KLEINE COURANT
't Vliegend Blaadje
voor Helder, Texel, Wieringen en Anna Paulowna.
Geld of Liefde.
No. 3614.
Zaterdag 5 October 1907.
35ste Jaargang.
VERSCHIJNT DINSDAG- EN VRIJDAGMIDDAG.
Uitgevers: BERKHOUT Co., te HELDER.
Bureaux: Spoorstraat en Koningstraat.
Eerste Blad.
Uit het Buitenland.
Nieuwsberichten.
Dit de Rotterdamsche haten.
Bureau: Spoorstraat.
Telof. 59.
Buroau: Konlngstr. 29.
Interc.-Telef. 50.
Abonnement
Vliegend Blaadje p. 3 m. 50 ct., fr. p. post 75 cfc., Baitenl. f 1.25
o Zondagsblad37'45 >0.75
11 Modeblad 55 80 0.90
f Muj.ik,Bloemlezing> >>60>>>>85> >0.90
Voor 't Buitenland bjj vooruitbetaling.
Advertontlön
van 1 tot 4 regels25 Ce
Elke regel meer6 i
Bewgs-exemplaar2
Vignetten en groote letters worden naar plaatsruimte berekend.
Advertentiën moeten uiterlijk des DINSDAGS- en VRIJDAGSMORGENS vóór 10 uur aan de Bureaux bezorgd zijn.
tlHÊÊÊ?*' ^an 0ll/e ^bonné'a buiten de
gemeente wordt beleefd verzocht
verschuldigde abonnementsgeld Vliegend
Blaadje en Zondagsblad 3e kwartaal 1907
te willen ovenraken per postwissel of in
-istzegels vóór 5 October, zullende
au Iers daa over met 5 cents verhooging
per post worden beschikt.
Postwissels voor dat doel behoe
ven slechls met een zegel van 2-1/, cent
b plakt te worden.
Uit Sebaatopol wordt bericht van
geheimzinnig geval, voorgekomen in de kazerne
van het Brestsohe regiment, een voorval
zooals dat haast alleen in Rusland kan plaats
hebben. Drie mannen in officiersuniform
kwamen de kazerne binnen en riepen de
dienstdoende compagnie toe, dat hun com
mandant gedood on de officieren gevangen
genomen waren. Zy verzochten de wacht
de ontwapende officieren te helpen bevrijden.
Een toegeschoten officier bekeek de mannen
wat nauwkeuriger en zeide toon.Gelooft
hen niet, dat syn geen officieren maar b
d negers".
De geheimzinnige vreemdelingen gavi
daarop vuur en wondden den commandant
der compagnie en een kapitein.
Het gelukte de drie gewaande officieren te
ontsnappen.
Maandag werden in verband met het
gebourde negen personen in hechtenis ge
nomen, onder wie een vroeger officier der
vesting artillerie.
In verband met het gebeurde liepen er
weer geruchten over mniterjj die uitgebroken
zonden syn op schepen der Zwarte Zee vloot.
Deze geruchten syn niet bevestigd. Dat ze
in 't eerst geloofd syn is eigenlyk de schold
van de geheimzinnigheid waarmee al dergelyke
gebeurtenissen in Rusland dadelyk officieel
omhuld worden. De censnnr liet geen enkel
bericht dooren omdat vroeger al eenB
mnitery was voorgekomen werd het gerucht
daarom aanvankélyk geloofd.
Bfj het zoeken naar de daders van het
bovenvermelde, heeft de politie in veraehiUende
kelderwoningen een aantal moordtuigen
gevonden. In eene woning vond zy een
waar arsenaal, waar zelfs maxim-kanonnen
en rookloos kruit aanwezig was. Dat alles
wyst op eene revolutionnaire samenzwering
van eenigen omvang.
Hoewel nog niets stelligs kan gezegd worden
over den nitslag der voorverkiezingen voor
de Doema, n.1. hot kiezen der kiesmannen
die de leden der Doema znllon aaawyzen,
bljjkt toch reeds nit de bekend geworden
cyfers dat de (gematigden" tot hiertoe de
meerderheid hebben
De gematigden" waren ook by de vorige
verkiezing leden der oppositieparty. De groot
grondbezitters moeten hunne kiesmannen nog
aanwyzen. Zy hebben by het huidige kies
stelsel het overwicht in de provinciale kies
colleges en zijn gewoon reactionnairen te kiezen.
Onder de werklieden en de kleine grond
bezitters is geen belangstelling voor de ver
kiezing. Wy schreven dat reeds en ook de
reden daarvan. De kadetten zyn vol goeden
moed over den uitslag. Dat de regeering
hunne kiesvergaderingen heelt verboden strekt
hen tot winst, verklaren «ij.
Na den terugkeer van den Czaar op Peter
hof zal het programma voor de nienwe Doema
worden vastgesteld. Op dat programma zul
len, zoo meldt men voorkomen: hervorming
van de rechterlijke macht ten platten lande,
erkenning der persoonlijke vrijheid en-her
vorming der plaatselijke besturen. Dut alles
in Rossischen zin opgevat natuurlijk. Van
regeling der Jodenkwestie wil de regeering
niets weten.
De Bond van Echt Rnssisohe Mannen zou
den 't nog beter weten te doen. Zy vroegen
aan don Czaar reeds opheffing <ler grondwet.
Zij denken zeker: dan heb je met al die
drnkto van hervorming hier
niets to maken.
i vryheid dAAr,
De tocht van Snltan Abd-el-Asis (no. 1)
naar Rabat en zjjne aankomst aldaar heeft
tot gevolg gehad dat oen deel der troepen
van Moulay Hafid (sultan no. 2) zyn gedo
serteerd naar den eereten sultan. Men schat
hun aantal op een 600 man. 't Zyn 7 gen«
raals met hunne troepen. De priester-hoofd
man der Sahara verzocht Moulay Hafid den
heiligen oorlog tegen de (./Kristenen en Joden
te boginnen. Monlay Hafid wil eerst af
wachten wat zyne gezantschappen te Parys
en te Berljjn zullen uitwerken.
De Fransche gezant trok naar Rabat om
met den Snltan te onderhandelen over de
politie-regeling naar de bepalingen van do
a'. te \an Algeciras. Generaal Drude's troe
pen bljjven te Casablanca tot de rost in de
provincie geheel hersteld is. Het Fransche
eskader zal de kust blyven bewaken om hot
binnensmokkelen van wapens te beletten.
De Sultan heeft een zjjner bevelhebbers
opgedragen met eene krijgsmacht naar het
Zuiden op te rukken en met de hoofden der
oproerige stammen onderhandelingen aan te
knoopen die een herstel van rust en orde
tengevolge moeten hebben.
Rusland en Oostenrijk zyn tot overeen
stemming gekomen omtrent hunne gemeen
schappelijke houding op het Balkan—Schier
eiland. Zy hebben de bepalingen daarvan
aan hnnne gezanten en diplomatieke agenten
in den Balkan gezonden met last daaraan
zooveel mogeljjk openbaarheid te geven.
Keizer Wilhelm zal den 7den October te
Karlsrühe de begrafenis van zyn oom den
groothertog van Baden komen bijwonen.
Mede zullen aanwezig zyn de koning van
Wurtemberg en Rijkskanselier Van Bülow.
Helder, 4 October 1907.
Op den 2den October werd alhier
openbaar aanbesteed, door den kolonel-
commandant van het 4e reg. vesting-ar
tillerie, de levering van 1500 H.L. aard
appelen. Ingekomen 9 biljetten van de
heeren: M. Blom f 3.00; B. J. Boelsnms
f 2.80C. van Os f 2.40, A. J. de Bnnje
f 2.50S. Gjjsberts f 2.60J. Luidinga
f 2.40; S. van Amesfoort f 2.37; B. A.
Swaters f 2.35F. Th. de Haas f 2.10
per H. L Onder nadere goedkeuring van
den minister van oorlog gegnnd aan den
minsten inschrjjver.
Wy woonden Woensdagavond de Bios-
cope-voorstelling by in de zaal van het Leger
des Heils aan de Spoorgracht. 'e Middags
was al een kindervoorstelling gegeven, waarby
't erg druk liep. Nu, voor kinderen zyn
dergelyke voorstellingen altijd uiterst belang
wekkend wat zij zien leeft, en leven
wekt belaDgsteUiDg ook by volwassenen.
Do zaal was 's avonds heel aardig bezet.
Men begon met een godsdienstig lied, waarna
kykjes gegeven worden in Palestina en Jeru
zalem en in de groote ijzergieterij van Creusot.
Waren de verklaringen by deze beide wat
breedvoeriger geweest, dan zou 't Dog leer
rijker geweest zyn.
Daar waren ook vermakelijke dingen, als
»De verloren banknoten", ,De Rjjwieldief, enz.
Tusschon de grootere nummers werden stille
beelden" gegeven, geschiedenissen, uiterst
leerrijk en voor ieder te hooren. By »De
Kerstnachtdroom» zong een der vrouwelijke
officieren een aardig lied.
Zaterdag worden de vosratellingen her
haald. Zy zullen wel volk trekken.
Een luchtballon.
Aangaande den op Texel neergedaal-
den luchtballon meldt men aan »Het N.
v. d. D." nog de volgende bijzonderheden.
De ballon >Augusta" is afkomstig uit
Berlijn. De vier Duit^cbe heeren waren
kapitein Von Kragb, ingenieur Kief er en
de helpers Keidel en Troxkwitz. De bal-
Ion was den vorigen middag om 3 nnr
te Berlijn opgestegen en heeft over Over-
ijsel en de Zuiderzee het eiland bereikt,
waar hij des morgens ongeveer half vijf
nederdaalde.
Door den zwaren mist kon slechts een
paar honderd meter ver worden gezien,
zoodat de reizigers een oogenblik in ge
vaar hebben verkeerd om in zee terecht
te komen.
Met hartelgken dank voor de vriende
lijke ontvangst in het gastvrjje Holland
aldus staat geschreven op eene door
een van hen aan den rijksveldwachter K,
gerichte prentbriefkaart zyn de heeren
naar Amsterdam vertrokken.
Hoog bezoek.
Naar wordt medegedeeld zyn de Duitsche
Keizer en de Keizerin voornemens onze
Koningin in de tweede helft van November
hier te lande te bezoeken.
De raarine-begrootlng.
De «N. R. Ct." wydt oen uitvoerig artikel
aan de begrooting van Marine voor 1908.
Wy zyn zegt het blad in de laat
ste jaren zóó gewoon om, wanneer oen nieuwe
bewindsman optreedt als hoofd van het depar-
ment van marine, het aantal beschouwingen
over wat voor de verdediging van het vader-
la d en de koloniën noodig is met één te zien
vermeerderen, dat als vanzelf by het opslaan
van deze begrooting de vraag reesWat zal
ons nu gegeven worden
Na aandachtige lezing van dat staatBstnk
kan het antwoord kortweg luidenniets.
Voor do volksvertegenwoordiging, die te
beoordeelen heeft wat de Minister in het be
lang der verdediging ter zee van het vader
land noodig acht, wordt het daardoor zeker
lastig nit te maken in hoeverre zy den nieuwen
titnlaris haar vertronwen kan schenken.
Te verwonderen is het niet, dat de Minis
ter, zóó onverwachts geroepen om het beheer
van het departement op zich te nemen, niet
aanstonds met uitgewerkte plannen gereed
ismaar een zoo geheel gemis van ook maar
do vaagste aanduiding omtrent de wyze, waar
op de vloot op sterkte zal moeten worden
gehouden, moet toch wel verwondering baren.
Die verwondering wordt er niet minder op,
als we opmerken, dat ook voor het volgende
jaar geen plannen voor aanbouw te wachten
zijn. Het oenige toch, wat omtrent de toe
komst verluidt, betreft voorstellen, die de
T woede Kamer zoodra mogelyk zullen be
reiken, aangaande de kustverdediging, waar-
vun de herziening en aanvulling dringend
noodzakelyk wordt.
Zon de onderstelling te gewaagd zyn, dat
het chronische tokort aan personeel oorzaak
is, dat nieuwe aanbouw niet wensohelyk wordt
geacht? Dit zou ons niet verbazen, waar de
tegenwoordige Minister zeker het best kan
beoordeelen hoe vele moeilijkheden het in heeft
om de vloot behoorlijk van personeel te voorzien.
Mocht onze veronderstelling juist zyn, dan
zouden wy 's Ministers standpunt toejnicheD,
maar liever hadden wy dan de onomwonden
verklaring vornomen, dat geen der voorstellen
voor nieuwen aanbouw verwacht konden
orden voordat een redelijke zekerheid ver
kregen is, dat de vloot kan worden bemand.
Zogt nu deze begrooting niets omtrent het-
n de Minister wel noodig acht, duidelijker
spreekt er uit, dat wat op het programma
stond, 'b Ministers onverdeelde instemming
niet kan wegdragen.
Kamerverkiezing Franeker.
By de Woensdag gehouden verkiezing
voor een lid der Tweede Kamer in het
kiesdistrict Franeker werden uitgebracht
6268 geldige stemmen. De heer Helsdingen
(».-d.) verkreeg 2289, de heer v. d. Molen
(a -r.) 2535 de heer dr. v. Raalte (v.-d.)
1444 stemmen. Herstemming moet dns
plaats hebben tusscben de heeren v. d.
Molen en Helsdingen.
Ze waren 12 jaar getrouwd
en konden het toen niet langer meer met
elkaar vinden. Wie gelijk en wie ongelyk
bad, valt aan ons niet te beoordeelen. By
de rechtbank werd een proces tot echt
scheiding aanbangig gemaakt, Intusschen
naderde de dag, dat ze 121/, jaar getrouwd
waren, en zoo een heuglykheid kan niet
onopgemerkt voorbijgaan. Familie en vrien
den werden gevraagd, er werd drnk gefeest
of er geen vuiltje aan de lucht was.
Na afloop van dat feest ging ieder weder
zyn eigen weg, en een paar dagen later
werd door de rechtbank de echtscheiding
uitgesproken. (Rott.N.Bl.)
Posttarief Buitenland.
Met 1 Oct. is in werking getreden het
besluit van het laatst gehouden algemeen
postcongres, hetwelk bepaalde, dat het ge
wicht der brieven voor enkelvoudig port
voortaan tot 20 gram mag opgevoerd worden
in plaats van als vroeger 15 gram. Het
port van Nederland naar alle landen, ook
naar onze koloniën, die tot de postnnie zyn
toegetreden, is dns nn voor een maximum
van 20 gram 12% ct.
Brieven voor Oost- en West-In die mogen
dus ook voortaan 20 gram wegen in plaats
van 15 gram, zooals vroeger.
Wy wyzen belanghebbenden voor
zoover noodig nog op het voordeel van
do verzending per zoogen. zeepost, in welk
geval die brieven ook 20 gram mogen
wegen en slechts met 5 cent behoeven te
worden gefrankeerd.
Nu ook de internationale postconpons
ten postkantore algemeen verkrijgbaar is
gesteld, zal het gebruik van dat zegel den
handel en particulier zeer ten goede komen.
Door dergelijk zegel in enveloppe naar bet
buitenland te zenden, kan men thaDS van
daar kleine bedragen of zaken van a contant
op gemakkelijke wyze overmaken of laten
aankomen.
De prys van die post-coupons in ons
land is 14 cent.
Jacht op een dief.
In Nederland, wie weet hoe dicht by,
vertoeft op het oogenblik zekere Hernal-
steen, die de >Caisse Générale de Eeports
et Dépots" te Brussel voor 75,000 francs
beeft opgelicht.
De dief doorreist op zyn vlucht het ge
heele land per motorfiets en stuurt uit
alle plaatsen prentbriefkaarten aan zyn
vrouw. De politie maakt jacht op hein,
doch heeft hem nog niet kunnen snapper'.
Zondagavond is op het postkantoor ie
Tervneren een brief onderschept, door Hcr-
nalsteen aan zyn vrouw gericht. De envelop
droeg den naam van de firma W. S. Del-
boy, Paslage 22, Den Haag. De brief b -
vatte slechts eenige pbotographiscbe op
namen, door den dief-motorrijder op zïjo
tochtje door ons land gemaakt
Djambi.
Blykens een uit NederJandsch-Indië
ontvangen telegram zyn de Djambische
bendehoofden Raden Mat Tahir en zyn
broeder Raden Achmad gesneuveld.
Carbol zuivert de wond uitmuntend,
maar... carbol doet nog wat anders ook
Carbol doodt en vernietigt wel alle dier
lijke en plantaardige kiemen, die maar in
de nabijheid komeo, maar... vernietigt ook
onze eigen weefsels l Carbol, te langdurig
aangewend, veroorzaakt >koud vnur" en
wanneer het op te groot oppervlak op de
huid wordt aangebracht, kan het zelfs in
wendige vergiftiging veroorzaken.
Merkwaardig geval van auto-suggestie.
De juffrouw, die zich verbeelde, dat ze
in haar inwendig ik een hagedis herberg
de, en niet van dien waan genas, alvorens
de dokters haar een zoodanig kruipdier
toonden, en hiervan beweerden, dat ze 't
uit haar ingewanden hadden opgediept,
beeft school gemaakt.
In het Rothscbild-ziekenhuis te Parys
bad een jonge vrouw het aanschijn ge
schonken aan een prachtig kereltje en de
gezondheidstoestand voor het jonge moe
dertje was nitnemend.
Twee dagen geleden echter klaagde zij
over zware pijnen en smeekte den artsen,
haar het onderlijf te openen, omdat, zeide
zy, >Ik een muis voel rondloopend".
De dokters antwoordden, dat zy haar
zouden opereeren en brachten haar onder
narcose. Eenige oogenblikken later deden
zy haar weer ontwaken en toonden haar
een klein, wit muisje, dat zy, uit baar
onderlyf hadden verwijderd.
En de jeugdige mama verklaarke vol
vreugde, dat ze nu absoluut geen pyn
meer gevoelde. Het is intusschen een ge
luk te noemen, dat de bewuste dame in
het onzekere verkeerde omtrent de kleur
van het lastige knaagdier in haar binnen
ste.
Zeppelin'! luchtschip.
Uit Friedrichshafen word gemeld dat graaf
Zoppolin's tocht op Maandag, waarbij hy ruim
acht nnr met syn luchtschip in de lucht bleef
en alle vjjf oeverstaten langs het meer van
Konstans bezocht, wat den duur betreft, alles
in de schaduw stelt wat totnogtoe met be
stuurbare luchtschepen verricht is.
De algemeene indruk zegt do corres
pondent van de Komische Zig. dien de
aanwesige, tot oordeelen bevoegde personen
ontvingen, was die van een definitieve zege
praal. Ook de stnaricrichting voor de opwaart-
sche beweging heeft soo voortreffelijk gewerkt
dat het ballonschip zonder ballast of gas te
looien, ten allen tjjde den afstand van do
aarde met 300 M. kon veranderen.
De tochten worden nu eenige weken ge
staakt.
Een telegram van Wolff doet nog de vol
gende mededeelingen, uit gezaghebbende bron,
over da vyf opstygiDgen in de afgeloopen
woek
De opgedane ervaringon zullen onverwijld
gebruikt worden, om eenige verbeteringen
aan het stuurmechamek aan te brengen. De
vyf tochten hebben in hoofdzaak het volgende
geleerd Door de bjjna waterpas gerichte
siaartvinnen heeft het luchtschip een voor
treffelijke stabiliteit. De zijsturen waren vol
doende, om het luchtschip in eiken koers te
krjjgen. Zy werden ook met goeden uitslag
by buiige winden gebruikt; om zo sneUer
werkzaam te maken, zal het gewenscht zyn,
zo iets te vergrooten. Van zeer bijzondere
waarde waren de sturen voor de opwaartsche
beweging. Met behulp daarvan kan men,
zonder gas te laten ontsnappen, het lucht
schip op elke gewenschte hoogte breDgen
zoo werd het vaartuig b.v. bjj den vyfden
tocht gedwongen, van een punt 30 M. boven
den grond rnim 300 M. te stijgen, daarna
werd het op dezelfde wyze dynamisch weer
op 50 M. hoogte gebracht. De heele manoeu
vre was in twintig minuten afgeloopen. De
langste tyd dat het lnchtschip by deze zjjfde
opstijging achtereen in de lacht was, bedroeg
acht en een half uur, maar naar het oordeel
van alle deskundigen zou het lnchtschip met
don aanwezigen benzine- en ballastvoorraad
in staat geweest zyn, nog den dubbelen tyd
in do lucht te blyven. Het op en neergaan
van het luchtschip geschiedde op de eenvou
digste manier; zonder eenigen ballast uit te
werpen, steeg het met behulp van zyne op
waartsche stuurinrichting omhoog en voer
op dezelfde wyze naar beneden.
De proefnemingen van Zeppelin hebben
met zekerheid bewezen dat er nn werkalyk
een lnchtschip is, dat de atmosfeer baheerscht.
Hebben uit den aard der zaak in den
omtrek der Maashaven in de laatste dagen
wel eens eenige opstootjes plaats gehad,
natuurljjk veroorzaakt door pogingen van
stakers om te beletten dat anderen, die met
do geboden voorwaarden wel genoegen namen
aan het werk gingen. DinBdag in den
namiddag is het voor het eerst tot een treffen
gekomen van eenige meerdere beteekenis,
zonder dat er evenwel ook nog van ernstige
gevolgen kan worden gesproken. Wel liepen
velen een duw en een stomp, een klap met
een sabel of met de rijzweep op, waarby het
zelfs nog de vraag is of die lichamelijke
kastijding wel in hoofdzaak werd toegepast
op degenen, die de aanleiding tot het opstootje
gaven, doch van belangrijke kwetsuren is
niet vernomen. Oorzaak van het optreden
der gewapende macht was het samenscholen
van de vaste ploegen der firma Swarttrouw
voor het pakhuis dier firma aan de Sleep-
helliugstraat op het Noordereiland, waar
gelegenheid werd geboden om in plaats van
die ontslagen ploegen dienst te nemen.
De 600 ontslagenen rotten er samen, nog
vermeerderd met andere stakers, met het
doel om door dit krachtsvertoon aanmeldingen
te beletten. Dit doel is natuurlijk bereikt.
Huzaren en polilie waren op alles verdacht
en gedurig bezig de steeds wassende menigte
te verspreiden over het eiland, waar het
gemeenlyk toch al drnk is en veel oponthoud
door die samenscholingen ontstond.
De huzaren stonden onder bevel van den
luitenant jhr. De Jonge van Ellemeet en zy
werden ondersteund door bereden politie.
Tot zelfs over de Maasbrug werd gechargeerd.
Woensdagnacht byna half twee kwam aan
het Maasstation te Rotterdam uit Emmerik
aan een extratrein, medebrengende ongeveer
300 Dnitschers, komende nit de omgeving
van Essen. Deze Duitschers zyn bestemd
om te werken voor de leden van de nieuw
opgerichte Scheepvaart vereeniging van car
gadoors en reeders.
Aan het station waren uitgebreide maatre
gelen genomen om deze lieden in ontvangst
te nemen en te beschermen tegen eventueele
feitelijkheden van de zyde der stakers.
Buiten het hek van het station stonden
groepen stakers die allen reeds kennis ge
kregen schenen te hebben van de komst dor
vreemdelingen.
En terwyl men daar stond in afwachtingen
van den trein, kwamen dringende telegrammen
in, berichtende dat de verwachte Duitschers
op den weg herwaarts in den trein en daar
buiten op de perrons waar zy stil hielden,
aUerlei baldadigheden pleegden. Latere tele
grammen melden, dat zy zich te Zevenaar
en te Arnhem aan diefstallen op het perron
schuldig maakten en met vunrwapens dreigden
en schoten.
Toen de trein het station te Rotterdam
binnenstoomde, bewaakten de te paard gestegen
huzaren en de gewapende mariniers allo
toegangen tot het station.
In ry en gelid werden met bekwamen spoed
de 459 vreemdelingen op het perron opgesteld
en stond de politie tot hunne ontvangstname
gereed. Het laatste berioht nit Gonda luidde
De reizigers zyn zeer baldadig.
Hier aan het station ging het heel kalm
toe. Onder de vreemdelingen is van allerlei
slag. Heel jonge mannen en ook forsche
kerels van middelbaren leeftyd zyn eronder.
Sommige dragen boordjes, anderen hebben
nauwelijks kleeding, eenigen waren blootshoofd.
Sommigen hadden pakkage by zich. In den
stryd onderweg hebben zy hun hoofddeksels
verloren.
Weer anderen waren sterk onder den
invloed van eterken drank.
Een conducteur die de reis medemaakte,
deelde mede dat zy te Arnhem gruwelijk
hebben huisgehouden. Op het perron braken
zy bestelgoederen open en stalen worst en
toen er politie kwam en er een paar wilde
arresteeren was het ineens een gehuil van
belang van heel de bende.
Van eenige arrestatie kwam niet. Uit den
trein gooiden zy met flesschen en toen de
trein zich in beweging stelde ging het pang,
pang, van de revolverschoten, die zy maar
in het wilde losten.
Te Zevenaar hebben zy eveneens huis
gehouden en een klok is uit een van do
wachtkamers gestolen.
Te Utrecht waar men gewaarschuwd was,
stond een sterke politiemacht op het station,
die met geweld belette dat de Duitschers
den trein verlieten. Heel de reis over is het
een spektakel van belang geweest, volgens
dezen beambte.
PBUILLBTOÏÏ".
i)
HOOFDSTUK I.
«Ge zult het nog tot uwe eigene schade
ondervinden, mjjn jongen, dat men hier te
lando niet met het hoofd door den muur rent."
■Ik ben niet zoo naïef, waarde buuiman,
dat ik met myne drie en dertig jaren; deze
ondervinding ook niet reeds elders zou hebben
opgedaan. Maar ik heb daarbij ook nog dit
geleerd: een man in mijne positie is redde
loos verloren, zoodra hij toont, niet te weten,
wat hy' wil. Ik ben ernstig met mjj zelf te
rade gegaan, en myn antwoord kan niet meer
twijfelachtig zyn, als het tot een beslissing
komt."
fZ-er goed! Heel aardig gezegd I Wanneer
echter de gevolgen weer op uw hoofd neer
komen, wil dan zoo goed zyn ut'
dat men u gewaarschuwd heeft.'
herinneren,
(Ge kunt daaromtrent gerust zynik weet
zeer goed, dat ik alleen voor mijne hande
lingen heb in te staan."
,Dat klinkt weer heel fraai, doch is niet
geheel^ juist. Wfl allen hebben onder uwe
eigenzinnigheid te lyden. De geheele buurt
loopt gevaar, als het tot een uiterste komt.
Gesteld eens, dat de kerels u uit een hinder
laag een kogel door uw weerspannig hoofd
schieten wat dan?"
«Dan treft m# een paar jaren later het lot,
dat mU reeds bjj KoniggrAtx of Gravelotte
had kunnen treffen. Voor een Pruisisch soldaat
is een kogel geene onbekende verschrikking
meer."
■En ge wilt het er werkelijk op laten aan
komen, ook wanneer ge door een weinig toe-
gevendhoid alles in het rtchte spoor knnt
brengen."
«Dat is het immers juist. Ik ben er niet
van overtuigd, dat myne toegevendheid dit
ten gevolge zal hebben. Integendeel: zy zou
de crisis alleen verschuiven, niet doen ver
dwijnen."
■Van twee kwadon kiest een verstandig
man de beste. Bedwing uwe trotsche stijf
hoofdigheid, drjjf door uwe hardnekkigheid
de zaak niet tot het uiterste wees een
goede jongen 1 Eene kleine toelage laat zich
ook nog wol geven kom da'ontevredenen
door zoo'n aanbod een weinigje tegemoet. Ge
zult zien, hoe kalmeerend dit op hem werkt."
■Het zou zwakheid zyn, te willen rkal-
meeren", waar men moet .doorpakken." Ik
heb u reeds gezegd, mjjnheer Kaiser, dat ik
over myne positie goed heb nagedacht. Ik
betaal zulke hooge loonen als een fabrikant
in dezen ongunstigen tyd, en by den alge-
tneenen achteruitgang der zaken, Blechts geven
kan. Geen weldenkend mensch zal meer van
my verlangen. Werk ik niet zelf hard, en
wat heb ik daarvoor? Ik verzeker u, dat er
onder al mjjn9 arbeiders niet een is, die zoo
veel zorgen in het hoofd heeft als ik. Zie
rond in mijn huis I Overal zal u de eraztige,
nuchtere aan arbeid en zelfbeperking gewone
geest van myn vaderland tegemoet treden.
Veroorloven wy myne zuster en ik ons
eenige weelde Slechts door strenge beperking
van onze eigene behoeften ben ik in staat
mijne verplichtingen tegenover anderen ook
tegenover n buurman na te komen. Maar
ik weet niet alleen wat ik anderen, ik weet
ook wat ik mjj-zelf schuldig ben En ik ver
zeker n, dat ik niet van plan ben om ook
maar een kwartier van den arbeidstijd te
laten vallen, of het loon een cent te verlioogen."
•Gy behoeft my niet meer te verteller), dat
ge weet, wat ge u-zelf schuldig zyt. Uw ge
voel van eigenwaarde staat n op uw eigen
zinnig, ijzeren, Pruisisch voorhoofd geschreven.
Gij lijdt niet aan te weinig zelfvertrouwen."
('t Is geen echte man, die niet weet wat
hy waard is."
«Oho, waarde vriend, daarin kan mon zich
ook vergissen. Doch, ik ben niet gekomen
om u nederigheid te prediken het zou
trouwens ook boter aan de galg zyn. Ik ben
gekomen om u een voorstel te doen, dat gij
moet aannemen als gij werkelyk de verstan
dige man zyt, waarvoor ik n fot dusverre heb
gehouden. Ziet ge jonge vriend, het bestaan
eu de bloei der fabriek interesseert ous even
zeer, van my steekt er evenveel geld in als
van u en nwe zuster. Het ligt voor de hand
dat wy alle drie winnen, wanneer de arbeid
rustig en onafgebroken voortgaat, wathoo.;st
waarschijnlijk niet zal geschieden, als gy on
verbiddelijk uw ijzeren hoofd volgt. Nu wil
ik van den anderen kant ook niet ontkennen,
dat ge gelyk, volkomen geljjk hebt wat be
treft uwe eigene verhouding en bemoeiingen.
Ik weet uwe energie en uwen lust in den
arbeid wel te waardeeren. Ik erken, dat ik
myn eigendom aau geen flinker man had
kunnen verkoopen, en omdat ik dit weet spijt
het my dnbbel, dat de ongunstige tijdsom
standigheden u moeilijkheden in den weg
leggen, die goen van ons beiden by het sluiten
van den koop heeft kannen voorzien. Laat
mfl snel ter zake komenEn omdat ik man
van zaken, én ook omdat ik nw vriend ben,
uw oprechte vriend, wil ik gedurende de ee
volgende jaren, totdat ge uwe lakens beter
zult kunnen afzetten, met minder rente to
vreden zyn. Ik stel daarby alleen de voor
waarde, dat ge een conflict met uwe arbeiders
zult vermijden door eene kleine loonsver-
hooging toe to staan. Antwoord my thans
niet, jonge vriend I Overweeg eerst myne
woorden we willen met een paar dagen
een besluit nemen."
»Ge zyt wel goed, mynheer Kaizer 1 Geloof
my, het doet myne dankbaarheid togen n geen
afbreuk, dat ik zoowel den bedenktyk als
uw welwillend aanbod moet afwijzen."
t Wys niet af, myn jongen I Hond toch
rekening met de hier heerschende omstandig
heden en met de stemming der werklieden I"
Het is togen myn beginsel aan een on-
billyken eisch toe te geven, nit lafhartige
vrees voor de mogelijke gevolgen. Gy weet
het even goed als ik, dat ik eene eenigszins
belangrijke verhooging niet toestaan kan, zelfs
wanneer ik wilde. Met eene kleinigheid zyn
do lui echter niet geholpen laat het daar
om blijven zooals het ia I"
«Ge wordt bovendien reeds als indringer
beschouwd. Men ziet in n meer den Pruisischen
veroveraar, dan den rnstigen ny veren burger.
Houd dan toch rekening met de omstandig
heden en g«.f oen weinig toe. Gy toont daar
door uw goeden wil."
Dat zou in dit geval heetonuw zwak
heid Wie zou daarby winnen? Myn toe
geven zou de lui aanmoedigen tot het stellen
van nieuwe eiechen, en terecht. Van een man,
die eenmaal zwak en lafhartig is geweest,
kan men het ook voor den tweeden keer ver
wachten. Ziet ge niet in dat dit den oorlog
verschniveu, niet uitvechten is?"
Gy wilt dus niet?"
Ik kan en ik wil niet."
Goed, draag dan de gevolgen, gy- gfl-gy
Pruisische styfkop 1"
,Het is niet de eerste keer dat ik van u
moot hooren, welke gunstige meening gy van
my hebt."
De man, die de laatste woorden met een
byna onmerkbaar laohje op zyn ernstig, manne
lijk gelaat had gesproken, ging opstaan van
de sofa, waarop by naast zyn gast had ge
zeten, en begon de kamer op en neer te wan
delen. De ander bleef zitten, leunde met zyne
blanke, aristooratische handen op den gouden
knop van zyn rotting, en keek hem grimmig
na. Tusscben beide mannen bestond eene
hartelyke vriendschap en toch scheiddon zy
byna nooit, zonder vooraf een hevigen woorden
strijd te hebben uitgevochten. De oudste, de
voormalige fabrikant Kaiser, was een welge
dane, deftiger vyftiger. Zyne heldere, gryze
oogen zagen scherp en verstandig onder een
paar borstelige wenkbrauwen uit, en nu hy
ze op zyn jongeren vriend liet ruston, ver
dween nit zyne trekken langzamerhand de
uitdrukking van ergenis, om plaats to maken
voor die van een grimmig welgevallen.
In het nitorlyk van Max Reinhard lag voel,
dat mynheer Kaiser gewoon was Pruisische
hoogmoed en Pruisische verwaandheid to
noemen, en wat hem meer afstiet dan aantrok.
Maar de geheele verschijning van den jongen
mao, zyne hooge, krachtige gestalte, zyne
militaire houding on de ernstige gebiedende
blik van zyn oog getuigde van kracht, moed
en energie eigenschappen, die manheer
Kaiser altyd tot bewondering hadden gedrongen
Ook den jongen Pruis moest hy in dit op
zicht recht laten wedervaren, zelfs wanneer
doze, zooals op dit oogenblik, zich met al die
bewonderenswaardige energie togen zjjn wil
verzette.
Na Reiahard's laatste woorden was een
oogenblik van stilte gevolgd, gedurende welke
de gast zyne oogen over de hem omringende
voorwerpen liet gaan. Het vertrek was hoog,
helder en vriendelijk maar alles daarin toonde
de grootste eenvoudigheid. De jonge man had
blijkbaar gelyk, toen hfl beweerde, dat men
zich in zyn huis iedere weelde ontzei. Toch
maakte de kamer, in weerwil van deze een
voudigheid, een behagelyken indruk, een ge
volg van den goeden smaak en den orde-
lieveoden geest, die uit ieder voorwerp spraken.
Mynheer Kaiser werd in zijne beschouwingen
ion der deur. Een net
gestoord door het open»
dienstmeisje kwam de
de thee gereed stond.
berichten, dat
■Ik was eigenlyk niet van plan, soo lang
te blyven," zei Kaiser, terwyl hy langzaam
zyne plaats op de .sofa verbet en besluiteloos
•taan bleef.
«Ge snit toch dadelyk n
buurman. Wat zou myne s
denken, als ik zonder n 1
«Waarschijnlijk de wai
elkaar hebben gebroken."
Ik beweer, dat dit juist niet de waarheid
zou zyn. Twee mensehen kannen zeer goed
dezelfde zaak verschillend denken. Wan
neer zy echter beide billyk en verstandig zyn,
dan kan die verschillende beschouwing tot
geene ernstige tweespalt aanleiding geven.
Marie zou zich onnoodig ongerust maken,
wanneer gy niet meekwaamt.
Hy had intusschen de vleugeldeur geopend,
die in de aangrenzende kamer voerde.
(Die zou zich ook ongerust maken 1" mom
pelde KaiBer tusschen de vastgeslotone tanden
terwyl hj} over den drempel ging, ,ik zou
wel eens mogen weten, of zelfs de duivel in
staat is, haar ongerust to maken."
Deze ontboezeming was blijkbaar niet be
stemd voor bet oor van den heer des huizes,
die dan ook niets daarop antwoordde, doch
glimlaohend zyn gast volgde. (Wordt vervolgd).