schrjjver in »De Standaard,"
hadde van Oost tot West de mare door onze
Indische bezittingen geklonken, dat de een
maal zoo machtige Compagnie smadeljjk van
Lombok was verdreven en wat van zoo iets
de gevolgen hadden kunnen zjjn, begrijpt
ieder, die weet, met wat geringe macht dat
groote bezit overzee moet worden beveiligd.
Voor znlke gevaarlijke proefnemingen zjjn
we in Indië niet sterk genoeg.
En daarom dient to worden uitgemaakt
waar de schuld zit
Fouten, dit kan niet meer tegongesproken
worden, zjjn er gemaaktpolitieke en miütairo
fonten.
Do eerste dunken ods het zwaarst, en wol
wjjl zjj voor eon good deel do oorzaak zjjn
van da laatste.
De vraag is nu maar: waar, bjj wien ligt
de schuld? En hoe roemrjjk de expeditie on
der generaal Vetter ook moge eindigen, hoe
schitterende revancho onze macht op Lom
bok moge nemenhoe fier straks de Nodor-
landsche driekleur van de poeris op Lombok
wapperen moge, wie onzerzjjds aan den
moord op 26 en 26 Augustus mede scbnldig
staan, moeten worden gestraft.
Aan een brief van luitenant A. Valkenburg
aan zjjne ouders is het volgende ontleend
Ampooan, 26 Aug. 1894.
„Ik schrijf u dezen brief nit Ampenan,
doch ik had niet gedacht, er nog ooit te
komen. Den 23©n kregen wjj plotseling des
avonds om 6 uur bericht, dat er een aanvul
zou plaats hebben gedurende den nacht. Het
voornaamste hoofd hier, Goesti Djilantik, was
van uit het binnenland opgerukt on had zich
hier langzamerhand met zjjne volgelingen ver
zameld. Op zichzelf werd hier niet veel acht
op gcslager, en ook omdat wjj reeds bjjna
tweo maanden te Tjakra-Negara waren en
er nooit iets gebeurde, was men wat zorgeloos
geworden en had geene versterkingen aange
bracht. Bovendien waren de bataljons verdeeld
en de helft van elk bataljon het binnenland
iogestuuid. Om ll1/, nar 's nachts van den
25n werden wjj plouoling gealarmeerd en
kregen vuar van uit het paleis van den vorst,
dat aan den overkant van den weg langs ocs
bivak liep, op ongeveer 30 tot 50 meter af
stand.
Het paleis is omgeven door mnren van 5
meter hoog en 1 meter dik. Zonder dat wjj
het wisten hadden zjj daarin schietgaten ge
broken en die mot modder dichtgemaakt.
Daartegenover ttooden wjj met eon paar stuk
ken geschat en onze compagnieën, maar gehoel
ongedekt. De uitwerking was dan ook ver-
schrikkeljjk. Van mjjne compagnie werden
achtereenvolgens de kapitein od de andere lui
tenant neergeschoten, zoodat ik commandant
werd en zoo duurdo bat schieten voert tot
's morg. 71/, uur. Toen wns van de afdeeling,
«üe ik oersi gecommandeerd had, van 30 man
nog 6 man over. Het is bepaald oen wonder,
dat ik niet getroffen word, want het was voort
durend een ware hagelbui vao kogels en rechts
en links vielen de soldaten om mjj been, ter
wjjl wjj bljjkbaar niet do minste uitwerking
hadden op de zware muren, waar de kanons
kogels niet doordrongen. Des morgens hadden
w| dan ook van de 450 man, 14 dooden en 04
gewonden en moesten wjj terngwjjken. Wjj
waren natanrljjk doodop; den geheclen nacht
heb ik in slaapbroek en kabaai gestaan, omdat
er geen tjjd was em ons to kleeden. Wjj zjjn
toen terng getrokken in een tempel, die ook
door muren omgeven was en waar wjj dus
niet veel gevaar meer liepen, doch moesten
het bivak opgeven. Do ruimte in dien tempel
was echter klein en wjj lagen tnaschen alle
dooden en gewonden, terw jl er geen verband
middelen meer waren, omdat men er totaal
niet ep gerekend had.
Het ergste was echter, dat onze munitie
opraakte. Tegen 8 uur werd het wat rustiger
en toen werden vier boden uitgestuurd, om to
trachtoa Matanrm te bereiken en versterking
te vragen. Dit is slechts op een ï/4 nor afstanda
dus men bad dsar alles kannen hooren. Het
werd echter tien nor en er kwam niets. Later
vernamen wjj, dat die boden afgemaakt waroD.
Om tien nur werd toen een raad belegden
uitgemaakt, dat wjj verloren waren, als wjj
geen uitval beproefden. Alles werd na voorbe
reid voor den aftocht, dopli veel hoop was or
niel. Alleen de 100 gewonden vorderden 200
man om te diagen, dus er bleef niet veel over.
Niets mocht dan ook meegenomen worden dan
wapens en hetgeen wij droegen aan kleeren.
Ik moest das ook alles achterlaten.
Zooals wij wel dachten, was de terugtocht
verschrikkeljjk. Voortdurend langs die maren
met schietgaten loopende, ontstond er eon
ontzettende paniekallee schreeuwde en gilde
en drong samen, zoodat de gewonden achter
bleven. Ik was commandant van do voorhoede
en liep er met den generaal met opgeheven
armen voor, om de manschappen tegen to
houden, doch ten slotte waren wjj zoo ver voor
uit, dat wjj halt moesten houden, om op de ge-
wouden te wachten. Er kwam echter niets.
want zjj waren teruggevlucht en toen ging het
maar weer verder langs een omweg naar Mata-
ram, waar het 7e bataljon lag."
De schrijver deelt dan het verder verloop
van den mooiljjken tocht naar Mataram ea
voorts naar Ampenan mede.
Do kranige jonge man, die ondor znlke ont
moedigende omstandigheden zjjn vuurdoop
ontving, sneuvelde helaas een maand later, 30
September, bjj de inneming van westeljjk Ma
taram. Reeds do kalmo toon van zjjn schrjjven
een dag na dien verschrikkeljjkcn aftocht en
zjjne houding naast generaal Vetter aan het
hoofd van den ordeloozen troep, bewjjzen welk
een dapper en vastberaden officier in hem voor
het vaderland verloren is gegaaD. Hbl.
Aan een Indische correspondentie van iDixi"
in de „Nederl." is het volgende ontleend:
Nimmer was een v< rraad zoo weinig te ver
wachten en nimmer ook waren de gevolgen zoo
ontzettend als thans.
Daar de Baliache vorston al onze voorwaar
den hadden ingewilligd en hetcontract van onder
werping reeds hadden goteekend, was er reeds
order gegeven om een gedeelte der munitie,
alsmede levensmiddelen, geschat enz. naar Java
terng te zenden24 Aug. zon een deel der
troapen volgen. Dit laatste werd later bepaald
op 28 Ang., aangezien (naar lnid van een schrjj
ven van een thans op Lombok gosneuvèld offi
cier) Goesti Djil&otik verzocht had om hulp
troepen naar de binnenlanden te zenden ten
einde oonige oproerige Sasaks tot het nakomen
van het contract te dwingen. (Men ziet hieruit
met welk een geslepenheid de Baliërs bon ver
raderlijk plan ton uitvoer legden. Onze macht,
dio, aaneengesloten, voldoende in staat was om
de Balischo strijdmacht te wederstsan, werd door
hnn list uit elkander gehaald om daarna elk
gedeelte afzonderlek te kunnen overrompelen
en afmaken. Red.)
e
Generaal Vetter doelde (volgens een telegram
in de „Jav. Ct." van 7 Sept.) mode, dat het
bericht, als zou do luit.-kol. Van Lawick vaa
Pabst na de overrompeling zjjner zjjds onvol
ledig zjjn ingelicht omtrent den stand van zaken,
onjuist is. Toen genoemdon hoofdofficier last
word gegeven terng te trekken, wns van ont
ruiming van Tjakrn Negara nog geen sprake;
de daarna aangewende pogingen, om hem be
richt te zenden, mislukten alle.
Een to Batavia ontvangen sohrjjven maakt
gewag van het kranig gedrag van den adju
dant-onderofficier Van der Aa, van bet 6e bat,
die bjj den overval het vaandel droeg. Reeds
door twee schoten getroffen, wilde hy hst vaan
del niet verlaten, tot hjj, bjj eon oogenblik
verpoozing, door een derden kogel werd ge
troffen en viel.
a a
a
Uit een particulier schrjjven i» gebleken dat
ds. Rogge (de onvermoeide veldprediker ter
expeditie, wiens zelfopofferende houding bjj den
overval door de Indische bladen werd beschre
ven) met de »Maetsoycker" naar Soerabaja
vertrok, om do 350 gewonden te helpen ver
zorgen en naar het hospitaal te geleiden. Het
schip kwam 29 Angostus aan.
Ds. Rogge heeft zich niet den tjjd gegund
om iemand to schrjjven, maar liet het doen
in zjjn naam. Hij bad zelf bjj do ramp alles
verloren en moest zich te Soerabaja van al
het noodige voorzien. Wel is waar overspan
nen door al hetgeen hjj meemaakte, was hjj
toch gelukkig ongedeerd en was niet van zjjn
besluit af te brengen om op 31 Aug., dus
twee dagen later, mot de aanvullingstroepen
terug te gaan.
Honderden kwamen heaa te Soerabaja do
band drukken en alleen door zich heimeljjk
aan boord te laten brengen, ontkwam hjj aan
een ovatie bjj zjjn v
Aan een particulior schrijven uit Soerabaja
van 2 Sopt., omtreDt de aankomst van do
suyeker", met do ljjken, is nog het i
ontleend
Duizenden van alle rassen on standen'waren
samengestroomd, om van hot droeve schouwspel
getuigen te zjjn, on werkeljjk, een ieders gomocd
schoot vol bjj het zien van zooveel ellende. De
meeaten waron slechts half gekleed, en allon
gaven de duidelijkste blijken hoe lmrd ze hot
DE TROUW TAN DEN
PROCUREUR.
Een Franach moordprocea.
7)
Doch door hot geschrjjf in de couranten was
de openbare roccning nu eenmaal geprikkeld,
en zoo was dit prooes ten slotte een canse
có'übre geworden. Men zag daarom onder de
toeschouwers versoheideno personon, die zich
op staatknndig, maatschappelijk of letterkundig
gebied beroemd gemaakt haddon. Achter de
gestoelten der rechters waren zitplaatsen, die
door verscheidene vreemde gezanten werden
ingenomen, en midden tnsschen de verslagge
vers der dagbladen kon men vele dames nit
de hoogste kringen opmerken.
Al deze monschen hielden van sterke ge
moedsaandoeningen en waren, trots het voor
hen bjjzonder vroege uur, hier gekomen zjj
zonden zeker liever den nacLt in deze slecht
geluchte, kwaljjk riekeude ruimte doorgebracht
hebben, dan af te zien van het schouwspel,
dat zjj verwachtten. Zjj wilden de uitroepen
hooren, die na de uitspraak der gezworenen
van de lippen der toehoorders klinkenvooral
ook wilden zjj den angèt van don beklaagde
zien op het oogenblik, dat men hem weer
naar zjjn bank voort als zjjn oogen angstig
vragend op den verdediger rusten, om op diens
gelaat het vonnis te lezen, slechts weinige se
conden voordat het oordeel der gezworenen
wordt bekend gemaakt.
Do stoel, waarop mevrouw Sanveterre zat,
Steod in de eerste rjj, niet ver vat» de bank
der beklaaagden. Die bank werd echter nog
aan hare blikken onttrokken door een groep
advocaten, allen in hunne voorgeschreven
ambtskleeding. Verscheidene van die hoeren
zagen er niet naar uit of ze dikwjjls pleitten
zjj schenen hun ambtskleeding slechts aange
trokken te hebbon om do zaal te kunnen bin
nenkomen.
Clcthilde zag er bevallig genoeg uit om
spoedig de aandacht van eenige der jongere
hoeren te trekken, die volstrekt niet vermoed
den, dat zjj de echtgenoote was van den man,
die hier heden als vertegenwoordiger der
menscheijjke gerechtigheid zou optredeD. Zjj
bemerkte wel, dat zjj van verschillende zjjden
werd gadegeslagen, en dit bracht haar in ver
legenheid. Zjj sloeg daarom haar sluier voor
het gelaatmaar daardoor voelde zjj nog
meer de onaangename warmte, die in de zaal
heerschte.
Rechts naast haar zaten eenige dames, die
tot do hoogste kringen schenen to bohooren,
maar die zij niet kende. Eón daarvan was
mejuffrouw Euguoie Chabot; naast haar zat
een tante van den heer Carolles, de barones
d' Audovon, die onmiddelljjk ncast Clothildo
had plaats genomen. Zjj praatten druk over
den waarschjjoljjkon loop van het proces, dat
bjj de talrjjko aanwezigen het eonig onderwerp
van gesprek uitmaakte. Men praatte gewoon
en onbeschroomd, daar de rechters hunne
plaatsen nog niet haddon ingenomen.
«Sauvoterro treedt op als aanklager," zei
een hoer, die achter Clothilde zat. „Hjj beeft
talent, maar ik ben nieuwsgierig naar zjjn
redevoering."
„Berqnin spreekt beter dan hjj," zei een
ander.
•Dat kan wel zjjn, maar vandaag staat zjjn
zaak toch al te slecht."
.Dat is niets; bjj zal den waren naam van
zjjn cliënt wel kennen, en ik zou er op dur
ven wedden, dat zijn pleitrede met den een
of anderon coup de thcutre sluit."
Het gerechtshof, hooren 1" riep op dit
oogenblik de doordringende stem van den deur
waarder.
Onmiddelljjk kwam cr stilte; de rechters
tradon op de tribune, de voorzittende rechter
in roode toga, de twee bijzitters in zwarte
toga.
Do twaalf gezworenen hadden plaats ge
nomen op amphitheatersgewjjze opgerichte
bankon tegenover de bank van den buklaagdo,
terwjjl voor den staatsprocureur oen afzonder-
ljjke zitplaats bestemd was tusschen de rech
ters en de gezworenen. Ook de griffit-r was
op zjjn post alles was dus gereed. Alleen
de hoofdpersoon ontbrak; de man dio geoor-
deold moest worden, op wion allen ongeduldig
wachtten, want de inrichting der zaal en al
het andere is bjj do zitting der gezworenen
steeds hetzelfde en boezemt het gewone pu
bliek der terechtzittingen weinig belangstel
ling in.
ijHet was de eerste maal, dat Clothildo zulk
eeno zitting bjjwoonde, en zjj vond, dat die
beneden haar verwachting bleef en weinig
indruk op haar maakte. De gezworenen met
hun alledaagsche gezichten en hun burgerljjkc
kleeding hadden niets ontzagwekkends. Ook
de president en zjjn bijzittere kwamen haar
niet bjjzonder corwaardig voor en niet genoeg
doordrongen vaa het gowicht hanner taak.
Zjj toonden een gelaat, waarop de verveling
on verstrooidheid te lezen waren van lieden,
die gewoon zjjn arme zondaars te veroordee-
len, zonder daarbjj eenigo gemoedsaandoening
te gevoelen.
Dan vertoonde Charles Sauveterre zich toch
geheel andere. Hjj was nog jong, eertachtig
en niet geblasocrdbovendien had bjj heden
oen taak te vervullen, waarvan zjjn geheele
toekomst afhing. Hjj zat flink rechtop en liet
zijn blikken, waaruit zelfvertrouwen sprak,
nu en dan over de aanwezigen gaan, als een
soldaat, dio ponder vrees het gevecht tegemoet
gaat. Daarbjj ontmoetten zjjn oegen meerma
len dio van zjjn vrouw, die hjj uit de verte
toelachte, zonder dat zjj zjjn lach kon beant
woorden. Zjj had hem nog nooit in ambts
kleeding, met znlk eon krjjgshaftigon blik go-
zien hjj scheen nauwelijks nog dezelfde por-
soon te zjjn en zjj gevoelde bjjna vrees veor
hem.
Thans verscheen ook de verdediger en wis
selde handdrukken met de collega's, die hjj
goed kende. Mevrouw Sauveterre hoorde door
de dames naast haar zjjn naam noemen en
en keek hem eens oplettend aan. Zjj vond,
dat mjjnheer Berqnin alleen om zjjn uiterljjk
reeds de aandacht waard was. Hjj telde ten
hoogste veertig jaar, was groet en slank en
zjjn zorgvuldig geschoren gelaat toonde bet
profijl, zooals men wel op oude Romeinsche
munten of medailles ziet. Zjjn physionomie
maakte een gunstigen indruk men kon echter
wel vermoeden, dat van die dnnno lippen soms
zeer schorpe woorden konden komen en dat
bjjtende spot hot geliefkoosd wapen van den
ge vreesden advocaat was.
Beiquin pleitte gewoonljjk meer in «iviele
processen dan in strafrechtelijke, cn daarom
mocht men wel aannemen, dat bjj de verde
diging van den geheimsinnigen moordenaar
slechts op zich genomen had, omdat hjj gele
heid zag, daardoor zjjn gevostigden roem nog
n mcrkeljjk te vermeerderen.
Kende hij werkeljjk bot geheim van den
beklaagde? Mol zekerheid wist niemand daar
iets vanmaar algemeen had men nich op
verrasiiDgen voorbereid.
Do dames, dio naast Clothildo zaton, hadden
het gesprek fluisterend voortgezet en opmer
kingen gewisseld over de rechters en de ad
vocaten zjj verstomden echtor, toen de pre
sident do zitting geopend verklaarde en bevel
gaf don beklaagde binnen to leiden.
Aller oogen werden gevestigd op deklcinu
deur, waardoor hjj moest binnentreden
doch deze bleef gesloten, tot groote verwon
dering van het publiek on van do rechters,
die niet gewoon zjjn, dat men hen laat wachten.
Op dit oogenblik kwam een deurwaarder
uit de raadkamer, trad op de tribune der rech
ters en fluisterde den president iets in het
oor, waarna deze onmiddelljjk met zjjn bjjzittera
iets beaprak. Bljjkbaar was er onverwacht
iets ongewoons gebeurd. Onder de groep der
advocaten kwam eene onrustige beweging
Berquiu ging naar den president, die een poos
met hen fluisterde, vervolgens verdween hjj
door de deur, voor de aangeklaagden bestemd.
De iti acht te nemen vormen bjj zulke te
rechtzittingen zjjn onveranderlijk; alles is van
te voren nauwkoorig bepaald, zoodat deze
onverwachte vertraging natuurljjk veel opzien
moest baren. De gozworenon staken do hoofden
bjjeen, de staat-iprocoreur was opgestaan en
sprak met de rechtershet publiek mom
pelde, als in den sehonwburg, wanneer men
draalt mot het tooneelscherm op te halen.
Intusécben hadden do advocaten, die nabjj
mevrouw Sauveterre stonden, vernomen, wat
er gebenrd was; de ean fluisterde het den
ander tot en knoopte or zjjn opmerkingen aan
John Nameloos weigert voor het gerechts
hof te verschjjncn
„Hjj heeft verklaard, dat men hem wel met
geweld in de zaal kou sloepen, maar dat hjj
geen woord zou spreken."
„Nog vreemder is het, dat hjj dit dwano
besluit pas schijnt genomen te hebben op bet
allerlaatste oogenblik, terwjjl de gezworenen
de raadkamer bjj loting werden aaagewe-
Do kerel speelt komediehjj weet, dat
geheel Parjjs zich met hem bezighoudt, cd na
zoekt hjj naar middelen om de belangstelling
nog to vorhoogen."
Maar dat kan hem duur te staan komen,
want ik geloof niet, dat zulk een houding een
gunstigen indruk op de gezworenen zal ma
ken. Zjj zullen nu nog des te minder genegen
zjjn verzachtendo omstandigheden aan te nemen.
„Nu, Berquin is naar hom toegegaan; die
zal hom wel tot rede brongon on dan later
van deze aanvankolijko weigering gebruik
maken om hem in beter licht te stellon. Hjj
zal beweren, dat zjjn cliëot een zeor ontwik
keld eergevoel heeft en zjjn misdaad betreurt."
Geen woord Tan dit gesprek was aan Clo
thildo ontsnapt; zjj gevoeldo zich teer be
klemd vau hart. Zon zjj den beklaagde te
zien krjjgen, of zou zjj op het laatsto oogen
blik nog het doel missen, waarvoor zo hier
gekomen was?
„Zie," begon nn een der advocaten weer,
«daar komt Berquin terug, maar alleen. Hjj
heeft dus niets kunnen uitrichten."
(Wordt vervolgd.)
