KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor HelderTexel en Wieringen.
No. 2993
Woensdag 23 October 1901.
29ste Jaargang.
Bureau
Zuidstraat 72.
Bureau: Spoorstraat.
Telefoonn0. 59.
ADonnemont
p. 3 maanden binnen de gemeente 50 Ct., m. Zondagsbl. 871/, Ct-
id. franco per post 75 id. f 1.20.
id. voor bet Buitenland fl.25, id. f2.00.
Afzonderlijke nommers 2 Cent.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BESEHOUT Co., te Helder.
Bupuuxi Spoorstraat en Zuidstraat.
Ad.v©rt©ntlön
van 1 tot 5 regels25 Cent.
Elke regel meer5
Groote letters en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
t'Et het Buitenland.
De gruwelen, door do Engelschen in Zuid-
Afrika gepleegd, waarvan inzonderheid ge
durende de laatstverloopon dagen berichten
naar Euro a overgebracht zjjn, hebben een
'ontzettenden indrnk gemaaktze veroorzaken
een huivering bij 't vernemen van zooveel
-barbaarschheid. Die gruwelen roepen om
wraak. En het is dan ook waarlijk geen
wonder, dat thans ernstig wordt gedacht aan
wraakneming jegens de natie, die zich tegen
over de vrijheidlievende Boeren zoo schande
lijk misdraagt. Van Nederlandscho haven
en bootwerkers is dezer dagen het plan uit
gegaan, om, nu 't bljjkt, dat de rogeeringen
tegen de verachtelijke houding van Engeland
niets willen, kunnen of durven doen, op een
andere, maar zeer gevoelige wijze, het handel
drijvende on zeevarende volk te benadeelen
en zoodoende een zeer gevoelige les te geven.
We maken van dit plan hier melding, omdat,
heeft het werkelijk gevolg, het oen interna
tionaal plan zal worden. Reeds is de uitnoo-
diging en aansporing tot dit doel recht
streeks tegen Engcland's handel en scheepvaart
'gericht naar do voornaamste havenplaatsen
van Europa verzonden, Algemeene samen
werking is oen dringend vereischte. Men wil
in alle stapelplaatsen van den bnitenlandschen
handel aan weerszijden van den Atlantiscben
Oceaan dus ook in Amerika waar overal
de Engelsche schepen in grooten getale aan
komen, weigeren die vaartuigen te lossen en
te beladen. Door de uitvoering van dit plan
zou de handol van het bjj uitstek handel
drijvend volk onmogelijk gemaakt worden.
!t Zal natuurlijk voel opoffering kosten van
de zjjde van hen, dia het plan ontwierpen
en die hot ook ten uitvoer zullen moeten
brengen, doch door do ontwerpers wordt
daarin geen onoverkomend bezwaar gezien.
Men wil het trotsche, onbuigzame en wreede
Engeland in zjjn hartader troffen voor de lage,
afschuwelijke wijze, waarop het in Zuid-Afrika
tegen de Boeren en Kapenaars te werk gaat.
De straf zou voor Engeland zwaar, zeer
zwaar zjjn, doch ook van de andere zijde
rjjzen ernstige bedenkingen tegen de uitvoering
van het bewuste plan. Het wereldverkeer
zou onherstelbaar verstoord en aan Amerika
en de landen van Europa zou in vele op
zichten groote, onnoemelijke schade berokkend
Worden. Het booogdo doel is zeker in groote
mate te prijzen de Engelschcn, die zich zoo
onmenscholy k tegen de Boeren betoonen, ver
dienen niet beter dan zulk eene bejegening.
.Maar de gevolgen in 't algemeen Enge
land bezit de helft der wereldvloot, en dus
«ou de wereldhandel worden gehalveerd.
Men begrjjpe het wel niet slechts de
menschen, die bjj het lossen en beladen van
schepen rechtstreeks belang hebben, maar de
bewoners van landen en steden zonden allen
de gevolgen in ruime mate ondervinden, als
tal van producten in groote hoeveelheden niet
tnieer worden aangevoerd. Is evenwel de bijval,
die in de verschillende landen aan het plan
wordt geschonken, algemeen, dan schjjnt het
wel mogeljjk, dat de zakken der Engelsche
groothandelaars en aandeelhouders van maat
schappijen daardoor aanmerkelijk schade zullen
ljjden, doordien de handelsbeweging naar de
havens van het vasteland zou ophouden hare
onnoemelijke voordooien aantebrengen. Ge
noemd worden als de voornaamste havens
van Europa, waarop, als het plan mocht
doorgaan, voor de toepassing het allereerst
het oog zou worden gevestigd: Amsterdam,
Rotterdam, Antwerpen, Hamburg, Bremen,
Havre en Marseille. Wanneer die havens het
voorbeeld geven, zullen dus meent men
de andere, uit sympathie voor de Boeren en
Raponaars, wel volgen. De verontwaardiging
over het schandelijk gedrag der Engelachen
is in heel de beschaafde wereld algemeen.
Do gevolgen zullen hoogst ernstig zjjn.
Ligt voor de hand, dat het ontstaan van dure
tijden door 't opvolgen van het plan zeer
waarschijnlijk is, en dat de nijverheid zwaar
zal te kampen hebben. De handel zal ljjden
en de werklieden zullen gesteund moeten
worden. Doch wat beteekent dat alles bjj het
nameloos wee, dat daarginds in Zuid-Afrika
den bewoners door de Engelsche verdrukkers
wordt aangedaan? Het voorgestelde plan is
een daad, waartoe do ontwerpers door hun
afkeer van het Engelsche beulenwerk worden
gedreven. Voorstanders van het wreekplan
vleien zich, dat de menschen in ons wereld
deel zullen opstaan, arm en rijk, klein en
groot, van den Atlantiscben Oceaan tot den
Ural, van de Middelandsche Zee tot den
Noordkaap, en dat zjj zich bereid zullen
tooDen, om mede te werken, mede te offeren,
mede te ljjden, ten einde hot gestelde doal te
bereiken. Alles hangt in deze af van de
deelneming, die in de verschillende havens
van hot vasteland aan het plan ten deel
valt. De uitslag der gedane uitnoodiging zal
zich, met het oog op een lijd van beraad en
overleg, nog wel eenigo dagen laten wachten.
Een Duitsch nieuwsblad maakte dezer da
gen de zeer juiste opmerking, dat het met
Engeland daarginds in Zuid-Afrika dan toch
alle verre gekomen is, na het niet meer uit
sluitend strjjd voert voor de onderwerping
van Transvaal en Vrjjstant, maar ook voor
de. handhaving van zjjn eigen heerschappij
over de Kaapkolonie. Wanneer men hierover
met herinnering over het voorgevallene na
denkt, dan begint men te begrjjpen, dat de
Bóeren-generaal De Wet zich met zjjn stou-
ten tocht van de Vaal naar de Oranje-rivier
ongetwijfeld ten doel gesteld heeft, om eenige
duizenden Boeren-krjjgers in de Kaapkolonie
to brengen, zoover mogeljjk over het koloni
aal grondgebied verspreid, en wel op eene
wijze, waarop de aandacht der Engelschen
van de uitvoering werd afgeleid. Generaal
De Wet wist het daarbjj zóó aan te leggen,
dat de invallers, voor wie bjj plaatsruimte
had gemaakt, de noodige vrijheid van bewe
ging hadden, en de Engelschen in ban eigen
kolonie, op hun eigen grondgebied, een zeer
lastige vijandelijke macht tegenover zich von
den. Het is nu al zoover heen, dat de kolo
nie overal in opstand is, dat de Boeren ver
der dan ooit in het land zjjn doorgedrongen,
on dat zjj zelfs in het zuiden de zeekust be
ginnen te naderen.
Al heersebt de ziekte gelukkig niet epide
misch in of in de nabijheid van Europa, toch
worden herhaaldelijk nieuwe pestgevallen ge
constateerd. Ditmaal is er sprake van een
huisgezin te Konstantinopel, waarin vier per
sonen dpor die ziekte zijn aangetast. Ook is
in genoemde stad een Fransche stoomboot uit
Klein-Azië aangekomen met een peitljjder aan
boord, die zonder medeweten der gezondheids
commissie naar het Fransche ziekenhuis is
overgebracht. Na de ontdekking daarvan heeft
men de noodige maatregelen, in eene haven
stad zoo dringend noodig genomen. De Ita-
li&ansche regeoring heeft terstond de Turk-
sche havens besmet verklaard.
HIEUWSTIJDIWOEIV
HELDER, 22 October 1901.
Zaterdagavond gaf de Gymnastiek-
en Excercitie-Vereeniging »Pro Patria"
hare eerste uitvoering in »Tivoli." Door
't noodlot wreedaardig van »Musis" ge
scheiden, waarmee »P. P.", naar't schijnt,
in 17 jaren onafscheidelijk was verbonden,
zagen de leden toch met genoegen, dat
in de nieuwe omgeving de vereeniging
zou worden bijgestaan door de oude be
kenden uit de Koningstraat, de hh Polak.
De propaganda voor nut en vrooljjkheid,
gezondheid en levenslust was, zooals wjj
die van »P. P." konden verwachten.
De serie staafoefeningen van de hoofd-
afdeeling was bepaald keurig te noemen.
En »het hondje met het lamme pootje"
eenigpiramidaalTot slot,
niet het slot, maar na de eerste
pauze deed »Mijn luitenant" allen nog
eens hartelijk lachen en daarna begon de
serie oefepingen ran de plaats, 't Was
laat geworden eer daarmee kon worden
aangevangen, maar 't werd begrijpelijker
wijs nog veel later voor er een eind aan
kwam
Gezellige avond geweest, kolossaal! Ga
voort »P. P."! ga voort 1
Zondagmiddag was in het lokaal
van den heer Snaphaan aan den Parallel
weg een vergadering belegd vóór het
spoorwegpersoneel, met het doel alhier
een afdeeling op te richten van de Ne-
derlandsche VereenigiDg Spoor- en Tram
personeel. De heer S. Reinalda van
Haarlem, lid van 't Hoofdbestuur, sprak
over het onderwerp Vakorganisatie een
noodzakelijkheid." Hg wees er op, dat
hier te lande reeds voor jaren een ver
eeniging van spoorwegambtenaren bestond,
die 1600 leden telde. Nu 4 jaren geleden
was in den boezem dier vereeniging een
oppositie ontstaan, die wist te bewerken,
dat de statuten zoodanig gewijzigd werden,
dat ook arbeiders als leden konden toe
treden, hetwelk den superieuren niet wel
gevallig was en tengevolge had, dat 600
leden voor hun lidmaatschap bedankten.
Daarentegen zijn sedert dien tijd ruim
1600 nieuwe leden toegetreden en is de
vereeniging in werkelijkheid geworden een
organisatie, die de stoffeljjke belangen van
alle categoriën bij den spoorwegdienst
werkzaam, behartigt. Toch moet de or
ganisatie nog krachtiger worden, opdat
de bestaande grieven verdwijnen en hoe
grooter het ledental is, hoe spS'ediger ver
beteringen tot stand komen. De arbeids
duur, die nog dikwijls 14 tot 17 nur
daags bedraagt, moet vermindereneen
op zich zelf staand persoon kan daarin
geen verandering brengen, maar het
stuur der vereeniging, wanneer het namens
groot getal georganiaeerden spreekt,
kan bg de directiën krachtig op treden
en hen noodzaken het personeel uit te
breiden. En ook de loonen zjjn niet ge-
evenredigd aan de lange werktijden, waarin
alleen door gezamenlijk optreden verbete
ring kan gebracht worden. Nog andere
belangen kunnen bg de directie door middel
van de organisatie bepleit worden, zooals
de bepaling voorkomende in 't Ziekenfonds,
dat men bij ziekte 2 dagen loon moet
missen. Verder kan de vereeniging een
beroep doen op het publiek, opdat deze
aan hare zijde komt te staan. Zij kan op
de lange diensttijden wgzen van machi
nisten en conducteuren, waardoor het leven
van reizigers in gevaar wordt gebracht.
Het publiek zal dan medehelpen, dat art.
113 van 't dienstreglement op behoorlijke
wijze wordt opgevolgd. Ten slotte wijst
spreker er op, dat het van groot belang
is, dat allen tot één grooten bond toe
treden en niet bij kleine vereenigingen
gaan, want deze kunnen niets doen.
Hierna sprak de heer W. F. Dekkers
van Amsterdam nog eenige woorden, waarin
sommige zaken van 't gesprokene nader
verklaard en verduidelijkt werden en wees
er op, dat men uit angst of broodvrees
niet behoefde na te laten lid te worden.
Op een paar uitzonderingen na lieten
zich alle aanwezigen als lid inschrijven,
waarna een plaatseljjke afdeeling gecon
stitueerd werd.
In den winkel van den heer P. Lurz,
alhier, kwam Zaterdagavond de marinier
J. v. d. O. een hoiloge koopen. De beer
L. vertoonde hem eenige horloges, waarvan
de soldaat er een weg nam en daarmede
aan den haal ging. Door de brigadier van
politie W. H. Karseboom, die het feit van
verre gezien had, werd hg nageloopeu tot
de Zuidstraat, (bjj den koopman R.), waar
de agent den dief arresteerde.
De brand te Koegras, op Vrijdag jl.,
heeft zich gelukkig beperkt tot de vier
hooischelven. Het woonhuis heeft men weten
te behouden. Eerst den volgenden morgen
kon de brandweer van hier huiswaarts
keeren.
Djambi.
Blijkens mededeeling in de »St,-Ct." is
het departement van koloniën ontvan
gen het volgende, van 18 dezer gedag-
teekende telegram van den gouverneur-
Generaal van Neerlandsch-Indië, betreffende
gebeurtenissen in Djambi
Van 1 tot 7 October excursie met drie
compagniën nuar de Boven-Tambesi,
Tandjong wederstand ondervonden.
Vjjand verdreven met een verlies van veer
tien dooden.
Terugtocht ondernomen over Ladang
Pandjang waar de troepen licht beschoten
werden evenals in Batin.
Licht gewond een fuselier en een ser-
aut.".
Het »Handelsblad" bevat het navol
gend particulier telegram uit Batavia
Er is een oproer uitgebroken in de
gevangenis te Menado. Veertig gevangenen,
waaronder Atjehers, hebben den cipier de
Leeuw aangevallen en gewond. Eene te
hulp geroepen patrouille heeft drie oproer
lingen gedood en zeven gevangen genomen.
Een vrome wensch,
Ia October 1899, toen de Zuid Afrikaan-
sche oorlog pas begonnen was, schreef
een Engelschman bg zjjn bestelling bloem
bollen aan een Haarlemsche firma: »Ik
hoop dat de oorlog over moge zjjn vóór
dat deze bollen bloeien". In 1900 herhaalde
hjj bestelling en wensch en thans herin
nert hjj voor de derde maal op droevigen
toon aan zjjn jaarlgkschen wensch. Zul
len ditmaal zijn sneeuwklokjes straks
vredeklanken voor hem bengelen, en zijne
narcissen de vredesproclamatie statig uit
trompetten
De millioenen-erfenis van Neeltje Pater
Uit Alkmaar schrijft men aan de Re
sidentiebode" het volgende
Ruim 100 jaar geleden stierf te Broek-
in-Waterland een zonderlinge vrouw, Neel
tje Pater volgens anderen Antje Pater
die in haar leven heel wat wederwaar
digheden en avonturen had beleefd, waar-
zij ten slotte op het nette dorpje
uitrustte. Zij had een vrij aanzienlijk ver
mogen vergaard en hare erfgenamen dach
ten een aardig sommetje op te strjjken,
doch, de zonderlinge had in haar testament
bepaald, dat eerst na honderd jaren haar
vermogen onder de afstammelingen de te
dier tjjde levende erfgenamen zou worden
verdeeld
Reeds twintig jaren geleden hoorde men
verscheidene dorpen van Noord- en
Zuid-Holland over de millioenen-erfenis
van Neeltje Pater spreken. Vereenigingen
van erfgenamen werden opgericht, die
stappen deden om in het bezit van het
vermogen te komendoch te vergeefs.
Een achttal jaren geleden is met denzelf
den ongunstigen uitslag een poging be
proefd.
Vóór een jaar werd te Alkmaar door een
drietal rechthebbenden op de erfenis weder
een vereeniging opgericht, die met beteren
uitslag schjjnt te zullen werken. De zaak
is in handen gegeven van den advocaat
te Haarlem, die de verschillende stukken
onderzocht. Maar het hoofddocument het
testament zelve, ontbrak. Men wist dat
het zich zou moeten bevinden te De Goorne,
op het raadhuis van Berkhout, niet ver
van Hoorn, en verzocht aan den betrokken
minister verlof, het stuk in bezit te nemen.
Dit verlof werd, naar een der betrokken
personen ons mededeelde, verleend en Dins
dag jl. begaf men zich naar De Goorne,
waar werkelijk het bedoelde stuk werd
gevonden. Het leek op een oud boek,
waarvan de bladen door den ouderdom los
waren geraaktde inhoud was in het La-
tjjn", aldus onze zegsman.
Van alle zijden duiken nu de erfgena
men op.
Bjjna geen dorp in Kennemerland, bo
ven het Y, en in West-Friesland, of het
heeft erfgenamen van Neeltje Pal er, die
maar niet uitgepraat raken over de mil-
lioen erfenis, die weldra zal los komen.
De bezittingen zouden bestaan uit lan-
derjjen onder Broek- en Waterland, huizen
en pakhuizen te Amsterdam en millioenen
op de Bank of Engeland 1
En de 100 jaren zjjn verstreken, want
Neeltje Pater stierf in 1796 of '98!
Een goede vangst.
Door de recherche te Rotterdam is
Donderdagavond in de Raamstraat aange
houden Jan Doolaard, de bedrjjver van
verschillende diefstallen in ons land, waar
onder ook te Amsterdam.
Te Rotterdam heeft hjj onder meer ge
stolen een spaarbankboekje waarop een
bedrag van f 320 heeft gestaan, hetwelk
blijkbaar door valschheid in geschrifte in
zjjn bezit gekomen is, althans er is nog
maar vijf gulden over. Op zijn kamer werd
een koffer gevonden waarin verschillende
costumes ter vermomming, benevens een
dolk. Dit veelbelovend jongmensch is eerst
20 jaar en ontving zijn opvoeding in het
gesticht »De Krugsberg".
Door 't brutale heen!
Donderdagnacht is ingebroken in de wo
ning van de veehoudster weduwe G. Van der
Peet, aan het Houtrjjkerwegje, onder Haar
lem merliede.
Niettegenstaande de aanwezigheid van
drie groote waakhonden, zijn alle vertrek
ken doorzocht
Meer dan f 1300 aan geld (op de plank
in de bedstede van den zoon liggende en
een aantal gouden en zilveren voorwerpen
zjjn ontvreemd.
De verdwenen kellner.
Vrijdagmiddag is door schippers aan de
Hoornbrug bjj 's Gravenhage nit de Trek-
vliet opgehaald het ljjk van een man met
een woud in het gelaat. Het bleek dat
van den vermisten kellner Van der Kamp
te zjjn.
Onmiddelljjk nadat het ljjk van den
kellner Van der Kamp ter politiebureele
aan de Nieuwe Haven was binnengebracht,
werd door den commissaris Dietz, wiens
actief en onvermoeid optreden sedert de
vermissing algemeen geroemd wordt, de
hulp ingeroepen van dr. Moscoviter om op
het ontkleede ljjk voorloopig eenige con
stateeringen te doen. Uit zjjn onderzoek
bleek, dat uitgezonderd de reeds gemelde
verwonding aan de kin, zich geen enkel
ander teeken van uiterljjk geweld vertoont.
De wonde aan de kin kan, naar de mee
ning van den geneesheer, zijn toegebracht
door een stomp voorwerp.
Overigens bljjft het op dit oogenblik
nog slechts gissing op welke wjjze de
kellner te water is geraakt.
Nader is gebleken dat niet de zilveren
ring met den doodskop zich aan een der
vingers bevond, de tweede in het signale
ment genoemde, n.1. de goudan ring.
Nog meldt men
In verband met het bg een der gear
resteerde koetsiers gevonden beleenbriofje
van het horloge dat aan Van der Kamp
heeft toebehoord, zoekt de politie thans
naar personen die gezien mochten hebben
dat de koetsiers zich in den ochtend van
9 October ongeveer 10 ure hebben bevon
den in de Koninginnestraat en dat de
koetsier Schildknecht toen binnenging een
huis van koop met recht van wederinkoop.
Haneveld zou zich toen zoolang begeven
hebben in een cafe in die straat, tegenover
het pandjeshuis gelegen, terwjjl Schild
knecht eenige oogenblikken later het huis
van verkoop verlatende, ook dat café bin
nenging. Speciaal moet dat gezien zjjn
door een tot dusver onbekend gebleven
vrouw, die de politie hoopt dat zich als
nog zal bekend maken.
Omtrent het vinden van het ljjk van
den kellner v. d. Kamp wordt nog ver
nomen, dat het lichaam het eerst is op
gemerkt door een schipper uit Renkum,
die, met zjjn schip varende, het ljjk zag
drijven en den brugwachter waarschuwde,
die het, alvorens den veldwachter te Rijs-
wjjk kennis te geven, met behulp van een
dreg vastlegde aan den wal, maar zóó dat
het ljjk nog te water bleef, ingevolge het
verzoek van de politie, om het voorloopig
in de geronde houding te laten liggen.
In dien tijd bleef de schipper bjj het ljjk
om het te bewaken.
Vermoedeljjk zal de doode, als de Ijjk-
schouwing te Leiden is afgeloopen, te
Groningen worden begraven.
Bjj het graven in de duinen ten noorden
van Scheveuingen heeft de politie gevon
den een gouden ring met diamant, welke
evenwel volgens verkregen inlichtingen
niet aan den verdwenen kellner heeft toe
behoord.
Zaterdagochtend heeft in het politie
bureau aan de Nieuwe Haven te 's-Graven-
hage, de confrontatie plaats gehad van de
koetsiers Haneveld en Schildknecht met
het lijk van den kellner Van der Kamp,
in tegenwoordigheid van den rechter-com-
missaris, vergezeld van mr. Bevers fun-
geerende als griffier, den hoofdcommissaris
en den commissaris Dietz.
Het eerst kwam Haneveld, die in de
cellulaire gevangenis te Scheveningen in
bewaring is, met den celwagen aan. Een
half uur later is Schildknecht, wien, toen
hjj uit den wagen steeg, door een groote
menigte woedende kreten, als moordenaar
en schurk, naar het hoofd werden geslin
gerd. Beide verdachten, die afzonderlijk
tegenover het lijk werden gebracht, waren
volkomen onbewogen en volharden bjj hun
ne na de arrestatie afgelegde verklaringen,
o.a. dat de kellner op het Rjjswjjksche
Plein hun rijtuig verlaten had.
Een droevig bericht.
Dezer dagen ontleenden wjj aan de
Daily News" een schrjjven een daarvoor
afgegeven bewjjs van toegang door
Britsche militaire autoriteiten.
Onder de namen der gefusileerden heeft
men dien van Hendrik J. Veenstra en wjj
kunnen ons levendig voorstellen, welkeen
ver8chrikkeljjken indruk het lezen van de
zen naam gemaakt moet hebben op zjjn te
Amsterdam wonende moeder, de wed. Veen
stra, welke sedert Januari j.1. niets meer
van haar zoon gehoord en na zoo plotse
ling onvoorbereid door een courantenbe
richt van diens dood onderricht wordt.
De heer Veenstra vertrok ruim 2 jaar
geleden naar een oom te Rietfontein, waar
hjj in betrekking zou komen. Onmiddelljjk
na zjjn aankomst brak de oorlog uit, en
sloot hjj zich aan bjj de Boerencommando's.
De heer Veenstra kon bijgevolg niet als
een rebel beschouwd worden, aan welk
misdrijf hjj zich dan, altjjd van En-
gelsch standpunt gezien, heeft schuldig
jemaakt, is ons onbekend. Eén troost
)ljjft de arme moederhaar zoon stierf
voor 'n rechtvaardige zaak en z'n naam
zal eenmaal in marmer gegrift prjjken
naast die van zoovele martelaren voor de
heilige zaak van vrijheid en recht. De
jonge man was pas 25 jaar. >Echo"
Ingezoncien.
Zuid-Afrika.
Het einde van den rampzaligen oorlog
in Zuid-Afrika is nog niet te voorzien.
De geldeljjke steun, die de bewoners
der concentratiekampen behoeven, willen
zjj niet van ontbering omkomen, zal even
eens van langen duur zjjn, wat doet ver
moeden dat de kassen der verschillende
Comité's bjj den vrede zullen zjjn uitge-
Pu';-
En juist dan is er dadeljjk en dringend
geld noodig om de vrjjgflatenen, die mee-
rendeels zonder huisvesting, voeding en
zjjn, tot de plaats hunner bestem
ming te brengen.
Daarvoor moet intjjds een reservefonds
worden gevormd, zonder dat dit tekort
doet aan de groole gifteu waarmede van
tjjd tot tijd de Hulpcomité's worden ge
steund.
Met den vorm waarin zulks kan ge
schieden is te Dordrecht een proef geno
men door eenige heeren, die zich hebben
verbonden tot het houden van maand-col-
lecten onder den naam Collectanten-Ver-
eeniging Zuid-Afrika" en die uitstekend
geslaagd mag heeten.
Het zjjn giften van één cent tot hoog
stens één zilverstuk, die eens per maand
noch den werkman, noch den meer ge-
ede bezwaren.
De collectie bracht op f 456. dat
de bevolking van Dordrecht gerekend
op pl. m. 40,000 inwoners, iets meer dan
één cent per hoofd. Over het geheele land
zou dus die collectie per maand pl. m-
f 50.000. kunnen bedragen en maal
zooveel maanden als de oorlog nog zal duren
een beteekenend fonds vormen. Genoemde
Collectanten-V er een i g i n g Zuid- A frl ka" zou
daarom gaarne, bovenstaand ter kennis
brengende van geheel Nederland door
vriendeljjke tusschenkomst der pers, in al
le gemeenten, groot en klein, eene derge-
Ijjke Vereeniging gevestigd zien.
Zg doet een krachtig beroep op waar
achtige Boerenvrienden, die genegen zjjn
in elke gemeente van ons land een Col
lectanten-Vereeniging Zuid-Afrika" in het
leven te roepen.
Wanneer een flink aantal zich heeft aan
gemeld, bestaat het plan met afgevaardig
den dier Vereenigingen in het centrum van
het land eene vergadering te honden, om
daarin een hoofdbestuur te benoemen dat
de hoofdleiding op zich neemt, statuten
vaststelt en de verschillende ingekomen en
inkomende bedragen, vereeuigd tot een
gereglementeerd fonds, met een duideljjk
omschreven bestemming, onder zyne hoede
neemt.
Alle correspondentiën en werkzaamhe
den, hier aan voorafgaande, neemt het
Bestuur van de Dordtsche afdeeling gaarne
op zich.
Ons plan beoogt volstrekt geen versnip
pering, het kan uitgevoerd worden zonder
inwerking op de bestaande comité s want
werkkring en doel zgn geheel verschillend
met deze.
Laat Nederland dan ook nu weer een
drachtig saamwerken en opnieuw het be-
wys leveren dat wg even krachtig voor de
belangen der Boeren strijden, als zg dat
doen voor »Recht en Vrgbeid".
Het Bestuur der
Collectanten-V ereeniging
Zuid-Afrika",
S. M. Hooo van Gijn,
Eere-Voorzitter,
Lid van de Tweede Kamer der
Staten-Generaal.
M. van Zanten, Voorzitter.
C. M. van Diemen,
2de Voorzitter.
H. H. Ahaüs, 1ste Secretaris.
G. Keuss, 2de Secretaris.
E. Snijders, lste Penningm
J. E. C. de Wijs Kzn.,
2de Penningm.
Ch. N. van der Giessen,
Commissaris.
Dordrecht, October 1901.
Alle bladen u/orden verzocht bovenstaand
over te nemen.
De Oorlog in Zuid-Afrika.
Te gelgk met luitenant Breda (Breedt?)
is J. S. Kruger opgehangen, eveneens op
een door Kitchener bekrachtigd vonnis,
wegens treinaanvallen en moord op inboor
lingen. De terechtstelling beter gezegd
de moord in koelen bloedehad te
Cradock Donderdagochtend plaats
Luitenant van Breda, die wegens het
vernielen van treinen der Engelschen
een met het oorlogsrecht volkomende stroo-
kende daad en wegens het doodschieten
van kafferspionnen een even gerecht
vaardigde handelwijze door een der
Engelsche militaire bloedraden tot een eer-
loozen dood door middel van den strop i*
veroordeeld, is een Vrystater en is hoogst-
waarschgnlgk de gewezen luitenant van
wylen Danie Theron's beroemde verkenner».
Van Breda genoot steeds de reputatie eeu
even flink, bedaard en fatsoenlgk man in
vredestyd te zgn geweest als hij later zich
ipper en achtenswaardig strgder
toonde.
Zulk een man gaat Kitchener als wa.ta
hij een gemeene moordenaar of straatroovar
aan de galg hangen, enkel omdat het En
gelsche leger niet berekend is voor de taak,
die het te vervullen heeft. Van Breda i»
of wordt vermoord, omdat Kitchener niet
in staat is zjjn verbindingslgnen te bescher
men en tevens oorlog te voeren en omdat
zondef gekleurde hulp of kafferverraad
geen kans ziet zijn vliegende en andere
colonnes voor vernietiging te bewaren.
De berichtgever van Reuter te Pretoria
klaagt er over, dat de naclitelyke over
rompelingen geen succes meer hebben,
omdat de Boeren hun tactiek veranderd
hebben. Zjj hebben nu de gewoonte om
's avonds voortdurend hun kamp te ver-
flaatsen. De Engelsche colonnes hebben
n den laat9ten tijd dan ook herhaaldeljjk
moeten ervaren, dat, als zg na een langen
uachtelgken marsch bg het »doel" aan
waren gekomen, de Boeren hnn stelling
kort te voren hadden ontruimd.
Op het hooge veld leven de Boeren van
e en mielies; de laatste wordt op afge
legen plaatsen, meest verlaten hoeven,
peld. Op vele plaatsen zgn de
Boeren weer begonnen met ploegen, en
Engelsche troepen hebben dan oók
velden met jonge mielies of pas beploegde
akkers gezien. De Boeren trekken wég
als er een kolonne nadert en hervatten,
als de troepen voorlig zgn, kalm weg hun
werk.
Een Boerenvriend te Lüdenscheid, in
Westfalen, had, toen midden September
de Boeren weer eens een groot aantal
Engelsche gevangenen hadden vrygelaten,
aan dr. Legds den volgenden brief ge
schreven
Het is naar mjjne meening toch ta
grootmoedig als de Boeren, na de procla
matie van Kitchener, die tegen alle volken
recht indruischt, nog de Engelsche ge
vangenen vrijlaten. Als dit echter door
de omstandigheden geboden is, moest men
hen toch met een schoenmakers-perforeer-
tang in de ooren knijpen, om ze kenbaar
te maken. Dit is voor moordenaars en
brandstichters nog een uiterBt zachte be
handeling. In geval dit voorstel wordt
Igd, ben ik bereid, een groot aantal
van die tangen te uwer beschikking te
stellen."
Daarop kreeg de schryver onlangs het
volgende antwoord
»Terwyl ik u voor uw vriendelyk aanbod,
als bewys van uwe warme sympathie en
deelneming met de rechtvaardige zaak van
de Boeren, rayn zeer hartelgke dank betuig,
spyt het mjj, het niet te kunnen aannemen,
daar ik overtuigd ben, dat do Boeren het
door u voorgestelde middel nooit in toe
passing zouden brengen. Hoogachtend,
de gezant van de Zuid-Afrikaaosche Repu
bliek W. J. Legds."
Het neutrale Portugal.
Uit Lissabon werd dd. 9 dezer aan 'de
>Yossische Ztg." geschreven Terwyl da
Portugeezen het pas goed en wel klaar
gespeeld hadden den 5den October met de
»Zaire" ongeveer 1000 man en een beetje
artillerie tot versterking van hun garnizoen
naar Loaren<jo Marquez te dirigeeren, zgn
vandaag van den gouverneur-generaal aldaar
berichten ontvangen, die, al worden zg
zeer geheim gehouden, toch uitlekken en
hier wederom tot bezorgdheid aanleiding
geven. Deze berichten behelzen, dat da
Boeren in den nacht van den 3den op den
4den in Portugeesch gebied hebben trachten
door te dringen en bg deze gelegenheid
zes voor de Engelschen bestemde treinen
nit Lourenco Marquez in de nabyheid van
het station Ressano Garcia hebben verbrand.
De gouverneur beklaagt ?zich ernstig over
deze schending van de onzgdigheid" en
verzoekt om instructies. Deze klacht van
den gouverneur-generaal moet eigenlyk als
een grap opgevat worden, want als vopr
de Engelsche troepen bestemde treinen uit
Lourenco Marquez worden uitgezonden, dan
is de eerste schending van onzgdigheid
aan Portugeeschen kant begaan, en als da
Boeren de grens zgn overgetrokken, dan
geschiedde dit hoogstwaarschynlyk niet mét
de bedoeling om tegen Lourenco Marquez
op te trekken, maar om deze treinen ta
vermeesteren.
Een brief uit Kaapstad aan de Berlyn-
sche »Post", gedagteekend van 24 Septem
ber bevat de volgende belangrjjke gedeel
ten
>Hier lijkt den toestand heel ernstig. Da
Boeren beginnen te strgden met de kracht
der vertwgfeling en het komt mjj voor dat
deze oorlog een geheel andere ontknooping
