't Vliegend Blaadje
KLEINE COURANT
VOOR HELDER NIEUWEDIEP EN TEXEL.
No 2301.
Woensdag 6 Maart 1895.
23ste Jaargang.
Bureau: Zuidstraat
Telefoonn". 68.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoonn. 51.
Abonnement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., met ZondagBbl. 80 Ct,
id. franco per poet 75 idem f 1.12
id. voor het Buitenland f 1.25, idem
f2.00.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT ft Co., te Helder.
8POOR8TRAAT en ZUIDSTRAAT.
A.üvortontlön
van 1 tot 5 regels25 Cent*
Elke regel meer5
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGEWS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
VERSLAG dei* besluiten van
patroons in verband met
de Werklieden-bewe
ging te Helder.
Den 22en Januari j.1. had in «Casino" een
algemeene vergadering plaats op uitnoodiging
van de drie Werklieden-vereenigingen hier
ter plaatse. Van deze bijeenkomst verschenen
ter zijner tyd verslagen in de plaatselijke
nieuwsbladen.
Als een gevolg dier vergadering, kwamen
do Aannemers en Bazen meermalen bijeen,
tor bespreking der voorstellen van de Werk-
liodon-vereenigingen. Bovendien vergaderden
do inmiddels benoemde Commissiën der patroons
van onderscheidene vakken meermalen onder
ling en éénmaal met de Afgevaardigden der
W erklieden-vereenigingen.
Een en ander had tot resultaat, dat in de
Vergadering van 26 Februari jl. gehouden door
patroons, de volgende besluiten definitief rijn
vastgesteld
le. het arbeidsloon van een bekwaam timmer
man of metselaar op twintig, van een be
kwaam schilder op achttien en van een
bekwaam stucadoor op drie en twintig
cents per uur, de overige ambaobts- en sjouwer
lieden naar verhouding en bekwaamheid
2e. do normale arbeidstijd op boogstenself
uren per etmaal
3e. bet arbeidsloon boven de elf uren per dag,
alzoó de eventneele overuren te verhoogen
met 10%
4e. het arbeidsloon voor Zon- en algemeen
erkende Christelijke feestdagen te verhoogen
met 100%;
5ë. verzekering der Werklieden tegen invali
diteit en ongelukken, voor rekening der pa
troons naar den maatstaf der verordening van
Z. E. den Minister van Waterstaat, Handel
en Nijverheid
6e. bovenstaande besluiten in werking te doen
treden den 1 Juli a. s.
Ter vfrgaderiog is opgemerkt, dat voor
noemde besluiten niet alleen de strekkiDg
hebben van loonsverbetering, maar ook voor
namelijk ten doel hebben, gnnstigen invloed
nit te oefenen ter bestrijding van de beerscbende
werkeloosheid in de bouwvakken. Met het oog
op die zoo mogelijke vermindering der werke
loosheid is door de vergadering met grooten
nadruk don wensch uitgesproken
7e. dat de werklieden na afloop van bun
dagwerk bjj den patroon zich onthouden van
zoogenaamde beunhazerij, d. i. karweien op
knappen, die bij een baas tehnis behooren.
Voorts is de wenachelijkheid betoogd en waar
voor de vergaderden hnnnen invloed aallen
aanwenden
8e. dat de werklieden, die nog geen lid
zijn van een ziekenfonds, hetwelk nitkeering
waarborgt ingeval van ziekte, alsnog vóór
Juli a. s. daartoe overgaan;
9e. dat de besturen der ziekenfondsen, welke
werklieden boven een bepaalden leeftijd uit
sluiten van de opname als nieuw lid, hun
reglement zoodanig wijzigen z\j het ook
met de bepaling van verhoogde contributie
dat tegen de opname van werklieden boven
een bepaalden leeftijd tijdelijk geene bezwaren
geldend zjjn.
Besloten werd mededeeling te doen van do
besluiten en besprekingen aan:
a. de redactiën der plaatselijke nieuws
bladen, opdat de burgerij nota kan nemen van
bet verhandelde, hetwelk voor de burgers, die
werk te verrichten hbbben het bonwvak be
tredende, van belang iB te weten;
b. de verschillende plaatselijke werklieden-
vereenigingen, zijnde deze kennisgeving in
hoofdzaak een verwijzing naar het couranten
verslag, met verzoek om medewerking be
treffende de aangelegenheden onder sub 7, 8
en 9 genoemd.
De plaatselijke directiën en autoriteiten, die
geacht kunnen worden, direct of indirect bij
de besluiten betrokken te zijn, n. 1.:
c. het bestunr dezer gemeente;
d. den beer gemeente-bouwmeester
e. den heer boofd-ingenienr der marine;
f. den beer kapitein eerst-aanwezond in
genieur
g. de heeren opzichters van den waterstaat
b. den heer kantonrechter met verzoek om
opzending aan den betrokken technischen amb
tenaar
i. den heer directeur van het postkantoor
met hetzelfde verzoek;
j. den beer directeur van bet telegraaf
kantoor met een zelfde verzoek;
k, den heer chef van het loodskantoor met
een zelfde verzoek;
i. den beer stations-chef met een zelfde
verzoek
de kennisgevingen van deze rnbriek gaan
evenzeer vergezeld van een exemplaar van
een plaatselijk blad, waarin bet verslag Sb
Door de vergaderden is meermalen de wen
schelijkheid met grooter aandrang betoogd:
lOo. dat de betrokken directiëa en parti
culieren rekening honden met hetgeen is be
sloten en verhandeld voor alle werkzaamheden
en bestekken, welke na 1 Juli a. s. aan de
orde komen;
11e. dat bjj het bepalen van een tijdstermijn
binnen welken een uitgebreid werk moet worden
opgeleverd, deze zoo ruim mogelijk te stellen,
opdat de uitvoerders niet genoodzaakt zijn
tijdelijke werklieden van elders te ontbieden;
12e. die werkzaamheden, welke zonder be
zwaar in bet winterseizoen verricht kunnen
worden, zoo mogelijk in dat seizoen te doen
plaats hebben, waarin dan gewoonlijk het
meest aan werkgebrek geleden wordt.
Hetgeen tot biertoe vermeld is, werd in de
vergadering met negentien stemmen goedge
keurd en bekrachtigd, zeven stemmen ver
klaarden zich tegen regeling van arbeid in 't
algemeen of tegen organisatie op den door de
vorige vergaderingen voorgestelden voet.
Nog dient opgemerkt:
13e, dat de Directie der Stoomtimmer-
fabriek »De Zwaluw", op de eerstgehoudon
patroonsvergadering op 24 Jan. jl. verklaarde
niet te kunnen medegaan met de te nemen
besluiten, om reden hare verhouding ten op
zichte der te Helder gevestigde werklieden
een andere is, dan die der aannemers en
bazen, aangezien zjj bijna uitsluitend voor ol-
ders wonenden werk verricht en alzoo hier
ter plaatse niet concurreerend optreedt. Voorts
betuigde de Directie hare volle sympathie met
de te nemen besluiten in bet belaog der lots
verbetering van de werklieden en het vermin
deren der werkeloosheid;
14e. dat do Directie der Naamlooze Ven
nootschap »de Lastdrager", die het schceps-
bonwvak uitoefent, aan de uitnoodiging om
ter vergadering te komen, geen gevolg heeft
gegeven
15e. dat enkele aannemers en bazen, die
de eerste vergaderingen hebben bijgewoond,
ter laatste vergadering niet sjjn verschenen
en als redenen daarvan aan sommige bunnor
collega's hebben opgegeven, dat zij Diet sym
pathiseerden met de reeds genomen besluiten
16e. dat na de eerste patroonsvergadering
ingekomen zijn vier brieven van patroons en
werklieden, den wensch te kennen gevende,
de werkmansaangelegenheden onveranderd te
laten bestaan en geene regeling tot stand te
brengen
17e. dat eenige werklieden, welke eenige
dier brieven hebben onderteekend, in een bij
eenkomst door de Werklieden-vereenigingen
belegd, verklaren geteekend te hebben onder
den meer of minder nitgeoefenden invloed van
hunne patroons
18e. dat enkole patroons de laatste ver
gadering wegens verhindering niet hebben
kunnen bijwonen, doch mondeling aan hunne
collega's verklaard hebben, met de vastgestelde
besluiten geheel overeen te stemmen.
Aldus vastgesteld en goedgekeurd in de
vergadering der Commissie van aannemers
bazen den 27 Februari 1895.
Geteekend
J. S. B. JANZEN.
D. DE VRIES.
L. KLEIN.
H. DE WIT.
H. G. BISCHOFF.
J. VAN BREDERODE.
F. BOON Jr.
J. F. PHILIPS.
H. WIJKER.
NIEUWSTIJDINGEN,
HELDER, 5 Maart 1895.
Zaterdagavond werd in Tivoli een
liefdadigheidsvoorstelling gegeven, waarbij
mevr. Van Ophemert-Schwencke en Hel
ders Harmoniekapel welwillende medewer
king verleenden. De opbrengst moest strek
ken ten bate der algemeene armen.
Na een kort openingswoord door den
president ging men over tot de afwerking
van 't programma, dat uit 16 nummers
bestond en besloten werd door een apo
theose.
De executanten toonden aan rek en
ringen hunne kracht en vlugheid en gaven
blgk van bedrevenheid in de behandeling
der onderscheidene wapenen. Tot afwisse
ling werden proeven gegeven van 't wer
ken met gewichten.
Onder de stukken door meer, V. O. S.
voorgedragen vond »Gevallen" door Alting
von Geusau, muz. van v. d.Berg, wel den
meesten bjjvaL Met veel gevoel droeg de
begaafde zangeres 't lied van den op Lom
bok voor zjjn vaderland gesneuvelden krijgs
man voor. Een daverend applaus volgde.
Ook de andere muzikale voordrachten
werden met groot genoegen gehoord. Een
geanimeerd bal volgde.
Bjj herhaling, op algemeen verzoek van
't lied Gevallen", werd met een toespraak
door den secretaris Van Peursen aan me
vrouw v. O. S. een fraaie bouquet over
handigd.
Vrijdagavond werd in den Stads
schouwburg, Koningstraat, door 'tHol-
landsch Tooneelgezelschap, dir. A. van
Lier de blijspel-operette >Niniche" opge-
gevoerd. De opkomst van 't publiek was
niet buitengewoon.
Dergeljjke stukken schijnen alleen ten
doel te hebben lachverwekkende seènes
te doen ontstaan, en daarin zijn de ver-
tooners geslaagd, gesteund door enkele uit
drukkingen, die, zoo zjj niet equivoqne
waren dan toch de grens van 't equivoque
naderden.
Aan 't vlugge en losse spel, vooral der
hoofdvertooners, is te danken dat 't stuk
niet zonder succes is gespeeld en daarvan
komt in hoofdzaak de eer toe aan mevr.
Buderman-van Djjk, die in de titelrol op
trad, aan mevr. de la Mar, in ie rol van
de wed. Sillerjj en den heer Kreeft, den
zwemmeester Gregoire.
Uit hetgeen we hier en daar door 't
publiek hoorden oordeelen, is 't bljjkbaar,
dat Hollanders en Franschen in de schatting
van sommige toestanden vrjj wat verschil
len, en dat hetgeen in Parjjs wellicht
uitbundig wordt toegejuigt, hier vrjj wat
minder succes heeft.
Op den duur zou, o. i. een repertoire
van stukken sin 't genre Niniche" niet in
't belang der directie zjjn.
Vrjjdag 11., 's namiddags omstreeks
6 ure, klonk het geroep van »brand." Het
gelui van klokken bevestigde die mare en
ook een kanonschot door de Marine, welke
al hare dienaren voor het dreigend gevaar
op 't appèl riep, deed niemand meer aan 't
feit twijfelen. Een groote menigte s_
zich van alle kanten naar het terrein. Er
was brand uitgebroken op het bovenhuis
bewoond door den heer W. C. Smit, luit.
ter zee, nabjj de Nieuwebrng. Het liet
zich aanvankelijk ernstig aanzien, de vlam
men sloegen aan het achtergedeelte van
de woning uit en er bestond gegronde
vrees voor uitbreiding naar het belendende
Heeren-Logement of naar de stallen van
den voerman Gouwenberg. Spoedig echter
kwam hulp van plaatselijke en marine-
brandspniten twaalf spuiten waren wel
dra op het terrein, ook die van Huisduinen,
waarvan acht hare waterstralen in den
vuurgloed en op de naastgelegen gebouwen
wierpen, zoodat men het gevaar spoedig
meester wasook de brandbluschgranaten,
door den hr. W. ten Harmaen hier inge
voerd, deden binnen de woning goede
diensten. Het terrein, door dichte drommen
toeschouwers gevuld, werd door militairen
afgezeter heerschte een goede orde,
en de spuitgasten deden flink hun best.
Door het krachtig optreden van den brand
weer, heeft het vuur zich beperkt tot een
paar kamers, maar de waterschade aan
het benedenhuis, bewoond door den barbier
Steph an en het Heeren-logement is zeer groot.
De oorzaak van den brand is het vnur-
vatten van een houten beschot achtereen
fornuis. De bewoners zjjn allen verzekerd
tegen schade, alleen de dienstbode verkeert
in dit gunstige geval niet.
Stuurlieden ter koopvaardij.
De commissie tot examineeren van Stuur
lieden ter koopvaardij hield 12, 13, 14,
15, 19, 20, 21, 22, 26, 27 en 28 Febr.
zitting te Amsterdam, Aangemeld hadden
zich 53 candidaten.
De volgende diploma's werden uitgereikt
groote zeilvaart A., eersti stuurman aan de
heeren M. Gnodde met aanvulling 3e
stoomvaart en T. Veldman. Tweede stuur
man G. Klimp, derde stuurman A. Slee
boom, T. Sleeboom, H. Boompaal, C. Jager,
W. Bosma, A. P. v. d. Waarden, T. J.
Bakx, A. H. Z. Sanders van Loo, S. ien
Cate, T. G. Schenk, G. Verhoef, allen met
aanvulling stoomvaart, en A. Meijer, J.
H. v. d. Berg, J. Stada, J. Kooyman, B.
Scheltema, J. G. Bakker.
Groote zeilvaart B. derde Stuurman aan
de heeren G. K. Kievits, A. Wolkammer,
beiden met aanvulling groote stoomvaart B.
Groote stoomvaart A, eerste stuurman
aan den heer P. H. Donck, tweede stuur
man M. Steenhuizen en H. G. Ruhaak,
derde stuurman H. Nep, met aanvulling
zeilvaart aan de heeren D. H. H. Broek
man, T. Teensma en H. J. Wichers, ter-
•jjl het aanvullingsdiploma stoomvaart
nog werd uitgereikt aan J. Koekebabker,
W. Kimmerer en C. Spanjer.
Ouderscheiding.
Bjj koninklijk besluit van 28 Februari
jl. is de zilveren medaille, ingesteld bp
kon. besluiten van 7 Mei 1837, 22 Juli
1838 en 24 Januari 1841, toegekend aan
de gezagvoerders van schepen in de Groote
Vaart T. van der Lee, A. Roggeveen, P.
Helle en A. Larsson, als erkenning van
de diensten, bewezen aan de wetenschap,
door het overleggen van uitmuntende
scheepsjournalen, ten behoeve van het Kon.
Nederlandsch Meteorologisch Instituut.
(»St.-Ct.")
Naar men mededeelt, is Hr. Ms.
schroefstoomschip lé klasse »Atjeh" be
stemd om tegenwoordig te zjjn bjj de
opening van het Noord-Oostzee-kanaal.
De »Atjeb" werd op stapel gezet in 1875
en behoort tot een verouderd type.
Een telegraphisch bericht uit Batavia
meldt dat pater Gerardus Smit, die als
aalmoezenier van het leger op Lombok
pastoor Vogel bjj diens vertrek naar Ba
tavia is opgevolgd, overleden is.
(>T«d")
Dooor de politie te Breda zjjn een
heer en eene dame in arrest genomen, op
wie zware vermoedens rusten dat zjj valsch
geld in omloop hebben gebracht. Eenige
winkeliers waren reeds de dupe geworden
van de valsche munters.
Te Hilversum hebben baldadige han
den des nachts in eene bjjna voltooide,
nieuwe dubbele villa aan den Vaart weg,
eenige spiegelruiten en bjjna al de marmeren
schoorsteenmantels vernield, van welke
laatste eenige stukken ver van daar, langs
den weg zijn gevonden.
Men gelooft in de daders te zien twee
wegens dronkenschap van dat werk ont
slagen timmerlieden.
De moord te Tienraai.
Omtrent den te Tienraai (Limburg)
gepleegden moord wordt ons nader
gemeld, dat de wachtmeester Sjoerd Jorna,
dienende bjj het 5e escadron, 2e regi
ment huzaren en te Venloo iu garnizoen
aan de justitie aldaar heeft bekend inden
avond van Maandag den 25en Februari
Geertrnida Lichterveld, dienstbode van den
ritmeester te Venloo, met welke dienst
bode bjj, Jorna, 2 jaar verkeering had en
die eenige dagen bjj hare familie te Tien
raai doorbracht, na vooraf het voornemen
daartoe opgevat en het plan beraamd te
hebben, door revolverschoten te hebben van
het leven beroofd.
Wat eigenlijk bedoelden wachtmeester
tot deze wandaad heeft gebracht, valt voor
alsnog niet met besliste zekerheid te mel
den. Zeker is het dat Jorna, als flink sol
daat bekend, zich met medeneming van
zjjn revolver en buiten voorkennis van de
millitaire autoriteiten naar Tienraai hei
begeven en dat de verhouding tusschen
twee verloofden ai gedurende geruimen
tjjd te wenschen scheen over te laten.
Jorna is, na door den Officier van Justitie
te Roermond te zjjn gehoord, Donderdag
jl. ter beschikking gesteld van den audi
teur-militair te 's Hertogenbosch en naar
het huis van bewaring aldaar overgebracht.
»Rott. Nbld."
Moord te Bussam.
Het is thans zeker dat de behandeling
van de geruchtmakende zaak, tegen Hen-
riëtte Momber, de dienstbode en haren be
minde, Hendrik Coelman, milicien in gar
nizoen te Naarden, beschuldigd van moord
op Jansje Meinders, 19 Aug. 11. gepleegd,
zal aanvangen voor de rechtbank te Am
sterdam, den 13n Maart e. k. en waarachjju-
ljjk de 3 volgende dagen zal worden voort
gezet.
Er zjjn 61 getuigen gedagvaard.
In de dagvaarding wordt aan de bekl.
ten laste gelegd het navolgende:
Dat zjj na voorafgaande afspraak zich
schuldig hebben gemaakt:
1°. de bekl. Coelmanpoging tot dief
stal van gelden, liggende in een afgeslo
ten muurkast ten huize van den heer
Meinders
2°. de bekl. Momber dat zjj opzetteljjk
aan Coelman gelegenheid heeft gegeven de
voormelde poging tot diefstal te doen door
medeneming uit de woning van het doch
tertje van gemelden heer, genaamd Jantje
Arendina Meinders
beide bekl., dat zjj nogmaals eene
mislukte poging tot diefstal met braak op de
in voormelde kast zich bevindende gelden
hebben gepleegd, en ten
4°. dat beide bekl., eindeljjk onmiddel-
ljjk vóór, bjj of onmiddellijk na het plegen
der voormelde feiten in vereeniging met
elkander en na vooraf beraamd overleg en
om de uitvoering van den diefstal gemak-
keljjk te maken of om te beletten dat voor
noemd meisje, hen bjj de feiten overval
lende, hen als daders zou aanwijzen, dat
meisje opzetteljjk hebben gedood door wor
ging, waarvan de dood het gevolg is ge
weest.
Aan bekl. Momber wordt voorts ten
laste gelegd recidive omdat nog geen 5
jaar zjjn verloopen sedert zij eene gevan
genisstraf wegens diefstal heeft ondergaan.
Usgang voor Rotterdam.
Uit Rotterdam meldt men
Zaterdag was er zware ijsgang op de rivier
voor de stad. Schollen van kolossale grootte
drijven voorbjj en bedreigen alles wat hun
weg zou willen stuiten. Een ijzeren lichter
de Staatsspoorwegen IV", werd Zaterdag
middag van het jjs doorsneden en zonk
terwjjl de lading wegdreef. Het stoomschip
>Woodleigh" met ijzererts bjj den voor-
maligen Rijnspoorweg liggende, werd van
zijn trossen geslagen, met zulk een kracht
dat de ijzeren bolders werden ontwricht.
Het ergste heeft het echter de geheel van
hout zijnde steiger bij het Maas-station te
verantwoorden.' Verschillende palen der
fundeering zijn reeds ten ofler gevallen
van het sterke ijs, zoodat de steiger zelf
belangrjjk is verzakt. Alles wat zich daarop
bevindt wordt in veiligheid gebracht, daar
men vreest, dat de geheele steiger zal weg
slaan.
Het Thealre Royal te Glasgow, een
der fraaiste schouwburgen van geheel
Groot-Brittannië, is Vrjjdagavond totaal
afgebrand. De brand ontstond waarschjjnljjk
doordat een der schermen met een gasvlam
in aanraking is gekomen. De schade be
draagt 30.000, maar is door verzekering
gedekt.
Dit is de tweede maal dat het Theatre
door brand is vernield.
Handel in kinderen.
Te Weenen heeft de politie een man
gevangen genomen, die er zjjn beroep van
maakte, kinderen te verhandelen. Hjj kocht
arme kinderen van ouders en verkocht die
aan een man in Holstein voor tweehonderd
florjjnen met vijftig florjjnen commissieloon.
De arme kleinen werden dan op een bij
zondere wijze behandeld, zoodat zjj voor
hun leven dwergen bleven.
De Legseps.
Er worden plannen gevormd om den
stichter van het Suez-kanaal, wjjlen
Ferdinand de Lesseps, een standbeeld te
wjjden bjj het kanaal. Het plan bestaat
ieder passagier, die op weg van of naar
het Oosten het Suez-kanaal moet passeeren,
in de gelegenheid te stellen door een vrij
willige bjjdrage van ten minste 1 franc
mede te werken ter vereering van De
Lesseps' nagedachtenis.
De ondernemers van dit plan verwachten
dat slechts één jaar noodig zal zjjn om al-
zoo de benoodigde gelden bjjeen te krjjgen.
De >Elbe."
In het Lagerhuis werd tot de regeering
de vraag gericht, voor welke rechtbank
de ramp van de >Elbe" zal behandeld
worden. De president van den Board of
Trade antwoordde, dab het onderzoek reedi
te Bremerhaven geopend is, en dat later
een onderzoek zal worden gehouden naar
de door de »Crathie" bekomen averij. Dit
zal gehouden worden bjj het hof, dat
krachtens de Merchant Shipping Act spe
ciaal voor zulke gevallen is ingesteldde
datum kan eerst vastgesteld worden na
afloop van het onderzoek voor den coroner
te Lowestoft, dat, zooals men weet, tot 26
Maart is verdaagd.
In de dokken te Halifax heeft een
hevige brand gewoed, waardoor een aantal
handelsinrichtingen en Engelsche koop
mansgoederen ter waarde van 750,000 doll.
vernield werden.
Spoorwegongeluk in Mexico.
Mexico, 1 Maart. Een vreeselyk on-
;eluk is gisteren op den Interoceanischen
Spoorweg gebeurd. Een trein met pel
grims, op weg naar Mexico, derailleerde
bjj Temamatla, met het gevolg dat 104
personen werden gedood en 85 gewond.
De consternatie in de hoofdstad is groot.
Het Noord-Oost-Zeekanaal.
Het kanaal, dat de Noordzee roet de
Oostzee zal verbinden, is thans in zooverre
gereed, dat keizer Wilhelm uitnoodiging
heeft gedaan voor de plechtig; opening,
die in Juni van dit jaar zal plaats hebben.
Reeds lang was' van zulk een kanaal
sprake geweest; doch de plannen kregen
va8ten vorm toen in 1885 door den Duit-
schen Rjjksdag een wetsontwerp werd aan
genomen, waarbij het tot stand brengen
van het werk werd goedgekeurd en do
middelen werden aangewezen waaruit de
kosten bestreden zonden worden. Die kosten
werden geraamd op 160 millioen Mark,
waarvan }/3 zou worden gedragen door
Pruisen, het overige door de andere doelen
van 't Rijk, Het doel van het ontwerp was
de verbinding van de Oostzee met de
Noordzee korter en veiliger te maken dan
tot nog toe; de nieuwe weg zal 230 K.
M. korter zjjn dan de tocht over zee.
Reeds vroeger had de gevaarlijke tocht
om Jutland de Deensche regeering er toe
gebracht een kanaal te doen graven tusschen
Kiel en den mond van de Eider, langs de
grenzen van Sleeswjjk Holstein. Doch deze
waterweg was onbegaanbaar voor schepen
van meer dan negen voet diepgang, zoodat
de meeste vaartuigen toch door het Skagerak
en de Sond moesten gaan.
Het nieuwe kanaal maakt aan dien
toestand een einde. Het loopt van den mond
van De Elbe tot Holtenau bjj Kielhet
volgt de Sudensee en de Gieselauer vlakte
tot Wittenbergen aan de Eider, van daar
volgt het den loop van dien stroom tot
Rensberg en komt bjj Steinrade in het
verbeterde Eider-kanaal.
De breedte van het kanaal is 197 voet
aan de oppervlakte van het water en 85
voet op den bodem, zoodat de breedste
oorlogsschepen en door kunnen varen. De
jroote sluizen en de versterkingen om het
tanaal te kunnen verdedigen tegen een
mogeljjken vjjand hebben alleen tien millioen
Mark gekost. Het kanaal is niet hoofd
zakelijk gegraven voor het verbeteren van
den handelsweg, doch vooral met het oog
op de landsverdediging en voor maritieme
behoeften. Indien niet Kiel het Sebastopol
van de Oostzee was geworden, zou het aan
leggen er van zeker nog langen tjjd zjjn
uitgesteld. Toch zal het kanaal ook voor
den handel groote voordeelen afwerpen.
Niet alleen voor Duitschland, doch ook
Nederland, Rusland en Engeland.
Petersburg zal door het kanaal van Kroon-
stadt en het nieuwe Oostzeekanaal in directe
verbinding komen met de Noordzee. En
de verbinding van Londen met de Oostzee
wordt, als het kanaal in gebruik zal zjjn,
aanzienlek korter.
Het eenige land, dat met leedwezen
de opening van het kanaal zal vernemen,
is Denemarken, daar dit zjjn kusthandel
grootendeels zal zien verloopen.
Zou de luchtscheepvaart nu wezeljjk
uitgevonden zjjn? De oplossing van dit
vraagstuk schijnt in ieder "geval zóó ver
gevorderd, dat dit middel van vervoer, waar
schijnlijk vóór dat 1895 om is, in de prak-
tjjk bruikbaar zal zjjn; ten minste zoo
wordt door de Amerikanen beweerd.
Terwjjl wjj dit moeten afwachten, komt
echter nn de telegraaf mededeelen, dat
eenige weken geleden in eene kleine afge
sloten baai in Virginië (Vereenigde staten)
proeven gedaan zjjn met het luchtschip of
aeroplaan, uitgevonden door den Ameri-
kaansche professor Langley, den vermaar
den secretaris van het sSmithsonian Insti-
tute". Deze toestel is tegen den wind ia
opgestegen en heeft TÜegende zekeren af
stand afgelegd. Het werktuig is vervaardigd
van aluminum, wordt door middel van
vleugels zwevend gehouden en door om
wentelende schroeven voortbewogen.
Dan word er verder nog verhaald, dat
een ander Amerikaansch uitvinder, Walter
Mercer, nog niet ouder dan een-en-dertig
jaren, onlangs 60 kilometers moet afgelegd
hebben in zjjn luchtschip Albatros, ge
bouwd naar beginselen, voorgeschreven door
