KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder9 Texel en Wieringen-
No. 29!7,
Woensdag 30 Januari 1901.
29ste Jaargang.
Bureau
Zuidstraat 72.
BureauSpoorstraat.
Telefoonn". 69.
Atoonn ement
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., m. Zondagsbl. 87l/jCt.
id. franco per post 75 id. f 1.20.
id. roor het Buitenland f 1.25, id. f2.00.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BEBKHOUT Co., te Helder.
Bureau»» Spoorstraat en Ziiidstraat.
Aavertentlën
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Ad verten tiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMOBGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
Hit het Huitenlasid.
Ia «en Engelsch tijdschrift werd dezer dagen
de belangrjjko vraag besproken of Engsland's
oppergezag in de wereld het gedurende do
XX*te eenw nog zal kunnen nithonden. De
schrijver Tan dat artikel merkt op, dat iedere
eenw de opkomst van een nieuwe mogend
heid heeft te aanschouwen gegeven. Telkens
ging de staatkundige overmacht op eene
andere mogendheid over. De schrijver herin
nert daarbij aan de elkaar afwisselende groot
heid van Spanje, van Frankrijk en van Enge
land, en twijfelt nu of in de onlangsingetreden
eeuw Engeland dan wel Duitschland de baas
tal xjjn in den handol op zee. De Duitschers
schijnen vrees te koesteren, dat zij op den duur
werk rallen hebben, om den boventoon te kan
nen voeren tegenover de Vereen. Staten van N.-
Amerika, en stellen zich voor, dat over hon
derd jaar Engeland nummer drie zjjn, en
dus achteraan komen zal. De schrijver acht
dit volstrekt niet onmogelijk, öf de Engelschen
moeten den toestand helder loeren inzien, en
geneigd zjjn om met Duitschland te worstelen
over het bezit van de tweede plaats. Enge
land zegt by hoeft zijn hoogsten bloei
bereikt, en moet thans alles doen wat moge
lijk is, om zijn hooge standpont te behouden.
Zoo de omvang van den EDgelschen handel
niet is te behouden, dan moet toch de groot
heid en het aanzion des R\jks gehandhaafd
worden, al is het ook, dat Engelaod's
grootheid ton slotte te vinden is in zijne
uitgestrekte en machtige koloniënAustralië
en Canada. Engeland moet zegt de schrij
ver verder zjjn onderwijs veel verbeteren
en uitbreiden zijn vloot op de grootst moge
lijke sterkte honden dienstplicht invoeren
vriendschap mot Rusland aanknoopenen een
den handel bevorderend stelsel van bescher
mende rechten invoeren. Het verkondigen
va» deze middelen om Engeland's grootheid
voor de toekomst te verzekeren, baart natuur
lijk opzien, en wonder is het waarlijk niet,
dat een der dagbladschrijvers de opgenoemde
geneesmiddelen over 't geheel nog erger acht
dan de kwaal, waaraan men thans onderstelt
dat het trotsche Engeland lijdende is.
Koning Eduard VII heeft de regeering over
het Britsche Rijk aanvaard onder zeer ern
stige, weinig schitterende linanciiële omstan
digheden. Zondor te treden in bijzonderheden,
dis mear bepaald met de binuenlandsche aan
gelegenheden in betrekking slaan, vallen uit
de opgaven, die daaromtrent dezer dagen zjjn
openbaar gemaakt, de volgende cijfers mede-
tedeelen met betrekking tot de kosten voor
Engeland van den Zuid-Afrikaanschen oorlog.
Deze kosten, aanvankelijk geraamd op 10 h 11
millioen pd. sterling (120 h 130 millioen gul
den), waren in Maart 1900 reeds tot 44 mil
lioen pd. sterl. gestegen. Zij eischen thans ten
minste 2 millioen pd. sterl. per week, vooral
tengevolge van het groot aantal bcnoodigde
manschappen 150 5, 200.000 man, op 3000
mjjlen afstand, en daarbij een zeer groot aantal
paarden een en ander te voeden, te kleeden
en van den noodigen voorraad on van de ver-
eischte verzorging to voorzien. Het tijdschrift,
waaraan wjj deze opgaven ontleenen, eindigt
dit hoogst ongunstig overzicht der Britscho
financiën met de volgende opmerkingenrEn
deze toestand valt voor op het oogenblik, dat
de Britsche nijverheid het hoofd heeft te bieden
aan een scherpe concurrentie, dan z\j ooit heeft
ontmoet. Het Britsche volk is zeker nog vol
veerkracht, en tegen een stevigen schok bestand.
Maar sedert een een w hebben zjjn geldmiddelen
niet «en stoot gehad als in één jaar, en de
gevolgen van den rampzaligen oorlog in Zuid-
Afrika voor de Engelsche geldmarkt en handel
zij» nog niet te overzien."
Ten teeken van eerbied voor de nagedach
tenis van Koningin Victoria hebben de Boeren-
gevangenen te Kaapstad besloten, hl hunne
vermaken en onderlinge ontspanningen te
■taken tot na de koninklijke begrafenis. Prach
tig mooi van de Boeren, die daardeor weer
toonen, hoe grooten eerbied zjj hebben voor
den dood.
Een der Londenschs. dagbladen schrijft
daarover: ,Ze zullen wel niet zeer amusant
geweest zjjn, de vermaken der gevangenen.
Maar het feit, dat zjj om deze reden er van
afzien, zal velen hier in Engeland een in
druk geren van de» waren aard van het
Boeren-karakter. De Boeren zjjn een dapper,
ridderlijk volk, en het is een groot ongeluk,
met hen in oorlog te zgn. Laten wg ons
herinneren, dat zg strgden voor hun nationaal
bestaan, en dat deze gevangenee, of velen
van hen althans, niet weten wat er van hnnne
koeven, van hunne vrouwen en kinderen
geworden is. De Boeren zgn mannen, met
wie ten allen tjjde een eervolle vrede zou
kansen gesloten worden in de volle zeker
heid, dat zjj sich bij eene overeenkomst
zouden nederlegges, on hun woord zullen
honden. De zekerheid, dat men in hen in
dit opzicht het volste vertrouwen kan stellen
maakt de taak van den vredei-onderhandelaar
oneindig gemakkelijker dan zjj anders zou
zjjn". 't Is waarljjk te hopen, dat deze
woorden, die men nogal in een Engelsch
blad leest, en daarin niet zou verwachteu,
ingang mogen vinden in vele harten der En
gelschen, en dat zjj het volk oindeljjk tot
inkeer zullen brengen.
Eea Engelsch blad schrijft o. a. over de
oorzaak van des dood van Koningin Victoria
ket volgende: ,Er kan weinig twjjful aan
bestaaD, dat het einde der Koningin althans
verhaast is geworden door den oorlog in
Znid-Afrika. Wjj zjjn niet bevoegd, vermoe
dens uittespreken over hetgeen do Koningin
dacht en gevoelde naar aanleiding der oor
zaken van den krjjg en van de redenen, die
tot rechtvaardiging daarvan werden aange
voerd. Maar de Vorstin was diep geschokt
door de verwoestingen, die de oorlog aan
richtte onder haar officieren en soldaten, en
zg kon niet zonder tranen dagelijks de lange
Jjjit lezen der slachtoffers, die gevallen waren
aan bekomen wonden, of die door riekten
waren neergeveld. En het ontging haar
evenmin, dat 'teinde van den strjjd niet te voor
zien was. Het ministerie, dat het land en
het volk bedroog, zal ook de Koningin wel
bedrogen hebben. Doch wellicht heeft zjj
door het onderhoud met Lord Roberts de
waarheid vernomen*....
Een Sliit-Kicolaa*avond
a/b van ten Oorlogsschip.
Mochten wjj een paar dagen geleden in uw
'eelgelezen blad een schets aantreffen omtrent
een minder aangenamen avond aan boord van
een schip, zoo gaf mij dit de doorslag, hier
tegen een aardig avondje aan boord te
beschrijven, opdat de lezers of lezeressen er van
overtuigd knnnen zijn, dat niet alle avonden
zoo ongezellig voorbijgaan, doch dat die on
gezellige tjjden wel veel, maar niet altjjd
voorkomen. Ik verplaats u dan met uwe
gedachten op een oorlogsschip beneden de
Kaap de Goede Hoop op 5 Dec. 18(het
jaartal noem ik niet, doch het is niet lang
geleden). Het is in den morgen van dien
dag en het volk vroeg hnn commandant of
het gepermiteerd was om feest te
vieren. Het antwoord luidde gunstig. Reeds
dagen van te voren waren de menschen bezig
geweest om behoorlijke kleeding klaar te
hebben, teneinde op 5 Dec. gereed te zgn en
aardig voor den dag te komen. Na't ontvan
gen van een gunstig besluit, werd door het
hoofd van het gezelschap, dat zich gevormd
had, programma's rondgezonden aan verschil
lende autoriteiten. Ik ben zoo vrjj u dit
programma aan te bieden, en verzoek de
lezers niet te letten op de fouten, die er in
mochten voorkomen.
Programma:
BALLET. PANTOMIME.
Hedenavond groote uitvoering door 't wereld-
beruchte marine specialiteitengezelschap »'t
Kan niet anders*, onder directie van
den Heer Jean Charlier te Parjjs, reeds meer
dan 400 maal opgevoerd.
Het succes zal noch verhoogd worden
door de tegen woordigh jj d van de Dames
Adeline Patti en Sarah Bernard, benevens
de heeren Louis Dobbelman en Nolle.
Opgevoerd zal worden de plattelands-
ba r a b ier, daarna eenige kom i e sche voor
dra g ten door verschillende leden van het
gezelschap, tot slot do gamalang van de radja
van Lombok.
N. B. 't Publiek wordt beleefd verzocht
gedurende de voorstelling niet te schr e e w en
of met rotte appelen te gooien.
Een ieder zal zorgen zjja stoel mee te
brengen.
Verwondingen komen niet voor rekening
in den Directeur.
Ververschingen zonder wederga, opgeluisterd
door een uitstekend orchest.
N a a mens 't bestuur,
JAN DE GONZERT.
Des middags werd do bak afgesloten door
eenige presennings, waarachter naar behooren
de diverse lui zich moesten kleeden en uit-
vorkleede personen op. Zjj geloken op mili
tairen en waren belast met het politietoezicht.
Van voren hadden zjj een zeer net voorkomen,
goed om iemand eerbied af te dwingen, doch
de eerbied ging er af als zjj zich omkeerden,
daar zjj op den rug eenige bespottelijkheden
hadden, die den lachlust van menigeen op
wekten.
De één had op zjjn rug staan met groote
dikke vette letters
over
w I n
n e of
s t e r v e
terwjjl de ander, niet voor zjjn kameraad
onder willende doen, had
r o n t
om I e e
lijk
Te 6 uur begoD het feest. De mnriek, be
staande nit eon fluit, trommel, groote trom
(gemaakt van een vat mot nat zeildoek over
trokken), bekkens, harmonica, tamboerijn en
triangel (een ontlaadstok van een geweer en
eon sleutel), gaf een uitstekend geluid en kon
men zich verplaatsen voor een groote kermis
tent, zoo juist was alles nagebootst.
Om nu de verschillende tenu's te beschrij
ven is feitelijk ondoenljjk. Ze waren in ééo
woord potsierlijk. Do dames Adeline Patti
en Sarah Bernard waren tegenwoordig mot
roode kousjes, lage sohoentjes en fijne japon
netjes. Zjj zagen er zelfs zoo aardig uit met
hunne lange haren, dat onkelen het durfden
wagon, zoo eens stilletjes haar onder de armen
te kittelen, waarbjj zjj de beweging maakten
van dames, die het niet willen hebben en het
toch eigenlijk wel aardig vinden. Trouwens
zjj waren de werkelijkheid nabij, want bor
sten en kuiten waren niet vorgeten, terwjjl
hoedjes met kippenveeren (arme kippen, die
toen aan boord waren) bnnne hoofden ver
sierden. Daarbij komt nog, dat elk der dames
een waaier had en een echte damosdoek (waar
zjj die vandaan gehaald hebben is nog een
raadsel, doch zij waron er). Eon Chinees
kwam ook op het tooneel en deze had zich
zoo goed gegrimeerd, dat de man de bjjnaam
van .Chinees* behield.
St. Nicolaas, de man van den avond, was
statig deftig en do lange mantel (denkeljjk
een geleende jas van een officier) stond hem
goed. Zjjn lange grjjze haren en baard, die
van geplozen touwwerk waron vervaardigd,
stonden hem eon oud man waardig.
Het komedicstukje was evenals hnnne voor
drachten aardig en amuseerde iedereen.
Na het voordragen ging het in optocht het
schip rond en leek het mjj .het terugkeeren
van de muziek uit de Maliebaan* wel toe.
Voor de tweede maal den kommandant ge
passeerd zjjnde, werden de artisten verrast
met een oorlam en sigaren. Alstoen klonk
Men zon fctait knnnen zeggen, dat het geen fout
is, daar noch met oh ook niet beteekenl.
plotseling uit honderden keelen over het
water het Wion Neorlandsch bloed en het
Wilhelmus van Nassauen.
Hierna werd hun gevraagd hunne pakjes
niet weg te doen, doch den daaropvolgenden
Zondag weder aan te trekken, daar een der
amatenr-fotografen een kiekje van hen wilde
nemen. Wat dan ook gebeurd is.
Hiermede was het feest afgeloopen, nadat
moo nog eens gezongen had: Adieu, vaarwel
als laatste groet aan St. Nicolaas. Het schrille
bootsmansfiuitje deed zich hooren en tien
minuten later was alles opgeborgen en de
gewone dienst hervat.
BABIJNER.
\li:t\VNTIJlHVi;EV
HELDER, 29 Januari 1901.
Da Gymnastiek- en Exercitie-Ver-
eeniging »Pro P a t r i a" hield Zaterdag
avond jl. in >Musis Saerum" een feeste
lijk# vergadering. Niettegenstaande het min
der gunstige weêr was de opkomst, vooral
van de jufferschaar, vrjj talrijk, hetgeen
zekerlijk hieraan toegeschreven moet worden
dat »P. P." gezellige avondjes weet te
organiseeren. De Voorzitter, de heer
F. C. H. Schlahmilch, sprak een gepast
openingswoord, waarbij hij de ondertrouw
van onze Koningin in herinnering bracht
voorstelde een telegram van hulde en
gelukwensching aan II. M. te zenden.
De aanwezigen beantwoordden dit voorstel
met een driewerf hoera voor 't Koninklijk
bruidspaar 1 Alsuu werd het voordoek van
"fc tooneel omhoog gehaald en zag men een
keurige groep, waarbij de gymnasten hulde
brachten aan H. M. de Koningin, terwijl
de muziek het Wilhelmus" speelde. Daarna
voerde de jongste adsp.-afd. eenige marsch-
oefeniugen uit en gaf de oudste adsp.-afd.
bewijzen van hare vorderingen op paard
en brug, waaruit bleek, dat de directie
in goede handen is. Ook de hoofd afd.
werkte kranig aan brug en rek, gaf eenige
Iraaie standen te zien en leverde daardoor
het bewijs, dat zij de oefeningsavouden
goed besteedt. Deze gymnastieknummers
werden afgewisseld door een grappige voor
stelling van de sWondermenschen", door
een tweetal komische voordrachten en be
sloten met het kluchtspel »Weg met de
Emancipatie". Na afloop vermaakten
de turners en hunne dames zich nog ge-
ruimen tijd met een geanimeerd bal.
Zondagavond j.1. had in de Nieuwe
kerk alhier een concert plaats, waarvan de
opbrengst strekte ten voordeele der armen
van de diaconie der Ned. Herv. gemeente
Groot was het getal der opgekomenen en
zg allen hebben ongetwijfeld in hooge mate
van de heerlijke muziek genoten. De
heer A. J. Leewens opende het concert met
de Priestermarsch Aus Athalia" van Men-
delssohn. Indrukwekkend en schooD ruisch-
ten de orgeltonen door het kerkgebouw en
waren een waardige introductie. Niet minder
verheven klonk het Festspiel" van Volck-
mars. De heer G.W. Groen gaf eenige
solo's voor viool ten beste en deed zich
kennen als een hoogst bekwaam dilettant.
Wegslepend en zangerig was de uitvoering
van Romance" g. kl terts van A. J. Lee
wens, en Berceuse de Jockelgn" van Go-
daert, maar meesterlijk de vertolking »Kol
Nidrie" van Max Bruch. Ook het vo
cale gedeelte was prijzenswaardig. Een ge
mengd koor a capeUa zong met gevoel en met
inachtneming der noodige accentuatie >Po-
pule meus" van Palestrina en later Wiege
lied" en Wilhelmina van Nassauwen", beide
van P. Loots, terwijl een dameskoor zeer
lief twee liederen van Reinecke ten gehoore
bracht. De heer J. H. Corporaal droeg
met zgn schoone baritonstem voor >Die
Allmacht" van Schubert, Va ter unser" van
M. A. Brandts Buijs, »Een Troostboom" van
de Vliegh en Neerland en Transvaal", welke
stukken met de grootste aandacht werden
aangehoord. Alles te zamen was het een
schoon geheel en de heer Ds. v. d. Ven
was zeker de tolk van allen toen hij den
directeur en de dames en heeren van het
koor en de solisten hartelijk dank zegde
voor den genoegelijken avond, die zjj hen
verschaft en zij hun talenten verleend
hadden tot leniging van den noodderarmen.
De heer A. Groeneveld, te Hoog
woud, heeft het beroep tot predikant bij
de Hervormde gemeente te Schagerbrug
(Noord-Zjjpe) aangenomen.
Huwelijk der Koningin.
H. M. Koningin Wilhelmina oud 20
jaren en Heinrich Wladimir Albrecht Ernst
Hertog van Mecklenburg, Vorst van Wen
den, Schwerin, en Ratzburg Graaf van
Schwerin, Heer van de Landen Rostock
en Stargurd oud 24 jaren, zgn Vrgdagjl.
in ondertrouw opgenomen.
Over het eiland Texel.
Door den heer dr. H. Blink werd dezer
dagen eene voordracht gehouden in het
Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig
Genootschap te Amsterdam. Hij handelde
daarin o. a. ook het eiland Texel. Het
midden van dit eiland dus werd opge
merkt is een zacht golvend land, door
sneden van djjkjes, die de landen afschei
den. Dit is nog oervorm, zooals men bjj
de Romeinen de landen scheidde. Die stuk
ken land hebben alle mogelijke vormen,
i zonder eenige orde. In het centrum van
die indeeling ligt het plaatsje »Burg", dat
een goconcentreerde nederzetting is. Dat
oude deel is ingedeeld toen de menscheljjke
ontwikkeling laag stond, en men geen be
grip had van meetkunde. Gaat men naar
het zuiden van het Oud-Texel, dan komt
men aan het dorpje »Hoorn". Daar reeds
zien we verandering. Het dorpje is niet
geconcentreerd, maar één lange, rechte
weg nagenoeg. De landerjjen zgn hier
meer rechthoeken geworden. De djjkjes of
slooten" zgn recht gegraven. Hier lieten
economische beginselen zich meer gelden.
Hoorn" is dus jonger dan >Burg". Toch
is de indeeling niet zoo als die der land
meters, zoo zuiver en recht. En deze in-
deeliug vindt men op Texel ook bjj den
Prins Hendrik-polder en bij den noorde
lijken Eierlandschen polder. Ditzelfde ver
schijnsel van de indeeling der landerijen
op Texel treft men eveneens aan in het
noorden van Groningen en Friesland.
President Kruger.
In den namiddag van Vrijdag heeft pro
fessor Snellen Sr., in tegenwoordigheid van
dr. Heymans, het verband van het linker
oog van den President afgenomen en dit
nader onderzocht, waarna het verband er
weder is opgelegd. Volgens mededeeling vau
dr. Heymans kan het oog binnen enkele
dagen weder hersteld zjjn.
Een marine-matroos verwekte in de
vorige week eene geweldige opschudding
in een bierhuis in de Vierwindenstraat
te Rotterdam, waar hij zijne vertering
weigerde te betalen. Hij werd dientenge
volge door de politie aangehouden, en nu
bleek, dat hjj was achtergebleven van
verlof van Hr. Ms. pantserdekschip >Zee-
land" dat juist te Nieuwediep tot vertrek
naar West-Indië gereed lag, en sedert
derwaarts is vertrokken.
Te Leiden komen gevallen van typhus
voor. Ben onderzoek heeft aan het licht
gebracht, dat de ziekte in het gezin van
een melksljjter heerschte en nu op de
klanten is overgebracht. Weder een ge
volg van het gebruik van ongekookte melk.
Pest te Huil.
Men meldt uit Rotterdam:
De van Huil komende stoomschepen wor
den hier ook van gemeentewege aan toe
zicht onderworpen, de lossing geschiedt on
der politietoezicht en de equipage mag niet
van boord, terwijl tevens ook bepaald is
dat de schepen de quarantainevlaggen in
top moeten houden, opdat men in elk ge-
ral gewaarschuwd is dat men te doen heeft
met een vaartuig dat uit een besmette ha
ven is gekomen.
Een zware orkaan heeft te Sand-
sundvar en Herroe in Noorwegen een
overstroomi*g teweeggebracht Er zijn
35 menschen in de golven omgekomen en
acht huizen weggeslagen. Niet minder
dan zestig visscher3booten zgn gestrand.
Duitsche eskader naar Spithead.
KIEL, 25 Jan. Op bevel van den
Keizer zullen een aantal in dienst zjjnde
schepen van de eerste divisie, eerste es
kader, het kustpantserschip Hagen" wel
licht de kruiser Victoria Louise" en eenige
torpedobooten, naar Engeland vertrekken,
ten einde aan de groote vlootparade deel
nemen.
De parade heeft plaats ter gelegenheid
der bijzetting van Koningin Victoria den
2en Februari, op de reede van Spithead.
Prins Heinrich van Pruisen is tot bevel
hebber dezer vloot benoemd.
De laatste oogenblikken van Koningin
VICTORIA.
Men heeft in de telegrammen der nieuws-
bureaux- en dagbladcorrespondenten kun
nen lezen een verkropten spijt, dat zulk
een dichte sluier geslagen werd gehouden
om hetgeen gedurende de laatste oogen
blikken der stervende Koningin van Enge
land aan hare sponde geschied is.
Men meent te weten, dat dadelijk na
het overlijden vau Koningin Victoria Keizer
Wilhelm en de overige aanwezige vorste
lijke personen den prins en prinses van
Wales als nieuw Engelsch koningspaar
hebben begroet.
Tegenover het strikte stilzwijgen, dat in
verband met deze gebeurtenissen door het
Engelsche hof in acht wordt genomen,
hebben de Engelsche journalisten den onzes
erachtens zeer onbescheiden stap onder
nomen, een brief te richten tot Sir Arthur
Bigge, secretaris der Koningin, door allen
onderteekend, om hem te verzoeken hen
in te lichten omtrent de gebeurtenissen in
Osborne Castle. Tot dusver is daarop nog
geen antwoord gevolgd en weet men dus
niet, of hot verzoek tot het gewenschte
resultaat zal leiden.
Van de verschillende uiet-officieele be
richten deelen wjj mede hoe de stervende
Koningin den Keizer van Duitschland bij
zgn aankomst niet herkende, doch aanzag
voor haar gestorven schoonzoon Keizer
Friedrich. Keizer Wilhelm zeide zachtjes
>Neen, neen, ik ben het, je kleinzoon
Wilhelm". Deze woorden brachten de
Koningin tot het bewustzjjn en met een
vriendelijke lach groette en dankte zjj hem.
Toen het einde naderde, week de Keizer
niet van de zijde van zijn grootmoederen
verwjjderde zich soms slechts, zeer bewo
gen, enkele schreden uit de sterfkamer.
Onderzeesche Torpedobooten.
Aanvankelijk geleek het veel op een
sprookje, op een dwaasheid, toen vóór
eenigen tijd door den Amerikaanschen Ier,
John P. Holland, de uitvinding vau een
onderzeesche torpedoboot werd
aangekondigd. Er waren er, die bjj het
vernemen van zulk eene sonmogelijke"
uitvinding, dachten aan eene quasi weten
schappelijke fantasie, op de manier van
Jules Verne, met Ierschen humor doorspekt.
De uitvinder prees zgne belangrijke vinding
echter in allen ernst aan, als een middel,
om alle bestaande wapenen voor aanval of
verdediging ter zee waardeloos te maken.
Zooals het met alle nieuwe vindingen gaat,
is het aanvankelijk ook gegaan met deze
de Nederlandsche Minister van Marine o.a.
verzekerde in het regeerings-antwoord aan
de Tweede Kamer in het laatst des vorigen
jaars, dat hetgeen omtrent de onderzeesche
torpedo-boot in Frankrijk en Amerika ge
schiedt, te weinig bekend was, om invloed
te oefenen op het ontwerpen van ons oor-
logs-materieel. De toestand is evenwel an
ders geworden, nu de oorlogsvloot der Ver
een igde Staten van Noord-Amerika met,
'oorloopig, zeven onderzeesche torpedo
booten wordt versterkt, en nu de Kamer
van Afgevaardigden in Frankrijk heeft toe
gestemd in het bouwen van 56 zulke
vaartuigen, die vóór 1906 gereed moeten
zjjn. Proeven zgn genomen en welgeslaagd
ook. De Franscue Minister van Marine is aan
boord van zulk een vaartuig de reede van
Havre rondgestoorad. en na afloop van deze
aan de verwachting beantwoordende proef,
gaf bij aan de onderzeesche torpedoboot
den naam vanhet oorlogswapen
der toekomst.
De onderzeesche torpedoboot loopt, ver
geleken met haar confrater boven water,
weinig vaart. Zij kan slechts een bepaalden
tjjd ouder water blijven, zoolang niet door
scheikundige uitvindingen de hoeveelheid
mede te nemen dampkringslucht zeer aan
merkelijk kan worden uitgebreid. Overigens
wordt de bedoelde boot geschikt geacht
voor de te vervullen taak. Een Amerikaan-
dche admiraal getuigt er van Onder
zeesche vaartuigen kunnen beter onze kusten
oukwetsbaar maken dan eenig ander ver
dedigingsmiddel, en door de aanwending
van deze booten zullen zeer belangrijke
veranderingen gebracht moeten worden in
den bouw der oorlogsschepen. De mogend
heid, die het eerst daartoe overgaat, zal
eene aauzieuljjke besparing op hare Marine
uitgaven ondervinden". Het besluit der
Fransche Kamer tot het doen aanbouwen
van zulke booten heeft natuurlijk iu En
geland ernstige ongerustheid verwektdat
besluit heeft daar een gevoel van onveilig
heid doen ontstaan.
Weldra zal zulk een torpedoboot den
Atlantischen Oceaan oversteken, bemand
rbet 7 koppen, vergezeld door een schip
met reserve-bemanning, voorhetgeval.dat
het 16-daagsch verblijf in het tusschen
wind en water stevenende vaartuig voor de
opvarenden ondragelijk mocht worden. De
reis gaat van Amerika over Bermudas en
Fayal naar Lissabon, te zamen 3490 mijlen.
De beweegkracht i« ean gasoline-machine
van 160 paardekrachtende vaart ia 9*/s mjjl.
De uitvinder verzekert, dat de eerste maal
als zulk een boot aanvallend te werk zal
gaan, iets nooit geziens zal worden te aan
schouwen gegeven een wapen, waartegen
verdediging volstrekt onmogeljjk is.
De »Narval", het type, dat het Fransche
ministerie beeft goedgekeurd, heeft 106 ton
waterverplaatsing, 111 voet 6 duim (Eng
lengte, 12 voet 4 duim grootste breedte.
De machine van 250 ind. paardekr. geeft
een vaart van ten hoogste 11 knoopen
boven, en, door middel van electriciteit,
van op zjjn meeat 8 knoopen onder water.
Zonder bijvulling van brandstof ban het
vaartuig afleggen in 23 uren 253, of in
78 uren 624 mjjlen boven, en 25 mjjlen
met acht- of 72 met vjjfmjjlsvaart beneden
den waterspiegel.
In verband met bovenstaand artikel over
onderzeesche torpedo's, vermelden wjj het
bericht uit Londen, dat daar eerstdaags
proeven zullen worden genomen met Inch t-
torpedo's. Wat zal de XXste eeuw
ons verder nog brengen
Electrische sporen.
In de toekomst der spoorwegen, in betrek
king tot de snslhcid, die tbans kan bereikt
worden zal do electriciteit een groote ver
andering brengen. Aan hot rapport or ovor,
dezer dagen Z. M. den Keizer van Duitsch
land voorgelegd, ontleenen we eenige bijzon
derheden, die ongetwijfeld belangstelling zullen
wekken.
Tot nn too kan het publiek zich slechts
enkele malen met groote snelheid d»en ver
plaatsen, door snel- of zoogenaamde bliksom-
trcinen. De afstanden met deze af te leggen
bedragen gemiddeld per uur 60 kilometers.
De electrische trein daarentegen zal in dien
zelfden tjjd 200250 kilometers afleggen. In
60 minuten tjjd» rekent men, zal over eenigo
jaren 240 kilometers afgelegd kunnen worden,
dat is 4 kilometer of 4Ö00 meter por minuut
of 67 moter per seconde!
Er is eene commissie gevormd voor nader
onderzoek en hoogst waarschijnlijk zullen nog
dit jaar proeren worden genomen met een
olcctriechen trein van Berlijn op Zassen.
Wanneer deze proeven goed slagen, zal eene
snelbaan aangelegd worden van Berljjn naar
j Hamburg. Do tegenwoordigo sneltrein be-
I rjjdt deze weg in 4 uur, dat geljjk is aau
de route van Heldor naar Rotterdam, welke
alsdan in één uur tyds kan worden afgelegd.
De olectrischo toekomst-sneltrein zal telkens
slechts uit één grooten wagen bestaan, waar
in 50 personen plaats zullen vinden. Deze
wagens zullon een anderen vorm hebben, dts
de bestaande. Zjj zullen van vorm spits ge
bouwd worden. Aan de constructie der wie
len en assen, welke van het hardste staal
mocton vervaardigd worden, moet de grootst
mogeljjko zorg besteed worden om ongelukken
te voorkomon. Tengevolge van do ontzaglijke
snelheid, waarmee (loze treinen zullen voort-
stuiven, zullen de assen dor wagens een e-
normon druk moeten doorstaan. Daar het
gros der bestaande spoorbanen op verre na
niet bestand zou zjjn, om den druk v#n de
met korte tu«scbcnpoozen van 10 en 15 mi
nuten elkaar opvolgende electrische sneltreinen
weerstand te bieden, zal men voor dit nieuw®
middel van vervoer geheel nieuwe zwaar ge
bouwde banen op viaducten moeten maken.
Deze banen zullen zooveel mogoljjk in een
rechte lijn worden aangelegd. Waar echter
krommingen niet te vermijden zjjn, zullen
doao «Curven* mot een zeer sterke glooiing
worden aangelegd, en wel zoo, dat de bui
tenste rail veel hooger komt te liggen dan
de binnenste. De glooiing lal bjj deze krom
mingen minstens even zoo sterk zijn als de
krommingen op do nmbanon der rjjwiel-
vereenigiugen. Indien de Curven* niot op
deze wjjzo werden gcconstuecrd, zon de elec-
trischo sneltrein raidden in zjjn ontzaglijke
vaart uit de rails worden geworpen, waarbjj
natuurlijk allo passagiers hot leven zouden
insehioton, daar een dergelijke trein bjj een
dérailloment eenvoudig tot splinters sou
slaao.
Remmen op korten afstand zal niet moge
lijk zjjn, daar men den plotselingen schok
veel to sterk zou gevoelen. Wanneer men
nagaat, hoe sterk do schok reeds is, dien
men krjjgt, als men op het balkon slaat van
een electrische tram, welke plotseling remt,
kan men licht nagaan, dat gevaarlijke bot
singen tusschen do reizigers onderling, of van
de reizigers togen de wanden van den elec-
trischen sneltrein aan de orde van den dag
zouden zjjn, wanneer men dit nieuwe middel
van vervoer eveneens plotseling wilde laten
stilstaan. Men zal daarom 9 kilometers vóór
het eind van het trnject moeten beginnen
met stoppen, een afstand als tusschen Half
weg en Amsterdam. Wanneor dit te rechter
tjjd verzuimd werd, zou mon don trein niet
op het juiste oogenblik tot stilstand kunnen
brengen, tenzjj men wilde ruskeeren, dat hjj
door do vaart, welke hij heoft, tengevolge
van het plotselinge remmen uit de rails vloog.
Hot zal ongetwijfeld nog vele jaren duren
eer deze ideale toestand van snelheid komen
zal. Denkende aan dat oogenblik, dan is het
niet zonder reden, dat dio ontzettende snel
heid velen zal doen afschrikken, van dat
nisuwsto vervoermiddel gebruik te maken.
De Oorlog in Zuid-Afrika.
LONDEN, 25 Jan. Een telegram
van lord Kitchcner uit Pretoria meldt:
Generaal Cunningham, die van Olifants-
fantsnek zuidwaarts trok, nuin 17 krijgs
gevangenen. Heden werd hjj in een gevecht
gewikkeld bij Middelfontein.
Generaal Charles Knox viel het kamp
van Haasbroek aan, maakte een veldkorntt
en vier man gevangen en twintig paarden
buit. Hjj leed geen verliezen.
De colonne van generaal Methuen keerde
heden terug, na de Boeren uit Griqualand
en Kureman to hebben verdreven.
In het westen van de Kaapkolonie ruk
ken onze troepen noordwaarts door Clan-
williain, terwijl het midden-commando ten
westen van Uniondale is op den voet ach
tervolgd door kolonel Haig's troepen. In
het oosten is alles stil. De Boeren doen
zeer weinig schade in de koloniede in
woners sluiten zich niet bjj hen aan, maar
de invallers worden dageljjks meer impo
pulair bjj hen.
Belangrijk is wel de verliezenljjst in de
Engelsche bladen. Zjj vult meer dan an
derhalve kolom.
Allereerst komen de namen van een
officier en acht man die den 5en Jan. bjj
Nauwpoort zgn gesneuveld, dan volgen
nog 8 gesneuvelden, 6 gewonden en 3
gevangenenverder niet minder dan 46
man die aan ziekte zijn gestorven en een
lijst van eea geheele kolom van zwaar
zieken.
LONDEN, 27 Jan. Lord Kitchener sein
de gisteren uit Pretoria:
Generaal Cunningham viel gisteren bjj
Middelfontein en Kopperfontein het com
mando van generaal De la Rcy aan. Kolonel
Babington bedreigde den flank der Boeren
door van Ventersdorp noordwaarts te trek
ken, waarop deze in Westelijke richting te
rugtrokken. De Britsche verliezen zijn twee
officieren gewond, 4 man gesneuveld en 37
gewond.
In het gevecht bjj Lichtenberg op 17 Ja
nuari sneuvelden drie Engelsche soldaten,
twee werden gewond en een aantal Yeo-
men werd gevangen genomen, doch later
Generaal Smith-Dorrien marcheerde van
Wonderfontein naar Carolina waar de Boe
ren zich hadden geconcentreerd en leverde
een goed geslaagd gevecht, vijf uren lang
tegen een aanzienlijke macht van den vjj-
and,die de rivier bezet hield. Dc vjjand werd
uit zgn stellingen gedreven, waarbjj een offi
cier sneuvelde, twee officieren en dertien
man werden gewond.