't Vliegend Blaadje.
KLEINE COURANT
VOOR HELDER NIEUWEDIEP EN TEXEL.
So 2570
Zaterdag 2 October 1897.
25«te Jaargang.
Bureau: Zuiditraat.
Xelefoonn". 32.
Bureau: Spoorttraat.
Telefoon n. 81.
Atoonnement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., met ZondagsbL 80 Ct-
id. franco per poet 75 idem f 1.121/».
id. roor het Bonenland f 1.25, idem f 2.00.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT ft Co., te Helder.
SPOORSTRAAT in ZUIDSTRAAT.
Aüvertontlön
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureau* bezorgd zijn.
Aan onze abonné's buiten de
gemeente wordt beleefd ver
zocht 't verschuldigde abonne
mentsgeld Vliegend Blaadje en Zondags
blad, 3e kwartaal 1897, te willen over
maken per Postwissel of in postzegels,
VÓÓP 5 October, zullende anders daar-
over met 5 cents verhooging per post
worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoeven
slechts met een zegel van 2]/s Ct. beplakt
te worden.
KALENDER DER WEEK.
OCTOBER, (Wijnmaand, 31 dagen).
Opkomst der Zon 6 n. 6 m.
Onderg. 5 n. 80 m.
Zondag 8 Eerste Kwartier.
XSaqTïrlttg 4
Dinsdag 5
Woensdag 6 Israël. Vezzoendag.
Donderdag 7
Vrijdag 8
Zaterdag 9
Uit het Buitenland.
De staatkundige toestand in Oostenrijk is
sedert do tomnlten bij de opening der zitting
van 't Huis van Afgevaardigden merkbaar
verbeterd. Er is eene weldadig aandoende
kalmte ontstaan, 't Schijnt, dat het tweege
vecht, 't welk tnsachen den president-minister
en een der afgevaardigden hetft plaats ge
bed, en waarbij eerstgenoemde (niet gevaarlijk)
Ewond werd, een gunstig gevolg heeft ge-
d. De opgewonden gemoederen zijn tot be
daardheid wedergekeerd. Do opwiuding was
ook hl te groot. De zaken kunnen na weer
bun gewonen loop volgen, en het gebeurde
levert voor de zooveelste maal het bewijs, dal
uit het kwade meoigmaal het goede voorkomt.
De verhoudiog tesschen Spanje en de Noord-
Amerikaansehe Unie is gedurende de laatst-
verloopen dagen het onderwerp van vele be
richten en beschouwingen geweest. Te Madrid
was een nieuwe gezant aangekomen gene
raal Woodfort die, aaar men verzekerde,
bjj zjjne komst aan 't Spaanschs hof de mede-
deeling had gedaan, dat de regeeriDg te
Washington geen langer uitstel gedoogde van
de beëindiging der verwikkelingen op het
eiland Cuba. Volgens nadere mededeelingen
echter had hjj in opdraoht, aan de Spaansche
regeering de diensten der Republiek aante-
bieden, om den oorlog tet een spoedig eiode
te brengen, op grond, dat deze der Republiek,
die onmogelijk de vrijbuiter-expedities kan
tegonhondeu, onberekenbare schade veroor
zaakt. De regeericg te Washington hoopt, dat
door hare vriendschappelijke medewerking de
opstand weldra geëindigd zal zgn. Indien
Spanje de bemiddeling der Unie weigert, zal
deze niet den oorlog verklaren, maar de
Cubaansche opstandelingen openlijk begunsti
gen, en tevens de diplomatieke betrekkingen
met Spanje afbreken. De regeering der N. A.
Unie heeft kennelijk de beste plannen, als
Spanje hare voorstellen maar lijdelijk opvolgt
en de inmenging van de groote Republiek
aanvaardt.
De dwaze opwinding te Athene begint van
lieverlede plaats te maken voor verstandige
berusting. Wel wil men nog altijd protesteeron
tegen de internationale financiële contiólo,
doch min of meer als gevolg van staatknndige
eerzucht en nit vrees voor de schadelijke ge
volgen van het verzet. De openbare meening
adviseert tot aanneming van de vredesvoor
waarden, omdat men bjj een eventucële voort
zetting van den oorlog een hoogst ongunstig
verloop waarschijnlijk acht. Dit getuigt zeker
van een meer helderen kijk op de dingen
De berichten nit Britsch-Indië geven nog
geen uitzicht op een te wachten toestand van
rust en vrede. Er wordt bjj voortduring ge
vochten, en het terrein, dat bergachtig is,
veroorzaakt, dat ds strijd nog lang volgehouden
kan worden. De benden der opstandelingen
trachten zich gedurig meer in verbinding te
stellen met nabnrige stammen, ten einde ge
zamenlijk tegen de blanken te strjjden en de
onafhankelijkheid van het donkere ras te her
winnen. Wèl wordt door de Britsche troepen
met grooten moed gevochten en met veel be
leid opgetreden, doch 't einde is nog niet te
zien van een opstand, die weêr heel wat geld
en menschenleveos zal kosten.
Koning Oscar vbb Zweden en Noorwegen
heeft, eerst te Stockholm en daarna te Chris-
tiania, bat zilveren feest zjjner troonsbestijging
gevierd. Het heelt dien Verst daarbij niet
aan blijken van waardeering ontbroken. Te
meer verdient dit te worden opgemerkt, om
dat deze Vorst niet alleen zegt, dat hjj den
vrede liefheeft, maar het ook toont door zijne
regeeringsdaden en zjjne voorliefde voor burge-
ljjko aangelegenheden en door sijno groote
liefde voor wetenschap en kunst.
NIEUWST IJ DINGEN.
HELDER, 30 September 1897.
Heden (Vrgdag) avond vergadert de
Raad de r gemeente Helder, ter behandeling
van de navolgende onderwerpen
1. Ingekomen stukken. 2. Aanbieding
Gemeentebegrooting 1898 en benoeming
8ecties. 3. Adressen van de heeren Sant
en van der Ploeg. 4. Benoeming van een
5. Reclames Hoofdei.
Omslag.
Kroningsfeesten.
Dinsdagavond vergaderde de commissie,
die zich wil belasten met de feestelijk
heden hier ter plaatse, bjj gelegenheid van
de inhuldiging van Hare Majesteit KoniDgin
Wilbslmiaa, in 't volgend jaar te vieren,
ia Casino, tot 't nemen der voorbereidende
maatregelen.
De vergadering werd geopend door den
voorzitter der commissie, den heer C. D.
Zur Mühlen, die mededeelde dat de eere
voorzitter, de E.A. heer burgemeester, door
bezigheden was verhinderd te komen. De
voorzitter wees er verder op, dat onze
woonplaats met eere voor den dag diende
te komen bjj die plechtige gelegenheid en
dat daarvoor in de eerste plaats geld noodig
is. Hjj hoopt op den algemeenen steun
der burgerjj, want ook in dit geval moet
eendracht macht maken. Weet de com
missie over welk bedrag zjj beschikken
kan, dan eerst kan men een program samen
stellen. Voorlezing werd gedaan van 't
program der stad Alkmaar, waar 't ge
meentebestuur f 6000 wil verstrekken voor
de feestelijkheden.
De commissie heeft, door 't opnemen van
een aantal leden, een groote uitbreiding
verkregen, daar personen uit onderschei
dene buurten zich er bjj hebben aange
sloten. In den loop der volgende week
zullen de leden zich bg de burgerjj aan
melden en ljjsten aanbieden, waarop men
voor een gift ineens, voor een wekeljjk-
sche of maandeljjksche bijdrage kan intee-
kenen. 't Hangt dus van de offervaardig
heid der burgers af, of we hier ter plaatse
min of meer kunnen meedoen in de alge-
meene feestvreugde.
Om de zaak duidelijk te maken, zal de
commissie een manifest tot de burgerij
richten, dat ongetwjjfeld door de plaatse-
ljjke couranten welwillend zal worden op
genomen.
Reeds werd medegedeeld, dat de mannen
koren »Poljhymnia", »Sta Pal", sCecilia"
en Helders Mannenkoor" zich zullen ver
eenigen tot uitvoering van een cantate op
een der pleinen.
Bij stemming werden nog zes leden aan
't uitvoerend comité toegevoegd, zoodat dit
nu bestaat nit de hb. A. J. J. van Stejjn,
burgemeester, eere-voorzitter, C. D. Zur
Mühlen, voorzitter, G. E. Kloosterbuis,
secretaris, F. P. Schilling, penningmeester,
C. S. Jaring, J. Brouwer, G. Buhse, G.
T. von Oterendorp, mr. A. Croockewit en
W. Westendorp.
Na rondvraag sloot de voorzitter de
vergadering met den wensch, dat de com
missie in haar pogingen mocht slagen.
Naar wij vernemen, bestaat bet plan
den onlangs afgebranden molen te herbou
wen of te vervangen door een Stoomzagerij
Uit de Tweede Kamer.
In de zitting van jl. Dinsdag kwam in
behandeling bet adres van antwoord op de
Troonrede. Als sprekers traden daarbjj al
dadeljjk op de socialist van der Zwaag en
de sociaal-democraten Troelstra en van
Kol. Zjj kwamen op tegen de erkenning,
dat H. M. de Koningin-Regentes aan de
jonge Koningin eene voortreffelijke op
voeding beeft gegeven, dat de toestand des
lands over het algemeen gunstig is, en
dat de zee- en landmacht zich in den krjjg
tegen Atjeh voorbeeldig handhaaft. Eerst
genoemde spreker deed o.a. uitkomen, dat
iedere moeder, die daartoe in staat ia, hare
dochter eene goede opvoeding zou geven.
De Heldersche afgevaardigde verzekerde
wel, dat hjj had ingestemd met het leren
de Koninginnendat bjj de opening der
Kamers in de vergaderzaal had weerklon
ken, doch betreurde het, dat de Koninginnen
door vleiers omgeven en daardoor onbe
kend bljjren met den feiteljjken toestand
des lands. Het ontwerp-adres werd ver
dedigd door het lid der Commissie, die het
samengesteld had den heer Vermeulen
terwjjl, namens de Regeering, de heer
Pierson, minister van Financiën, optrad,
om het standpunt en de houding van het
nieuw opgetreden Kabinet tegenover de ge
opperde aan- en opmerkingen te handharen.
Een der sprekers had het verlangen naar
vervanging der huidige Kieswet te kennen
gegeven door de erkenning van alge
meen Kieereeht. De minister deed uit
komen, dat het niet aanging, opnieuw
eene geheel zittingjaar aan dat onderwerp
te wjjden. Hjj verzekerde, dat van dit
Bewind geene andere wjjzigingen der be
staande Kieswet te wachten zjjn, dan die
moeten strekken tot wegneming van tech
nische gebreken.
't Adres van antwoord werd ten slotte
onveranderd vastgesteld. Tegen stemden
de heeren Troelstra, van Kol, van der
Zwaag, Nolting, Ketelaar en Staalman.
De Kamer besloot in diezelfde zitting,
dat door den minister van Binnenlandsche
Zaken zullen worden opgevraagd alle stem'
kaarten in de districten S n e e k en A m-
sterdam VI en znlks in verband met
het alsnog voortdurend onderzoek omtrent
de geloofsbrieven van de heeren vanGilse
en Geertsema.
Zeemacht.
In het jaar 1896 werden aangenomen
402 schepelingen, waarvan 312 lichtma
trozen en jongens, 10 torpedomakers en 2
torpedisten.
In het eerste halfjaar van 1897 werden
aangenomen 156 koppen.
De sterkte van het ondergeschikt perso
neel der zeemacht verminderde in 1896
met 155 koppen.
In 1897 werden 19 plaatsen sis adelborst
voor den zeedienst en 10 als adelborst voor
de mariniers opengesteld.
Bjj de opleiding van leerlingen-machinist
werden in 1897 18 plaatsen opengesteld,
bjj die van adspirant-administratenrs weder
om geene.
Te Schagen is Zondag de nieuw her
bouwde kerk ingewjjd, met eene rede van
den predikant dier gemeente, Ds. A. W.
van Klujjve.
De dienst begon met het schoons lied
van Beethoven >Die Himmel rühmen des
Ewigen Ehre", welk lied in het Hollandsch
was vertaald en door een mannenkoor werd
gezongen. Na het gebed zong de gemeente
vers 1 van Psalm 103 vers 1 en 2 van
Gezang 2.
De toespraak van den predikant over
»het leven der gemeenschap en de eenheid
met God," werd afgewisseld door een can
tate voor mannenkoor met bariton-solo,
muziek van den Heer Jb. Denjjs Kz., op
woorden van den Heer Jb. Denjjs Jz.,
onder wiens leiding tevens de beide man
nenkoren werden uitgevoerd.
De predikant bracht namens het kerk
bestuur warme hulde aan den ontwerper
van het plan van het nieuwe kerkgebouw,
den bouwkundigen ingenieur, den Heer J.
A. G. van der Steur, onder wiens leiding
het werk werd voltooidalsook aan de
opzichters de heeren Van Santen en Visser,
den aannemer-uitvoerder, den Heer W.
Lammere en den onderbaas C. Kok. Ook
werd dank gebracht aan de heeren Denjjs
en de leden van het mannenkoor, voor
hetgeen deze hadden gedaan om aan de
wjjding van dien dag een hoogere betee-
kenis te geven. Als slotzang werd daarop
door de gemeente gezongen Gezang 96.
Het in Gothischen stjjl opgetrokken
kerkgebouw met toren, oprjjzende op een
vrjp terrein, in 't midden van 't in de ge
meente gelegen marktpleiu, mag een sieraad
van deze plaats genoemd worden.
Strutversleringen.
Uit de provincie Noord-Brabant, waar
men vele bosschen vindt, komt het bericht
tot ons, dat, met het oog op het Kronings
feest in 't volgende jaar, reeds al het
mast- of sparregroen is verkocht. Deze
mededeeling is niet van gewicht ontbloot.
De Comité 's voor straatversiering, ook ten
onzent, mogen er rekening meê honden.
lloog Kijkgeld.
Men herinnert zich zeker nog de fabel
achtige sommeD, die, bjj gelegenheid van
het hnldigingsfeeet te Londen, dit jaar, voor
éen raam of éen plaats gegeven werden,
waarover men toen de handen ineensloeg,
dooh het schgnt, dat wjj ook in Amster
dam aardig dien weg opgaan, daar er zeer
veel moeite wordt gedaan om gunstig ge
legen huizen voor de dagen, die het kro
ningsfeest zal duren, machtig te worden.
Zoo werd er o. a. door iemand voor éen
enkel raam van het Café >De Bisschop"
op den hoek van Dam en Damrak f 600
geboden, uitsluitend voor den ochtend van
den intocht, terwjjl 'n ander voor 3 ramen
gedurende de feestweek f 5000 wilde geven.
Van particulieren kwamen schrifteljjk aan
vragen in met aanbiedingen van f 300 tot
f 500 per plaats, en geen wonder dus dat
menigeen, die door gunstige ligging geld
van zjjn woning zal kunnen maken, van
de gelegenheid zal profiteeren en goede
zaken zal maken ook. Want dit zjjn geen
uit de lucht gegrepen cjjferszjj werden
geboden, niet eens gevraagd, en dit wetende,
zal men het ook verklaarbaar vinden, dat
een combinatie aan de firma Kattenburg
op den hoek v. d. Nienwendjjk niet min
der dan f 25.000 geboden moet hebben als
zjj gedurende die week haar geheele hois
wilde afstaan Wat zon dan een huis als
dat van den collecteur Cretier wel waard
zjjn
Men schgnt evenwel, en zeer terecht, de
kat eens eerst uit den boom te willen zien,
daar, als het publiek nu reeds zoo willig
bljjkt te zjjn, er bepaald nog wel meer
animo zal komen. En ieder vischt op
zgn getg.
Zoo denkt bepaald de eigenaar van het
huis op den Dam, waarin de factorjj van
het Staatsspoor gevestigd is, er ook over,
want hoewel het bovenhuis daarvan leeg
en te huur staat, werd een liefhebber, die
het haren wilde, teruggewezen met de me
dedeeling, dat het eerst primo October 1898
betrokken kon worden. Men wil het dus
liever nog een jaartje laten leegstaan, over
tuigd, dat men die huurpenningen er dubbel
en dwars zal uitkloppen.
Ook bjj enkele winkeliers op het Dam
rak is men bezig geweest, om een over
eenkomst voor winkelkasten of voorkamers
te sluiten, doch, tot bu toe althans, met
bescheidener aanbiedingen, hetgeen trou
wens verklaarbaar is.
Ziehier echter een paar staaltjes van de
stemming, die er nu reeds op en nabjj den
Dam is waar te nemen, enwjj scn'rjj-
ven nog pas September 1897
C»Vad.")
Zaterdag jl. begaven de Rgksveld
wachter van Schagen en de gemeenteveld
wachter van Sint-Maarten zich naar de
dienstbode van een inwoner der gemeente
St. Maarten, teneinde nogmaals een onder'
zoek in te stellen naar eene verschrikke
lijke gebeurtenis. Na een langdurig verhoor
bekende het meisje, reeds in de
Juni te zgn bevallen van een meisje en
het onmiddellijk in den grond te hebben
verstopt. Na deze verklaring werd tot op
graving overgegaan en werden de over
blijfselen van een kinderlijkje gevonden,
waarna proces-verbaal werd opgemaakt.
Dinsdagmorgen was het gerecht ter plaatse
aanwezig.
Geen vleesch, maar vergif!
Den laten keurmeester van vee en
vleesch, te LeideD, G. Polder, mocht het
gelukken Zaterdag jl. een partjj vleesch,
afkomstig uit Oudsboorn, aan de Zjjlpoort
aan te honden. Het vleesch, circa 50 K.G.,
bleek van een ljjdend dier te zgn en is
voor menscheljjk gebruik afgekeurd.
Volgens verklaring was het vleesch be
stemd voor een slager in de Clarasteeg
te Leiden.
Het merkwaardigste was, dat op de kist
een adres was geplaatst, luidendeGas-
gloeilicht-Maatschappjj »De Venus", Boter
markt 21, Leiden.
Schandeljjk
Moordaanslag.
Een verschrikkelijk geval heeft zich
gisteren op de kermis te Schgf bjj Rozen-
daal (N.-B.) voorgedaan. Een jonge man
zocht twist met iemand, met wiens vrouw
hjj voor haar huweljjk geëngageerd was,
en wilde hem met een mes te ljjf. De
vrouw kwam tusschenbeide om haar man
te beschermen en verweet den aanvaller
zjjne lage handelwjjze. Deze werd hierdoor
zoo woedend, dat hg de vrouw aanvielen
haar met het mes in de borst trof. De
dader nam daarop de vlucht en is Biet
weergezien. De toestand der jonge vrouw
is hopelooB.
Een witte raaf.
Een ingezetene te Velp, vroeger gros
sier te Zevenbergen, werd in 1895 failliet
verklaard. Door den cnrator in het faillis
sement werd toen 91/, pCt. aan de schold-
eiachers uitbetaald. Thans, nu de gefail
leerde wederom in beteren doen verkeert,
heeft hjj aan al zjjn oude crediteuren een
extraatje van 40 pCt. hunner vorderingen
uitgekeerd.
Middel tegen duur brood.
De broodprjjzen zgn nu al zoodanig ge
stegen, dat men op een aantal plaatsen
reeds voor 2 pond zooveel moet betalen,
als waarvoor men niet lang geleden drie
pond kreeg. Bljjft dit nog lang zoo voort
duren, dan kan daarvan een ommekeer in
de levensgewoonten van den werkman het
gevolg zgn, zoodat hjj in plaats van eens
per dag, tweemaal gekookte spjjzen zal
nuttigen. Men heeft een aantal gekookte
spjjzen, die even smakeljjk als brood en
veel voedzamer en goedkooper zgn. Dit
gebruik vindt men in een groot deel van
Pruisen en het Geldersche platteland reeds
lang. Indien de slagers nu konden beslui
ten, om de vleeschprjjzen te verlagen, dan
zou dit deze menu-herziening zeer in de
hand werken. Terwjjl de broodprjjzen hoog
zjjD, is het vee goedkoop, doch de slager
schgnt dit niet in aanmerking te nemen.
Het eenige bezwaar tegen tweemaal ge
kookt eteu dageljjks zou wel kunnen zgn
dat de huismoeder het reeds lastig genoeg
vindt, eens per dag den pot gaar te hebben.
Voor zuinige administratie in het huisgezin
ware er wel wat voor te zeggen.
(>Arnh. Ct.")
Moord In de Schooterboschstraat te
Rotterdam.
Dinsdagavond omstreeks 10 nren wandelde
de in bet benedenhuis van pand No. 18 aan
de Schooterboschstraat woonachtige 32-jarige
horlogemaker Gnstav Carl Friedriech Miiller
op zijn doode gemak van zjjne woning naar
de Kaasmarkt, alwaar hjj aan den voor het
politiebureau aldaar post hebbenden politie
agent gewoon weg mededeelde dat hjj zooeven
zjjn vrouw en zjjn kind thuis vermoord bad.
Om dien agent te overtuigen, Ühaldo hjj een
versch afgesneden menachenoor nit een taschje,
dat bjj bjj zich droeg, te voorschjjn, zeggende
dat dat een oor van zjjn vrouw was. Binnen
geleid ep dat politiebureau, werd hjj daar
voorloopig gehoord, waarbjj hjj hetzelfde me
dedeelde; dooh de man was daarbjj zoo kalm
en zoo op zjjn gemak, dat men moeite had
om geloof to slaan aan de gruweljjke daad,
door hem verhaald.
Van de Kaasmarkt word hjj nn naar het
politiebureau in de Panwonnteeg gebracht,
waar de commissaris van politie, de heer J.
W. C. Strang, hem in verboor nam. Weder
vertelde hjj zjjn vrouw en kind to hebben
vermoord door ze den hals af te anjjden, en
om den heer Strang in de gelegenheid te stel
len zich van de waarheid zjjner woorden te
overtuigen, overhandigde hjj hem zjja huis
sleutel.
Muller werd nu onder toezicht gesteld en
bleef in het bureau aan de PaowenAteeg, ter
wjjl de heer Strang, vergezeld van een poli-
tie-inspecteur en een paar agenten, naar de
Schooterboschstraat op weg ging.
Daar gekomen, scheen in de buurt niets
bekend van de vorschr ik kei jjko daadde straat
had haar gewone kalme aanzien als iedoren
avond. In de woning van Muller brandde
licht en de gordjjoen waren neergelaten. Toen
de heer Strang en de zjjnen met bebnlp van
den huissleutel binnengekomen waren, deed
zich voor hnnne oogeu een gruweljjk tooneel
voor.
Nagenoeg midden in de voorkamer nabjj
de tafel lag op den vloer 't reeds koude Ijjk
der vrouw, steunende ten halve op de rechter-
zjjde en borst, het linkeroor afgesneden. Het
ljjk lag midden in een grooten plas bloed, nog
gekleed met onderljjfje, onderrok en konson,
on het haar opgemaakt. Ia dezelfde kamer,
nabjj het ljjk der moeder, lag in een kinder
wagentje het ljjkje van een meisje, dat den
2 October a.s. oen jaar oud geworden sou
zjjn. Moeder en kind waren beiden op de
zelfde wjjze vermoord. De strot en alle spie
ren waren tot halverwege den hals doorge
sneden, soodat, toen men de ljjken optilde, de
hoofdon geheel achterover sloegen.
Mogeljjk is het echter, dat de vrouw, vóór
haar de hals werd afgesneden, eerst bewuste
loos is geslagen, want bjj hare voeten lag
een strjjkjjser, waaraan bloed kleefde. Het
bed in do voorkamer scheen al beslapen ge
weest te zjjn. Onder het ljjk der vrouw werd
nog een versch brood govonden, zoodat zjj
vermoodeljjk nog brood voor haar man heeft
willon anjjden.
Het door den horlogemaker Muller met
vrouw en kind bewoonde benedenhuis bestaat
nit oen aan de straat met twee ramen uitko
mende voorkamer, groot 4tyf bjj 41/» meter ia
het vierkant. Daarachter bevindt zich een
keukentje. Boven ban woont een gezin en
bovendien nog eene oude vrouwallen hebben
denselfden ingang. Van deze bovenbewoners,
noch van de buren, die thuis waren, heeft
iemand iets gehoord, geen gil of gestommel,
of wat dan ook.
Nadat de heer Strang zich van de waar
heid van de gruweljjke daad overtuigd had,
werd in allerjjl de politie-geneesheer dr. Moes
ontboden, die, spoedig varscbeoen, den dood
van moeder en kind constateerde.
Aan de justitie werd onmiddelljjk van het
gebeurde konnis gegeven en zeer kort daarna
waren in het huis van den horlogemaker
Miiller aanwezig de subst- officier van justitie
mr. J. K. H. Enderlein met den rechtercom
missaris mr. A. O. H. Teilegen Bz. en een
griffier. Op hun last worden de ljjken der
vermoorden naar het stedeljjk ziekenhuis aan
don Coolaingel gebracht, waar zjj Woensdag
namiddag gerechteijjk geschouwd werden.
Gedurende den tjjd, die met dit onderzoek
verstreek, vertoefde de moordenaar uiterst kalm
op het politiebureau ia do P»uwensteeg. Hjj
w&s volmaakt nuchter, had zelfs geen sterken
drank gebruikt.
Toen do commissaris Strang was terugge
keerd op sjjn bureau in de Pauwensteeg, nam
hjj hem dadeljjk weder in verhoor en nu kreeg
hjj apocdig den indruk, dat M Ier gehandeld
moet hebben in een toestand van kranksin-
nigbeid.
Over den moard, soo kort geleden door hem
geploegd, zat hjj zoo gemoedeljjk te redeneeren
of het da eenvoudigste zaak der wereld was,
die hem volstrekt niat raakte. De man, die
eerst 82 jaar is, vertelde o. m. in het buiten
land reeds 14 malen gehuwd te zjjn geweest
en zich steeds op dezelfde wjjze te hebben
ontdaan; ook zjjn vader en zjjn moedor wer
den, naar zjjne verklaring, door hem vermoord.
Gestraft werd bjj voor die feiten niet, soo
reide bjj, doch men plaatste hem wel in een
krankzinnigengesticht. Een reden, waarom hjj
den moord op vrouw en kind gepleegd had,
kon hjj niet opgeven, doch door een zeker
iets, een macht waaraan hjj geen weerstand
kon bieden, wat weet bjj rigenljjk niet, zegt
hjj er toe gedrongen te sjjn vrouw en kind
den hals af te sujjden. Waarmede hjj de daad
pleegde, wist bjj zich niet te herinneren, maar
wel wist hjj in de kcokeD aan bet mossolen
schoonmaken le sjjn geweest en daarbjj een
tameljjk groot mes gebrnikt te hebben.
Dat mes, vljjmend scherp, is dan ook door
de politie in de keuken op de aanrechtbank
teruggevonden, het lemmet geheel met blood
bevlekt. Het werd in bealag genomen.
lo den afgeloopen nacht omstreeks 8 uren
is Miiller op last van den rechter-commissaris
naar de strafgevangenis aan den Noordsingel
overgebracht.
Het gezin van Miiller staat gunstig bekend
noch op hem, noch op de ongelukkige vrouw
was iets aan te merkoo. Zeer kort woonden
zjj pas in de Schooterboschstraat, waar zjj een
stil en eenvondig levon leidden. De vermoorde
vrouw was 6 h 7 maanden zwanger. Zjj be
reikte eerst den leef tjjd van 22 jaar.
Nog bracht het ondersoek in de woning
van de vermoorden aan het licht, dat Miiller,
vóór hjj zich op weg begaf om sjjn daad bjj
de politie bekend te maken, in zjjn bnis rond-
geloopen heeft, hetgeen bleek nit de bloed
sporen, en zich de handen gewastcben hoeft,
want van bloed was daaraan niets te bespeu
ren toen hjj bjj de politie kwam.
Omtrent den moordenaar Muller valt nog
te melden, dat zjjn patroon, de heer H. F.
Fehr, horlogemaker, wonende Vizchsteog n. 4,
bjj wien hjj de laatste l'/j jaar als le be
diende werkzaam was, ons mededeeldo dat
Muller zjjn volle vertrouwen genoot en een
stil en ordeljjk man was, die nimmer, zoover
hjj opmerkte, van sterkon drank misbruik
maakte. Sedert Maacdagnamiddag 3 uur,
toen Miiller de wiokel verliet, zag do hoer
Fohr hem niet weder. Hjj meende dat
man ziek was. In sjjn betrekking alz le be
diende bezocht hjj ook klanten van zjjn patroon
om bjj hen aan bnis klokken en pendules op
ie winden, en nimmer hoorde de heer Fehr
klachten over hem.
De vader en moeder van den moordenaar
wonen sooals sjjn patroon mededeelde, to B.-r-
ljju waar de vuder spoorbeambte ii.
De familienaam der vermoorde vrouw ia
Margaretha Martha Elisaboth Hannomann.
Nader meldt men nog
Toen de moordenaar op het politiebureau
gefouilleerd werd, werd op hem bevonden een
fleschje met zwaar vergif, wat natuurljjk in
boslag genomen werd.
Vermoedeljjk heeft hjj met het vocht in dit
fieachje aanwezig, zjjne slachtoffers eerst be
dwelmd, waardoor hot verklaarbaar wordt, dat
de bnren geen gerucht gehoord hebben.
Omtrent den moordenaar vernoemt men nog
dat hg de geheele wereld zcowat doorgezwor
ven hoeft. In Engeland is hjj in een gesticht
voor zenuwlijders so krankzinnigen verpleegd
en, cooals bjj zelf zegt, is hjj ook in Duitscb'
land in een krankzinnigengesticht opgenomen
Het metrieke stelsel van
maten en gewichten.
Na wjj in onzen tjjd zoo vaak hooren spre-
kon van vooruitgang, van eene vooruitstrevende
liberale staalkundige partjj zelfs, is bet niet
onbelangrijk, optemerken, hoeseer men in
mooig opzicht onder ons het behond van
het bestaande hnldigt. Met hardnekkigheid
wordt vaak het onde, zelfs het verouderde, ge
handhaafd, ook al moot men erkennen, dat het
nieuwe, beter, volkomen, voordeeliger is. De
waarheid hiervan treedt helder in het licht,
wanneer men lot op do hoogst gebrekkige
toepassing van het metrieke stelsel
van maten en gewichten. Dat stelsel,
een gevolg van op zeer goede gronden stenneode,
wetenschappelijke onderzoekingen en becjjfc-
ringen, word vóór moer dan 75 jaren door de
regeeriog van Koning Willem I ingevoerd,
tegeljjk met de toepassing van het tiendeelig
stelsel op onze muntende d n i t e n, waar
van 160 in een galden, worden door c e n t e n
vervangen. Na begonnen, nh de invoering
van het nieuwe stelsel vau maten en gewich
ten, do samenstellers van leerboeken en de
onderwjjzers der lagere scholen van lieverlede
met pogingen, om de jeogd daarmede bekend
te maken. Wjj zeggen van lieverlede,
want 'tging langzaam, en nog lang bloven
tal van rekenmeesters gehecht aan de Rjjn-
landsche voeten, aan afmetigen van Amster-
dameche en andero maten, en in den regel
verzuimde men de kennismaking met de syste
matische namen, waarnevens do oudo namon
bjj de invoering waron toegelaten. Tientallon
van jaren zjjn sedert heengegaan; een geheel
nicnw geslacht loeft en werkt om ons heen,
en nog steeds laat do volledigo invoering van
het metrieke stelsel op zich wachten, Bjj den
aanvang van ieder jaar doet de regeeriog af
kondigen, dat er op gezette tjjden in alle
deelen des lands gelegenheid tal worden ga-
geven, om de maten en gewichten te doen
ijken en herjjken. De regeering streeft er op
die wjjze naar, om de ingeaetenen te vrijwaren
voor schade bjj den aankoop van levensbe-
noodigdheden, die bjj maat uf gewicht worden
verkocht En om nu zeker te zjjD, dat geen
bandelaar of neringdoende zich moedwillig aan
dit onderzoek zal onttrekken, zendt zjj'ajaar-
ljjks de dienaren van den gerechte rond, om
zich te overtuigen, of men zich wel aan de
bestaande voorschriften gehouden, en de ma
ten en gewichtnn aan bet onderzoek bjj den
ijkmeester onderworpen heeft. Al deze zorg
van 's Lands regeeriog wordt echter gedwars
boomd door de ingezetonen, die, in een manu-
factnren-winkel 't een eD ander koopeodo, zich
bljjven vergenoegen met de aloude gewoonte,
dat er eene ol iz, die omstreeks 69 centi
meters lang, in 4 verreis verdeeld, op den
kant van de toonbank afgemeten, en door don
ijkmeester nimmer gecontroleerd is.
Zjj, die met het voortdurend gebruik der
onde el tevreden, daaraan gehecht en daarvan
t>jj voorkeur gediend sjjn, hebben indertjjd,
tor schole gaande, geleerd, dat de Meter,
o.a. verdeeld in 100 oentlmetera, ©enig en al
leen de maat is, waarmede hier te lande moet
worden gemeten de Meter, wiens lengte
is bepaald naar den omtrek der aarde, waar
van hjj het 40 millioenste deel it. De onde
el bestaat voor den schoolleerling niet. Doch
de schoolleerling treedt hot maatschappelijk
leven in, en bemerkt daar, dat, wat de onder-
wjjzer beeft geleerd van de lengtemaat, in
ljjnrechten strijd ia mot bet gebruik in bet
dageljjksch loven. De winkelier heeft de el op
don kant der toonbank afgemeten, ja, er wordt
zelfs wel gemeten langs den menschenann,
die gerekend wordt ook de lengte vsn e«n
onde el te hebben L...
Zou een algemeene invoering van het nieuwe
stelsel nu zoo mociljjk zjjn? Ingeenendeele,
tneonen wjj, want de lagere school voorziet de
jongelieden van de noodige kennis er van, en
met een weinig goeden wil zou weldra het
meten met de onmogeljjko el van den toon-
bankrand ophouden. Men heeft knnnen op
merken, hoe gemakkeljjk het gaat, om het
nieuwe stelsel in te voeren bjj de bepaling der
afmetingen van bebouwde en onbebouwde
gronden. Er is eenmaal voorgeschreven, dat
dit moet geschieden in Hectaren, Aren en
Centi-Aren, en onze grondeigenaars en
onze landbouwers zjjn nu na eenigo jaren
daarafvolkomen vertronwd. 't Eigonbélang
der koopera van goederen hjj de lengtemaat
pleit er ten zoerste voor. Immers, wie bjj de
oude el koopt, hooft geheel geen contrAle, en
moet tevreden zjjn, ook wanneer do winkelier
eens minder dan 69 c.M. hem geeft.
Op de scholen wordt geleerd, dst een Kilo
gram (pond) 10 onsen heeft, 't Kind, dat deze
les hoeft onthondon, moet voor moeder een
pond koffie in deD winkel halen, en komt nn
te weten, dat, ja op de school een pond 10
onsen heeft, doch dat 't in 't dageljjksch leven
anders is. Dhhr moot men zich, een pond van
zekere waar kooponde, met 5 onsen tevreden
stellen. Gelukkig heeft men de prjjcen met
deze halveeriog in overeenstemming gebracht!
Doch waarom bobondt men na bjjna 80 jaren
het oude gebruik, om te rekenen bjj het ver-
oudordo Amsterdumsche pond Waarom maakt
men kot dun kinderen, die het op de school
soo geheel juist loeren, in 't maatschappelijk
gebruik zoo lastig?
Wellicht zoo het indertjjd goed geweest zjjo,
wanneer men bjj de invoering van 't nienwe
stelsel onmiddelljjk de systematische namon
voorgeschreven en de onde (el, kop, kan, pond)
ter zj)de geschoven had. Do gehechtheid aan
'tonde is echter te groot, om van talk eene
bepaling de gewenschte vracht te verwachten.
Sinds 1820 bestaan bjj ons de c e n t e n, die
do vroegere duiten (8 in een stoivor) heb
ben vervangen. Maar nog hooren we dageljjks
spreken van 4 doiten, in plaats van een halve
stuiver of 2| cent, nóg hooren we spreken van
12 doiten, in stede van 74 cent
't Begint nn eenigssins in gebruik te komen,
dat men bjj den melkboer een liter of ren
kan, een halve liter of oen halvo kan molk
koopt. Maar jjiervsat zit het oade er bjj velen
nog in, zoodat men om .een maatje* of «twe»
maatjes" melk vraagt.
Wanneer men oon artikel schrjjft, waarin