LEINE COURANT
t ¥9iegend Blaadje
Jf
I'-v
Heider, Texel, Wieringen en Anna Pauiowna,
Werner'sAvontuur.
\o. 319».
ll ueii»daK 23 September 1903.
31ste Jaargang.
Bureau: Spcoriiraat.
Telefoonn». 59.
BureauSpoorstraat.
Telefoonn». 59.
ATboniiemont
Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct.^r. p. post 75 ct., BuitenL f 1.25
J i Zondagsblad 37* 45 >0.75
g Modeblad 55 >80» 0.90
Mnzik. Bloemlezing >>>60>>>>85> 0.90
Voor 't Buitenland bjj -vooruitbetaling.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
UitgavenBXBXEOUT ft Co., te Helder.
Buptam Spoorstraat.
Aclvertontlön
van 1 tot 5 regels25 Ceai.
Elke regel meer5»
4 maal geplaatst, 1 maal gratis. Bewys-exemplaar 2lJt Ct
Groote letten en Vignetten worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan het Bureau bezorgd zijn.
Aan onze abonné's buiten
da gemeente wordt beleefd
verzocht 't verschuldigde
abonnementsgeld Vliegend Blaadje en
Zondagsblad, 3a kwartaal 1903, te willen
overmaken per postwissel of in postzegels
VÓÓr 5 Oct-| zullende anders daarover
met 5 cents vorbooging per post worden
beschikt.
Postwissels voor dal doel behoeven
slechts met een zegel van 2'/j Ct. beplakt
te worden. DK UIÏUEVEUS.
Indische Penkrassen.
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden,
28.
Hadden wjj het in de vorigo Ponkras ovor
de School tot Opleiding van Inlandse! e artsen,
thans moeten wjj u een cn ander mededeelt n
over de positie van den dokter-djawa en over
de openbare zorg voor do gezondheid onzer
Inlandsche bevolking. Tot mjjn leedwezen zal
ik hier en daar wéér bitter moeten worden,
want helaas, er is maar weinig stol tot prijzen.
In do earBte plaats dan moet ik wel dn aan
dacht vestigen op de zeer geringe bezoldiging
dezer goed geschoolde landsdienaren. Hun
maandeljjksch traktement bedraagt slechts 70
gnlden, terwijl een adjnnct-djaksa toch r.-cds
120 tot 150, een assistent-wedono 150, oen
djaksa 150 tot 200, oen wedono en een hoofd-
djaksa zelfs 300 gulden ia dc maand verdienen.
Op enkele gunstige uitzonderingen na, zjjn
genoemde bosluurs* en rechtelijke ambtenaren
minder algemeen ontwikkeld dan do tegen
woordige inlandsche arts.
Met die uitzonderingen bedoel ik natuurlijk
heeren, welke oen studio aan een Hoogero
Burgerschool achter zich bebbon. Gelukkig be
ginnen steeds meer cn meer lulandscho grooton
te begrfjpen, dat bun kinderen dien weg op
moeten.
De lulandscho arts nu, die zooals we uit
de vorige Penkrassen zagen, eon groots dosis
werkkracht en energie heelt moeton ontwikkelen
om het zóóver te brengeo, wordt m«t slechts
70 gnlden gesalarioerd, waarvan aan huishuur
alleen reeds ongeveer 30 gulden 's maande
betaald moot worden. H\j moot ook zijn stand
ophouden, behoorlijk gekleed gaan, hooit als
ontwikkeld mun behoofto aan conversatie met
beschaafde Nederlanders, aan nuttige lectuur
enz. onz., en lydt dus fcitolyk bittere armoe
de of wordteen gevaarlyk conuurront
voor zjjn Europeoschon vukbrooder, mot ver-
waarloozig natuurlijk vaa zya oigonlyko be
stemming een geneesheer 10 zijn voor het
arme lulandscho volk.
Eenmaal zich afgovendo mot particuliere
practyk. onder Europeanen, worden vanzelf
de belangen van do kampongmenschon ge
schaad, want och, ook oen dokter-djawa is ten
slotte maar een menscli, lezer 1
Sommige inlandsche artsen, verbondon aan
de Stadsverbanden te Batavia, Semaraog on
Soerabsja, hebben voor particuliere practyk
geen tyd, omdat ze eenvoudig weg met werk
overladen wordon.
Vorder zyn deze misdeelde gouvernements
ambtenaren ook al, evonals de officieren, het
slachtoffer van onbestendigheid der bureaux
en wordon ze dikwyls overgeplaatst, vooral
als hnn particuliere practyk schadelijk wordt
voor hun Europeesche collega's.
Die overplaatsingen zyn oorzaak van schul
den, niet te vermjjden schulden, ontstaan door
verlies bjj den verkoop van meubels en den
inkoop van nieuwe.
Evenals de gehuwdo subalterne officier
heeft de dokter-djawa weinig kans om zyn
vendueie te zien opjagen. Er zijn ook wel be
trekkingen hier in lndië, waarbjj oen over
plaatsing een zeer voordceligo zaak is, doch
daarover later. Verd»r gaat de inlandsche
arts nog gebokt onder oouo zeer onbillijke
regeling der daggelden by z. g. dienstreizen.
Deze bedragen voor afstanden boven do
zes paal (een paal is twintig minuten gaans)
slechts één gulden, en wanneer by binnen 't
etmaal terugkeert op zyn standplaats
twee kwartjes.
Een Europeesche klerk ontvangt daaren
tegen reeds vyf guldon por dag. Eon aardig
verschil, vindt u niot? Zuo'u dienstreis nu is
du9 telkens een le>-ljjkc schadepost, want do
inlandsche arts moet io zyn hotel minatons
drio guldon betalen, en karretjes hier in do
Oost zijn verbazend duur.
Mag ik op deze treurige toestanden eens
do aandacht vestigen van hoeren volksver
tegenwoordigers en mag ik bopen, dat men
er in do Kamers een enkel woordje over spreekt
Er zyn toch al veel te winig inlandsche
artsen op. 't is zeer goed te begrppou, dat het
voiluop groot blylt, waar particuliero onder
nemingen die kundige inlanders op don waren
prys weten to schutten en hun traktementen
van 300 tof 500 gulden 's maands uitbetalen
Ea nu iets over do stiefmoedurlykj zorg
voor do openbare gezondheid.
Op hot srebied der genees-, heel- cn vorlos-
ku:.digo hulp is ia lndië nog ontzaggelijk
veel te doei;.
Zoo sterven er volgen3 doktor II. B. van
Buuren alleen op Java j aarl. gemiddold 20000
kruamvro .wen cn 30000 pa» geboren kin
doren. Hoort go moeders ia Nederland
Iu tjjdsu van opidomie, van koorlscn en
buikziekten zyn duizenden van hulp verstoken
on sterven de Inlanders, zooals men 't hier
platweg noemt,als ratten. Do gelaten Muzelman
beschouwt dit alles als den wil van Allah
en mort niot, doch wjj UolUndcrs mogen toch
niet dulden, dat zojveel kostbaro mmschjn-
lover.s onnoodig verloren gaan.
Er zyn 220 inlandscle artsen in gouverne
mentsdienst en dat op eeno bevolking van
mrer dun 30 millioen zielen! Aanzienlijke
uitbreiding van het korps Iolandsche doctoren
zou ernstig moeien worden nagoetro< fd.
Hot getal blinden neemt ook onrustbarend
too oa is aan do publieko liefdadigheid over
geleverd.
Melaatechen zyn een voortdurend gevaar
voor kunne omgeving, worden niot afgezonderd
en kunnen dus ook ons Nodcrlat.dcrs, uwe
vrienden, uwe familieleden, dio vcrsobrikkelyk-
sto aller ziekten bororgen. Wanneer do zwar'e
dood, do pest, hier eens van uit Engolsck-Ind>ë
overslaat, dan hebban wc geen behoorljjk
ingerichte quarantaine-stations en kunaon we
wel allemaal ons testament mukeD.
Goddank is nog steeds dio pestziekte ons
voorby ik moet niet aan do gevolgen
donken, wanneer ook eenmaal ons eilanden
rijk er door bezocht wordt, 't Is of het fata
lisme van dsn Inlander epidemisch werkt en
do verantwoordelijke mannen in dezen maar
in 't onvermijdelijke berusten
Do z.g. stadsverbanden zyn oen soort zie-
keninric'ilingoa voor do Inlanders dor grooto
steden.
Hier op Batavia is do toestand van hot
stadsverband in éón woord treurig.
Voor \ooding van de zioken wordt
8 oenion per man en per dag te goed go-
daan 11
Do soms stervende ongelukkigen krjjgen
niet eens een stroozak, doch liggon op oon
harde plank mot oon matjs. Klamboes tegen
raalariagif verspreidende muskieten wordon aan
hen ovonmin verstrekt, als aan do soldaten
van bot Indische Leger en do leerlin
gen der Dokter-djawaschool. Theorie en prac
tyk
Buiklijders krygen geen deken 1
Er is gebrek aan instrumenten voor de
noodigo operaties! (in Semarang schjjnt 't iets
bofer to zyn, daar heeft mon tenminste krib
ben, dio volgons Mr. P. Brooshoofd, Hoofdre
dacteur van do Locomotief, dikwijls met twee
zieken belegd worden, «bet houfd van den
eene by de voeten van den andere I)
Bjj gebrek aan inlandsche artsen moeten
t W o e doktor-djawa'a den dienst doen van
acht, zooals de formatio bet op papier voor
schrijft.
Die twee hoereu hebben om do andoron
nacht de wacht. Iedereen, die soldaat geweest
is, bcgrypt hoo goed dat op energie werkt. Zo
moc<cn overdag met bun beidjes ongeveer 300
lyders behandelen.
Er z'Jn hier ook nog twee stadagoneeshcc-
ren aan het ziekenhnis verbonden, doch die
hebben hel te druk met particuliere prac-
Hik.
I» bet wonder, dat Krora-j bang is voor hot
stadsverband, dat hy liever tbuis sterft zonder
dokter 11
Getuigt het ton slotte wel van een fijt gevoel
om in dat stadsverband dei gewonen Inlander
to leggen tnsschen dwangarbeiders en prosti-
tuóoa?
Do militaire hospitaion zyn boel wat beter
ingericht.
Daar is ook wol oen on ander te verbete
ren, doch vohnaaktboid wordt nu cvninual ner
gens op deze onvolmaakte aarde aangetroffen.
We zullen later wol eens zoVn militair hos
pitaal bezoeken, cn u zult dan met mo eene
zyn, dat do zieke soldaat hot hier voel boter
beeft dan in Holland.
Voor do bevolking wordt echter, ik herhaal
het, onvoldoende gezorgd.
't Is niet zooteer do directo schuld der te
genwoordige Bogeoring, dan wel van het in
allo bestuurstakken zoo hinderlijk gebrek aan
geld on personeelIk zou das wel veel kannen
sckrjjrca over verbetering van ziekenhuizen,
over aanstelling van geschikte betaalde ver-
plegers {nn ryn do kranken aan dwang-
a*beiders overgeleverd), over liefdezusters uit
Holland, over oprichting van rog oer.ige d«k-
ter-djswascholcn on ook van ziekenhuizen in
do binnenlanden op militaire wjjze ingericht
enz. enz., doch alles stuit helaas af op gebrek
«an geld.
L*. Clockkker Brocssok b. d.
Batavia, 20 Juni 1003.
EKI WA t iJIH*inE V
li EL DE Li, 22 September 1903.
Het Bakkersbedrijf.
De afdeel»,g Helder van don Nedorlacd-
schen Bukkersgesellcnbnnd hield j.1. Zondag
middag in .'t Centrum" oen openbare ver
gadering, die door een talrijk publiek word
by woond.
Nadat do afdoolings-voorzitter, dn heer L.
Demmendaal, op ds gewono wjjze de verga
dering had geopend, verkreeg de heer J. P.
A. to Bjekhnrst, bakkersgezel te Amsterdam
en redacteur van ,de Bakk*rsbode", hot
woord. Spreker begon met er op te wijzen,
dat donr Minister Knijper een door hem ont
worpen wet op het bakkersbedrijf om advies
gezondon was aan verschillende Kamers van
Koophandel en Kamers van Arbeid od dat
naar aanleiding daarvan door het Hoofdbestuur
van den Bakkersbond boeloten was in onder
scheidene plaatsen vergaderingen to beleggon
ter b'-sproking van dit Voor-ontwerp van wet
op arboids- en riiBttyd, alsmede behelzende
het verbod van nachtarbeid. Eer spreker
tot behandeling vnh dit ontwerp overging, gaf
hy een overzicht van don toestand in het
bakkorrbedryf en schotste de treurige arbeids
verhoudingen dor bakkersgezellen hier te
linde, «OOWat wat hun arbeidstyden als loonen
cn overige toestanden botlt ff.rn. Aan de hand
van rapporten door de plaaterljjko govormde
com missiën te Dordrecht, Drift en Zutfon
uitgebracht, ton opziohte van toestanden in
het bakkersbedryf, wocs spreker er op, dat
de arhridsdnnr in Dordrecht 13% uur, te
Delft 18% cn Zutfen 14 V, uur per dag
bedraagt en des Zaterdags van 20 tot 26 nur,
terwjjl in Amsterdam bjj 90% der bakkers
per dag 16 uur on des Zaterdags van 20 tot
28 uur onafgebroken werk wordt gedaan.
Bovendien zyn de loonen uiterst laag, de
arbeid wordt niot door geld verzoet, want
hot weekloon voor eon bekwaam bakkersgezel
bedraagt in Dordrecht f 10, in Delft f 9'/« on
in Zutfen f8% per week, dat is: 9, 10 a 11
cent per unr, terwyl inwonende gezellen van
f2 tot f3.80 per week ontvangen, dit is 2 k
3 cent per uur. Treurig is voor deze interne
gezellen ook hel huisoljjk verkeer, zjj worden
over 't algomoen niet beschouwd als leden
van 't gezin, moeten dikwyls do bakkery als
hun woning aanmerken, of hebben kleine en
benauwde vertrekken tot bun beschikking,
zoodat zjj veelal hun heil in dan kroeg zoeken.
Hun slaapkamer is dikwyls op een droogzolder
of in do nabyheid van den oven, waar zij
meermalen hun bed nog met een kameraad
moeten deden.
M«»r do grootste grief van do bakkers is
de nachtarbeid. Deze bestaat algemeen. Hoa-
wol de machine op het bakkersbedrijf niet
dio invloed hnr.ft uitgeoefend als op andere
Ukken van arbeid, is zy toch oorzaak go-
west dat zelfs op het platteland nachtarbeid
algemeen is geworden, want sedert de op
richting van broodfabrieken in de groote
plaatsen, werden de dorptyi door brood over
stelpt on waron do bakkers aldaar door de
concurrentie genoodzaakt 's nachts teurboiden.
Die nachtarbeid werkt moorddadig op lichaam
on gcoat en is goheel onnoodig. Min kan
evcuwol do patroons hiervoor niot aanspra
kelijk stellen, want zy wenschen ook afschaf
fing, doch het broodetende publiek is daarvan
do schuld. Mon verlangt deB morgeus verse!»
broid en wil goeu brool van den vorigen
dag eten. Armen zoowel als rijken verlangen
dit, zolfs ten kosto van dc zedelijkheid en
gozondheid dor bakkers. Afich.lliug vao
nachtarbeid is niet mogelijk zonder wettelijke
tnualrcgolcn. Daarom moot bot ontwerp van
Miuisur Kuyper gesteund worden. In dit
ontwarp wordt oen 66-urigo werkweek voor
geschreven, de nachtdienst afgeschaft on het
werken op Zsndag verbodon.
Ii gloedvolle taal schetste spreker nu hot
onnatuurlijke stolsel van den nachurbeid, het
noodzakolijko van do Zondagsrust en haalde
tal van uitspraken van doktoren aaD, die op
hyg'énsche gronden bcwozon, dat de mis-
vorindo boenen n blcoko aangezichten der
bakkers aan don langon arbsidstyd en nacht
arbeid moesten worden toegeschreven. Ver
volgens wekte bij alle bakkersgezellen tot
organisatie op, drong aan zich te rereonigen,
onverschillig tot welk geloof of politieke
richting men moebt >yo, eendrachtig voor
hetero arbeidsvoorwaarden te strijden en te
trachten, dat een wet tot stand kwam, die
hun belangen voorstond.
Hiermede eindigdo spreker zyn rode, die
mocrm&lon door applaus was onderbroken on
werd er gelegenheid gegeven tot gedachten-
wisseling. Niemand maakte hiervan gebruik,
zoodat de Voorzitter do vergadering sloot,
dan aanwezigen bakkersgezellen verzoekende
nog even to vertoeven om zich in te laten
schrijven als lid van den Bond.
Naar aanleiding van het bericht aan
het U. D. betrellendo het outslag van een
marinematroos, die Zondag in den optocht
te Botterdam met de banier van den Ma-
trozenbond liep, schrift inon uit Nieuwediep
aan de Tel. dat de matrozen, die het vaan
del en de vlag hebben gedragen, tydens
den optocht, tot heden in werkelyken dienst
aan boord van hun bodem zyn gebleven.
Zelfs is er, bchryft tneu, voor zoover ik
kon nagaan, iu nmrinekringen niets vau
zulk eeu ontslag bekend.
Voorts merkt de schrijver op, dat berich
ten, ala waarvan hier sprake is, >deu eersten
«steen leggen tot het outslag van iemand."
Voor de arrondisseuients-rechtbank
te Middelburg stond Vryiag terecht de
72-jarige burgemeester J. li., geboren en
wonende to borssele. Zooals reeds gemeld
is, werd hem ten laate gelegddat hg in
of omstreeks de maand April j.1. te Borssele
opzettelyk eenige uit zee aangespoelde stuk
ken hout, toebehoorende aan de strand
vonder)) aldaar, althans aan een ander
dan aan hem, beklaagde, welke hg in
zyne betrekking van burgemeester der ge
meente Borssele, en als zoodanig het be
heer over strandvonderij in die gemeente
uitoefenende, onder zich had, wederrechte
lijk zich heeft toegeëigend. De ambtenaar
van hst O. M. eischte, naar de Middelb.
Ct. meldt, veroordeeliug Tan beklaagde
tot drie maanden gevangenisstraf, met ont
trekking uit het ambt van burgemeester.
De verdediger achtte het ten laste gelegde
niet bewezen en meende dat zyn cliënt
zal behooren te worden vrijgesproken. Uit
spraak Vrjjdag a.s.
Ruim drie weken geleden verloor te
Ierseke iemand een portemonnaie met f 65 in
bankpapier. De gewone ruchtbaarheid, die
aan de zaak gegeven werd en de belofte
van een goede belooning mochten niet
baten. Maar Vrjjdag vond de vrouw het
verlorene, netjes ingepakt, en voorzien van
het opschrift>Zegt het voort 1" in den
putaker, die in den regenbak hing.
De hoogbejaarde logementhouder H.
B. to Holwerd is op noodlottige wjjze om
het leven gekomen. Toen hy eeu emmer
wilde zoeken, die in de put was gevallen,
raakte hjj er zelf in en verdronk. Een uur
later werd zjjn lyk er uit opgehaald.
Men schryft aan het Iibld.
Als er ee'n zaak is die bloeit, dan is
het wel de Rijkswerkinrichting te Veenhui-
zen, al moge de oorzaak daarvan dan ook
niet verblijdend genoemd worden. De bevol
king neemt daar nameljjk voortdurend toe,
zoodat men telkens ruimte te kort komt.
Op bet eerste gesticht is thans een nieuwe
afdeeliug in aanbouw, waarvan nogditjiar
één vleugel in gebruik zal kunueu worden
genomen, waardoor buisvesting kan worden
verleend aan 660 personen. Het oude ge
sticht verkeert in zoodanigen staat van
verval, dat het noodzakelijk is, het buiten
dienst to stellen.
Op vreeselyke wjjze is Woensdag
de feestvreugde van den Frisia- dag
hardzeilparty te Grouw verstoord. In
de Galle sloeg één der medezeilende schou
wen om. 't Gelukte de bemanning, uit drie
personen bestaande, op het vaartuig te
klimmen. Men was daar voor het oogenblik
veilig en ongetwijfeld zouden allen gered
zyn, indien niet twee hunner hadden ge
tracht zwemmende den oever te bereiken.
Bjj die poging zjjn du krachten vau den
één, den 32 jarigen Jouke Ratsma, te kort
geschotenvoor de oogen vau wie ter red
ding toesnelden, zonk hg weg.
l3e overledene was een zeer oppassend
en arbeidzaam huisvader in de kracht van
het levenzyn weduwe blyft met 2 jeug
dige kinderen achter.
Buitenlandsche berichten.
Da Balkan opstand.
SOFIA, 18 Sept. De berichten gisteren
ontvangen over de algeheels uitmoording
van Kastoria door de Turken, worden heden
bevestigd door verdere telegrammen, waarin
gemeld wordt dat de stad in brand staat
en de bevolkiug vermoord is. De Turken
vermoordden Bulgaren en Grieken, mannen
en vrouwen, grijsaards en kiuderen zonder
onderscheid.
De <St.-Ct." bevat het besluit dat
Marseilte voor Nederloudsche schepen,
wegeus pest, besmet werd verklaard. Iu
verband hiermede is vau belang dat de
consulaire aiubteuareu te Marseille een
onderhoud hadden met den prefect, die
hun mededeelde dat de gezondheidstoestand
bevredigend was en dat de laatste in obser
vatie genomen patiënten spoedig het zieken
huis zullen mogen verlaten. De prefect
zeide dat de quarantaine-maatregelen door
sommige regeeringen genomen onnoodig
waren, en hg verzocht den consuls pogin
gen te doen om zoo spoedig mogelyk in
trekking van deze voorschriften te ver-
krygen.
UK! het Buitenland.
Ujlaigrjjk nieuws uit Kigoland. Chamber-
lain, de machtige minister ia afgotrodon en
met hem twee sjjaer ambtzenooten. De oogen-
blikkeljjke oorzaak is het verschil, dat or in
den boezem van dit kabinet heerschte over
protectie of vrjjhandrl. Minister UziLur
hooft eeno brochure het licht doem zien, dio
een middenweg aanbeveelt tusschen dexo
tweo stelsols. Anderen seggen dat men nn
eigenljjk niet w«x>t wat mon or aan heeft.
Protectie wil Balfour niet, doch ook het on-
brporkle vrjjhandelstclsol durft hjj niet met
volle gcrustrieid aanbevelen. Chamborlain
li ruft zich voor profor.ntio jIo rechten verklaard.
Hjj wü beschormeudo rechten, doch de pro-
dakton uit de koloniën wil hjj voordooligor
conditiën toestaan. Hjj achtte dit noodig mot
he t oog op don toojUnd van Engelen I's han
del. Hjj vorwjjt de liberalen dat zo zjjn ztol-
sol het «duurbrood* stolsel noemon en zegt dat
het dit niot zjjn zal. Toch hooft Joo vroogor
cr moormalon op gewezen dat het noodzake
lijk wordon zal do levensmiddelen to belasten.
En om dezo uitspraak wat to vorzachton
beloofde lijj dan to gelijkertijd ondordomspon-
■ioon. Chamborlain zal zich echter niet nit
^»ot politieke loven terugtrokken. Buiten het
kabinet om, kan hjj grmakkoljjkor optreden
voor zjjn liovelings denkbeeld. Dan hoeft bjj
niot moer ambtgonouten, naar do oogon zien.
Hjj zal tlians't land gaan bcrcizoD, hjj zal zjjn
stolsel van voorkeurrechten voor do kolonie,
aanlokkeljjk voorstellen, als zjjnde het eenige
middel om Engeland en zjjoo koloniën groot
te maken. Dit is zoo vorloidoljjk voor Eagel-
sche ooren wo bobben het gezien in den
Transvaalsihen oorlog. Ka Joe zal nog ioU
anders bereiken. Do aandacht wordt afgoloid
van hot onlangs verschonen rapport over den
Zui J-Afrikaanschen oorlog. Want daarin staan
Wlijke dingen voor Joe. Kr bljjkt o.s. duido-
ljjk uit dat Chamborlain den oorlog heeft
doorgedreven, hoewel hjj wist dat het leger
lang niet klaar was. Op zyn hoofd vooral
komen de gruwolen en wreodhodon in Zuid-
Afrika gi-plcogd tegen een dapper volk. De
bekende Stead zegt letterlijk«het rapport
heeft mjj doen huiveren van angst on ont-
zottingde conclusio is veel te gematigd.
Logisch ware het geweest zoo voorgesteld
was Lord Londsdowoe en Chamberlain schol-
die te vorklaren aan hoogverraad. Zeker
Chamborlain heeft hot noodig te gaan jjveren
voor protectie als bliksemafleider.»
In Frankrjjk heeft oen artikel van Jaurèl
vol upzien verwekt. Deze schryft nameljjk dat
reeds besloten is ocno groote expeditie uit te
zonden naar Marokko, 't Doel is den aaltan
hulp te veileocen, doch na den oorlog op te
treden nis snzercia over Marokko. Spanje en
Engeland zullen ieder ook wat krjjgen, opdat
zo Frankrjjk laten begaan.
De koning en de koningin van Italië sullen
een bezoek brengen aan Parjjs. De datum
van ontvangst is vastgesteld op 14 Ociober.
Een reeks van feesten sullen to diergologon-
heid gegeven worden.
De keizer van Oostenrijk heeft ter gelegen
heid der jnngstgehouden manoeuvres in Ilon-
garjje een legerorder uitgevaardigd waarin
1>Ü zegt mot trots Deer te zien op de flinke
soldaten, die zjjn leger vormen. Rn hot is
naar aanloidieg van do wenschen dezer dagen
meermalen geuit, dat ik verktav, zei d<-
keizer, nooit nfvtand te zullen doen van r
recht als opperbevelhebber om het te bo-
in de taal die bot groot muakto on
on groot moet het leger bljjven 1'
woorden bobbende oppositie, dio spr.
scheiding dor beido lulften cn van eon
commando-taal voor liet Hongaarsohe gedeeu.
hcltig wakker gnscbad. Hot bestuur der onaf-
luuikoljjk»partjj beschouwt de wcordso als oono
oorlogsverklaring.
Do liberale partjj keurt goed dat de keizer
oons beeft verklaard, waar het opstaat. De
door hem toegestane conseesiee zal zy bewil
ligen doch niot verdor gaan. De vorzooning
tusschen do beido partjjeo en do oplossing
dor kabineUkwestie zjjn thans niet zoo spoedig
meer te verwachter. Keizer Wilholm is to
Wcenen aangekomen en door Frans Josoph
hartelyk begroet. Als antwoord op oen op
hem uitgcbrachtcn toost scide Wilhelm (M«t
grooto vrcuzdt^zag ik ds trotsche regimenten
van Uwe Majesteit want onze beide logers
versterken het verhoed tusschen onze staten,
gceloton tot heil van den Karopeeeclien vrede.
En wat to schrjjven over de gebeurtooissen
np hot Balkanschiereiland. Wjj souden weer
kunnen gaan opsommen do gruwelen, die er
gepleegd zjjn. Het eene bericht na bet andore
spreekt van vermoorden van gr jj«aards, vrouwen
en kinderen, vzui het verbranden van dorpen,
van het neerschieten van vlnohtelingen. Is
hot dan wonder dat de Bulgaarscho rogoering
het volk niet kan tsgenhoudon al wilda zjj
dit? Waar stelselmatig het heele land door
den Turk wordt platgebrand, zvudon de Bul-
Carcn hot dan Ijjdeljjk moeten aantion dat
anno broeders worden uitgemoord? Lvat de
mogendheden vry tot Bulgarjje teegsn«Wjj
helpen jo niet tegen don Turk» het Bulgaarscho
volk zal het dan misschion alleen beproeven.
FtiVtLLKTOX,
Vrjj boworkt door AMO.
27)
Do som van zestig duizend guldon, waar
van Gabon niet kon zeggen hou hjj or aan
gekomen wasdio diamanten dasspeld,
welke hjj uit Hamburg bad meegebracht, nnur
hjj zcide, maar die hjj toch niot wilde dragon
de nauwkeurigo kennis van do inrichting der
villa, dat omgewoelde l»ed alles Blond
haar nu ontzettend helder voor don g'cst, on
de ongelukkigo vrouw kwam tot het besef,
dat de misdadiger tot alles in staat is, wan
neer de dorst naar goud do drjjfveer zjjner
handelingen is.
Judith stond een oogenblik als verlamd
door hare ontsteltenisafschuw en baat
brachten haar wodor tot handelen.
rWeg van hier!' sprak zjj hjjgond.
HOOFDSTUK XIV.
Paul Gabori sliep zoo vast, alsof by bot
zuiverste geweten ter wereld had en nooit
had gehandeld in stryd met ds artikelen van
het strafwetboek, wa»u-in gveptoKcn worst
van het luchthuis, ja ook var» do doods".raf.
Gerust sliep hjj echter niet, want soms
strekte hjj den rechterarm uit cn greep in
de lucht zoo ongeveer als iemand, dio een
ander wil worgen, of dio bang is dat iets
hem ral ontsnappen. Wegens do hitte had
bjj de mouwen opgestroopt, soodat bij olke
beweging dor arm ook do beweging der
«pieren zichtbaar werd. Ondanks tjjoe slanke
gestalte moest Gabori buitengewoon sterk zjjn
en g«!vaarlyk, ook wanneer hjj ongewapend
man togen mun streed.
Plotseling sloog hjj de oogen open.
Iljj had vast geslapen, doch bjj bet ont
waken kwaai dediljjk zijn misdadigers-inborst
boven. I)o jarenlange gewoonte van steeds
iu gevaar te vcrkceren stolde hem in staat
om in eeu enkele seconde den slaap volkomen
af to schudden, lijj ging rechtop zitten en
keek in het rond.
Dc lan p was uit, het venster rtond opon
cn do stralen der maan verlichtten do kamer.
Dit alles was niets byzonderszjj hadden
afgesproken om gedurende den nacht dc
frissche lucht te laten binncr.strcomen, bet
was nu Dacht on als hel venster opeustond,
moest de lamp naluorljjk uit zjjn.
Het zag er niet mooi uit in do kamer. Da
Bporcn van het woeste toouccl tusschen man
cu vrouw waren bjj het maanlicht nog zoor
goed te zienhet nachteljjk uur maakte den
indruk nog onaangenamer.
Üp den vloer lagen nog de scherven van
het glas, dat Gabori in zyn toorn Judith
tegen het hoofd had geworpen. En daarnaast
lag een witto doek, een zakdoek, mot bloed
bevlekt.
Hjj voelde eoa lichte rilling door zjjne
l«?dtfn gaan hij stond op en nam dor. doek.
Er wns nu-t vel blue.» aas, de wonde Lad
z.ker niet ve.-l te beduiden; zeker wal
nitt doodeljjk.
Daar «tg ook do verwens^kto aanloiding
tot den twist een bal verscheurd papier
cn nog eoa tweede en een derde. Samen tien
duizend frank ongeveer.
Gabori zocht do stukken bjjeet» en paste
tc aan elkaar, doch dat hielp niet veel Terw jjl
hjj daar nog mee bezig was, kwam hy plot
seling tot liet inzicht, dat dio stille onder
worpen vrouw slechts mcl tegenzin en afschuw
het werktuig zjjner misdaden geweest was
do vrees bekroop hem, dat zjj het ocne of
andero oogenblik in drift hem kon verraden.
Waar was zjj toch
Gabori herinnerde zich hoo langer boe
duidvljjkor, wat or gebourd was. Terw jjl hjj
zwaar beschonken was on nauwoljjks meer
wijt wat hjj dood, hu<l hjj Laar een glas naar
hot lioof.l geworpen. Mot oon luiden kreet
had zjj don zakdoek tegen hsar voorhoofd ge
drukt cn was met wankclcudo schreden do
k:unor uitgegaan. Ea toon was hjj in een
vo>ton sioap geraakt, verdoold, bewusteloos.
Wel natuurljjk zjj lag veilig in haar
bed.
Langzaam verliet Gabori do kamer cn
steels tastende, ging bjj de stikdonkere gaDg
door naar do slaapkamer. Hjj durfde geen
licht aansteken, want daar kon ook oen venster
openstaan cn aan dien kant lag de woning
van den baanwachter. Eerst riep hjj Judith
zseht bjj haar naam, en toen hjj geen ant
woord kroeg, tastto bjj met de banden over
de kussens van bet bed, elk oogenblik ver
wachtende een gelaat, oon hoofd te voelen.
Hot koudo zweet kwam hem daarbjj op
het voorhoofd. Hjj zocht slechte naar zyn
eigen vrouw, niet naar een vreemde, maar
onder hit taste;, was stellig een onaange
name herinnering bjj bom opgewekt.
Hjj vo-d ciete do ku&sena lagen glad.
Gabori sloop vovrziciuig verder. Hjj tastte
nu ook met de voeten in hot rond, want bjj
kwam op do gedachte, dat zjjn vrouw mis
schim hier of daar in onmacht was neerge
stort, en dat bjj duz wel plotseling tegen haar
lichaam kou loopea.
Bjj helder licht zou hem dit niet zoo i
gegrepen hebben, doch hier in de duisternij,
terwjjl hjj zoo in spanning verkeerde, was
hot oon omzettende arbeid voor hem.
Hjj voud niets cn in de keuken ook
nicte
Zjj bad zich verscholen, dacht bjj
waarsobjjnljjk in den kcldsr.
Doch zonder licht in dien stillen donkeren
kolder te g»an, dat zou te veel van Gabori
gevergd tjjr». Hjj trok het kelderluik opon en
riep zacht, doch eerst hutsel»
«Judith, dwaas schepsel, ko» er uit!*
Toon bjj goon antwoord kreeg, sloeg bjj
oen andoren toon aan en riep
«Kom. kind, wee« verstandig, ik zul j.» geen
kwaad doen Denk jo misschion, dat ik je
wil dooden
Die laa'sto voordon klonkon hom zelvco
zoo akelig in do ooren, dat bjj na eenig
wachten het kelderluik dichtsmeet en naar
de voorkamer terugkeerde.
Zjj mocht voor zjjn part beneden bljjven,
ton langen leste zou zjj toch wel weer boven
komen.
En nu stond Gabori weer in de kamer en
koek door het open voj»ster.
Daar (ladderde iets wits in het maanlicht,
en daarnaast een donkere schaduw.
Gabori luistord;. Hjj boorde stemmen, die
hem bckond voorkwamen, de eene was van
Jadith, de andere was ook van ceu vrouw.
Zij spraken druk m«t elkaar, als twee. die
ciku-.r een gah«iai tot duister on, die samec
ondrr éëa hoed spelen en samenspannen tegen
een derden peisoon.
Plotseling klonk 'ren onderdrukte kreet,
daarop vlo :httcu bsidvn weg en toen werd
het weer stil.
Gabori stond onbewecgljjk en luisterde
nog steeds.
Het waa omstreeks middernacht, en zooals
dan dikwjjls plaats heeft, stak de wind op
en blies over de heide. Het ruischto in de
ukken der elzen on een krachtige luchtstroom
drong door het venster on deed de aware
roode gordynen wapperen.
Gabori knarste met de tanden. «Verraad!»
zoide hjj zacht. Verraad en vlucht I«
De pendule boven op de schrjjftafel sloeg
twaalf unr.
Gabori wist, dat omtrent dezen tyd aan
bet minste st«tion twee treinen kruisten, dn
een uit hot Noorden, de ander uit l»«l Zui
den. Wanneer Judith met oon van die treinon
wilde vertrekken als zjj ten minste d«» dienst
regeling kende dan was zjj op dit oogon-
blik roods aan het station en dat waa
onmogeljjk.
Hot was racer waarsclijjnljjk, dat ajj zonder
doel op do heide rondzwierf, immers zjj had
niet eens genoeg geld bjj aieh om Hamburg
te kunnen bereiken. «Zjj zal wel terugkoeren,
dacbt hjj, en bjj werd kalmer. Hjj had een
besluit genomen.
Hjj sloot bet venster en deed de gordjjnen
dicht. Nu wss bjj weer veilig voor de bo-
spiedende bl»kken der buitenwereld. Hjj stak
de lamp aan, en nog tweo kaarsen boven
dien. Hjj wilde licht hebben, veel licht hebbon,
soodat geen enkel hoekje ia het duister ge
huld bleef.
Daarop raspte hjj al het geld bjj elkaar,
valse!» en echt, papier en goud, stopte het in
de lederen koeriertasch en hing die om. Ein
delijk ging hjj aan de tafel zitten en onder
zocht zjjn revolver.
Al de kamers waren met scherpe patronen
geladen, en de kolf van het wapen was voor
zien van een zwaar metalen bralagals men
het ding omdraaide en met den loop in de band
nam, kon het dienen als oen soort van boks
beugel.
Gebruikte men bet wapen op de eene ma
nier, dan veroorzaakte men gedruisch, op de
audero manier niet, op do oono manier was
men zoker van zjjn zaak, op de andere manier
biet.
Gabori schoen bjj zjjn plan de voorkeur
to govon aan de zekere manier zonder go-
druisch hjj stak don revolver in don zak on
haalde oon jacl tmea te voorschijn. Met den
vinger onderzocht L-jj do scherpte en schermde
er mee ia do lucht.
lulutschon was de wind weer gaan liggon.
en nu hoord» Gabori in do verte oon dof
rommelend goluid. De trein uit Hamburg
kwam nader. Kun xoudurlingo gedachte vloog
hom door het hoofd.
Wanneer Jadith bjj haar ondoordachte
vlucht de spoorbaau was gevolgd, ja misschien
tusschen de spoorrails liep, kon de trein hasr
grepen cn verpletteren.
En bH wensebto, dat dit gebeuren mocht.
Als zjj dood was door eigen schuld of door
een ongelukkig toeval, dan kon hjj zjjn
jachtmes wegbergen of gebruiken tot zelfver
dediging tegen zjjn vervolgors. Hjj was dan
niet genoodzaakt een mo^rd to doen in het
belang van de veiligheid der bende.
HOOFDSTUK XV.
Jargons wss ui: Wcenen teruggekeerd.
Hjj was niet met der» sneltrein gereisd, dia
l»"cn bliksemsnel van dun Donau naar den
Maiu sou gebracht hebbanintegendeel, hij
reisde langzaam van stad tot stad, bief wel
eens een paar trainen over, cn ondervroeg
alle conducteurs, stations-beambten en hotel
bedienden.
(Wordt vervo'gd
